21 Απριλίου 67. Όταν οι συνταγματάρχες πρόλαβαν τους στρατηγούς

Η Ελλάδα εκείνη την εποχή βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου και την εξουσία είχε αναλάβει από τις 3 Απριλίου η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Ήταν κοινή πεποίθηση μεγάλης μερίδας του πληθυσμού ότι στις επερχόμενες εκλογές θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαμβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Από την άλλη πλευρά, στα δεξιότερα του πολιτικού κόσμου ένα τμήμα της ΕΡΕ ζητούσε ένα “ηγέτη” για να σώσει τη χώρα από τον κομμουνισμό. Για την δεξιά της προδικτατορικής περιόδου κομμουνιστές ήταν οι κεντρώοι και οπωσδήποτε ο απρόβλεπτος Ανδρέας Παπανδρέου που ήταν ένας ανερχόμενος πολιτικός και κινούνταν αριστερότερα από την Ένωση Κέντρου. Πάντως «η Χούντα των Στρατηγών» έμεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου οι κατώτεροι αξιωματικοί με πρόσχημα την επικράτηση και την άνοδο στην εξουσία του κομμουνισμού στις επερχόμενες εκλογές.

21 Απριλίου 1967: Χούντα των Συνταγματαρχών

Το πραξικόπημα εκδηλώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Απριλίου. Οι συνταγματάρχες Παπαδόπουλος, Παττακός και Μακαρέζος εκμεταλλεύτηκαν την αδράνεια των δημοκρατικών κυβερνήσεων και φρόντισαν να τοποθετήσουν σε καίριες θέσεις του στρατεύματος ανθρώπους μυημένους στα σχέδιά τους. Συνέβαλε επίσης, το γεγονός ότι μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, με διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό. Από το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων βγήκαν τα πρώτα τανκς στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας όπως ήταν η Βουλή, τα Υπουργεία, τα Ανάκτορα κ.α. Ταυτόχρονα, ο συνταγματάρχης Ιωάννη Λαδάς εξαπέλυε στρατιωτικές δυνάμεις για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μία από τις πρώτες ενέργειες των συνταγματαρχών ήταν να συλλάβουν τον αρχηγό του ΓΕΣ αντιστράτηγο Σπαντιδάκη και να τον αντικαταστήσουν με τον ομοιόβαθμό του Οδυσσέα Αγγελή που ήταν και αυτός μέλος του κινήματος. Η μοναδική ενέργεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα έγινε από την πλευρά του Υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεωργίου Ράλλη, ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το Γ’ Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη. Δεν πρόλαβε όμως αφού το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε τεθεί ήδη σε εφαρμογή. Στις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει και μάλιστα αναίμακτα. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ημέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος και ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου 1967.

21 Απριλίου 1967. Η ραδιοφωνική αναγγελία του πραξικοπήματος - YouTube

Στις 8.00 το πρωί οι πραξικοπηματίες ζήτησαν συνάντηση με τον βασιλιά στο περικυκλωμένο από τανκς Τατόι. Αφού παρέδωσαν τα όπλα τους στο φυλάκιο εισόδου συνάντησαν τον βασιλιά Κωνσταντίνο από τον οποίο και ζήτησαν να υπογράψει διακηρύξεις, οι οποίες θα επέτρεπαν το σχηματισμό κυβέρνησης. Στις αντιρρήσεις του Κωνσταντίνου ο Παττακός απάντησε «Οι Επαναστάτες δεν συζητούν, απαιτούν!» Τελικά, ο Κωνσταντίνος δέχθηκε να μεταβεί στο Πεντάγωνο για μια τελική συνάντηση. Εκεί είχαν μεταφερθεί και κορυφαίοι πολιτικοί ηγέτες καθώς και ο πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Στο Πεντάγωνο επικρατούσε χαώδης κατάσταση. Ο Κωνσταντίνος μπόρεσε και συνάντησε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο για λίγα λεπτά. Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος εισηγήθηκε στον βασιλιά να διατάξει τους αξιωματικούς να καταθέσουν τα όπλα, ο βασιλιάς όμως δεν έλεγχε κανέναν από αυτούς που οπλοφορούσαν.

Τί πραγματικά συνέβη σαν σήμερα την 21 Απριλίου του 1967; - MAG24

Αργά το μεσημέρι οι δύο πλευρές καταλήγουν τελικά σε συμφωνία. Ο βασιλιάς δέχτηκε να αναλάβουν υπουργεία στρατιωτικοί και οι πραξικοπηματίες δέχτηκαν να γίνει πρωθυπουργός μη στρατιωτικός. Ο Κωνσταντίνος προτείνει τον Κωνσταντίνο Κόλλια, εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για το αξίωμα του πρωθυπουργού. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν ήταν καθόλου βέβαιος για τις επόμενες κινήσεις του και σκεπτόταν σοβαρά αν θα ήταν καλύτερο να μείνει ή να φύγει από τη χώρα. Τελικά, ο βασιλιάς παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Καννελόπουλου να αντισταθεί, συμβιβάστηκε μαζί τους «για να μην χυθεί αίμα ελληνικό» και αργά το απόγευμα όρκισε την κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Κόλλια. Φυσικά επρόκειτο για πρωθυπουργό-μαριονέτα, αφού τα νήματα κινούσε ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Στις 27 Απριλίου ο Γεώργιος Παπαδόπουλος έδωσε συνέντευξη τύπου σε Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους. Δικαιολόγησε το πραξικόπημα λέγοντας πως η επέμβαση του στρατού ήταν επιβεβλημένη εξαιτίας της πορείας της χώρας προς τον κομμουνισμό. Ισχυρίστηκε πως το πραξικόπημα ήταν αναίμακτο. Προσδιόρισε τους πολιτικούς που είχαν τεθεί υπό περιορισμό σε περίπου 25 και είπε πως σύντομα θα ήταν ελεύθεροι. Επίσης ανέφερε πως είχαν συλληφθεί περίπου 5000 επικίνδυνοι κομμουνιστές, η τύχη των οποίων θα κρινόταν από επιτροπές ασφαλείας.

Η Ελλάδα από την 21η Απριλίου 1967 μπήκε στο “γύψο” κατά την έκφραση του Παπαδόπουλου, για 7 χρόνια, 3 μήνες και 3 ημέρες. Η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου 1974 μετά το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο.

Απάντηση

Search

Discover more from aIR MAGAZINE

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading