Η ιστορική πορεία της Ίου, σε γενικές γραμμές ήταν παρόμοια με αυτή των υπολοίπων νησιών των  Κυκλάδων.

Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει στον μεγαλύτερο επικό ποιητή όλων των Εποχών, τον Όμηρο, ο οποίος τον 8ο αιώνα π.χ. συνέθεσε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Η μητέρα του Κλιμένη γεννήθηκε και πέθανε στην Ίο. Στην  περιοχή «Πλακωτός» υπάρχει ο τάφος του. Ο θρύλος υποστηρίζει ότι ο Όμηρος πέθανε στην Ίο μην μπορώντας να λύσει το αίνιγμα που του έθεσαν ψαράδες στην περιοχή του Πλακωτού.

Το νησί της Ίου δέχτηκε αρχικά την επίδραση των εποίκων από τα παράλια της Μ. Ασίας. Τα επιτεύγματα του Μινωικού πολιτισμού (2000-1500 π.Χ.) στο νησί θάφτηκαν κάτω από την λάβα του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Γύρω στα 1100 π.χ. Δωριείς και Ίωνες φτάνουν στο νησί και του δίνουν το όνομα του. Στη συνέχεια η Ίος έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας και στις αρχές του 13 μ.χ. αιώνα κατακτήθηκε από τους Ενετούς με σημαντική περίοδο γύρω στα 1397 μ.χ. όταν ο Διοικητής του νησιού Μάρκος Κρίσπος, οχύρωσε την Χώρα του νησιού με τα τείχη του Κάστρου, ερείπια των οποίων υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Το 1537 τελικά, η Ίος υποτάσσεται στους Τούρκους, και αρχίζει περίοδος βαριάς φορολογίας και άλλων δεινών για τους κατοίκους ενώ εξακολουθεί να υποφέρει από επιθέσεις πειρατών. Οι Τούρκοι κατακτητές χαρακτήριζαν το νησί «Μικρή Μάλτα» λόγω της απόλυτης ασφάλειας που προσέφερε το φυσικό του λιμάνι.

Κατά την Τουρκοκρατία, ο Σπυρίδων Βαλέτας (1718-1843) τέκνο της Ίου και μέλος της Φιλικής Εταιρείας, διακρίθηκε στον Απελευθερωτικό Αγώνα, υπήρξε ο Πρώτος Υπουργός Παιδείας της Νεότερης Ελλάδας και μεγάλος Ευεργέτης του νησιού.