Το National Geographic κάνει ένα αφιέρωμα για το πώς ο Παρθενώνας «έχασε» τα Μάρμαρα του από τον Έλγιν
Το 1801, ο Βρετανός Τόμας Μπρους ή Λόρδος Έλγιν, αφαίρεσε από το Παρθενώνα πολλά από τα γλυπτά του και τα μετέφερε στην Αγγλία. Η διένεξη με το Βρετανικό Μουσείο σχετικά με την επιστροφή τους στην Ελλάδα συνεχίζεται μέχρι σήμερα, γράφει το περιοδικό το οποιο παραθέτει και πίνακα από το πρώτο Δωμάτιο του Έλγιν με την υπογραφή του Archibald Archer (1819) όπου ο Ελγιν και μέλη του Βρετανικού Μουσείου απολαμβάνουν την παρέα του αγάλματος του θεού Διόνυσου και άλλων κλοπιμαίων σ΄ένα χώρο που θυμίζει περισσότερο το σαλόνι του Λόρδου.
Ο Thomas Bruce, ο 7ος κόμης του Έλγιν και 11ου κόμης του Kincardine, ήταν ένας αριστοκράτης με μια πολλά υποσχόμενη πολιτική καριέρα. Κατείχε διάφορες διπλωματικές θέσεις στη Βιέννη, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Το 1799, ο Οθωμανός σουλτάνος Σελίμ Γ. ζήτησε τις διπλωματικές υπηρεσίες του Λόρδου Έλγιν. Πριν από την αναχώρησή του για την Κωνσταντινούπολη, ζήτησε από τον αρχιτέκτονα Thomas Harrison να χρησιμοποιήσει την προνομιακή του θέση για να πάρει στα χέρια του τα σχέδια και τα αντίγραφα των μεγάλων μνημείων της Ελλάδας. Ο Έλγιν στρατολόγησε μια ομάδα καλλιτεχνών υπό της καθοδήγηση του ζωγράφου Giovanni Battista Lusieri.
Για να καταστεί δυνατή η πρόσβαση στο μνημείο, οι Οθωμανοί απαίτησαν μεγάλες καθημερινές πληρωμές, και αρνήθηκαν να αφήσουν τον ζωγράφο να δημιουργήσει ένα ενιαίο κομμάτι της σκαλωσιάς. Ο Lusieri στη συνέχεια ζήτησε από τον Λόρδο Έλγιν να του εξασφαλίσει ειδική άδεια από τον ίδιο τον σουλτάνο. Στις 6 Ιουλίου 1801, ο Λόρδος Έλγιν έλαβε άδεια όχι μόνο για να ερευνήσει και να λάβει εκμαγεία των γλυπτών, αλλά και να αφαιρέσει ό,τι κομμάτια τον ενδιέφεραν
Έχοντας κερδίσει την εύνοια του κυβερνήτη της Αθήνας, ο Lusieri και οι άνδρες του αποσυναρμολόγησαν ένα μεγάλο μέρος της ζωφόρου του Παρθενώνα καθώς και πολλές μετόπες. Στο τέλος το 1803, η τεράστια συλλογή των μαρμάρων ήταν συσκευασμένη σε περίπου διακόσια κουτιά, τα οποία στη συνέχεια φορτώθηκαν σε βαγόνια και μεταφέρθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά για να περιμένουν το πέρασμά τους στην Αγγλία.
Ο Έλγιν και οι συνεργάτες του θα αναγνωρίσουν ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής πως αυτή η πράξη ήταν μάλλον παράνομη, αλλά τη δικαιολόγησαν ως έναν τρόπο για να σώσουν αυτά τα κομμάτια από τη ζημιά και τις λεηλασίες της οθωμανικής κυριαρχία. Από την ανάκτηση της ανεξαρτησίας το 1832, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν υποβάλει αίτηση για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης των Αθηνών, το οποίο άνοιξε το 2009, διαθέτει ειδικά διαμορφωμένο χώρο για να στεγάσει τα μάρμαρα, την ημέρα που θα επανενωθούν με τους άλλους θησαυρούς από τον Παρθενώνα και την Ακρόπολη, καταλήγει το έντυπο.
Με μεγάλη μας χαρά είδαμε πως στο σχολικό δίκτυο δες εδώ χρησιμοποιείται το παρακάτω βιντεό μας !!!!
Οι Αβρααμικές θρησκείες . 1- ΤΟ ΙΣΛΑΜ
Ο καλύτερος τρόπος να μάθεις για μια θρησκεία είναι η ίδια η αναγγελία της ( η γραφή της μέσα στα ιερά της βιβλία ( Κ. Διαθηκη , Τορά , Κοράνι , Σιντάρτα κλπ) και πάντα ο καλύτερος τρόπος να αντιμετώπισης τον αντίπαλο είναι να τον γνωρίσεις …
Προσεγγίζοντας την ισλαµική παράδοση µέσα από τα µάτια των ίδιων των µουσουλµάνων και δίνοντας έµφαση στη δυναµική της ιστορίας, προσπαθούμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα:
Τι είναι το Ισλάμ;
Ποιοι είναι οι Μουσουλμάνοι;
Τι πιστεύουν οι Μουσουλμάνοι;
Πώς κάποιος γίνεται Μουσουλμάνος;
Τι σημαίνει «Ισλάμ»;
Γιατί το Ισλάμ συχνά φαίνεται παράξενο;
Ποιά είναι η Κάαμπα;
Ποιος είναι ο Μωάμεθ;
Πώς ο Μωάμεθ έγινε προφήτης και αγγελιοφόρος του Θεού;
Πώς η εξάπλωση του Ισλάμ επηρέασε τον κόσμο;
Τι είναι το Κοράνι;
Με τι θέματα ασχολείται το Κοράνι;
Υπάρχουν άλλες ιερές πηγές;
Ποιοί είναι οι «Πέντε Πυλώνες» του Ισλάμ;
Το Ισλάμ ανέχεται άλλες πεποιθήσεις;
Τι πιστεύουν οι Μουσουλμάνοι για τον Ιησού;
Γιατί είναι η οικογένεια τόσο σημαντική για τους Μουσουλμάνους;
Τι γίνεται με τις Μουσουλμάνες;
Μπορεί ένας Μουσουλμάνος να έχει περισσότερες από μία γυναίκες;
Είναι ο Ισλαμικός γάμος, όπως ο Χριστιανικός γάμος;
Πώς οι Μουσουλμάνοι αντιμετωπίζουν τους ηλικιωμένους;
Πώς οι Μουσουλμάνοι βλέπουν τον θάνατο;
Τι λέει το Ισλάμ για τον πόλεμο;
Τι γίνεται με τα τρόφιμα;
Πώς το Ισλάμ εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Το Ισλάμ στις Ηνωμένες Πολιτείες
Ο Μουσουλμανικός κόσμος
Τι είναι το Ισλάμ;
Το Ισλάμ δεν είναι μια νέα θρησκεία, αλλά η ίδια η αλήθεια ότι ο Θεός αποκαλύφθηκε μέσω όλων των προφητών Του σε όλους τους ανθρώπους. Για το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, το Ισλάμ είναι τόσο μια θρησκεία όσο και ένας ολοκληρωμένος τρόπος ζωής. Οι Μουσουλμάνοι ακολουθούν μια θρησκεία της ειρήνης, του ελέους και της συγχώρεσης, και η πλειοψηφία δεν έχει τίποτα να κάνει με τα εξαιρετικά σοβαρά γεγονότα που έχουν καταλήξει να συνδέονται με την πίστη τους
Ποιοι είναι οι Μουσουλμάνοι;
Μουσουλμάνος προσεύχεται στην Ιερουσαλήμ έξω από το Τέμενος Αλ-Ακσά’ ο Θόλος του Βράχου στο παρασκήνιο.
Ένας Μαροκινός στην προσευχή.
Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι από ένα ευρύ φάσμα φυλών, εθνοτήτων και πολιτισμών σε όλο τον κόσμο – από τις νότιες Φιλιππίνες έως τη Νιγηρία – είναι ενωμένοι με την κοινή Ισλαμική πίστη τους. Περίπου το 18% ζει στον Αραβικό κόσμο η μεγαλύτερη Μουσουλμανική κοινότητα στον κόσμο είναι στην Ινδονησία, σημαντικά τμήματα της Ασίας και το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής είναι Μουσουλμάνοι, ενώ σημαντικές μειονότητες βρίσκονται στη Σοβιετική Ένωση, την Κίνα, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη
Τι πιστεύουν οι Μουσουλμάνοι;
Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν στον Ένα, Μοναδικό, Ασύγκριτο Θεός στους Αγγέλους που δημιουργούνται από τον ίδιο στους προφήτες, μέσω των οποίων οι αποκαλύψεις Του ήρθαν στην ανθρωπότητα στην Ημέρα της Κρίσεως και στην ατομική ευθύνη για τις πράξεις στην πλήρη εξουσία του Θεού πάνω στην ανθρώπινη μοίρα και στη μετά θάνατον ζωή. Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν σε μια αλυσίδα προφητών ξεκινώντας από τον Αδάμ και συμπεριλαμβανομένου του Νώε, του Αβραάμ, του Ισμαήλ, του Ισαάκ, του Ιακώβ, του Ιωσήφ, του Ιώβ, του Μωυσή, του Ααρών, του Δαυίδ, του Σολομώντα, του Ηλία, του Ιωνά, του Ιωάννη του Βαπτιστή, και του Ιησού . Αλλά το τελικό μήνυμα του Θεού στον άνθρωπο, μια επαναβεβαίωση του αιώνιου μηνύματος και μια σύνοψη των όσων έχουν γίνει πριν, αποκαλύφθηκε στον Προφήτη Μωάμεθ μέσω του Γαβριήλ.
Πώς κάποιος γίνεται Μουσουλμάνος;
Απλά λέγοντας «δεν υπάρχει θεός εκτός από τον Θεό, και ο Μωάμεθ είναι ο Αγγελιοφόρος του Θεού».
Με αυτή τη δήλωση ο πιστός (ή η πιστή) ανακοινώνει την πίστη του (ή την πίστη της) σε όλους τους αγγελιοφόρους του Θεού, και στις γραφές που έφεραν.
Τι σημαίνει «Ισλάμ»;
Η αραβική λέξη «Ισλάμ» σημαίνει απλώς «υποταγή», και προέρχεται από μια λέξη που σημαίνει «ειρήνη». Σε ένα θρησκευτικό πλαίσιο αυτό σημαίνει πλήρη υποταγή στο θέλημα του Θεού. Ο «Μωαμεθανισμός» είναι έτσι ένας λάθος χαρακτηρισμός διότι δείχνει ότι οι Μουσουλμάνοι λατρεύουν τον Μωάμεθ και όχι το Θεό. «Αλλάχ» είναι η αραβική ονομασία για τον Θεό, η οποία χρησιμοποιείται από τους Άραβες Μουσουλμάνους και τους Χριστιανούς το ίδιο.
Γιατί το Ισλάμ συχνά φαίνεται παράξενο;
Το Ισλάμ μπορεί να φαίνεται εξωτικό ή ακόμα και ακραίο στο σύγχρονο κόσμο. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η θρησκεία δεν κυριαρχεί στην καθημερινή ζωή στη Δύση σήμερα, ενώ οι Μουσουλμάνοι έχουν τη θρησκεία πάντοτε πρωταρχικό μέλημά τους, και δεν διαχωρίζουν μεταξύ κοσμικού και ιερού. Πιστεύουν ότι ο Θείος Νόμος, η Σαρία, θα πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη, και γι’ αυτό θέματα που σχετίζονται με τη θρησκεία είναι ακόμα τόσο σημαντικά.
Ποιά είναι η Κάαμπα;
Μέκκα, Σαουδική Αραβία
Η Κάαμπα είναι ο τόπος λατρείας που ο Θεός διέταξε τον Αβραάμ και τον Ισμαήλ να οικοδομήσουν πάνω από τέσσερις χιλιάδες χρόνια πριν. Το κτήριο κατασκευάστηκε από πέτρα σε αυτό που πολλοί πιστεύουν ότι ήταν η αρχική τοποθεσία ενός ιερού που ιδρύθηκε από τον Αδάμ. Ο Θεός πρόσταξε τον Αβραάμ να καλέσει όλη την ανθρωπότητα για να επισκεφθεί αυτό το μέρος, και όταν οι προσκυνητές πηγαίνουν εκεί σήμερα λένε «Στην υπηρεσία Σου, Κύριε», ως απάντηση στην κλήση του Αβραάμ.
Ποιος είναι ο Μωάμεθ;
Ο Μωάμεθ γεννήθηκε στη Μέκκα το έτος 570, σε μια εποχή που ο Χριστιανισμός δεν είχε ακόμη εγκαθιδρυθεί πλήρως στην Ευρώπη. Δεδομένου ότι ο πατέρας του πέθανε πριν από τη γέννησή του, και η μητέρα του λίγο αργότερα, ανατράφηκε από το θείο του από την σεβαστή φυλή Κουραΐς. Όταν μεγάλωσε, έγινε γνωστός για την εντιμότητα, τη γενναιοδωρία και την ειλικρίνειά του, έτσι ώστε να είναι περιζήτητος για την ικανότητά του να δικάζει σε διαμάχες. Οι ιστορικοί τον περιγράφουν ως ήρεμο και στοχαστικό.
Ο Μωάμεθ ήταν ένας βαθιά θρησκευτικός χαρακτήρας, και είχε μακρά απέχθεια της παρακμής της κοινωνίας του. Έγινε συνήθειά του να διαλογίζεται πότε πότε στο Σπήλαιο του Χίρα κοντά στην κορυφή του Τζαμπάλ αλ-Νουρ, του «Βουνού του Φωτός» κοντά στη Μέκκα.
Πώς ο Μωάμεθ έγινε προφήτης και αγγελιοφόρος του Θεού;
Το Τζαμί του Προφήτη, η Μεδίνα, ο τρούλος υποδεικνύει το σημείο όπου βρισκόταν το σπίτι του και όπου είναι θαμμένος.
Στην ηλικία των 40, ενώ ήταν απασχολημένος σε ένα στοχαστικό ησυχαστήριο, ο Μωάμεθ έλαβε την πρώτη αποκάλυψη από το Θεό διαμέσου του Άγγελου Γαβριήλ. Αυτή η αποκάλυψη, η οποία συνεχίστηκε για είκοσι τρία χρόνια, είναι γνωστή ως το Κοράνι.
Από τη στιγμή που άρχισε να απαγγέλλει τα λόγια που άκουσε από τον Γαβριήλ, και να κηρύσσει την αλήθεια που ο Θεός του είχε αποκαλύψει, αυτός και η μικρή ομάδα των οπαδών του υπέστη πικρή δίωξη, η οποία αυξήθηκε τόσο έντονα ώστε το έτος 622 ο Θεός τους έδωσε εντολή να μεταναστεύσουν. Το γεγονός αυτό, η Χίζρα, «μετανάστευση», κατά την οποία έφυγαν από τη Μέκκα για την πόλη της Μεδίνα περίπου 260 μίλια βόρεια, σηματοδοτεί την έναρξη του Μουσουλμανικού ημερολογίου.
Το Βουνό του Φωτός, όπου ο Γαβριήλ ήρθε στον Προφήτη Μωάμεθ.
Μετά από αρκετά χρόνια, ο Προφήτης και οι οπαδοί του μπόρεσαν να επιστρέψουν στη Μέκκα, όπου συγχώρεσαν τους εχθρούς τους και εγκαθίδρυσαν το Ισλάμ οριστικά. Πριν ο Προφήτης να πεθάνει σε ηλικία 63 ετών, το μεγαλύτερο μέρος της Αραβίας ήταν Μουσουλμανικό, και μέσα σε έναν αιώνα από το θάνατό του το Ισλάμ είχε εξαπλωθεί Δυτικά έως την Ισπανία και Ανατολικά έως την Κίνα.
Πώς η εξάπλωση του Ισλάμ επηρέασε τον κόσμο;
Ταζ Μαχάλ, στην Ινδία.
Ένας από τους λόγους για την ταχεία και ειρηνική εξάπλωση του Ισλάμ, ήταν η απλότητα του δόγματός του – το Ισλάμ καλεί για πίστη σε ένα μόνο Θεό άξιο λατρείας. Επανειλημμένα, επίσης, καθοδηγεί τον άνθρωπο να χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του, της ευφυΐας και της παρατήρησης.
Κίνα, Hui Shen Τζαμί,
που χτίστηκε τον έβδομο αιώνα.
Μέσα σε λίγα χρόνια, μεγάλοι πολιτισμοί και πανεπιστήμια ανθούσαν, γιατί σύμφωνα με τον Προφήτη, «η αναζήτηση της γνώσης αποτελεί υποχρέωση για κάθε Μουσουλμάνο άνδρα και γυναίκα». Η σύνθεση των Ανατολικών και των Δυτικών ιδεών και των νέων σκέψεων με τις παλιές, επέφερε μεγάλες προόδους στην ιατρική, τα μαθηματικά, τη φυσική, την αστρονομία, τη γεωγραφία, την αρχιτεκτονική, την τέχνη, τη λογοτεχνία και την ιστορία. Πολλά καίριας σημασίας συστήματα, όπως η άλγεβρα, οι Αραβικοί αριθμοί, καθώς επίσης και η έννοια του μηδέν (ζωτικής σημασίας για την πρόοδο των μαθηματικών), διαδόθηκαν στη μεσαιωνική Ευρώπη από το Ισλάμ.
Αναπτύχθηκαν εξελιγμένα μέσα, τα οποία κατέστησαν εφικτά τα ευρωπαϊκά ταξίδια της ανακάλυψης, συμπεριλαμβανομένου του αστρολάβου, του τεταρτημόριου και καλών χαρτών πλοήγησης.
Τι είναι το Κοράνι;
Το Κοράνι είναι ένα αρχείο με τα ακριβή λόγια που αποκαλύφθηκαν από τον Θεό μέσω του Αγγέλου Γαβριήλ προς τον προφήτη Μωάμεθ. Απομνημονεύθηκε από τον Μωάμεθ και στη συνέχεια υπαγορεύθηκε στους Συντρόφους του, και γράφτηκε από γραφείς, οι οποίοι το διασταύρωσαν κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ούτε μία λέξη από τα 114 κεφάλαιά του, τα Σούρας, έχει αλλάξει με την πάροδο των αιώνων, έτσι ώστε το Κοράνι να είναι σε κάθε λεπτομέρεια το μοναδικό και θαυματουργό κείμενο το οποίο αποκαλύφθηκε στον Μωάμεθ δεκατέσσερις αιώνες πριν.
Αυτό το αρχικό κεφάλαιο του Κορανίου, της Φατίχα, είναι κεντρικό θέμα της Ισλαμικής προσευχής. Περιέχει την ουσία του Κορανίου και απαγγέλλεται κατά τη διάρκεια κάθε προσευχής.
Με τι θέματα ασχολείται το Κοράνι;
Το Κοράνι, ο τελευταίος αποκαλυπτόμενος Λόγος του Θεού, είναι η πρωταρχική πηγή της πίστης και της τακτικής κάθε Μουσουλμάνου.
Ασχολείται με όλα τα θέματα που μας αφορούν ως ανθρώπινα όντα: τη σοφία, το δόγμα, τη λατρεία, και το δίκαιο, αλλά το βασικό του θέμα είναι η σχέση μεταξύ του Θεού και των πλασμάτων Του. Ταυτόχρονα, παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για μια δίκαιη κοινωνία, σωστή ανθρώπινη συμπεριφορά καθώς και ένα δίκαιο οικονομικό σύστημα.
Υπάρχουν άλλες ιερές πηγές;
Ναι, η σούνα, η τακτική και το παράδειγμα του Προφήτη, είναι η δεύτερη αρχή για τους Μουσουλμάνους. Το χαντίθ είναι μια αξιόπιστα μεταδιδόμενη αναφορά για το τι είπε ο Προφήτης, έκανε ή ενέκρινε. Πίστη στη σούνα είναι μέρος της Ισλαμικής πίστης.
Παραδείγματα από τις ρήσεις του Μωάμεθ
«Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΕΛΕΟΣ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΕΛΕΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ.”
«ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΠΟ ΕΣΑΣ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΕΠΙΘΥΜΗΣΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΔΕΛΦΟ ΤΟΥ, Ο,ΤΙ ΕΠΙΘΥΜΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ.»
«ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΤΡΩΕΙ ΚΑΙ ΧΟΡΤΑΙΝΕΙ, ΕΝΩ Ο ΓΕΙΤΟΝΑΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΑ ΦΑΕΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΟΣ.»
«Ο ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΡΟΦΗΤΕΣ, ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ.»
«ΙΣΧΥΡΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΧΤΥΠΑ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΚΑΤΩ, ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΙΣΧΥΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΕΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΘΥΜΟΥ.»
«Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΚΡΙΝΕΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΑΣ, ΑΛΛΑ ΑΥΤΟΣ ΣΑΡΩΝΕΙ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΣΑΣ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΖΕΙ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΑΣ».
Από τις συλλογές των χαντίθ του Μπουχάρι, του Μούσλιμ, του Τιρμίζι και του Μπαϊχακί
Ποιοι είναι οι «Πέντε Πυλώνες» του Ισλάμ;
Είναι το πλαίσιο της Μουσουλμανικής ζωής: η πίστη, η προσευχή, η ανησυχία για τους άπορους, ο αυτο-εξαγνισμός, και το προσκύνημα στη Μέκκα για εκείνους που είναι σε θέση.
1. ΠΙΣΤΗ
Η Σαχάντα χαραγμένη πάνω από την είσοδο στο οθωμανικό Παλάτι Τοπ Καπί (το μουσείο περιέχει έναν μανδύα που φορούσε ο Προφήτης, μεταξύ άλλων θησαυρών), στην Κωνσταντινούπολη.
“Δεν υπάρχει κανένας θεός άξιος να λατρευτεί εκτός από τον Θεό και ο Μωάμεθ είναι ο Αγγελιοφόρος του.”
Αυτή η δήλωση της πίστης καλείται Σαχάντα, ένας απλός τύπος που όλοι οι πιστοί προφέρουν. Στα αραβικά, το πρώτο μέρος είναι: La ilaha illa Llah – «Δεν υπάρχει θεός εκτός από τον Θεό» ilaha (θεός) μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε μπορούμε να μπούμε στον πειρασμό να βάλουμε στη θέση του Θεού – πλούτο, δύναμη, και τα παρόμοια. Στη συνέχεια, έρχεται illa Llah: «εκτός από τον Θεό», η πηγή όλης της Δημιουργίας.
Το δεύτερο μέρος της Σαχάντα είναι Muhammadun rasulu’Llah: «Ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος του Θεού.» Ένα μήνυμα καθοδήγησης έχει έρθει μέσα από έναν άνθρωπο σαν εμάς.
2. ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Σαλάτ είναι το όνομα για τις υποχρεωτικές προσευχές που εκτελούνται πέντε φορές την ημέρα, και είναι μια άμεση σχέση μεταξύ του λάτρη και του Θεού. Δεν υπάρχει ιεραρχική εξουσία στο Ισλάμ, ούτε ιερείς, έτσι οι προσευχές ηγούνται με επικεφαλή έναν μορφωμένο άτομο που γνωρίζει το Κοράνι, επιλεγμένο από το εκκλησίασμα. Αυτές οι πέντε προσευχές περιέχουν στίχους από το Κοράνι, και λέγονται στα αραβικά, τη γλώσσα της Αποκάλυψης, αλλά η προσωπική δέηση μπορεί να προσφέρεται στη μητρική γλώσσα του καθενός.
Οι προσευχές λέγονται την αυγή, το μεσημέρι, το απόγευμα, το ηλιοβασίλεμα και το σούρουπο, και ως εκ τούτου καθορίζουν το ρυθμό ολόκληρης της ημέρας. Αν και είναι προτιμότερο να προσεύχονται μαζί σε ένα τζαμί, ένας Μουσουλμάνος μπορεί να προσεύχεται σχεδόν παντού, όπως σε χωράφια, σε γραφεία, σε εργοστάσια και σε πανεπιστήμια. Οι επισκέπτες στον Μουσουλμανικό κόσμο εκπλήσσονται από την επικέντρωση των προσευχών στην καθημερινή ζωή.
Η μετάφραση από το Κάλεσμα για Προσευχή είναι:
Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ. Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ.
Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ. Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ.
ΔΗΛΩΝΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΟΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΑΧ. ( 3)
ΕΛΑΤΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ! ΕΛΑΤΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ!
ΕΛΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ (ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΛΛΟΥΣΑ ΖΩΗ)!
ΕΛΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!
Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ. Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΟΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΑΧ.
3. Η «Ζακάτ»
Μια αγορά στο Κάιρο της Αιγύπτου.
Μία από τις σημαντικότερες αρχές του Ισλάμ είναι ότι όλα τα πράγματα ανήκουν στο Θεό, και ότι τον πλούτο, επομένως, τον κατέχουν οι άνθρωποι ως καταπίστευμα. Η λέξη ζακάτ σημαίνει τόσο «καθαρισμός» όσο και «αύξηση». Τα υπάρχοντά μας καθαρίζονται βάζοντας στην άκρη ένα ποσοστό για όσους έχουν ανάγκη, και, όπως το κλάδεμα των φυτών, αυτή η περικοπή ισορροπεί και ενθαρρύνει νέα αύξηση.
Κάθε Μουσουλμάνος (ή Μουσουλμάνα) υπολογίζει τη δική του (ή τη δική της) ζακάτ ξεχωριστά. Στους περισσότερους στόχους αυτό συνεπάγεται την καταβολή κάθε χρόνο δυόμισι τοις εκατό του κεφαλαίου του καθενός (ή καθεμιάς).
Ένα ευσεβές πρόσωπο μπορεί επίσης να δώσει όσο αυτός ή αυτή έχει ευχαρίστηση ως σαντάκα, και μάλιστα το κάνει κατά προτίμηση μυστικά. Αν και αυτή η λέξη μπορεί να μεταφραστεί ως «εθελοντική φιλανθρωπία» έχει ευρύτερη έννοια. Ο Προφήτης είπε «ακόμη και η συνάντηση με τον αδελφό σου έχοντας ένα χαρούμενο πρόσωπο είναι φιλανθρωπία».
4. Η νηστεία
Κάθε χρόνο κατά το μήνα του Ραμαζανιού, όλοι οι Μουσουλμάνοι νηστεύουν από το πρώτο φως μέχρι τη δύση του ηλίου, απέχοντας από φαγητό, ποτό, και σεξουαλικές σχέσεις. Σε εκείνους που είναι άρρωστοι, ηλικιωμένοι, ή ταξιδιώτες, και στις γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουσες επιτρέπεται να σπάσουν τη νηστεία και να αναπληρώσουν ισάριθμες ημέρες αργότερα μέσα στο έτος. Αν είναι φύσει αδύνατον να το κάνουν αυτό, θα πρέπει να θρέφουν ένα άπορο άτομο για κάθε χαμένη μέρα. Τα παιδιά αρχίζουν να νηστεύουν (και να τηρούν την προσευχή) από την εφηβεία, αν και πολλοί αρχίζουν νωρίτερα.
Αν και η νηστεία είναι ό,τι πιο ευεργετικό για την υγεία, θεωρείται κυρίως ως μέθοδος αυτοκαθαρισμού. Με την απομάκρυνσή του από κοσμικές ανέσεις, ακόμη και για ένα μικρό χρονικό διάστημα, το άτομο που νηστεύει αποκτά πραγματική συμπάθεια για εκείνους που πεινούν, καθώς και εξέλιξη στην πνευματική του ζωή.
5. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ (Χάτζ)
προσκυνητές προσεύχονται στο τζαμί στη Μέκκα.
Το ετήσιο προσκύνημα στη Μέκκα – το Χάτζ – είναι μια υποχρέωση μόνο για όσους είναι σωματικά και οικονομικά σε θέση να το εκτελέσουν. Παρ’ όλ’ αυτά, πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι πηγαίνουν στη Μέκκα κάθε χρόνο από κάθε γωνιά του πλανήτη παρέχοντας μια μοναδική ευκαιρία για όσους είναι από διαφορετικά έθνη να γνωριστούν μεταξύ τους. Παρά το γεγονός ότι η Μέκκα είναι πάντα γεμάτη από επισκέπτες, η ετήσια Χάτζ αρχίζει τον δωδέκατο μήνα του Ισλαμικού έτους (το οποίο είναι σεληνιακό, όχι ηλιακό, έτσι ώστε το Χάτζ και το Ραμαζάνι να πέφτουν μερικές φορές το καλοκαίρι, και μερικές φορές το χειμώνα). Οι προσκυνητές φορούν ειδικά ρούχα: απλά ενδύματα που εξαλείφουν τις διακρίσεις της κλάσης και της καλλιέργειας, έτσι ώστε όλοι να στέκονται ίσοι ενώπιον του Θεού.
Τέντες για προσκυνητή.
Οι τελετές του Χάτζ, που πηγάζουν από τον Αβραάμ, περιλαμβάνουν το κύκλωμα της Κάαμπα επτά φορές, και την πορεία επτά φορές ανάμεσα στα βουνά της Σαφά και του Μαρούα όπως έκανε η Χάγκαρ κατά την αναζήτησή της για νερό. Στη συνέχεια, οι προσκυνητές στέκονται μαζί στην μεγάλη πεδιάδα του Αραφάτ και συμμετάσχουν στις προσευχές για τη συγχώρεση από τον Θεό, σε ό,τι θεωρείται συχνά ως μια εικόνα της Ημέρας της Κρίσεως.
Σε προηγούμενους αιώνες το Χάτζ ήταν μια επίπονη επιχείρηση. Σήμερα, ωστόσο, η Σαουδική Αραβία παρέχει εκατομμύρια ανθρώπων με νερό, σύγχρονες μεταφορές και τις πιο εκσυγχρονισμένες υγειονομικές εγκαταστάσεις.
Η λήξη του Χάτζ χαρακτηρίζεται από ένα φεστιβάλ, το Ιντ αλ-Αντά, το οποίο γιορτάζεται με προσευχές και την ανταλλαγή δώρων στις Μουσουλμανικές κοινότητες παντού. Αυτό, και το Ιντ αλ- Φιτρ, μια ημέρα τσιμπουσιού όπου τιμάται το τέλος του Ραμαζανιού, είναι τα κύρια φεστιβάλ του Μουσουλμανικού ημερολόγιου.
Το Ισλάμ ανέχεται άλλες πεποιθήσεις;
Το Κοράνι λέει:
ΔΕΝ ΣΑΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ Ο ΑΛΛΑΧ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΕΣΤΕ ΜΕ ΚΑΛΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΑ Μ’ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΑΣ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ (ΣΑΣ), ΚΙ ΟΥΤΕ ΣΑΣ ΒΓΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΣΑΣ. ΓΙΑΤΙ Ο ΑΛΛΑΧ ΑΓΑΠΑ ΟΣΟΥΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΟΝΤΑΙ ΔΙΚΑΙΑ
(Κοράνιο 60: 8)
Είναι μια λειτουργία του Ισλαμικού νόμου για την προστασία του προνομιακού καθεστώτος των μειονοτήτων, και αυτός είναι ο λόγος που οι μη Μουσουλμανικοί τόποι λατρείας έχουν ακμάσει σε όλο τον Ισλαμικό κόσμο. Η ιστορία παρέχει πολλά παραδείγματα Μουσουλμανικής ανοχής έναντι άλλων θρησκειών: όταν ο Χαλίφης Ομάρ μπήκε στην Ιερουσαλήμ το έτος 634, το Ισλάμ χορήγησε ελευθερία λατρείας σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες της πόλης. Ο Ισλαμικός νόμος επιτρέπει επίσης οι μη Μουσουλμανικές μειονότητες να δημιουργήσουν τα δικά τους δικαστήρια, τα οποία εφαρμόζουν οικογενειακούς νόμους καταρτισμένους από τις μειονότητες τις ίδιες.
Τι πιστεύουν οι Μουσουλμάνοι για τον Ιησού;
Οι Μουσουλμάνοι σέβονται και τιμούν τον Ιησού, και περιμένουν τη Δευτέρα Παρουσία. Τον Θεωρούν έναν από τους μεγαλύτερους αγγελιοφόρους του Θεού στην ανθρωπότητα. Ένας Μουσουλμάνος δεν αναφέρεται ποτέ σε αυτόν απλώς ως «Ιησούς», αλλά προσθέτει πάντα τη φράση «σ ‘αυτόν να είναι η ειρήνη». Το Κοράνι επιβεβαιώνει την παρθενική γέννησή του (ένα κεφάλαιο του Κορανίου φέρει τον τίτλο «Μαίρη»), και η Μαρία θεωρείται η πιο αγνή γυναίκα σε όλη τη δημιουργία. Το Κοράνιο περιγράφει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ως εξής:
“ΚΟΙΤΑ!” ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΕΙΠΑΝ: “Ο ΑΛΛΑΧ ΣΕ ΔΙΑΛΕΞΕ ΚΑΙ Σ’ ΕΞΑΓΝΙΣΕ, ΠΡΟΤΙΜΩΝΤΑΣ ΣΕ ΑΝΑΜΕΣΑ ΑΠ’ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ. Ω ΜΑΡΙΑΜ! Ο ΑΛΛΑΧ ΣΟΥ ΑΝΑΓΓΕΛΛΕΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΑ ΝΕΑ Μ’ ΕΝΑ ΛΟΓΟ ΤΟΥ, ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΣΙΑΣ ΙΗΣΟΥΣ (ΧΡΙΣΤΟΣ ΙΗΣΟΥΣ), ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΜ, ΘΑ ΤΥΧΕΙ ΔΕ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΙΜΗΣ Σ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ, ΚΑΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ Μ’ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΛΛΑΧ. ΘΑ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΑΠ’ ΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΤΟΥ ΗΛΙΚΙΑ ΚΙ ΟΤΑΝ ΓΙΝΕΙ ΩΡΙΜΟΣ ( ΑΝΔΡΑΣ ). ΚΑΙ ΘΑ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΗΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟ ΚΑΛΟ”.
ΚΙ ΕΚΕΙΝΗ ΡΩΤΗΣΕ: “Ω! ΚΥΡΙΕ ΜΟΥ! ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ Ν’ ΑΠΟΧΤΗΣΩ ΠΑΙΔΙ, ΕΝΩ ΚΑΝΕΙΣ ΑΝΔΡΑΣ ΔΕΝ ΜΕ ΠΛΗΣΙΑΣΕ;” ΕΙΠΕ: “ΕΤΣΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ, Ο ΑΛΛΑΧ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Ο,ΤΙ ΘΕΛΗΣΕΙ. ΟΤΑΝ ΣΧΕΔΙΑΣΕΙ ΚΑΤΙ, ΔΙΑΤΑΖΕΙ ΚΑΙ ΛΕΓΕΙ, “ΓΕΝΝΗΘΗΤΩ” ΚΑΙ ΓΙΝΕΤΑΙ. ”
(Κοράνιο 3: 42-47)
Ο Ιησούς γεννήθηκε ως εκ θαύματος μέσα από την ίδια δύναμη που είχε φέρει τον Αδάμ στην ύπαρξη χωρίς πατέρα:
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΙΑ Μ’ ΕΚΕΙΝΗ ΤΟΥ ΑΔΑΜ, ΠΟΥ ΤΟΝ ΕΠΛΑΣΕ ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ ΤΟΥ ΕΙΠΕ: “ΓΕΝΗΘΗΤΩ” ΚΙ ΕΓΙΝΕ.
(Κοράνι 3:59)
Κατά τη διάρκεια της προφητικής του αποστολής ο Ιησούς έκανε πολλά θαύματα. Το Κοράνι μας λέει ότι είπε:
‘ΕΧΩ ΕΡΘΕΙ ΣΕ ΣΑΣ ΜΕ ΣΗΜΑΔΙ ΑΠ’ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΣΑΣ, ΑΠ’ ΤΗ ΛΑΣΠΗ (ΟΠΩΣ
ΕΙΝΑΙ), ΘΑ ΦΤΙΑΞΩ ΓΙΑ ΣΑΣ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΠΤΗΝΟΥ ΘΑ ΦΥΣΗΞΩ Σ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΖΩΗ, ΘΑ ΘΕΡΑΠΕΥΣΩ ΤΟΥΣ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΕΠΡΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ Θ’ ΑΝΑΣΤΗΣΩ ΤΟΥΣ ΠΕΘΑΜΕΝΟΥΣ.
(Κοράνι 3:49)
Ούτε ο Μωάμεθ ούτε ο Ιησούς ήρθαν για να αλλάξουν το βασικό δόγμα της πίστης σε Έναν Θεό, που άσκησαν προηγούμενοι προφήτες, αλλά για να το επιβεβαιώσουν και να το ανανεώσουν. Στο Κοράνι ο Ιησούς αναφέρεται ότι είπε πως ήρθε:
ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΩ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΠΟΥ ΥΠΗΡΧΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΜΕΝΑ. ΚΑΙ ΝΑ ΣΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΩ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΠΡΙΝ ΗΤΑΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ
ΓΙΑ ΣΑΣ. ΕΧΩ ΕΡΘΕΙ ΣΕ ΣΑΣ ΜΕ ΕΝΑ ΣΗΜΑΔΙ, ΑΠ’ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΣΑΣ. ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΝΑ ΣΕΒΕΣΤΕ ΤΟΝ ΑΛΛΑΧ ΚΑΙ ΝΑ ΜΟΥ ΥΠΑΚΟΥΕΤΕ.
(Κοράνιο 3: 5Ο)
Ο Προφήτης Μωάμεθ είπε:
ΟΠΟΙΟΣ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΟΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ, ΜΟΝΟΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟ, ΟΤΙ Ο ΜΩΑΜΕΘ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ, ΟΤΙ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΝΟΗ ΣΤΗ ΜΑΡΙΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ ΝΑ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ, ΚΑΙ ΟΤΙ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΛΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ, ΘΑ ΛΗΦΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ.
(Χαντίθ από Μπουχάρι)
Γιατί είναι η οικογένεια τόσο σημαντική για τους Μουσουλμάνους;
Η οικογένεια είναι το θεμέλιο της Ισλαμικής κοινωνίας. Η ειρήνη και η ασφάλεια που προσφέρουν μια σταθερή οικογενειακή μονάδα εκτιμούνται πολύ, και θεωρούνται απαραίτητα για την πνευματική ανάπτυξη των μελών της. Μια αρμονική κοινωνική τάξη δημιουργείται από την ύπαρξη εκτεταμένων οικογενειών τα παιδιά είναι πολύτιμα, και σπάνια φεύγουν από το σπίτι μέχρι τη στιγμή που θα παντρευτούν.
Τι γίνεται με τις Μουσουλμάνες;
Το Ισλάμ βλέπει μια γυναίκα, είτε άγαμη είτε έγγαμη, ως άτομο με τα δικά της δικαιώματα, με το δικαίωμα να κατέχει και να διαθέτει την περιουσία της και τα κέρδη της. Μια προίκα του γάμου δίνεται από τον γαμπρό στη νύφη για προσωπική της χρήση, και κρατά το δικό της οικογενειακό όνομα χωρίς να πάρει του συζύγου της.
Και οι άνδρες και οι γυναίκες αναμένεται να ντύνονται με τρόπο που να είναι ταπεινός και αξιοπρεπής οι παραδόσεις των γυναικείων φορεσιών που βρέθηκαν σε ορισμένες Μουσουλμανικές χώρες είναι συχνά η έκφραση των τοπικών εθίμων.
Ο Αγγελιοφόρος του Θεού είπε:
«Ο ΠΙΟ ΤΕΛΕΙΟΣ ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ Ο ΠΙΟ ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΗ ΣΥΖΥΓΟ ΤΟΥ.»
Μπορεί ένας Μουσουλμάνος να έχει περισσότερες από μία γυναίκες;
Η θρησκεία του Ισλάμ αποκαλύφθηκε για όλες τις κοινωνίες και όλες τις περιόδους και έτσι μπορεί να φιλοξενήσει πολύ διαφορετικές κοινωνικές απαιτήσεις. Οι περιστάσεις μπορούν να δικαιολογήσουν τη λήψη μιας άλλης συζύγου, αλλά το δικαίωμα αυτό χορηγείται, σύμφωνα με το Κοράνι, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι ο σύζυγος είναι σχολαστικά δίκαιος.
Είναι ο Ισλαμικός γάμος, όπως ο Χριστιανικός γάμος;
Ένας Μουσουλμανικός γάμος δεν είναι ένα «μυστήριο», αλλά μια απλή, νομική συμφωνία στην οποία και οι δύο σύντροφοι είναι ελεύθεροι να συμπεριλάβουν όρους. Συνεπώς, τα έθιμα του γάμου ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα. Ως αποτέλεσμα, το διαζύγιο δεν είναι συχνό, αν και δεν απαγορεύεται ως έσχατη λύση. Σύμφωνα με το Ισλάμ, κανένα Μουσουλμανικό κορίτσι δεν μπορεί να αναγκαστεί να παντρευτεί παρά τη θέλησή του: οι γονείς του απλά θα προτείνουν νεαρούς άνδρες που πιστεύουν πως μπορεί να είναι κατάλληλοι.
Πώς οι Μουσουλμάνοι αντιμετωπίζουν τους ηλικιωμένους;
Στον Ισλαμικό κόσμο δεν υπάρχουν γηροκομεία. Για κάποιον, ο κόπος της φροντίδας των γονέων του σε αυτή την πιο δύσκολη στιγμή της ζωής τους, θεωρείται τιμή και ευλογία, και μια ευκαιρία για μεγάλη πνευματική ανάπτυξη. Ο Θεός ζητά όχι μόνο να προσευχόμαστε για τους γονείς μας, αλλά και να ενεργούμε με απεριόριστη συμπόνια, θυμούμενοι ότι όταν ήμασταν αβοήθητα παιδιά προτίμησαν εμάς από τους εαυτούς τους. Οι μητέρες τιμούνται ιδιαίτερα: ο Προφήτης δίδαξε ότι «Ο Παράδεισος βρίσκεται στα πόδια της μητέρας». Όταν φτάσουν τα γηρατειά, οι Μουσουλμάνοι γονείς αντιμετωπίζονται φιλεύσπλαχνα, με την ίδια καλοσύνη και ανιδιοτέλεια.
Στο Ισλάμ, το να εξυπηρετεί κάποιος τους γονείς του είναι το δεύτερο καθήκον μετά την προσευχή, και είναι δικαίωμά τους να το περιμένουν. Θεωρείται ελεεινό να εκφράσουν κάποιον τυχόν ερεθισμό όταν, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι, οι ηλικιωμένοι γίνονται δύσκολοι.
Το Κοράνι λέει:
“Ο ΚΥΡΙΟΣ ΣΟΥ ΕΧΕΙ ΘΕΣΠΙΣΕΙ ΝΑ ΜΗ ΛΑΤΡΕΥΕΤΕ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΕΚΕΙΝΟΝ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΣΑΣ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΦΙΛΟΦΡΟΣΥΝΗ. ΑΝ Ο ΕΝΑΣ Ή ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΤΟΥΣ ΦΘΑΣΟΥΝ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ, ΜΗΝ ΠΕΙΣ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΛΕΞΗ ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΑΣ ΚΙ ΟΥΤΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟΔΙΩΧΝΕΙΣ, ΑΛΛΑ Ν’ ΑΠΕΥΘΥΝΕΣΑΙ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΜΕ ΛΟΓΙΑ ΣΕΒΑΣΜΟΥ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΣΟΥ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΝΑ ΠΕΙΣ: “ΚΥΡΙΕ ΜΟΥ! ΔΩΣΕ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΤΗΝ ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΑ ΣΟΥ ΚΑΘΩΣ Μ’ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΘΡΕΨΕΙ (ΜΕ ΑΓΑΠΗ) ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΜΟΥ ΗΛΙΚΙΑ”.
(Κοράνιο 17: 23-24)
Πώς οι Μουσουλμάνοι βλέπουν τον θάνατο;
Όπως οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί, έτσι και οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η παρούσα ζωή είναι μόνο μια δοκιμαστική προετοιμασία για τo επόμενο στάδιο της ύπαρξης. Βασικά άρθρα της πίστης περιλαμβάνουν: την Ημέρα της Κρίσης, την ανάσταση, τον Παράδεισο και την Κόλαση. Όταν ένας Μουσουλμάνος (ή Μουσουλμάνα) πεθαίνει, αυτός (ή αυτή) πλένεται, συνήθως από ένα μέλος της οικογένειας, τυλίγεται σε ένα καθαρό λευκό ρούχο, και θάβεται με μια απλή προσευχή κατά προτίμηση την ίδια ημέρα. Οι Μουσουλμάνοι το θεωρούν αυτό μια από τις τελευταίες υπηρεσίες που μπορούν να κάνουν για τους συγγενείς τους, και μια ευκαιρία να θυμηθούν τη δική τους σύντομη ύπαρξη εδώ στη γη. Ο Προφήτης δίδαξε ότι τρία πράγματα μπορούν να συνεχίσουν να βοηθούν ένα άτομο, ακόμη και μετά το θάνατο η φιλανθρωπία που είχε κάνει, οι γνώσεις που είχε διδάξει και οι προσευχές για λογαριασμό τους από ένα δίκαιο παιδί.
Τι λέει το Ισλάμ για τον πόλεμο;
Όπως ο Χριστιανισμός, έτσι και το Ισλάμ επιτρέπει τις διενέξεις για αυτοάμυνα, για την υπεράσπιση της θρησκείας, ή εκ μέρους εκείνων οι οποίοι έχουν εκδιωχθεί βίαια από τα σπίτια τους. Θεσπίζει αυστηρούς κανόνες μάχης που περιλαμβάνουν απαγορεύσεις ενάντια στoν τραυματισμό αμάχων και ενάντια στην καταστροφή καλλιεργειών, δέντρων και ζώων. Όπως το βλέπουν οι Μουσουλμάνοι, η αδικία θα θριάμβευε στον κόσμο, αν οι καλοί άνθρωποι δεν ήταν διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για έναν δίκαιο σκοπό. Το Κοράνι λέει:
ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΛΕΜΑΤΕ ΓΙΑ ΧΑΡΗ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ ΟΣΟΥΣ ΣΑΣ ΠΟΛΕΜΟΥΝ, ΑΛΛΑ ΜΗΝ ΞΕΠΕΡΝΑΤΕ ΤΑ ΟΡΙΑ, ΓΙΑΤΙ Ο ΑΛΛΑΧ ΔΕΝ ΑΓΑΠΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ.
(Κοράνιο 2: 190)
ΚΙ ΑΝ (Ο ΕΧΘΡΟΣ) ΚΛΙΝΕΙ, ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ, ΤΟΤΕ ΚΙ ΕΣΥ ΝΑ ΓΕΙΡΕΙΣ Σ’ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΣΙΣΤΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΛΛΑΧ. ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ(Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ) ΠΟΥ ΑΚΟΥΕΙ ΚΑΙ ΓΝΩΡΙΖΕΙ (ΤΑ ΠΑΝΤΑ).
(Κοράνιο 8:61)
Ο Πόλεμος, ως εκ τούτου, είναι η τελευταία λύση, και υπόκειται στους αυστηρούς όρους που καθορίζονται από τον ιερό νόμο. Ο όρος τζιχάντ κυριολεκτικά σημαίνει «αγώνας», και οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι υπάρχουν δύο είδη τζιχάντ. Το άλλο «τζιχάντ» είναι η εσωτερική πάλη που ο καθένας αμείβεται εναντίον εγωιστικών επιθυμιών, για χάρη της επίτευξης της εσωτερικής ειρήνης.
Τι γίνεται με τα τρόφιμα;
Αν και είναι πολύ πιο απλός από τον διαιτητικό νόμο που ακολουθείται από τους Εβραίους και τους πρώτους Χριστιανούς, ο κώδικας που τηρούν οι Μουσουλμάνοι απαγορεύει την κατανάλωση χοιρινού κρέατος ή οποιουδήποτε είδους μεθυστικού ποτού. Ο Προφήτης δίδαξε ότι «το σώμα σας έχει δικαιώματα επάνω σας», και η κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και η ακολουθία ενός υγιεινού τρόπου ζωής θεωρούνται θρησκευτικές υποχρεώσεις.
Ο Προφήτης είπε:
«ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΘΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ [ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ] ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΜΕΤΑ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΔΕ ΔΙΝΕΤΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΔΩΡΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ!»
Πώς το Ισλάμ εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Η ελευθερία της συνείδησης καθορίζεται από το ίδιο το Κοράνι:
«ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ».
(Κοράνιο 2: 256)
Η ζωή και η περιουσία όλων των πολιτών σε ένα Ισλαμικό κράτος θεωρούνται ιερά είτε ένα άτομο είναι Μουσουλμάνος είτε όχι.
Ο ρατσισμός είναι ακατανόητο για τους Μουσουλμάνους, γιατί το Κοράνι μιλά για την ανθρώπινη ισότητα με τους ακόλουθους όρους:
Ω! ΕΣΕΙΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ! ΣΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΠΛΑΣΕΙ ΑΠΟ ΕΝΑΝ (ΜΟΝΟ) ΑΝΔΡΑ ΚΑΙ ΜΙΑ (ΜΟΝΟ) ΓΥΝΑΙΚΑ, ΚΑΙ ΣΑΣ ΚΑΝΑΜΕ ΣΕ ΛΑΟΥΣ – “ΕΘΝΗ ΚΑΙ ΦΥΛΕΣ ΓΙΑ Ν’ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΕΝΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟ. ΒΕΒΑΙΑ Ο ΠΙΟ ΤΙΜΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΣΑΣ – ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ -, ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΕΝΑΡΕΤΟΣ (ΥΠΑΚΟΥΟΣ) (ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΑΣ). ΚΑΙ Ο ΑΛΛΑΧ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΗΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΜΕΝΟΣ (ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ).
(Κοράνιο 49:13)
Το Ισλάμ στις Ηνωμένες Πολιτείες
Νέο Μεξικό, ΗΠΑ
Είναι σχεδόν αδύνατο να γενικεύσεις για τους Αμερικανούς Μουσουλμάνους: προσηλυτίζει, μετανάστες, εργάτες εργοστασίου, γιατρούς όλοι συμβάλλουν στο μέλλον της Αμερικής. Αυτή η σύνθετη κοινότητα είναι ενωμένη με μία κοινή πίστη, στηριζόμενη από ένα δίκτυο σε εθνικό επίπεδο χιλίων τζαμιών.
Οι Μουσουλμάνοι έφτασαν νωρίς στη Βόρεια Αμερική. Μέχρι το δέκατο όγδοο αιώνα, υπήρχαν πολλές χιλιάδες από αυτούς, που εργάζονταν ως σκλάβοι στις φυτείες. Αυτές οι πρώιμες κοινότητες, αποκομμένες από την κληρονομιά τους και τις οικογένειές τους, αναπόφευκτα έχασαν την Ισλαμική τους ταυτότητα, με το πέρασμα του χρόνου. Σήμερα πολλοί Αφρο-Αμερικανοί Μουσουλμάνοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην Ισλαμική κοινότητα.
Το Ισλαμικό Πολιτιστικό Κέντρο, την Ουάσιγκτον DC.
Ο δέκατος ένατος αιώνας, όμως, είδε τις απαρχές της εισροής των Αράβων Μουσουλμάνων, οι περισσότεροι από τους οποίους εγκαταστάθηκαν στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα, όπου προσεύχονταν σε νοικιασμένα δωμάτια. Οι αρχές του εικοστού αιώνα είδαν την άφιξη αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων Μουσουλμάνων από την Ανατολική Ευρώπη: το πρώτο Αλβανικό τζαμί εγκαινιάστηκε στο Μέιν το 1915 κι άλλοι ακολούθησαν σύντομα, και μια ομάδα Πολωνών Μουσουλμάνων άνοιξε ένα τζαμί στο Μπρούκλιν το 1928.
Το 1947 ιδρύθηκε το Ισλαμικό Κέντρο της Ουάσινγκτον κατά τη διάρκεια της θητείας του Προέδρου Τρούμαν, και αρκετές σε εθνικό επίπεδο οργανώσεις ιδρύθηκαν στη δεκαετία του πενήντα. Την ίδια περίοδο ιδρύθηκαν κι άλλες κοινότητες των οποίων οι ζωές κατά πολλούς τρόπους διαμορφώθηκαν από το Ισλάμ. Πιο πρόσφατα, πολυάριθμα μέλη αυτών των ομάδων έχουν εισέλθει στο ποίμνιο της Μουσουλμανικής ορθοδοξίας. Σήμερα υπάρχουν περίπου πέντε εκατομμύρια Μουσουλμάνοι στην Αμερική.
Ο Μουσουλμανικός κόσμος
Αυλή του Μεγάλου Τζαμιού, Χεράτ, Αφγανιστάν.
Ο Μουσουλμανικός πληθυσμός του κόσμου είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο. Το 30% των Μουσουλμάνων ζει στην Ινδική υποήπειρο, το 20% στην Υποσαχάρια Αφρική, το 17% στη Νοτιοανατολική Ασία, το 18% στον Αραβικό Κόσμο, το 10% στη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα. Η Τουρκία, το Ιράν και το Αφγανιστάν περιλαμβάνουν το 10% της μη- Αραβικής Μέση Ανατολή. Αν και υπάρχουν Μουσουλμανικές μειονότητες σχεδόν σε κάθε περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής και της Αυστραλίας, είναι πιο πολλές στη πρώην Σοβιετική Ένωση, την Ινδία και την κεντρική Αφρική. Υπάρχουν 5 εκατομμύρια Μουσουλμάνοι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πολιτιστική ποικιλομορφία που αντανακλάται στην Αρχιτεκτονική των Τζαμιών
Το Πανεπιστήμιο Τζαμί του Al Azhar υπήρξε κέντρο της μάθησης δεδομένου ότι το έτος 969. Οι μαθητές παρακολουθούν από διάφορες μουσουλμανικές χώρες.
Ιράν | Μάλι
Τζαμί Al Khulafa Al Rashidin
Ασμάρα Ερυθραία.
Shibam, Hadramout, Υεμένη
(Η χώρα της βασίλισσας Sheiba).
ΠΟΥ ΠΑΝΕ ΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ ΟΤΑΝ ΑΠΟΣΥΡΟΝΤΑΙ ?
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται μετά την απόσυρση τους. Η αποθήκευση, η ανακύκλωση και τα ζητήματα που προκύπτουν.
Πού πηγαίνουν οι ατομικές βόμβες όταν φτάσουν σε ηλικία… συνταξιοδότησης; Στο ερώτημα αυτό απάντησαν με άρθρο τους οι New York Times. Η αφορμή για την έρευνα δόθηκε από την ανακοίνωση της κυβέρνησης Μπάιντεν πως προτίθεται να αποσύρει το πιο ισχυρό όπλο που διαθέτουν οι ΗΠΑ στο πυρηνικό τους οπλοστάσιο. Πρόκειται για την B83, μια βόμβα υδρογόνου που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και παραδόθηκε επίσημα στον αμερικάνικό στρατό το 1983. Από το 2011, όταν αποσύρθηκε επίσημα η Β53, έγινε τον πιο ισχυρό πυρηνικό των ΗΠΑ.
Η αμερικανική κυβέρνηση είχε κατασκευάσει 660 τέτοιες βόμβες, οι οποίες μπορούν να μεταφερθούν από βομβαρδιστικά αεροσκάφη. Η B83 είχε μήκος 3,5 μέτρων, διαθέτει πτερύγια και εκρηκτική δύναμη περίπου 80 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τη βόμβα που ισοπέδωσε τη Χιροσίμα. Θεωρητικά μπορεί να εξαφανίσει στρατιωτικές βάσεις και υπόγεια διοικητικά κέντρα.
Τι επιφυλάσσει λοιπόν το μέλλον για τη B83; Το πόσες τέτοιες βόμβες ακριβώς διαθέτει σήμερα ο αμερικάνικος στρατός αποτελεί κρατικό μυστικό. Όμως δεν ισχύει το ίδιο και για την πιθανή μοίρα τους, η οποία ενδέχεται να ξαφνιάσει όσους πιστεύουν ότι το τέλος ενός πυρηνικού όπλου μεταφράζεται στην εξαφάνισή του από προσώπου γης.
Δεν διαλύονται, δεν εξαφανίζονται…
Κατά κανόνα, τα πυρηνικά όπλα που αποσύρονται από το αμερικανικό οπλοστάσιο, δεν εξαφανίζονται διά της τήξης, δεν γίνονται σκόνη, ούτε συνθλίβονται, δεν θάβονται, ούτε καταστρέφονται με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Αντ’ αυτού, αποσυναρμολογούνται με μεγάλη προσοχή και τα τμήματά τους, συμπεριλαμβανομένων των φονικών πυρήνων πλουτωνίου, φυλάσσονται σε έναν λαβύρινθο από υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους και επίγειες αποθήκες σε ολόκληρη την επικράτεια των ΗΠΑ. Κάθε μεμονωμένη εγκατάσταση αυτού του γιγαντιαίου συμπλέγματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα είδος… μάντρας με ανταλλακτικά, από την οποία μπορούν να δημιουργηθούν νέα όπλα. Και συχνά, συμβαίνει αυτό ακριβώς.
«Μοιάζει με τεράστιο σουπερμάρκετ», λέει ο Χανς Μ. Κρίστενσεν, διευθυντής του Προγράμματος Πυρηνικών Πληροφοριών της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημών, μιας ιδιωτικής ερευνητικής ομάδας με έδρα την Ουάσιγκτον. «Μπαίνεις μέσα χρησιμοποιώντας ένα barcode και παίρνεις ό,τι χρειάζεσαι».
Ανακυκλωμένες πυρηνικές βόμβες
Ένα όπλο που αναμένεται να κατασκευαστεί από ανακυκλωμένα μέρη και σχέδια είναι η W93, η οποία είναι η πρώτη νέα πυρηνική κεφαλή της χώρας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε τη δημιουργία του όπλου τον Μάρτιο και εκτίμησε ότι θα κοστίσει έως και 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το τελικό προϊόν αναμένεται να τοποθετηθεί σε ρουκέτες που εκτοξεύονται από υποβρύχια περίπου το 2034. Παρά τον χαρακτηρισμό της ως «νέα», το επίσημο κυβερνητικό σχέδιο αναφέρει ότι το όπλο θα «στηριχτεί σε πυρηνικά μέρη που έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν». «Είναι τρελός ο τρόπος που αυτά τα πράγματα κάνουν τον κύκλο τους», αναφέρει ο Κρίστενσεν. «Ξεφορτώνεσαι ένα πυρηνικό όπλο και εμφανίζεται ένα άλλο».
Η ανακύκλωση αυτή δεν επηρεάζει άμεσα το συνολικό μέγεθος του αμερικανικού πυρηνικού οπλοστασίου, καθώς τα ανακυκλωμένα εκρηκτικά τμήματα συχνά χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν παλιότερα όπλα, και όχι για την κατασκευή νέων. Αυτό θα συμβεί και με τις W93 που πρόκειται να αντικαταστήσουν ή να συμπληρώσουν παλαιότερες πυρηνικές κεφαλές υποβρυχίων.
Ακόμη κι έτσι, αυτού του είδους η ανακύκλωση εξοργίζει τους υπέρμαχους του περιορισμού των εξοπλισμών. Όπως τονίζουν τα άλλα κράτη αντιμετωπίζουν την αποθήκευση των εκρηκτικών τμημάτων ως δείγμα ότι οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν την επιλογή κατασκευής αμέτρητων νέων πυρηνικών κεφαλών. Αυτή η πεποίθηση, προσθέτουν, μπορεί να τροφοδοτήσει νέες κούρσες εξοπλισμών και να οδηγήσει στον πυρηνικό αφανισμό.
«Θα ήταν καλύτερα να τα ξεφορτωθούμε», σημειώνει ο Φρανκ Ν. βον Χίπελ, πυρηνικός φυσικός και σύμβουλος του Λευκού Οίκου επί κυβέρνησης Κλίντον, που πλέον διδάσκει στο πανεπιστήμιο Πρίνστον. «Θα σηματοδοτούσε ότι δεν σκοπεύουμε να ξαναγεμίσουμε το οπλοστάσιό μας».
Τα «Γεράκια» τις θέλουν
Όμως τα «Γεράκια» των ΗΠΑ θεωρούν αυτή τη στρατηγική αποθήκευσης ως κρίσιμη για τον περιορισμό του πυρηνικού κινδύνου. Τελευταία, παραπέμπουν στο όλο και μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο της Κίνας ως αναδυόμενη απειλή που θα μπορούσε να απαιτήσει την εκ νέου αύξηση των πυρηνικών.
«Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε αυτά τα τμήματα», υποστηρίζει μιλώντας ο Φράνκλιν Σ. Μίλερ, ειδικός σε ζητήματα πυρηνικών που διατηρούσε ομοσπονδιακές θέσεις επί τρεις δεκαετίες, πριν αποχωρήσει το 2005. «Αν εξακολουθούσαμε να έχουμε τις κατασκευαστικές δυνατότητες του παρελθόντος, δεν θα ήμασταν αναγκασμένοι να στηριχτούμε στα παλιά τμήματα». Προσθέτει ότι οι πυρηνικές δυνάμεις μπορούν να κατασκευάσουν νέα ατομικά εξαρτήματα, και εξακολουθούν να το κάνουν.
Φονικά… κουκούτσια
Πέραν της συζήτησης για τα ίδια τα όπλα, οι επικριτές της ανακύκλωσης των πυρηνικών προειδοποιούν ότι το αποθηκευτικό σύστημα είναι δεδομένο ότι θα οδηγήσει σε καταστροφή. Όπως τονίζουν, υπάρχει μακρύ ιστορικό ατυχημάτων, κενών ασφαλείας και αποτυχιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πυρηνική καταστροφή.
«Είναι επικίνδυνο», σημειώνει ο Ρόμπερτ Αλβάρεζ, ειδικός σε ζητήματα πυρηνικών ο οποίος, από το 1993 έως το 1999, στη διάρκεια της κυβέρνησης Κλίντον, ήταν σύμβουλος πολιτικής στο αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας, όπου και υπόκεινται και οι υποδομές πυρηνικών όπλων της χώρας. «Και γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο, καθώς οι ποσότητες που βρίσκονται στις αποθήκες αυξάνονται».
Οι πυρήνες πλουτωνίου των βομβών υδρογόνου που έχουν αποσυρθεί προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία, σύμφωνα με τον Αλβάρεζ και άλλους ειδικούς. Έχοντας περίπου το μέγεθος ενός γκρέιπφρουτ, οι πυρήνες αυτοί αναφέρονται συνήθως ως «κουκούτσια». Οι ΗΠΑ διατηρούν αυτή τη στιγμή στην αποθήκη τους τουλάχιστον 20.000 τέτοια… κουκούτσια. Φυλάσσονται σε τεράστιες εγκαταστάσεις στο Τέξας που είναι γνωστές ως Pantex. Το πλουτώνιο είναι φονικό για τον άνθρωπο ακόμη και σε μικροσκοπικές ποσότητες, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά περίπλοκη την ασφαλή φύλαξή του.
Αν ανακυκλωθούν οι Β83 (φωτό πάνω), τα «κουκούτσια» τους θα τοποθετηθούν στις υπόγειες αποθήκες πλουτωνίου της Pantex που είναι ήδη υπερφορτωμένες. Ο Αλβάρεζ τονίζει ότι οι καταρρακτώδεις βροχές του 2010 και του 2017 πλημμύρισαν μια εκτεταμένη περιοχή αποθήκευσης πλουτωνίου στις εγκαταστάσεις της Pantex. Προσθέτει ότι οι επισκευές που απαιτήθηκαν κόστισαν εκατομμύρια δολάρια.
Οι κυβερνήσεις Κλίντον, Μπους και Ομπάμα είχαν καταστρώσει η καθεμία το δικό της σχέδιο, κόστους δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ασφαλή απόρριψη των πλεοναζόντων αποθεμάτων πλουτωνίου, τα οποία αυξήθηκαν δραματικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη μείωση των πυρηνικών. Όμως προς το παρόν καμιά στρατηγική δεν είχε επιτυχία.
Οι Ρεπουμπλικάνοι αντιστέκονται
Τα σχέδια ανακύκλωσης τμημάτων των B83 ίσως πέσουν στο κενό αν επικρατήσει η άποψη των Ρεπουμπλικάνων. Στις αρχές του έτους, επέκριναν το σχέδιο της κυβέρνησης Μπάιντεν να αποσύρει την ισχυρή βόμβα, την οποία χαρακτήρισαν απαραίτητη για δύσκολους στόχους σε μεγάλο βάθος.
Όμως ο Κρίστενσεν της ομοσπονδίας επιστημόνων σημείωσε ότι είναι απίθανο οι Ρεπουμπλικάνοι να καταφέρουν να κρατήσουν τη βόμβα, ακόμη και μετά την ανάκτηση της εξουσίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, που τους δίνει νέα δύναμη επί των στρατιωτικών προϋπολογισμών και προτεραιοτήτων. Όπως λέει, το όπλο, τέσσερις δεκαετίες μετά την προσθήκη του στο αμερικανικό οπλοστάσιο, είναι πιθανότερο να περάσει στη… μετά θάνατον ζωή, στους λαβυρίνθους των αποθηκών.
«Έχουν προσπαθήσει να αναγκάσουν την κυβέρνηση να τις κρατήσει, όμως ο στρατός δεν έχει εκφράσει καμιά τέτοια ανάγκη», δηλώνει για τις απόπειρες των Ρεπουμπλικάνων. «Πιστεύω ότι πιθανότατα θα αποσυρθεί. Νομίζω πως αυτό το όπλο έχει πεθάνει».
Το Πεντάγωνο δεν έχει στηρίξει δημοσίως το παλιό όπλο. Αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η διατήρησή του θα ήταν ακριβή, ενώ το όπλο θέτει τα βομβαρδιστικά σε κίνδυνο, επειδή τα αναγκάζει να πετούν πολύ κοντά στους στόχους και κατά συνέπεια στα αντιαεροπορικά πυρά.
Νεότερα όπλα χρησιμοποιούν πλοήγηση μέσω δορυφόρων επιτρέποντας στα βομβαρδιστικά να τα πετούν από μακριά. Για παράδειγμα, το μοντέλο 12 της βόμβας B61 διαθέτει υπολογιστικό εγκέφαλο και τέσσερα κινούμενα πτερύγια που του επιτρέπουν να φτάνει σε στόχους βαθιά κάτω από το έδαφος. Το όπλο, που πρόκειται να αποσταλεί στην Ευρώπη στο τέλος του έτους, έχει οριστεί ως αντικαταστάτης της B83. Και ναι, τα εκρηκτικά του τμήματα προέρχονται από τον μεγάλο πυρηνικό κάδο ανακύκλωσης.
Από τι πέθαιναν οι αρχαίοι Έλληνες;
Η μάχη ενάντια στο θάνατο ξεκινούσε από τη στιγμή που κάποιος γεννιόταν. Αυτές ήταν οι πιο συχνές αιτίες θανάτου στον αρχαίο κόσμο…
Όλοι οι άνθρωποι ερχόμαστε στον κόσμο γνωρίζοντας σίγουρα μόνο ότι θα πεθάνουμε. «Εύκολος είναι ο δρόμος προς τον Άδη· πας εκεί με κλειστά τα μάτια», έλεγε τον 3ο αιώνα πΧ σχετικά με αυτό ο κυνικός φιλόσοφος Βίων ο Βορυσθενίτης. Η φράση του περικλείει όλη την αλήθεια για την θνητή ζωή των ανθρώπων, ωστόσο στην εποχή που ζούσε ο ίδιος ο δρόμος αυτός έμοιαζε πολύ μικρός και πιο εύκολος να τον διαβείς.
Στη σημερινή εποχή με την εξέλιξη της ιατρικής ο άνθρωπος έχει κατακτήσει την δυνατότητα να ζει περισσότερο και ποιοτικότερα, ωστόσο την ίδια στιγμή νέες ασθένειες που δεν υπήρχαν σε τόσο μεγάλο βαθμό στην αρχαιότητα έχουν εξαπλωθεί και απειλούν την ζωή του. Αν και δεν ήταν σπάνιο στην αρχαιότητα να φτάσει κάποιος μέχρι και την ηλικία των 90 ή 100 ετών (ο Δημόκριτος θεωρείται ότι πέθανε έχοντας κλείσει έναν αιώνα ζωής), τα εμπόδια που μπορεί να συναντούσε κάποιος στην πορεία του ήταν πιο συχνά, ήδη από τη στιγμή που θα ερχόταν στον κόσμο.
Αυτές είναι οι βασικότερες αιτίες θανάτου στην αρχαία Ελλάδα και την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Παιδική θνησιμότητα
Στην Αρχαία Ελλάδα και την Ρώμη- και πιθανότατα σε όλες τις κοινωνίες μέχρι και τον 18ο αιώνα μΧ- η πιο κοινή αιτία θανάτου ήταν ταυτόχρονα και ο τρόπος με τον οποίο ερχόταν κάποιος στην ζωή: οι γέννες. Οι επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού, αλλά και το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα των βρεφών οδηγούσε σε μεγάλους αριθμούς θανάτων μέχρι τον πρώτο έτος του βρέφους, αλλά και μέσα στα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του παιδιού.
Ο ίδιος ο τοκετός ήταν η πλέον επικίνδυνη στιγμή τόσο για το βρέφος όσο και για την μητέρα. Η έλλειψη υγιεινής και γνώσης γύρω από το πώς δρουν οι μικροοργανισμοί οδηγούσε συχνά σε μολύνσεις που στοίχιζαν τη ζωή σε μητέρα και παιδί, ενώ οι επιπλοκές ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστούν.
Υπολογίζεται ότι το 25% με το 30% των παιδιών πέθαιναν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Έτσι, αν μια οικογένεια είχε έξι παιδιά θα έπρεπε να έχει αποδεχθεί ότι πιθανότατα τα δύο από αυτά δεν θα επιζούσαν μέχρι τον πρώτο χρόνο της ζωής τους, ενώ το τρίτο ίσως πέθαινε πριν την ενηλικίωσή του.
Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε μέχρι τα χρόνια του Μεσαίωνα, καθώς αμέσως μετά άρχισαν να σημειώνονται οι πρώτες σημαντικές εξελίξεις στην φαρμακολογία, ενώ οι ιατροί μπορούσαν να επεμβαίνουν μέσω της χειρουργικής σε δύσκολους τοκετούς.
Εγκατάλειψη βρεφών και βρεφοκτονία
Σήμερα μοιάζει αδιανόητο, ωστόσο η βρεφοκτονία ή η εγκατάλειψη παιδιού σε όλον τον αρχαίο κόσμο φαίνεται ότι ήταν αρκετά διαδεδομένες πρακτικές.
Σε μια εποχή, όπου ούτως ή άλλως ήταν ένα στοίχημα το αν θα επιβιώσει ένα παιδί, ο πατέρας της οικογένειας είχε την δυνατότητα να επιλέξει αν θα δεχθεί στην οικογένεια το νέο βρέφος. Τα νέα παιδιά συχνά απορρίπτονταν, αν ήταν παράνομα, αν είχαν κάποιο πρόβλημα υγείας ή δυσμορφίας, αν ήταν το «λάθος» φύλο ή αν απλώς η οικογένεια ήταν τόσο φτωχή που δεν μπορούσε να θρέψει ένα ακόμα στόμα. Με τις πρακτικές αντισύλληψης να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες, οι ανεπιθύμητες κυήσεις ήταν συχνές και ο μόνος τρόπος να απαλλαχθείς από το παιδί ήταν να το εγκαταλείψεις αφού αυτό γεννηθεί.
Στην πραγματικότητα, οι γονείς συνήθως δεν σκότωσαν το παιδί με τα ίδια τους τα χέρια. Αντίθετα, το άφηναν στα «χέρια των θεών». Πρακτικά, άφηναν το παιδί σε ανοιχτούς χώρους έρμαιο στα φυσικά στοιχεία και συνήθως τα βρέφη πέθαιναν από την πείνα ή τις αρρώστιες. Κάποιες φορές μπορεί να το υιοθετούσε κάποιος άλλος ή να κατέληγε σκλάβος. Η βρεφοκτονία μέσω της εγκατάλειψης φαίνεται ότι θεωρούνταν περισσότερο μια πράξη ελέους παρά βαρβαρότητας προς το νέο παιδί καθώς το έσωζε από μια ζωή φτώχειας και ταλαιπωρίας.
Η πρακτική αυτή, η οποία ήταν ευρέως διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα, συνεχίστηκε σίγουρα και την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εξάλλου ακόμα και ο Ρωμύλος και ο Ρέμος- οι υποτιθέμενοι ιδρυτές της Ρώμης- σύμφωνα με τον μύθο όταν γεννήθηκαν εγκαταλείφθηκαν στις όχθες του ποταμού Τίβερη, για να πεθάνουν, ωστόσο τους έσωσε μια λύκαινα που τους μεγάλωσε σαν παιδιά της.
Επίσημα, η εγκατάλειψη βρεφών τέθηκε εκτός νόμου το 374 μ.Χ. μετά και την έλευση του Χριστιανισμού, ωστόσο για πολλά ακόμα χρόνια οι παραβάτες στην πραγματικότητα δεν διώκονταν.
Επιδημίες και ασθένειες
Τα ίδια πράγματα που σκότωναν τα παιδιά, μπορούσαν να σκοτώσουν και τους ενήλικες. Ασθένειες όπως η ιλαρά και η ευλογία, ήταν ιδιαίτερα μολυσματικές και σκότωναν μεγάλο μέρος και του ενήλικου πληθυσμού, αν και τα παιδιά ήταν πιο ευάλωτα σε αυτές. Με τις συνθήκες υγιεινής να είναι υποτυπώδεις και με τα φάρμακα ανύπαρκτα, η εξάπλωση των ιών και των βακτηρίων ήταν πολύ εύκολη υπόθεση.
Την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, ένα κύμα σφοδρής επιδημίας σκότωσε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της πόλης-κράτους των Αθηνών. Οι λεπτομέρειες που μας δίνει ο Θουκυδίδης είναι ανεκτίμητες γύρω από αυτή. Οι ερευνητές πίστευαν αρχικά ότι επρόκειτο για μια επιδημία βουβωνικής πανώλης, ωστόσο μετά από επανεκτιμήσεις των κριτηρίων σχετικά με τα επιδημιολογικά συμπτώματα, έκαναν τους ειδικούς να θεωρήσουν πιθανές και άλλες αρρώστιες όπως τύφο, ανεμοβλογιά, ιλαρά, σύνδρομο τοξικού σοκ ή ακόμα και έμπολα. Εκτιμάται πως ο μεγάλος λοιμός των Αθηνών σκότωσε το ¼ έως τo 1/3 του πληθυσμού της πόλης ο οποίος ανερχόταν σε 300.000.
Οι επιδημίες συνεχίστηκαν και στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία καθώς στην εποχή της δυναστείας των Αντωνίνων και του Κυπριανού σημειώθηκαν δύο από τις πιο θανατηφόρες. Ο «λοιμός των Αντωνίνων» (165-180μΧ) διαδόθηκε σε ολόκληρη την Μεσόγειο και θεωρείται ότι προήλθε από στρατιώτες που επέστρεψαν από την Εγγύς Ανατολή. Από τα στοιχεία που περιγράφει ο γνωστός Έλληνας γιατρός Γαληνός, πιθανότατα επρόκειτο για ξέσπασμα ευλογιάς ή ιλαράς ή ίσως ένας συνδυασμός και των δύο. Υπολογίζεται ότι η επιδημία σκότωσε 5 με 10 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την έκταση της Αυτοκρατορίας, ένας αριθμός που αντιστοιχεί στο 20-25% του πληθυσμού.
Το 251-266 μ.Χ. ενέσκηψε δεύτερο κύμα γνωστό ως Πανδημία του Κυπριανού , η οποία ήταν πιθανόν ιλαρά συνδυάζοντας συμπτώματα της προηγούμενης επιδημίας. Η πανδημία αυτή πήρε το όνομά της από το πιο γνωστό της θύμα, τον επίσκοπο Καρθαγένης Κυπριανό. Ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν συνολικά σε αυτό το ξέσπασμα είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθεί καθώς η αυτοκρατορία βρισκόταν ήδη σε κρίση και τα δημογραφικά στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα. Θεωρείται ωστόσο ότι στην κορύφωση της πέθαιναν κάθε μέρα περίπου 5.000 άνθρωποι μόνο στη Ρώμη, ενώ ο πληθυσμός της Αλεξάνδρειας, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης στην αυτοκρατορίας, εκείνη την εποχή μειώθηκε πάνω από 50%.
Συχνές ήταν και οι ασθένειες που οφείλονταν όχι σε ιούς, αλλά σε βακτήρια λόγω των φτωχών συνθηκών υγιεινής κυρίως στις μεγάλες πόλεις. Έχουν καταγραφεί επιδημίας χολέρας και διφθερίτιδας, ενώ η ελονοσία ήταν συχνότερη στις πιο θερμές περιοχές κυρίως της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Η χολέρα εξαπλώθηκε εύκολα και γρήγορα σε ολόκληρο τον πληθυσμό λόγω ποικίλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των κοινόχρηστων δημόσιων λουτρών -που βρίσκονταν συχνά δίπλα σε δημόσιες τουαλέτες-, της έλλειψης παροχής καθαρού νερού για τους φτωχούς και των συνηθειών κακής υγιεινής στις δημόσιες τουαλέτες. Είναι ενδεικτικό ότι στη Ρώμη, ο πληθυσμός χρησιμοποιούσε ένα κοινόχρηστο εργαλείο γνωστό ως ξυλοσπόγγιο (ένα σφουγγάρι πάνω σε ένα ραβδί) για να καθαριστεί μετά τη χρήση του αποχωρητηρίου!
Ο πόλεμος στον αρχαίο κόσμο
Αν κάποιος άντρας ήταν τυχερός και επιζούσε ως παιδί, ήταν πολύ πιθανό να χάσει τη ζωή του σε κάποιον πόλεμο. Οι πόλεμοι στην αρχαιότητα ήταν ιδιαίτερα συχνοί και αιματηροί. Αν και δεν ξέρουμε τις ακριβείς απώλειες που σημειώθηκαν στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404π.Χ), είναι σίγουρο ότι ήταν τεράστιες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο από το στρατόπεδο των Αθηναίων στη Σικελική Εκστρατεία πρέπει να πέθαναν 40.000 άνδρες.
Από την άλλη, υπολογίζεται ότι από τους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχασαν τη ζωή τους πάνω από 200.000 άνθρωποι, ενώ στους πολέμους των Ρωμαίων –ειδικά έναντι της Καρχηδόνας- οι απώλειες υπολογίζονται σε εκατομμύρια.
Αλκοολισμός
Η αγάπη για το κρασί ήταν γνωστή ήδη από την αρχαία Ελλάδα, όπου στα συμπόσια ο «οίνος» – κεκραμένος ή άκρατος- έρρεε άφθονος.
Αν και η εγκράτεια και το μέτρο ενθαρρύνονταν στην αρχαία ελληνική κοινωνία, στη Ρώμη φαίνεται να ίσχυε το αντίθετο. Τον πρώτο αιώνα π.Χ., το κρασί θεωρούταν το πιο διαδεδομένο ποτό της Ρώμης για όλες τις κοινωνικές τάξεις. Υπολογίζεται ότι ο μέσος Ρωμαίος κατανάλωνε, κατά μέσο όρο, σχεδόν 400 λίτρα ετησίως!
Η λατρεία του Βάκχου ήταν μια τελετουργική μυσταγωγική πρακτική που χαρακτηριζόταν από ασωτία, επιθετικότητα και φυσικά ένα αδιανόητο μεθύσι που μπορεί να έφτανε μέχρι και τον θάνατο. Η κυβέρνηση επιχείρησε να καταστείλει αυτήν τη λατρεία που είχε φτάσει στα όρια του κινήματος, απαγορεύοντάς το νομικά το 186 π.Χ.
Άλλες αιτίες θανάτου
Το έγκλημα και οι ανθρωποκτονίες δεν έλειπαν τις αρχαίες κοινωνίες, σε μια εποχή άλλωστε που χωρίς τα σύγχρονα μέσα ήταν πολύ εύκολο για τον δράστη να διαφύγει.
Μεγάλη μάστιγα ήταν και οι πυρκαγιές, οι οποίες αν ξεσπούσαν στις μεγάλες, συνωστισμένες πόλεις, ήταν απόλυτα καταστροφικές. Ξεχωρίζει η πυρκαγιά στη Ρώμη το 64 μ.Χ., η οποία όχι μόνο προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές στην πόλη αλλά υπολογίζεται ότι σκότωσε περίπου 12.000 ανθρώπους.
Ο καρκίνος, αν και όχι τόσο συχνός όσο στις μέρες εκείνες, δεν ήταν άγνωστος στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη. Εξάλλου η ασθένεια απέκτησε το όνομά της από τον Ιπποκράτη, ο οποίος περιγράφοντας τον καρκίνο του μαστού και τις εμφανείς αλλοιώσεις που προκαλεί σε προχωρημένο στάδιο στο στήθος τον παρομοίασε με τα πόδια του «καρκίνου» (του κάβουρα δηλαδή) που ανοίγονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Μάλιστα, η μητέρα του Δαρείου, Ατόσσα, έπασχε από καρκίνο του μαστού, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, και την θεράπευσε ο Έλληνας γιατρός Δημοκήδης.
Ο Έλληνας γιατρός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Γαληνός, θεωρείται από την άλλη ο εισηγητής του όρου «όγκος» και της διατήρησής του στην επιστημονική ορολογία, αφού, υποδηλώνοντας το φορτίο και το βάρος, στον καρκίνο γίνεται αντιληπτός ως το φορτίο που κουβαλά το σώμα.
Ο καρκίνος διαγνώστηκε και περιγράφηκε στην αρχαιότητα, ωστόσο τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν ήταν τόσο συνηθισμένος όσο είναι σήμερα, καθώς δεν υπήρχαν οι καρκινογόνες ουσίες που είναι προϊόντα της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής -και επειδή οι άνθρωποι δεν ζούσαν και τόσο πολύ ώστε να αναπτύσσουν τέτοιες ασθένειες.
« Η επιλογή του Σαμψών»
Ο Σαμψών υπήρξε ηγέτης και τελευταίος κριτής του βιβλικού Ισραήλ. Η ιστορία του εξιστορείται στο βιβλίο των Κριτών της Παλαιάς Διαθήκης
΄΄ Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των άλλων αλλοφύλων΄΄ είπε ο Σαμψών γκρεμίζοντας τις κολώνες και το κτίσμα των Φιλισταίων (Κριταί ΙΣΤ’, 30).
Πιστό στο δόγμα της «πυρηνικής αμφισημίας», το Ισραήλ δεν παραδέχτηκε ποτέ πως διαθέτει πυρηνικά όπλα. Σήμερα όμως με τις εξελίξεις να τρέχουν έχει ανοίξει το ενδεχόμενο εφαρμογής της αποκαλούμενης «Επιλογής Σαμψών»– της χρήσης πυρηνικών- αν κινδυνεύσει η υπόσταση της χώρας.
Η “Επιλογή Σαμψών” είναι ένας όρος που φέρεται να επινοήθηκε από τους Ισραηλινούς ηγέτες τη δεκαετία του 1960.
Ας πάμε στην απαρχή της πυρηνικής περιπέτειας στην οποία ρίχτηκε το ισραηλινό κράτος τη δεκαετία του 1960. Την αρχική απόφαση έλαβε ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ο ιδρυτής του κράτους του Ισραήλ, παρ΄ ότι όλοι οι επιστήμονες της εποχής εκείνης, εκτός από έναν, καθώς και οι επικεφαλής της Μοσάντ και του στρατού ήταν αντίθετοι: πίστευαν πως «ο κόσμος δεν θα το επέτρεπε αυτό στο Ισραήλ».
Τελικά αποφασίστηκε πως το μικρό μέγεθος της χώρας μόνο με μια πυρηνική αποτρεπτική δύναμη μπορούσε να αντισταθμιστεί.
Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε το στρατηγικό πλαίσιο της λήψης αποφάσεων στο Ισραήλ και δη αποφάσεων που είναι ζωτικής στρατηγικής σημασίας και άπτονται της ασφάλειας, δηλαδή της επιβίωσης του εβραϊκού κράτους σ΄ ένα γεωγραφικό χώρο μη φιλικό και εν πολλοίς εχθρικό για το εβραϊκό κράτος.
Βασική αρχή , πυλώνας κι άξονας του Ισραηλινού κράτους είναι η αυτοβοήθεια. Πρέπει δηλαδή μόνο του, παντελώς μόνο του, να υπερασπιστεί την ελευθερία του, την εδαφική του ακεραιότητα και την το αυτεξούσιο των αποφάσεων/επιλογών του. Το Ισραήλ επεδίωξε και εξασφάλισε μία πραγματική στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ που σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στον πόλεμο του 1973, απεδείχθη ζωτική. Αλλά και τότε η μοίρα του Ισραήλ ήταν στα δικά του χέρια και όχι στο έλεος της Ουάσινγκτον . Το Ισραήλ κατείχε δικλείδα στρατηγικής ασφάλειας. Αυτή ήταν και το ατομικό/πυρηνικό του οπλοστάσιο. Και είχε και ένα δόγμα για τη χρήση του οπλοστασίου αυτού. Ήταν το ”Δόγμα Σαμψών” . Κάποιοι το ονομάζουν και το ”Σύνδρομο Σαμψών” ή η ”Επιλογή Σαμψών”.
Όπως μαθαίνουμε από το μύθο, ο Σαμψών έχασε την υπερφυσική του δύναμη, όταν η Φιλισταία Δαλιδά τον πρόδωσε κόβοντας την πλούσια κόμη του που ήταν η πηγή της δύναμης του. Οι Φιλισταίοι εχθροί του, αφού τον τύφλωσαν, τον αλυσόδεσαν στις κολώνες του ναού τους και τον περιγελούσαν. Με το πέρασμα του χρόνου ξαναμεγάλωσαν τα μαλλιά του, επανέκτησε τη δύναμή του και κατακρήμνισε το ναό σπρώχνοντας τις κολώνες, και λέγοντας ” αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλόφυλων”.
Το δόγμα, σύνδρομο ή επιλογή Σαμψών αποτελεί την πεμπτουσία της υψηλής στρατηγικής του Ισραήλ όπως αυτή εκφράζεται με τις λέξεις ”Ποτέ Ξανά”, ”Νever Αgain” ή εβραϊστή Λε ολαμ λο οντ.
Δυνάμεις του ισραηλινού στρατού εν αναμονή της χερσαίας εισβολής στη Λωρίδα της Γάζας |
Οι εβραίοι του Ισραήλ είναι, ένας ένας ξεχωριστά αλλά και ως κρατική οντότητα, συλλογικά ορκισμένοι να μην επιτρέψουν σε κανέναν να τους ξαναοδηγήσει σαν πρόβατα σε σφαγή όπως συνέβη στα χρόνια του γερμανο-ναζισμού στην Ευρώπη. Και ακριβώς γι ‘αυτό το λόγο και προτού καν ανακηρυχθεί το εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη, αποφάσισαν ότι το νεόκοπο κράτος έπρεπε να αποκτήσει , όσο πιο γρήγορα ήταν εφικτό, το απόλυτο όπλο που ήταν το ατομικό. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω ο εθνοπατέρας του Ισραήλ Μπεν Γκουριόν ανέθεσε στον νεαρό τότε Σιμόν Πέρες, τον αρχισυντονισμό του εγχειρήματος.
Το Ισραήλ απέκτησε τα πρώτα ατομικά του όπλα, δύο στον αριθμό, πριν τον πόλεμο του 1967 και ήταν έτοιμο να τα χρησιμοποιήσει, αν κάτι πήγαινε πολύ στραβά στον πόλεμο αυτό, γνωστό και ως Πόλεμο των Έξι Ημερών. Δεν προέκυψε τέτοια ανάγκη αφού κατατρόπωσαν τους Άραβες.
Το 1973 όταν δέχτηκε την καθυστερημένη αλλά αναμενόμενη και οργανωμένη αντεπίθεση των Αράβων σε δύο μέτωπα, στο Σινά και τα Υψώματα του Γκολάν, στις πρώτες μέρες του πολέμου το Ισραήλ ήταν στα πρόθυρα της καταστροφής. Η τότε πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ κάλεσε την πολιτικο-στρατιωτική ηγεσία της χώρας και της ανήγγειλε ότι ”καταστρέφεται ο Τρίτος Ναός του Σολομώντος”, δηλαδή το Ισραήλ. Και δόθηκε η εντολή εφαρμογής της ”Επιλογής Σαμψών”. Οπλίσθηκαν με ατομικά όπλα τα Αμερικανικά Φάντομ και οι πιλότοι περίμεναν στο ακουστικό με αναμμένες μηχανές.
Εκτόξευση ρουκετών από τη Λωρίδα της Γάζας προς το Ισραήλ, εν μέσω της χειρότερης κλιμάκωσης εδώ και μισό αιώνα
Ωστόσο , προτού ξεκινήσει ο Γ Παγκόσμιος Πόλεμος (μην ξεχνάτε το ιστορικό πλαίσιο της εποχής) άλλαξαν δραματικά τα δεδομένα υπέρ του Ισραήλ, πρώτα στο μέτωπο με την Αίγυπτο και μετά σε αυτό της Συρίας και έτσι τα ατομικά όπλα ξανακλειδώθηκαν στο οπλοστάσιο. Εδώ πρέπει να υπογραμμισθεί ότι οι Ισραηλινοί ήταν έτοιμοι να χτυπήσουν ακόμα και τη Σοβιετική Ένωση αν παρενέβαινε υπέρ των Αράβων, απειλώντας έτσι την ύπαρξη του Ισραήλ.
Από τότε το Ισραήλ έχει αποκτήσει ένα τρομακτικό οπλοστάσιο το οποίο σήμερα ξεπερνά τις τετρακόσιες θερμοπυρηνικές κεφαλές και με δυνατότητες χρησιμοποίησης του, με αεροπλάνα και υποβρύχια, σε όλα σχεδόν τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Επί τούτου το πολιτικο-στρατηγικό μήνυμα της ηγεσίας του Ισραήλ, είναι ότι όσες χώρες επιλέγουν να μην κατέχουν πυρηνικά όπλα επιλέγουν να λειτουργούν, μέσα στο αναρχοκρατούμενο διεθνές σύστημα, ως δευτεροκλασάτα κράτη. Η επιβίωση των κρατών αυτών εξαρτάται από τρίτους. Οι τρίτοι παρουσιάζονται ως πάτρωνες και ως μεγαλόψυχοι, αλλά σε τελευταία ανάλυση λειτουργούν και ως στυγνοί εκβιαστές αλλά ακόμη και εκτελεστές.
Φοβού τον πολυμετωπικό πόλεμο
Η εντολή της Ουάσινγκτον για μετακίνηση του αεροπλανοφόρου USS Gerald R. Ford και πολεμικών πλοίων συνοδείας στην ανατολική Μεσόγειο, όπου σπεύδουν και άλλες δυτικές δυνάμεις, «έχει σκοπό να στείλει μια αλάνθαστη προειδοποίηση στο Ιράν και τις μαχητικές ομάδες, που υποστηρίζει σε όλη την περιοχή, να μη συμμετάσχουν στη σύγκρουση, εξαπολύοντας τις δικές τους επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ», ανέφεραν αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν στον ιστότοπο Al Monitor.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι προετοιμασμένες να ανταποκριθούν σε τυχόν απρόοπτα», προσέθεσαν με νόημα, «και να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο μιας ευρύτερης σύγκρουσης».
«Εργαζόμαστε με το Ισραήλ και με τους εταίρους μας σε όλη την περιοχή», υπογράμμισε Αμερικανός αξιωματούχος, «για να περιορίσουμε αυτό που συμβαίνει στη Γάζα».
Πέρα από το άνοιγμα νέων μετώπων στα σύνορα του Ισραήλ, οι φόβοι εντείνονται για πλήγματα κατά αμερικανικών δυνάμεων και στόχων στην ευρύτερη περιοχή.
Ενδεχόμενο που άφησαν ήδη ανοιχτό η ηγεσία των φιλοϊρανών ανταρτών Χούθι στην Υεμένη και ο επικεφαλής της Οργάνωσης Μπαντρ, μιας σιιτικής παράταξης και πολιτοφυλακής στο Ιράκ.
Ενόσω, δε, το Ισραήλ και ο Λευκός Οίκος παραλληλίζουν τη βαρβαρότητα της Χαμάς με αυτή του «Ισλαμικού κράτους» (ISIS), ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν βλέπει να διευρύνονται προεκλογικά τα ανοιχτά πολιτικά μέτωπα στις ΗΠΑ.
Και με τους Ρεπουμπλικανούς -που επικρίνουν την εξωτερική πολιτική από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μέχρι τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν και το φιάσκο στο Αφγανιστάν- αλλά και με τους προοδευτικούς Δημοκρατικούς, που επικρίνουν όλο και περισσότερο την πολιτική του Ισραήλ τα τελευταία χρόνια.
Εκφράζονται μάλιστα ήδη ανησυχίες ότι οι συνέπειες της νέας κρίσης στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ώρα που η Ουάσιγκτον εστιάζει γεωστρατηγικά στην Ασία και στην Κίνα.
Ενόσω δε πολλοί χαρακτηρίζουν την επίθεση της Χαμάς «την 11η Σεπτεμβρίου του Ισραήλ», ανάλυση του αμερικανικού δικτύου CNN υπενθυμίζει ότι «ένα μάθημα» από την original 11/9 των ΗΠΑ είναι πως «οι πόλεμοι που ξεκίνησαν τις σκοτεινές εβδομάδες μετά από μια επίθεση δεν εξελίσσονται πάντα σύμφωνα με το προσδοκώμενο και κινδυνεύουν να γυρίσουν μπούμερανγκ σε εκείνους που τους εξαπολύουν».
ΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ
Η ισραηλινή ενασχόληση με τα πυρηνικά δεν είναι καινούρια ιστορία. Ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, είχε, ανοιχτά, διατυπώσει την επιθυμία του να αποκτήσει η χώρα οπλοστάσιο μαζικής καταστροφής.
Οι ισραηλινές προσπάθειες φαίνεται ότι άρχισαν, ήδη, από το 1950. Δύο χρόνια μετά συστάθηκε η Ισραηλινή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που τέθηκε υπό την αιγίδα του στρατού.
Το Ισραήλ απευθύνθηκε στη Γαλλία, από την οποία έλαβε σχεδιαστική και κατασκευαστική βοήθεια. Οπως ομολόγησε Γάλλος πυρηνικός επιστήμονας, χρόνια αργότερα, η εντύπωση που επικράτησε στο Παρίσι ήταν ότι το Ισραήλ θα αξιοποιούσε το πυρηνικό του οπλοστάσιο ως «εξισορροπητικό μέσο» απέναντι στις ανερχόμενες ΗΠΑ.
Το 1953 ανεγείρεται η πυρηνική εγκατάσταση στην Ντιμόνα, στην έρημο Νεγκέβ, που για χρόνια παρουσιαζόταν ως εργοστάσιο αγροτικών και υφασμάτινων προϊόντων. Το 1960, ο Μπεν Γκουριόν παραδέχτηκε, για πρώτη φορά, ότι είναι πυρηνική εγκατάσταση «για ειρηνικούς σκοπούς». Η Ουάσιγκτον άρχισε να ανησυχεί. Στις αρχές του 1960, ειδικοί της CIA επισκέφθηκαν αρκετές φορές την Ντιμόνα χωρίς να μπορέσουν να αποδείξουν ότι παράγονται πυρηνικά όπλα. Οπως αποκάλυψε αργότερα, ο Μορντεχάι Βανούνου, και επιβεβαιώθηκε και από άλλες πηγές, οι Ισραηλινοί κατασκευάζοντας ένα ψεύτικο κτίριο μέσα στο πραγματικό, κατάφεραν να εξαπατήσουν τους Αμερικανούς πράκτορες, που δεν έφτασαν ποτέ στο κέντρο των εγκαταστάσεων.
Σύμφωνα με τη στρατιωτική επιθεώρηση «Jane’s Defence Weekly», η κατασκευή πυρηνικών όπλων άρχισε το 1968 στην Ντιμόνα, με αρχικό στόχο «να αντιμετωπιστεί η Σοβιετική Ενωση». Παράλληλα, ολοκληρώθηκαν και οι μυστικές συνομιλίες της Ισραηλινής πρωθυπουργού Γκόλντα Μέιρ με τον Αμερικανό Πρόεδρο Νίξον, όπου συμφωνήθηκε ότι η Ουάσιγκτον θα «κάνει τα στραβά μάτια» όσο το Ισραήλ «δεν κάνει πυρηνικές δοκιμές και κρατά χαμηλούς τους τόνους στον πυρηνικό τομέα».
Εκτοτε, οι ισραηλινές ηγεσίες κρατούν το στόμα τους ερμητικά κλειστό, αν και είναι, πλέον, περισσότερο από βέβαιο ότι μια πυρηνική δοκιμή που αποδείχτηκε, λόγω μετρήσεων στην ατμόσφαιρα, ότι έγινε μυστικά το 1979 στον Ινδικό Ωκεανό, έγινε από το Ισραήλ σε συνεργασία με τότε νοτιοαφρικανικό καθεστώς του απαρτχάιντ. Αυτό που όλοι γνώριζαν, αλλά δεν μπορούσαν να αποδείξουν, ήρθε να επιβεβαιώσει το 1986 ο Μορντεχάι Βανούνου.
Η υπόθεση Βανούνου
Ο πυρηνικός τεχνικός, αφού εργάστηκε 9 χρόνια στην Ντιμόνα, παραιτήθηκε, έχοντας, όμως, συλλέξει αποδείξεις και φωτογραφίες για τις πραγματικές δραστηριότητες της Ντιμόνα. Ενα χρόνο αργότερα, ο Βανούνου, που ήταν, ήδη, γνωστός για τις φιλειρηνικές και φιλοπαλαιστινιακές του απόψεις, ασπάζεται το χριστιανισμό και αποφασίζει να ανοίξει το στόμα του στη βρετανική εφημερίδα «Σάντεϊ Τάιμς» και στον δημοσιογράφο Πίτερ Χούναμ.
Πριν καν δημοσιευτεί το σχετικό άρθρο, ο Βανούνου είχε παρασυρθεί από μια γοητευτική Ισραηλινή πράκτορα στη Ρώμη, όπου απάχθηκε από τη Μοσάντ, μεταφέρθηκε στο Ισραήλ, δικάστηκε και καταδικάστηκε για προδοσία. Απελευθερώθηκε, μόλις πριν από 3 μήνες, έχοντας περάσει 12 χρόνια σε απόλυτη απομόνωση, ενώ, σήμερα, δεν του επιτρέπεται να εγκαταλείψει τη χώρα, να πλησιάζει λιμάνια και αεροδρόμια, να μιλά σε ξένους δημοσιογράφους και πολλά άλλα.
Ο ίδιος δηλώνει περήφανος για την πράξη του, τονίζοντας πως πιστεύει ακόμη ότι το Ισραήλ οφείλει να ανοίξει τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις σε επιθεωρήσεις. Θεωρείται προδότης από τους περισσότερους συμπατριώτες του και ήρωας για το φιλειρηνικό κίνημα. Οι αποκαλύψεις του, όμως, ήταν όντως εντυπωσιακές, αφού με βάση τα στοιχεία του 1986 το Ισραήλ ήταν η 6η πυρηνική δύναμη στον κόσμο. Ο Γιεχιρέλ Χορέβ, επικεφαλής των ειδικών ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών για τα πυρηνικά, εκτιμάται ότι είναι το βασικό εμπόδιο πραγματικής απελευθέρωσης του Βανούνου, ενώ ο ισραηλινός Τύπος θεωρεί ότι είναι «το πραγματικό αφεντικό» της χώρας.
Πυρηνικό οπλοστάσιο αξιώσεων
Σήμερα, αξιοποιώντας αποσπασματικές πληροφορίες και δορυφορικές φωτογραφίες, η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων συμπεραίνει ότι το Ισραήλ διαθέτει περίπου 300 πυρηνικές κεφαλές, καθώς και βόμβες νετρονίου και βιολογικά όπλα. (Πακιστάν και Ινδία δε διαθέτουν περισσότερες από 20 πυρηνικές κεφαλές, το καθένα). Εκτιμάται, επίσης, ότι έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει αυτές τις πυρηνικές κεφαλές σε πυραύλους υποβρυχίων, ενώ απεργάζεται πρόγραμμα «μικρών πυρηνικών» για «περιορισμένη χρήση». Επίσης, έχει και δεύτερη πυρηνική εγκατάσταση στο Ναχάλ Σορέκ, νοτίως του Τελ Αβίβ.
Τα ισραηλινά ΜΜΕ, βάσει νόμου, δεν μπορούν να δημοσιοποιήσουν στοιχεία παρά μόνο εάν είναι αναδημοσίευση από ξένα έντυπα. Οι πληροφορίες για διαρροές και ατυχήματα στην Ντιμόνα διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά δεσμευμένοι σε έναν κώδικα σιωπής οι εκεί εργαζόμενοι απλώς αργοπεθαίνουν από καρκίνο. Κώδικας σιωπής και άγνοιας επικρατεί και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο.
Η μοναδική συζήτηση που έγινε για το θέμα στην Κνέσσετ πραγματοποιήθηκε μετά από ειδική προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του βουλευτή Ισάμ Μακχούλ, του ΚΚ Ισραήλ το 2000. Διήρκεσε μόλις 52 λεπτά, αφού οι περισσότεροι βουλευτές αποχώρησαν χαρακτηρίζοντάς τον «προδότη». Ο Μακχούλ, μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα, αναφέρθηκε στο πυρηνικό και βιολογικό οπλοστάσιο, στην εξαγωγή πυρηνικών αποβλήτων σε Μαυριτανία και Βορειοδυτική Αφρική, στα αλλεπάλληλα ατυχήματα και στον κίνδυνο για τον ίδιον τον ισραηλινό λαό.
Τίποτε, όμως, δε μοιάζει να αλλάζει στην επίσημη ισραηλινή πολιτική. Πόσο μάλλον αφού απροκάλυπτα, από το 2001, ΗΠΑ – Ισραήλ ανταλλάσσουν πυρηνική τεχνολογία και η Ουάσιγκτον μπλοκάρει κάθε απόπειρα άσκησης πίεσης προς το Ισραήλ. «Η πολιτική μας αποδίδει και δεν πρόκειται να αλλάξει» κατέστησε άλλωστε σαφές ο Αριέλ Σαρόν, συνεχίζοντας αυτό που έχει, πολλάκις, δηλώσει η «περιστερά» και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, Σιμόν Πέρες, που θεωρείται αρχιτέκτονας του ισραηλινού πυρηνικού προγράμματος από τη θέση του συμβούλου του Μπεν Γκουριόν: «Η μυστικότητα πρέπει να τηρείται σε ορισμένα πεδία. Οι υποψίες και η ομίχλη που καλύπτουν αυτό το θέμα είναι δημιουργικές γιατί ενισχύουν την αποτρεπτική δυνατότητά μας».
Τα μακαρόνια και ο Μ. Ναπολέων
Λένε ότι κάποτε κατέλυσε κατάκοπος σ’ένα πανδοχείο της Βόρειας Ιταλίας ο Μεγάλος Ναπολέοντας και ζήτησε να φάει.
Η μαγείρισσα πληροφορήθηκε την ιδιότητα του και επειδή δεν έβρισκε τίποτα άλλο του έκανε μακαρόνια, που τότε δεν λέγονταν έτσι. Ο Ναπολέοντας, που πεινούσε πολύ, τα έφαγε με μεγάλη όρεξη.
Αφού τελείωσε το φαγητό του, ζήτησε να πληρώσει. Η ιδιοκτήτρια του πανδοχείου του παρουσίασε έναν «αλμυρούτσικο» λογαριασμό.
Ο Ναπολέων, βλέποντας πόσο ακριβά του είχε χρεώσει το φαγητό, στραβομουτσούνιασε και τότε η μαγείρισσα τον ρώτησε: «Γιατί κύριε, δεν είναι καλά;» Και λένε πως ο Ναπολέοντας απάντησε: «Si, ma caroni». Δηλαδή, ναι αλλά είναι ακριβούτσικα. Και από τότε τι φαγητό αυτό ονομάστηκε μακαρόνια.
Υπάρχουν και άλλες εκδοχές για τα μακαρόνια:
Στη Μικρά Ασία υπήρχε μέχρι την καταστροφή του 1922, ένα παλιό χωριό κοντά στην Πέργαμο, που λεγόταν Μακαρόνια, όνομα ανύπαρκτο στην Ιταλία. Αυτό όμως μπορεί να είναι και σύμπτωση.
Επίσης θεωρείται αναμφισβήτητο ότι αυτά που τρώμε τώρα ως «λαζάνια» δεν είναι από τ’αρχαία «λάγανα» που έτρωγαν οι πρόγονοί μας και τα οποία, όπως αναφέρει ο Αθηναίος, ήταν ζυμαρικά «πεπλατυσμένα» και μάλιστα μαγειρευόταν με λάδι.
Γλωσσολόγοι λένε ότι τα μακαρόνια αποτελούν παραφθορά της λέξης «μακρόν» και ότι χρωστάνε την ονομασία τους στο μακρουλό σχήμα τους.
Σ’ένα παμπάλαιο κώδικα της Βαλλιανείου Εθνικής Βιβλιοθήκης υπάρχει και η λέξη «μακαρώνεια» για κάτι ιδιαίτερα τροπάρια, που ψέλνανε στο Βυζάντιο , κατά την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Κι έτσι λένε οι ιστοριοδίφες, μια που οι αναπαύσιμοι μακαρισμοί ακούγονταν, συνήθως στις κηδείες ή στα «περίδειπνα» λεγόμενα μνημόσυνα, στα οποία δεν υπήρχε κρέας, αλλά μονάχα χόρτα και ζυμαρικά, έφθασαν κι αυτά να αποκαλούνται «μακαρώνεια».
Οι ξένοι ετυμολόγοι, βέβαια, δεν τη γνωρίζουν αυτή την εξήγηση κι έτσι αποδίδουν τη λέξη «μακαρόνι», στο ιταλικό «μακάρε», που δεν σημαίνει άλλο από λιώνω.
Υπάρχει ακόμα και μια ιταλική παράδοση που αναφέρει ότι η πρώτη απλάδα (μεγάλο απλωτό πιάτο) με μακαρόνια, σερβιρίστηκε στη Νάπολη τον Σεπτέμβρη του 1415.
Ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ’ που ήταν και αυτός Ναπολιτάνος, είχε καλέσει τότε στη Νάπολη έναν σπουδαίο καρδινάλιο, στον οποίο πρόσφερε, τιμητικά, το ολοκαίνουργιο αυτό φαγητό, τ’αβάπτιστα ακόμα μακαρόνια.Κι ο καλεσμένος του Πάπα καταβροχθίζοντας απολαυστικά το νέο πιάτο με τη τριμμένη παρμεζάνα και την ωραία σάλτσα πομοντόρο, φώναζε σε κάθε μπουκιά, ως γνήσιος κι ενθουσιώδης Ιταλιάνος: ma caril ma carinil. Ma caronii».
Σύμφωνα με τις επίσημες χρονολογίες διάφορα ιταλικά ζυμαρικά, ιδίως τα λαζάνια και τα ραβιόλια, προϋπάρχουν και αναφέρονται συχνά, στα χρονικά του 12ου και του 13ου αιώνα.
Ακόμα και ο Βοκκάκιος που έζησε έναν ολόκληρο αιώνα πριν τον Ιωάννη ΚΓ’, πρέπει να ήταν θιασωτής της κλασικής μακαρονάδας.
Σε κάποιο χρονικό του 1382, που αναφέρεται η φοβερή πανώλη , ο Ιταλός χρονικογράφος θυμάται την εθνική μακαρονάδα του κατά τον πιο μακάβριο τρόπο.
Γράφει ότι «οι νεκροί θάβονταν ο ένας επάνω στον άλλον, σαν να ήταν μακαρόνια, με ένα στρώμα από χώμα αντί για παρμεζάνα».
Ναγκόρνο Καραμπάχ
Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έφερε στην επιφάνεια εθνοτικές και θρησκευτικές διαμάχες στην περιοχή του Καυκάσου. Η παλαιά αντιπαλότητα μεταξύ της χριστιανικής Αρμενίας και του μουσουλμανικού Αζερμπαϊτζάν αναζωπυρώθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, με αφορμή το μέλλον των Αρμενίων που ζούσαν στον θύλακο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, μέσα σε αζέρικο έδαφος. Οι αρμενικές δυνάμεις πήραν τον έλεγχο της περιοχής και απέκτησαν χερσαία σύνδεση με την Αρμενία. Έκτοτε, οι συγκρούσεις εναλλάσσονται με προσπάθειες για διπλωματική λύση του προβλήματος.Το Ναγκόρνο Καραμπάχ («Αρτσάχ» για τους Αρμενίους, «Ντάγλικ Καραμπάγ» για τους Αζέρους) ετυμολογείται από τη ρωσική λέξη «ναγκόρνο» (ορεινός, βουνίσιος) και την αζέρικη σύνθετη λέξη «Καραμπάγ» (καρά=μαύρος + μπαγ=κήπος), δηλαδή θα μπορούσαμε να την αποδώσουμε στα ελληνικά ως Ορεινός Μαυρόκηπος. Είναι μία ορεινή περιοχή του νοτιοδυτικού Αζερμπαϊτζάν, με αρμενικό πληθυσμό στην πλειονότητά του (περίπου 150.000 κάτοικοι, εκ των οποίων το 80% είναι Αρμένιοι), που έχει κηρύξει την ανεξαρτησία της από τις 2 Σεπτεμβρίου 1991 ως Δημοκρατία του Αρτσάχ, αλλά δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα – μέλος του ΟΗΕ. Επί Σοβιετικής Ένωσης ήταν αυτόνομη περιοχή της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.
Η παλιά αυτόνομη περιοχή καταλάμβανε μία έκταση περίπου 4.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ οι δυνάμεις της αυτοανακηρυγμένης Δημοκρατίας του Αρτσάχ ελέγχουν 7.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύουν με τη μητέρα-πατρίδα Αρμενία. Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ καταλαμβάνει τη βόρεια πλευρά της οροσειράς Καραμπάχ του Μικρού Καυκάσου, με υψηλότερη κορυφή το όρος Γκιάμις (3.724 μ). Οι κάτοικοί της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η περιοχή διαθέτει ελαφριά βιομηχανία και πολλά εργοστάσια επεξεργασίας τροφίμων. Το Στεπανακέρτ (Χανκεντί για τους Αζέρους) είναι η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ και το κύριο βιομηχανικό κέντρο.
Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ ενσωματώθηκε επισήμως στην τσαρική Ρωσία στις 24 Οκτωβρίου 1813 με τη Συνθήκη του Γκουλιστάν, που σηματοδότησε το τέλος του Ρωσο-Περσικού Πολέμου (1804-1813). Νωρίτερα υπαγόταν στο ταταρικό Χανάτο του Καραμπάχ και βρισκόταν υπό την επικυριαρχία της Περσίας.
Μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων στην περιοχή του Καυκάσου και την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε τμήμα της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αρμενίας, αλλά με απόφαση του Στάλιν το 1923 εντάχθηκε στην Σ.Σ.Δ. του Αζερμπαϊτζάν ως αυτόνομη περιοχή. Αποκομμένη από τη Σ.Σ.Δ. της Αρμενίας στα δυτικά, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε έτσι ένας αρμενικός θύλακος μέσα στο Αζερμπαϊτζάν.
Η περιοχή αναπτύχθηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα τα χρόνια της σοβιετικής κυριαρχίας, αλλά το 1988 οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ ξεσηκώθηκαν και άρχισαν να αγωνίζονται για την ένταξη της περιφέρειάς τους στην Αρμενία. Στην απαίτησή τους αντιτάχθηκαν τόσο η Σ.Σ.Δ. του Αζερμπαϊτζάν, όσο και η σοβιετική ηγεσία υπό τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Οι εθνικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των Αρμενίων και των Αζέρων φούντωσαν όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση το 1991 και οι χώρες τους απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι Αρμένιοι του Καραμπάχ υποστηριζόμενοι από τη μητέρα πατρίδα, απέκτησαν με σκληρές μάχες τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους του νοτιοδυτικού Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένου του Ναγκόρνο Καραμπάχ και εδάφους που το συνδέει με την Αρμενία.
Ακολούθησε μία σειρά διαπραγματεύσεων υπό την καθοδήγηση της άτυπης «Ομάδας του Μινσκ» (που πήρε το όνομά της από μία ειρηνευτική διάσκεψη που επρόκειτο να γίνει στο Μινσκ της Λευκορωσίας και δεν έγινε ποτέ), στην οποία συμπροέδρευαν η Ρωσία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Μπορεί να μην επιλύθηκε το πρόβλημα, αλλά το 1994 επιτεύχθηκε μία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία έκτοτε παραβιάζεται κατά διαστήματα, όπως τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 2020.
Τον Νοέμβριο του 2008 ο Πρόεδρος της Αρμενίας, Σερζ Σαρκισιάν, ο οποίος έχει γεννηθεί στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, και ο Αζέρος ομόλογός του Ιλχάμ Αλίεφ υπέγραψαν μία συμφωνία – ορόσημο, με την οποία οι δύο χώρες τους δεσμεύονταν να εντείνουν τις προσπάθειες για την επίλυση της σύγκρουσης. Παρά τις περιστασιακές χειρονομίες προσέγγισης μεταξύ των δύο χωρών, οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010.
Η υπό τον Νικόλ Πασινιάν νέα κυβέρνηση της Αρμενίας το 2019 δημιούργησε ελπίδες για την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά η διακοπή των ειρηνευτικών συνομιλιών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού το 2020 οδήγησε στην αναζωπύρωση των συγκρούσεων τον Ιούλιο και στην κλιμάκωσή τους στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Οι Ρομά και ο βεβαιωμένος τόπος καταγωγής τους
Οι Ρομά είναι μια εθνοτική ομάδα που απαντάται κυρίως στην Ευρώπη. Είναι επίσης γνωστοί ως Ρομά. Στα αγγλικά συχνά αποκαλούνται Τσιγγάνοι. Ορισμένοι Ρομά θεωρούν τον όρο “τσιγγάνος” προσβολή. Οι Ρομά είναι ένας νομαδικός λαός που αρχικά προήλθε από τη βόρεια ινδική υποήπειρο, Προήλθαν από τις περιοχές Ρατζαστάν, Χαριάνα, Παντζάμπ και Σιντ.
Μελέτη DNA από Ινδούς και Εσθονούς ερευνητές δείχνει ότι οι Ρομά/Ρομάνι/Τσιγγάνοι και οι Σίντι προέρχονται από την κοινότητα των μη άθικτων Νταλίτ της προγονικής τους πατρίδας. Μετανάστευσαν βορειοδυτικά στην Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής. Σήμερα υπάρχουν πληθυσμοί Ρομά που βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη, αν και οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη, και οι θρησκείες τους είναι: Ανατολικός Χριστιανισμός, Καθολικισμός και Ισλάμ. Εφαρμόζεται η βάπτιση από τους χριστιανούς Ρομά και η ανδρική περιτομή από τους μουσουλμάνους Ρομά.
H επαρχία του Ρατζαστάν έχει έκταση 3πλάσια της Ελλάδας και πληθυσμό 75 εκατομμύρια
Υπάρχουν διάφορες ομάδες Ρομά: οι Ρομά με καταγωγή από την Ανατολική Ευρώπη, οι Σίντι στη Γερμανία και οι Μανούτσε στη Γαλλία και την Καταλονία, οι Καλό στην Ισπανία, οι Σιγκάνο στην Πορτογαλία και οι Γκιτάν της νότιας Γαλλίας, καθώς και οι Ρομανίχαλλοι στη Βρετανία.
η τζαιπούρ του Ρατζαστάν θεωρείται η πατρογονική κοιτίδα των Ρομά επί γης
Η γλώσσα Ρομά είναι πλέον επίσημη γλώσσα σε πολλές χώρες της Ευρώπης βάσει του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις Περιφερειακές ή Μειονοτικές Γλώσσες.
Σημαία των Ρομά
ο όρος ‘‘ γύφτος” , πρώτο χρησιμοποιήθηκε στο Βυζάντιο χωρίς υποτιμητική διάθεση και είχε να κάνει με την ομοιότητα στο χρώμα των Ρομά με τους Αιγύπτιους οι οποίοι όμως είναι Αραβοσημιτικό φύλο
Ιστορία
Η ιδέα του 18ου αιώνα σχετικά με την ινδική γέννηση των Ρομά βασίζεται στην ομοιότητα μεταξύ των Ρομά και των γλωσσών που ομιλούνται στην ινδική υποήπειρο και υποστηρίζεται πλέον από γενετικά στοιχεία. Η καταγωγή των Ρομά δεν ήταν γνωστή μέχρι το 1763, όταν ένας φοιτητής θεολογίας ονόματι Στέφαν Βάλι γνώρισε Ινδούς φοιτητές ιατρικής. Παρατήρησε ότι σωματικά έμοιαζαν με τους Ρομ που είχε δει στην Ουγγαρία. Παρατήρησε επίσης ότι χρησιμοποιούσαν παρόμοιες λέξεις.
Πιστεύεται ότι γύρω στον 11ο αιώνα οι Ρομ εγκατέλειψαν την Ινδία για να πάνε βορειοδυτικά, μέσω της Περσίας και της Μέσης Ανατολής. Γύρω στον 15ο αιώνα, οι Ρομά έφτασαν στα Βαλκάνια. Από εκεί, διασκορπίστηκαν στην Ευρώπη. Οι πρώτες αφίξεις ήταν καλά αποδεκτές. Οι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι επρόκειτο για χριστιανούς προσκυνητές. Οι ντόπιοι κάτοικοι της Ευρώπης γοητεύτηκαν από τον νομαδικό τρόπο ζωής τους και τις νέες επιστήμες τους. Οι Ρομ προσλαμβάνονταν συχνά ως μισθοφόροι, εκπαιδευτές αλόγων και καλλιτέχνες τσίρκου. Οι Ρομ διέσχιζαν την Ευρώπη πάνω σε μεγάλα καραβάνια που περιείχαν τις αποσκευές τους.
Οι Roms άφησαν επίσης μια μεγάλη μουσική κληρονομιά. Οι κιθάρες και τα βιολιά αποτελούν μέρος των παραδόσεών τους. Επηρέασαν πολλά μουσικά στυλ στην Ευρώπη, όπως το φλαμένκο, η ρούμπα, η τζαζ κ.λπ. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ρομά υπέφεραν από τις πολιτικές διακρίσεων των Ναζί. Οι στατιστικές δείχνουν ότι περίπου 500.000 Ρομά πέθαναν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στις 8 Απριλίου 1971, η ιθαγένεια των Ρομ αναγνωρίστηκε νομικά στην Ευρώπη. Από την ημέρα αυτή, η 8η Απριλίου είναι η εθνική ημέρα των Ρομ.
Η λέξη “αθίγγανος” σημαίνει τον “ανέγγιχτο” και ετυμολογείται από το στερητικό α- και το ρήμα θιγγάνω, δηλαδή “αγγίζω”.Μια άλλη ερμηνεία αυτής της ετυμολογίας σχετίζεται με την καταγωγή των Ρομά από την Ινδία όπου πιθανολογείται ότι οι Ρομά ανήκαν στην κατώτερη ινδουιστική κάστα, αύτη των “ανέγγιχτων”.
Όσον αφορά στον ευρωπαϊκό χώρο η γαλλική λέξη gitan και η ισπανική gitano προέρχονται από την ίδια ετυμολογία που προέρχεται και το gypsy (γύφτος) που μεταδόθηκε απο τον Βυζαντινό κόσμο.
Διώξεις
Παρόλο που έχουν αναγνωριστεί, εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις. Ορισμένες χώρες εξακολουθούν να εφαρμόζουν συμπεριφορές διάκρισης απέναντι στους Ρομά, ιδίως στους χώρους εργασίας και στα σχολεία, όπου δεν είναι αποδεκτοί. Ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν είναι αποδεκτοί είναι ότι διατήρησαν τον νομαδικό τρόπο ζωής τους, ο οποίος είναι παράνομος σε ορισμένες χώρες όπως η Γαλλία. Οι κοινότητες που καταλαμβάνουν, ενοχλούν τους ντόπιους. Οι Ρομά δημιούργησαν μια ένωση το 1978 για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Q: Ποια είναι η εθνικότητα των Ρομά;
A: Οι Ρομά είναι μια ινδοαριανή εθνοτική ομάδα που απαντάται κυρίως στην Ευρώπη. Στα αγγλικά, συχνά αποκαλούνται Τσιγγάνοι. Ορισμένοι Ρομά, αλλά όχι όλοι, θεωρούν ότι η λέξη “Τσιγγάνος” είναι προσβολή.
Ερ: Από πού κατάγονται οι Ρομά;
Α: Οι Ρομά ήρθαν αρχικά μέσω του Δρόμου του Μεταξιού από την ινδική υποήπειρο γύρω στην περίοδο της Μετανάστευσης και εγκαταστάθηκαν στην Αίγυπτο. Μια μελέτη DNA από Ινδούς και Εσθονούς ερευνητές δείχνει ότι οι πρόγονοί τους προέρχονται από τις κοινότητες Chandala (ανέγγιχτοι), Dalit και Shudra της προγονικής τους πατρίδας στην επαρχία κρατίδιο Ρατζαστάν της Βορειοδυτικής Ινδίας ( συνορεύει με το Πακιστάν)
Ερ: έχει αλλάξει το DNA στον πληθυσμό των Ρομά;
Α: Η ροή γονιδίων από τους Τούρκους στον πληθυσμό των Ρομά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία συνέβη μέσω της οθωμανικής κατάκτησης των Βαλκανίων και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μεγάλο μέρος του DNA από τις χώρες υποδοχής όπου ζουν έχει επίσης εισρεύσει στους Ρομά μέσω των γάμων μεταξύ τους. Μια άλλη γονιδιακή μελέτη δείχνει DNA των ανθρώπων Ταμίλ της Νότιας Ινδίας με τους Ρομά, καθώς και το Y-DNA H που συνδέεται με την καταγωγή των Βραχμάνων. Υποστηρίζεται επίσης ότι ορισμένοι Ρομάνοι προέρχονται από τη Σιντ.
Ερ: Υπάρχουν φυσικά χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν μοναδικά τα νεογέννητα Ρομά;
Α: Σύμφωνα με μια ινδική μελέτη, τα νεογέννητα με καταγωγή Ρομά έχουν μια μπλε-γκρίζα κηλίδα γνωστή ως μογγολική κηλίδα. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι πολλοί άνδρες Ρομά από τη φυλή Zargari στην επαρχία Qazvin του Ιράν γεννήθηκαν χωρίς ακροποσθία ή με πολύ κοντή ακροποσθία – μια σπάνια κατάσταση που ονομάζεται Aposthia.
Ερ: Πού μπορούμε να βρούμε μεγάλους πληθυσμούς Ρομά σήμερα;
Α: Υπάρχουν πληθυσμοί Ρομά σε όλη την Ευρώπη, αλλά οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη και στην περιοχή των Βαλκανίων.
Ερ: Ποιες ομάδες αποτελούν σήμερα τους Ευρωπαίους Ρομά;
A: Διάφορες ομάδες περιλαμβάνουν την ανατολικοευρωπαϊκή γέννηση, τους Σίντι στη Γερμανία και τους Μανούτσε στη Γαλλία και την Καταλονία, τους Καλَ στην Ισπανία, τους Σιγκάνο στην Πορτογαλία, τους Γκιτάν της νότιας Γαλλίας ( το γνωστό συγκρότημα gipsy kings έχει καταγωγή απο εκεί) τους Ρομανίχαλους της Βρετανίας, τους Ρομανλάρ στην Τουρκία.
Το ερωτηματολόγιο έχει σχηματισθεί και απαντηθεί απο ειδικές υπηρεσίες της χώρας
ΤΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΑ ΚΑΙ Η ΤΕΛΕΙΩΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Ο όρος «Σεπτεμβριανά» έχει καθιερωθεί για το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο τουρκικός όχλος, υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές, εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955.
Αποτέλεσμα του διήμερου οργίου βίας ήταν να ξεκινήσει η σταδιακή συρρικνωση της ελληνικής κοινότητας των 100.000 έως τότε Ελλήνων που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη, φτάνοντας στις μέρες μας μόλις στις 2.000 άτομα.
Τι έγινε όμως και πώς φτάσαμε στην «Νύχτα των Κρυστάλλων» για τους Έλληνες της Πόλης;
33 χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ακόμη κι αν δεν υπήρχαν πλέον συμπατριώτες μας στα μικρασιατικά εδάφη μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης παρέμενε δημογραφικά ζωηρή και οικονομικά ισχυρή.
Κάποιος έκανε την αρχή και έσπασε την βιτρίνα ενός καταστήματος, και τότε ακολούθησε το χάος. Σπίτια, περιουσίες, εκκλησίες, μοναστήρια και νεκροταφεία που η ιστορία τους χανόταν στα βάθη των αιώνων εκθεμελιώθηκαν. Άνθρωποι, προπηλακίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν, βιάστηκαν, βασανίστηκαν, πέθαναν. Όχι δεν είναι η Νύχτα των Κρυστάλλων για τους Εβραίους της Γερμανίας. Είναι τα Σεπτεμβριανά για τους Ρωμηούς της Κωνσταντινούπολης.
Μία ψευδής είδηση αφορμή για το πογκρόμ
Περίπου 100.000 Τούρκοι ξεχύθηκαν στους δρόμους και έκαψαν κάθε περιουσία Ελλήνων που βρήκαν στον δρόμο τους, ενώ πολλές ήταν και οι περιουσίες Εβραίων και Αρμενίων που δεν γλύτωσαν από την μανία. Χρειάστηκαν μόλις λίγες ώρες για να μετατρέψουν πολλές συνοικίες της Κωνσταντινούπολης σε κρανίου τόπο.
Η νύχτα 6ης προς 7ης Σεπτεμβρίου είναι για τους Έλληνες της Πόλης ορόσημο καθώς αποτελεί την αρχή του τέλους για την ακμάζουσα ελληνική κοινότητα που μετρούσε παρουσία στο σταυροδρόμι αυτό των δύο ηπείρων, μεγαλύτερη των 2.000 ετών.
Δείτε το βίντεο: ΕΤ1 – Η Μηχανή του Χρόνου – Οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης. Τα Σεπτεμβριανά του 1955
Αφορμή για το μαζικό αυτό κύμα βίας, το οποίο προκάλεσε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Αμερικανού γερουσιαστή, Χόμερ Κέιπχαρτ, ζημιές άνω των 300.000.000 δολαρίων, ήταν μία είδηση γεμάτη ψεύδη που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Istanbul Ekspres» και φιλοξενούσε μία παραποιημένη φωτογραφία του σπιτιού του Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη με το ρεπορτάζ να λέει πως Έλληνες τοποθέτησαν εκρηκτικό μηχανισμό ο οποίος προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Αντνάν Μεντερές και ο υπουργός προεδρίας με ανακοίνωσή τους προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τα γεγονότα ως: «αυθόρμητη έκφραση του πατριωτικού αισθήματος που προκλήθηκε από την είδηση επικείμενων εκτελέσεων Τουρκοκυπρίων στις 28 Αυγούστου 1955 και της προκληθείσης ανησυχίας για τους Κυπρίους αδελφούς τους». (1)
Η «αυθόρμητη πατριωτική» αντίδραση των Τούρκων
Η «επίθεση» στο τουρκικό προξενείο στην Θεσσαλονίκη ήταν για τους Τούρκους η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Στην πραγματικότητα η τουρκική κοινωνία «βομβαρδιζόταν» με ανθελληνική προπαγάνδα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 τόσο από τις εφημερίδες όσο και από την ίδια την κυβέρνηση.
Χαρακτηριστικό του γεγονότος πως τα Μέσα ήταν ο κύριος διαμορφωτής γνώμης στην τουρκική κοινωνία είναι η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ. Όπως γράφει ο επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Ραϋμόνδος Αλβανός, (5) πρωταρχικό ρόλο στην εθνικιστική αυτή έξαρση έπαιξε ο Σεντάτ Σιμαβί, ένας εξισλαμισθής Εβραίος, διευθυντής της Χουριέτ. Επί των ημερών του η τουρκική εφημερίδα χρηματοδοτήθηκε από τους Άγγλους οι οποίοι την προμήθευσαν με τις πιο σύγχρονες τυπογραφικές εγκαταστάσεις της εποχής.
Αρχικά η Χουριέτ έγινε γνωστή χάρις στις αθλητικές ειδήσεις και τα διαστρεβλωμένα νέα. Ωστόσο η ανθελληνική της προπαγάνδα ήταν αυτή που την έκανε να γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Τόσο η Ελλάδα όσο και ο Ελληνισμός της Πόλης και της Κύπρου ήταν συνεχώς στο στόχαστρο κάτι που τελικά αποδείχθηκε αρκετά προσοδοφόρο. Χαρακτηριστικό είναι πως από τα 200.000 φύλλα που πωλούσε η εφημερίδα στο ξέσπασμα της κρίσης στην Κύπρο κατά την τουρκική εισβολή στο νησί οι πωλήσεις της είχαν φτάσει τις 650.000. Το πρότυπό της ακολούθησαν φυσικά και οι υπόλοιπες τουρκικές εφημερίδες.
Την ίδια στιγμή και η τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποιούσε τα ανθελληνικά αντανακλαστικά της κοινωνίας προκειμένου να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα οικονομικά προβλήματα που εμφάνιζε το τουρκικό κράτος, όπως ο αυξημένος πληθωρισμός, η μείωση των αναπτυξιακών ρυθμών καθώς και η πτώση του βιοτικού επιπέδου. Χαρακτηριστικό της υφεσιακής πορείας της τουρκικής οικονομίας είναι ότι το 1954 ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας έπεσε από το 13% που βρισκόταν την τριετία 1950-53 στο 4% το 1954, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο το 1955 έφτασε να είναι οκτώ φορές μεγαλύτερο από ότι ήταν το 1950.
Η ελληνική κοινότητα αποδιοπομπαίος τράγος για το Κυπριακό
Το βράδυ 6-7 Σεπτεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη ξεκινά το ανθελληνικό πογκρόμ. Αφορμή θεωρήθηκε μεν η «βομβιστική επίθεση στην γενέθλια οικία του Ατατούρκ» αλλά η προσπάθεια των Ελλήνων για εδραίωση στην Κύπρο ήταν επίσης μία καλή βάση για να μισήσει ο μέσος Τούρκος τους Έλληνες. Χαρακτηριστικό είναι πως οι διαδηλώσεις υποκινήθηκαν και διοργανώθηκαν από την οργάνωση «Η Κύπρος είναι Τουρκική» (Kibris Turktur) (2).
Και φυσικά στο πλαίσιο που διαμορφώθηκε η τουρκική κυβέρνηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Όπως αναφέρει ο Βρετανός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη, Μάικλ Στιούαρτ, τα γεγονότα είχαν οργανωθεί από την τουρκική κυβέρνηση με σκοπό να συμπέσουν με το πέρας της τριμερούς διάσκεψης στο Λονδίνο για το Κυπριακό. Ο ίδιος διπλωμάτης παράλληλα αποκαλύπτει κι άλλες πληροφορίες.
1) Ούτε ο τουρκικός στρατός, ούτε και η τουρκική αστυνομία που βρίσκονταν στους δρόμους δεν έκαναν το παραμικρό για να εμποδίσουν τον όχλο από το καταστροφικό του έργο. (3)
2) Ο Χικμέτ Μπιλ, ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι Τουρκική» (Kibris Turktur), είχε συνάντηση και εκτενή συνομιλία με τον πρωθυπουργό Μεντερές στις 5 Σεπτεμβρίου.
Την εμπλοκή της τουρκικής κυβέρνησης στα επεισόδια παραδέχθηκε με την ομιλία του και ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μεντερές στην τουρκική εθνοσυνέλευση όταν πλέον δεν μπορούσε να κατηγορεί άλλο τους κομμουνιστές για τις λεηλασίες. Ο Μεντερές λοιπόν παραδέχθηκε πως ήταν εκ των προτέρων γνώστης των επεισοδίων που θα γίνονταν στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που επισφραγίζει εν πολλοίς τι ακριβώς συζητήθηκε με τον Χικμέτ Μπιλ.
Τα επεισόδια δεν έγιναν από την μία στιγμή στην άλλη. Ο Αύγουστος που είχε προηγηθεί ήταν γεμάτος από συλλαλητήρια, απειλές, μικροεπεισόδια και μπόλικη προπαγάνδα κατά των Ρωμηών. Πολλές ήταν οι ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφορούσαν όλο το καλοκαίρι με σκοπό να φανατίσουν αλλά και να εξοργίσουν τους Τούρκους. Κύριος μοχλός ήταν η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης η οποία παρουσιαζόταν ως καταπιεσμένη την ώρα που οι Ρωμηοί της Πόλης ήταν μία ευημερούσα και ακμάζουσα κοινότητα με πολλά προνόμια. Από την άλλη φυσικά «αγαπημένο» θέμα των τουρκικών εφημερίδων ήταν η Κύπρος με την πιο δημοφιλή είδηση να είναι αυτή της δήθεν σχεδιαζόμενης εξόντωσης των Τουρκοκυπρίων από τους Ελληνοκυπρίους που υποτίθεται θα συνέβαινε μετά την τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου.
Και οι σχέσεις όμως μεταξύ των Κωνσταντινουπολιτών, Τούρκων ή Ρωμηών είχαν περάσει σε ένα στάδιο καχυποψίας. Συγκεκριμένα όπως διαβάζουμε στο βιβλίο Σεπτεμβριανά 1955: Η «νύχτα των κρυστάλλων» του Ελληνισμού της Πόλης, εκδόσεις Τσουκάτου, το κλίμα γινόταν όλο και πιο βαρύ. Ο Συμεών Βαφειάδης, στο Κουσκουντζούκι όπου κατοικούσε αναφέρει πως οι γείτονες γίνονταν πιο λιγομίλητοι με τον καιρό παρά το γεγονός πως διατηρούσαν τους τυπικούς κανόνες ευγένειας.
«Κάθε απόγευμα όμως, την ώρα που μεταδιδόταν μία εκπομπή για την Κύπρο, ανέβαζαν την ένταση του ραδιοφώνου στη διαπασών και άνοιγαν τα παράθυρα. Όλη η γειτονιά αντηχούσε από τα ξεφωνητά φανατισμένων δημαγωγών. Στο βαπόρι, όπου οι περισσότεροι επιβάτες γνωριζόμασταν, άρχισαν οι χαιρετισμοί των Τούρκων να γίνονται πιο κοφτοί και απότομοι και τα βλέμματά τους πιο βλοσυρά. Εμείς οι Ρωμηοί, φυσικά προσπαθούσαμε να μην δώσουμε αφορμή και μιλούσαμε όσο το δυνατόν λιγότερο. Στο καφενείο πουλούσαν χάρτες της Κύπρου που τους αγόραζαν τα παιδιά και τους έβαφαν με το αίμα τους, αφού τρυπούσαν το δάχτυλό τους με βελόνι».
Σε άλλη μαρτυρία, ο ιατρός Ανέστης Χατζηανδρέου αναφέρει πως οι φήμες πως οι Τούρκοι κάτι ετοιμάζουν, οργίαζαν. Χαρακτηριστικό είναι πως ο ίδιος όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες της Πόλης βρήκαν βαμμένες τις πόρτες των σπιτιών τους με τα γράμματα G.M.R. που σημαίνουν «μη μουσουλμάνος Ρωμηός». Παράλληλα αποκάλυψε πως ένας γείτονάς του άκουσε έναν Τούρκο δημόσιο υπάλληλο να του λέει: «Εσείς οι Ρωμηοί θα πάθετε κάτι κακό σε λίγες μέρες».
Οργανωμένα τάγματα και όχι όχλος
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εποχής στις διαδηλώσεις συμμετείχαν περίπου 100.000 άτομα τα οποία δρούσαν σε ομάδες των 15 έως 50 ατόμων οι οποίες πραγματοποιούσαν «καταδρομικές» επιχειρήσεις και στην συνέχεια επανασυνδέονταν σε πλήθη των 5.000 ατόμων που κινούνταν από την μία περιοχή στην άλλη.
Η ανθρωπογεωγραφία του πλήθους σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ είχε ως εξής: Προβοκάτορες, οδηγούς και αρχηγούς, καταστροφείς, λαφυραγωγούς, διαδηλωτές με εθνικά κίνητρα και περίεργους, δηλαδή αυτούς που ανακατεύτηκαν με το πλήθος μόνο και μόνο για να δουν τι συμβαίνει. Παράλληλα όπως ειπώθηκε από αυτόπτες μάρτυρες, το πλήθος κρατώντας τουρκικές σημαίες προσπαθούσε να στρατολογήσει κόσμο ακόμα και την ώρα της διαδήλωσης παρακινώντας οποιονδήποτε Τούρκο έβλεπαν στον δρόμο, στα καφενεία και τα μπαλκόνια, κρατώντας σημαίες, πορτρέτα μέχρι και ανδριάντες του Κεμάλ Ατατούρκ ενώ μοίραζαν και κονκάρδες της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι τουρκική».
Αυθόρμητη διαδήλωση; Μάλλον όχι.
Στα επεισόδια συμμετείχε και μεγάλος αριθμός Τούρκων που δεν έμεναν στην Πόλη και είχαν μεταφερθεί εκεί είτε τις προηγούμενες ημέρες με λεωφορεία, είτε με πλοιάρια το ίδιο βράδυ. Σε πολλά σημεία της πόλης είχαν μεταφερθεί και τοποθετηθεί φτυάρια, αξίνες, λοστοί και κάθε άλλο αντικείμενο που μπορούσε να προκαλέσει καταστροφές.
Πώς όμως το πλήθος ήξερε πού να χτυπήσει;
Σε αυτό βοήθησαν δύο πράγματα. Πέραν από τις εκκλησίες, τα μοναστήρια, τους τάφους και τα γνωστά κτήρια της ελληνικής κοινότητας, η πόλη ήταν γεμάτη με καταστήματα και περιουσίες οι οποίες είχαν πινακίδες στην τουρκική γλώσσα και δεν μαρτυρούσαν σε τίποτα την ελληνική καταγωγή των ιδιοκτητών τους. Αυτά λοιπόν που στοχοποίησαν τους Έλληνες ήταν τα εξής:
1) Οι συντομογραφίες GMR οι οποίες είχαν γραφτεί με μπογιά πάνω στις ελληνικές περιουσίες και τα καταστήματα.
2) Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το τουρκικό κράτος είχε αναθέσει σε μία ειδική οργάνωση την καταγραφή των περιουσιών όλων των μη μουσουλμάνων που κατοικούσαν στην Πόλη προκειμένου να «εξουδετερωθούν» πιο εύκολα.
Βασανισμοί, βιασμοί και κάθε είδους βαρβαρότητα
Η αγριότητα των επεισοδίων θα μπορούσε να συγκριθεί με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 έστω και καθ υπερβολή. Μπορεί μαζικές δολοφονίες να μην καταγράφηκαν ωστόσο σημειώθηκε πληθώρα φόνων ιερωμένων ενώ γενικότερα ο κλήρος έγινε στόχος βασανισμών.
Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές του Βρετανού ανταποκριτή της Daily Mail, Νόελ Μπάρμπερ: «Η εκκλησία του Γεντί Κουλέ καταστράφηκε ολοσχερώς και έναν ιερέα τον έριξαν από το κρεβάτι του, του ξερίζωσαν τα μαλλιά από το κεφάλι του και κυριολεκτικά του απέσπασαν την γενειάδα από το πηγούνι του. Έναν άλλον ηλικιωμένο ιερέα σε ένα σπίτι που ανήκε σε αυτόν τον ναό και ο οποίος ήταν πολύ άρρωστος και δεν μπορούσε να μετακινηθεί, τον εγκατέλειψαν στο κρεβάτι του και το σπίτι του πυρπολήθηκε, με αποτέλεσμα αυτός να καεί ζωντανός. Στον ναό του Γενίκιοϊ, μία πανέμορφη τοποθεσία στην άκρη του Βοσπόρου, έβγαλαν στον δρόμο έναν 75χρονο ιερέα, τον γύμνωσαν, τον έδεσαν πίσω από ένα αυτοκίνητο και τον έσυραν στους δρόμους. Στην εκκλησία του Γενία Μαχαλλέ, έναν ιερέα τον έγδυσαν, τον έδεσαν στην καρότσα ενός φορτηγού και τον περιέφεραν γυμνό στους δρόμους. Προσπάθησαν να ξεριζώσουν τα μαλλιά ενός ιερέα αλλά δεν κατάφεραν να του γδάρουν το κρανίο όπως έκαναν σε πολλούς άλλους».
Εκατοντάδες ήταν και οι βιασμοί που σημειώθηκαν κατά την διάρκεια των επεισοδίων, αλλά δεν καταγράφηκαν προκειμένου να αποφευχθεί η σπίλωση του ονόματος της εκάστοτε οικογένειας. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα στοιχεία που έδωσε ο Έλληνας χειρουργός των νοσοκομείων του Βαλουκλή στον Έλληνα πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη ότι είχαν βιαστεί τουλάχιστον 60 νεαρές Ελληνίδες. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι στην αναφορά του αρχηγού της Αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης για τα επεισόδια, δεν γίνεται ούτε λόγος για βιασμούς, ενώ είναι βέβαιο πως σημειώθηκαν μέχρι και βιασμοί αγοριών.
Ο Ελληνισμός της Πόλης υπέστη ένα ανεπανόρθωτο σοκ. Τα επόμενα χρόνια προσπάθησε να ορθοποδήσει ξανά, όπως είχε κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά οι διωγμοί που έγιναν την επόμενη δεκαετία δεν άφησαν πολλά περιθώρια. Η Πόλη έγινε από κοσμοπολίτικη μία εθνική μεγαλούπολη με περισσότερο από 15.000.000 πληθυσμό. Σήμερα μαζί με τους 2.000 Έλληνες, μόνο τα κτήρια έχουν απομείνει να θυμίζουν την ισχυρή παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην άλλοτε «Βασιλεύουσα».
21-22/8/ 1866: Ξεκινά η Κρητική Επανάσταση
Η Κρητική Επανάσταση του 1866-1869 υπήρξε από τις πιο σημαντικές σε μια σειρά επαναστάσεων τον 19ο αιώνα στην Κρήτη ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία, και ήταν υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Παρ’ ότι η ίδια η επανάσταση δεν στέφθηκε με επιτυχία, το γεγονός της ανατίναξης της Μονής Αρκαδίου, που προκάλεσε το θάνατο 300 περίπου πολιορκημένων και 700 αμάχων, είχε μεγάλο αντίκτυπο στη διεθνή κοινή γνώμη ως μία από τις πτυχές του όλου Ανατολικού Ζητήματος.
Αίτια της επανάστασης
Τα βασικά αίτια της επανάστασης αυτής, που έφθασε στα όρια πολεμικής σύρραξης μεταξύ Βασιλείου της Ελλάδος και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν τα ακόλουθα τρία:
Ο διακαής πόθος των Κρητών για την απελευθέρωσή τους από τον τουρκικό ζυγό και την ενσωμάτωση της Κρήτης με το ελληνικό κυρίαρχο κράτος, το οποίο απείχε πλέον μόλις μερικά ναυτικά μίλια μετά την ενσωμάτωση των Ιονίων νήσων, που είχε πραγματοποιηθεί δύο χρόνια πριν.
Η εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μερική αθέτηση των όρων του μεταρρυθμιστικού Χαττ-ι Χουμαγιούν, ή άλλως «Ισλαχάτ Φερμάν», περί ισονομίας των θρησκευτικών μειονοτήτων, που είχε θεσπιστεί δέκα χρόνια πριν (1856), με την επιβολή νέων βαρύτερων φόρων και Το λεγόμενο «μοναστηριακό ζήτημα», το οποίο αποτελούσε τον απόηχο ομοίου μεγάλου ζητήματος, που είχε ξεσπάσει την ίδια εποχή στη Ρουμανία και αφορούσε την ιδιαίτερη υψηλή φορολόγηση των μοναστηριακών περιουσιών, με συνέπεια κλήρος και λαός να εξεγερθούν.
Το ιστορικό υπόβαθρο της Επανάστασης
Οι χριστιανικοί πληθυσμοί του νησιού είχαν επαναστατήσει και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες, όμως παρά τις σποραδικές επιτυχίες, η επανάσταση καταπνίγηκε. Το 1828 η Κρήτη πέρασε υπό τον έλεγχο του Αιγύπτιου ηγέτη Μωχάμετ Αλή Πασά, αλλά το 1840 ξαναπέρασε υπό τον άμεσα έλεγχο της Υψηλής Πύλης. Ξεκίνησε νέος απελευθερωτικός αγώνας, με αποτέλεσμα το 1830 όλη η Κρήτη εκτός από 3 κάστρα (Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου) να είναι ελεύθερη, στα χέρια των Ελλήνων. Παρόλαυτά, οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επέτρεψαν την ενσωμάτωσή της στο νέο Ελληνικό κράτος (, όπως και της Σάμου που ήταν ελεύθερη συνεχώς από το 1821) και πέρασε στα χέρια των Αιγυπτίων. Το 1841 και το 1858 η Κρήτη επαναστάτησε και πάλι. Τελικά από το 1858 αναγνωρίστηκαν κάποια δικαιώματα στους Κρητικούς, όπως να οπλοφορούν, καθώς και σειρές κανονισμών σχετικά με το χριστιανικό δίκαιο και την απόλυτη ελευθερία στην άσκηση της θρησκείας. Η Κρητική Επανάσταση του 1866 θεωρείται το «δεύτερο ’21».
Οι συνθήκες για την έναρξη της επανάστασης ήταν δυσμενείς, κυρίως λόγω της πολιτικής κατάστασης τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας όσο και στην Ευρώπη. Από τη μια στο εσωτερικό της Ελλάδας επικρατούσε διχασμένη πολιτική ατμόσφαιρα, με την κυβέρνηση του Μπενιζέλου Ρούφου σαφώς αντίθετη, ενώ περισσότερο αποφασιστικός ήταν ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, οπαδός της ρωσικής πολιτικής. Από τις Μεγάλες Δυνάμεις μόνο η Ρωσία, που είχε ταπεινωθεί με τη Συνθήκη των Παρισίων (το 1856), έδειξε να ευνοεί και να υποκινεί μέσω του πρόξενού της στα Χανιά, Σπυρίδωνα Δενδρινού, και του υποπρόξενου Ιωάννη Μητσοτάκη στο Ηράκλειο.
Η έναρξη της Επανάστασης το 1866
Οι σποραδικές συγκρούσεις συνεχίζονταν και οι εκκλήσεις του Οθωμανού σουλτάνου δεν έφερναν κάποιο αποτέλεσμα. Το 1866 δημιουργήθηκαν ένοπλα τμήματα. Η έναρξη της επανάστασης κηρύχθηκε επίσημα στις 21 Αυγούστου 1866. Το ελληνικό κράτος εξέφρασε τη συμπάθειά του προς την εξέγερση, όπως και ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Φιλελληνική κίνηση αναπτύχθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που εκδηλώθηκε, μεταξύ άλλων, με την αποστολή χρημάτων και όπλων για την ενίσχυση της Κρητικής Επανάστασης. Τη διαχείριση των χρηματικών ποσών που προέρχονταν από αμερικανικούς εράνους προκειμένου να διατεθούν για την αγορά τροφίμων και ενδυμάτων και αποστέλλονταν με αμερικανικά κυρίως πλοία στην Κρήτη, είχε αναλάβει ο Αμερικανός φιλέλληνας Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάουι, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα. Οι επαναστάτες κατάφεραν αρχικά να θέσουν υπό έλεγχο την κρητική ύπαιθρο.
Πολιορκία της Μονής Αρκαδίου
Στις 8 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, οθωμανικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Μονή Αρκαδίου, η οποία ήταν και το αρχηγείο των επαναστατών. Εκεί ο Πάνος Κορωναίος είχε εγκαταστήσει φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ιωάννη Δημακόπουλο μαζί με τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη. Εκτός από τους 259 πολιορκημένους, στη μονή είχαν βρει καταφύγιο και 700 γυναικόπαιδα. Μετά από ολιγοήμερες συγκρούσεις, η οθωμανική πλευρά έσπασε τον αμυντικό κλοιό και εισήλθε στη μονή. Ο ηγούμενος είχε σκοτωθεί πολεμώντας στις επάλξεις. Την κρίσιμη εκείνη ώρα ο Κωστής Γιαμπουδάκης, ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη και η μονή σωριάστηκε σε φλεγόμενα ερείπια. Το συγκεκριμένο περιστατικό προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση στη διεθνή κοινή γνώμη και απέχθεια για την τουρκική ηγεσία. Δραματικές λεπτομέρειες από τη φρίκη του ολοκαυτώματος διέσωσε ο Αμερικανός πρόξενος στα Χανιά, Στίλμαν, και συγκέντρωσε, από πολλές πηγές, ο Μητροπολίτης Κρήτης Τιμόθεος Βενέρης στο έργο του «Το Αρκάδι δια των αιώνων» (Αθήνα 1938). Φιλέλληνες κινήθηκαν υπέρ των Κρητών με τη συγκρότηση επιτροπών και τη δημιουργία εράνων.
Ο Αλή Πασάς και ο Οργανικός Νόμος
Οι ωμότητες των Τούρκων στην Κρήτη ανάγκασαν τον σουλτάνο να μεταβάλει την πολιτική του στάση, καθ’ ότι η δυσφορία της κοινής γνώμης διογκωνόταν. Έστειλε λοιπόν στην Κρήτη τον μεγάλο βεζίρη Ααλή Πασά, κομιστή διοικητικών παραχωρήσεων, που αποτέλεσαν τη βάση του λεγόμενου Οργανικού Νόμου του 1868. Επρόκειτο για ένα καθεστώς υποτυπώδους ημιαυτονομίας, και σύμφωνα με αυτό η Κρήτη θα αποτελούσε ένα βιλαέτι (διοικητική επαρχία) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διοικούμενο από το βαλή, που διοριζόταν από το σουλτάνο. Το νησί διαιρέθηκε σε πέντε διοικήσεις και είκοσι επαρχίες. Θα μπορούσαν να διορίζονται και χριστιανοί στις διοικήσεις αυτές• στα δικαστήρια θα μετείχαν χριστιανοί και μουσουλμάνοι, ενώ αιρετοί σύμβουλοι θα μετείχαν στο κεντρικό συμβούλιο της Γενικής Διοίκησης. Επίσης αναγνωρίστηκε η ισοτιμία των δύο γλωσσών, ελληνικής και τουρκικής. Ο Οργανικός Νόμος κυρώθηκε με «Διάταγμα Αυτοκρατορικόν» που δημοσιεύτηκε στις 8 Ιανουαρίου 1868.
Οι εξελίξεις της Επανάστασης
Οι αποστολές εθελοντών, εφοδίων και όπλων από την Ελλάδα είχαν εξαγριώσει την Τουρκία. Στα τέλη του 1868 με τελεσίγραφό της η Τουρκία κατηγορούσε την Ελλάδα για ενεργό ανάμειξη και απειλούσε με πόλεμο, ο οποίος απεφεύχθη με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να αποδεχτεί τους όρους του τουρκικού τελεσίγραφου και να σταματήσει την έμπρακτη βοήθεια προς την Κρήτη. Η Τουρκία από την άλλη υποχώρησε στις υποδείξεις της Αγγλίας να προταθεί μια λύση με την παραχώρηση γενικής αμνηστίας και νέων προνομίων.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1868 η Προσωρινή Κυβέρνηση πολιορκήθηκε στη Γωνιά Κισάμου. Τον Ιανουάριο του 1869 η ευρωπαϊκή διπλωματία είχε στραφεί υπέρ της Τουρκίας και οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν με τη Συνθήκη των Παρισίων (9/20 Ιανουαρίου) να απαγορευτεί στην Ελλάδα ο σχηματισμός εθελοντικών σχημάτων και ο εφοδιασμός των επαναστατών.
Στη διάρκεια της επανάστασης οι Τούρκοι έκαναν φοβερές βιαιοπραγίες κατά των χριστιανών με εμπρησμούς χωριών, φόνους, βιασμούς, βεβηλώσεις ναών κλπ. Ειδικά για το ανατολικό τμήμα της Κρήτης σώζεται λεπτομερής περιγραφή των καταστροφών και ωμοτήτων, καθώς και κατάλογος θυμάτων.
ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΕΖΟΙ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΚΟΛΟΜΒΟ
O Χριστόφορος Κολόμβος και ο Μαγγελάνος δεν ήταν οι πρώτοι εξερευνητές. Είχαν προηγηθεί οι αρχαίοι Έλληνες και Κινέζοι
Αν κάποιος σκεφτεί τους «εξερευνητές» στην ανθρώπινη ιστορία θα του έρθει σίγουρα στο μυαλό σίγουρα ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος και άλλοι ναυτικοί που έζησαν την περίοδο που τα βασίλεια της Ευρώπης οργάνωναν τις πρώτες αποστολές στον Νέο Κόσμο. Ωστόσο, πολύ πριν ο Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική το 1492 άλλοι γενναίοι εξερευνητές κατάφεραν να φτάσουν σε αχαρτογράφητες περιοχές και να ανακαλύψουν πριν από οποιονδήποτε άλλο τι υπάρχει… εκεί έξω!
Οι ιστορικοί που μελετούν αυτούς τους αρχαίους ταξιδιώτες δεν ενδιαφέρονται μόνο για τις περιοχές στις οποίες έφτασαν αυτοί, αλλά και για τις ιστορίες που έφεραν μαζί τους όταν επέστεψαν στα σπίτια τους, αναφέρει το BigThink. Αυτές οι ιστορίες σπάνια αντανακλούσαν την πραγματικότητα και υπήρχε ένας πολύ καλός λόγος γι’ αυτό. Όπως οι σύγχρονοι, έτσι και οι αρχαίοι ταξιδιώτες αντιλαμβάνονταν το περιβάλλον τους χρησιμοποιώντας τις δικές τους, συχνά ξεπερασμένες, κοσμοθεωρίες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χάρτης (ΦΩΤΟ) που δημιούργησε ο Αλεξανδρινός μαθηματικός και γεωγράφος Πτολεμαίος γύρω στο 150 μ.Χ. θέλοντας να αναπαραστήσει τον τότε γνωστό κόσμο. Η Τουρκία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, ακόμη και τμήματα της Σκανδιναβίας είναι ξεκάθαρα αναγνωρίσιμα. Το ίδιο και η τεράστια έκταση της Ασίας, η οποία την εποχή του Πτολεμαίου είχε ήδη εν μέρει εξερευνηθεί μέσω του εμπορίου με την Ινδία.
Πιο αινιγματικό είναι το μεγάλο, ασύμμετρο σχήμα που αναπαριστά την Αφρική. Η καταγραφή αυτού του μεγάλου όγκου ξηράς δεν βασίζεται σε μετρήσεις αλλά σε επαγωγική σκέψη. Η στοιχειώδης κοσμολογία του Πτολεμαίου όριζε ότι η ακόμη ανεξερεύνητη ήπειρος της Αφρικής έπρεπε να έχει ένα συγκεκριμένο μέγεθος ώστε να ισορροπεί το βάρος της Ασίας και της Ευρώπης. Είχε δίκιο, αλλά για λάθος λόγους.
Εξερεύνηση στην κλασική αρχαιότητα
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν επιδέξιοι ταξιδιώτες. Ο πολιτισμός τους ήταν διάσπαρτος σε εκατοντάδες μικροσκοπικά νησιά, από την Κρήτη μέχρι τη Ρόδο. Μέσω του εμπορίου και της εξερεύνησης, οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με μέρη κοντινά όπως το Λεβάντε (σημερινή Μέση Ανατολή) και η Περσία αλλά και μακρινά όπως η Κίνα, η Αγγλία και η Σκανδιναβία, η τελευταία από τις οποίες εξερευνήθηκε από τον αστρονόμο Πυθέα γύρω στο 325 π.Χ.
Ήδη, ο Ηρόδοτος στο «λιβυκό λόγο» μας πληροφορεί για τον πρώτο περίπλου της Αφρικής, που έγινε περίπου το 600 π.Χ. (2100 χρόνια πριν από τον Βάσκο ντε Γκάμα). Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Φοίνικες του Αιγύπτιου βασιλιά Νεχώ Β’, ταξίδευαν για τρία χρόνια περιπλέοντας την Αφρική. Κατά την περίοδο του χειμώνα, σταματούσαν σε κάποια εύφορη γη, την καλλιεργούσαν με σιτάρι, και όταν ερχόταν το καλοκαίρι το θέριζαν και συνέχιζαν το ταξίδι τους.
Οι εξερευνήσεις στην κλασική αρχαιότητα πραγματοποιήθηκαν για πολλούς διαφορετικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της επιθυμίας για γνώση. Ο Ποσειδώνιος (135-51π.Χ.), ένας φιλόσοφος από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, παρατήρησε ότι οι παλίρροιες στην Ισπανία ήταν πολύ ψηλότερες από εκείνες της Μεσογείου. Αυτό τον οδήγησε στην υπόθεση ότι η άμπωτη ήταν κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με την τροχιά της σελήνης, ένα συμπέρασμα στο οποίο πιθανότατα δεν θα μπορούσε να φτάσει αν είχε μείνει πίσω στην πατρίδα του τη Συρία.
Οι περισσότερες αρχαίες αποστολές, ωστόσο, πραγματοποιήθηκαν με την ελπίδα να βρουν εμπορικές οδούς που έδιναν πρόσβαση στους θησαυρούς ξένων χωρών. Σύμφωνα με ένα κείμενο που ονομάζεται «Περίπλους της Ερυθράς Θάλασσας», ο Έλληνας θαλασσοπόρος Ίππαλος, ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ., ανακάλυψε μια νέα και ταχύτερη διαδρομή από την Ερυθρά Θάλασσα προς τη νότια Ινδία διασχίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό. Φαίνεται ότι είχε αναλάβει πολλά ταξίδια μεταξύ Αιγύπτου, Ερυθράς θάλασσας, Αραβίας και Ινδιών με πολύ ενδιαφέρουσες χαρτογραφήσεις, γεωγραφικές και μετεωρολογικές παρατηρήσεις ιδιαίτερα στον Ινδικό ωκεανό. Θεωρείται ότι είναι ο πρώτος που τόλμησε να πλεύσει ανοικτά στον ωκεανό στηριζόμενος στις παρατηρήσεις του, αντί να ακολουθήσει τη μέχρι τότε ακολουθούμενη ακτοπλοΐα.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση του Καρχηδόνιου θαλασσοπόρου Ιμίλκα, ο οποίος έζησε κάποια στιγμή στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και λέγεται ότι ήταν ο πρώτος άνθρωπος από τη Μεσόγειο που έφτασε στις βόρειες ακτές της Ευρώπης. Οι αφηγήσεις των ταξιδιών του, τις οποίες παραθέτουν πολλοί Ρωμαίοι συγγραφείς, είναι γεμάτες με περιγραφές θαλάσσιων τεράτων, τα οποία οι ιστορικοί υποπτεύονται ότι συμπεριλήφθηκαν για να αποτρέψουν τους αντιπάλους τους να διασχίσουν τις νέες εμπορικές διαδρομές της Καρχηδόνας.
Η δημιουργία του Δρόμου του Μεταξιού
Ενώ οι εξερευνητές της Μεσογείου ήταν απασχολημένοι με την πλοήγηση στις άκρες της Ευρώπης, οι Κινέζοι ταξιδιώτες ταξίδευαν στην κεντρική και νοτιοανατολική Ασία. Επικεφαλής μεταξύ αυτών των ταξιδιωτών ήταν ο Τζαν Τσιάν. Ο Τσιάν, ο οποίος πέθανε γύρω στο 114 π.Χ., ήταν ένας διπλωμάτης που, για λογαριασμό του αυτοκράτορα Χαν, ταξίδεψε δυτικά για να δημιουργήσει τις υποδομές γι’ αυτό που τελικά θα γινόταν γνωστό ως ο Δρόμος του Μεταξιού.
Οι αφηγήσεις του Τζαν Τσιάν συγκεντρώθηκαν από τον ιστορικό Σίμα Τσιέν τον 1ο αιώνα π.Χ. Η ανάγνωση αυτών των χρονικών μας επιτρέπει να δούμε την αρχαία ιστορία από μια διαφορετική οπτική γωνία. Αυτοκρατορίες που πια έχουν χαθεί, με τις ξένες παραδόσεις και την ιστορία τους, ανακατασκευάζονται από την οπτική γωνία ενός Κινέζου ταξιδιώτη που έζησε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν.
Οι περισσότεροι από τους πολιτισμούς που επισκέφτηκε ο Τζαν Τσιάν δεν υπάρχουν πλέον σήμερα. Για παράδειγμα το Ελληνικό βασίλειο της Βακτριανής (περίπου στο σημερινό Πακιστάν και Αφγανιστάν), του οποίου οι αρχηγοί υποτάχθηκαν από τους Γιουετσί, μια νομαδική φυλή της οποίας η ιστορία ξεκίνησε στη βορειοδυτική Κίνα. Την εποχή του Τσιάν, η επιρροή των Ελληνο-βακτριανών συνεχιζόταν στην περιοχή της Ντάξια, όπως ονομάστηκε η χώρα των Γιουετσί.
Νοτιοανατολικά της Ντάξια βρισκόταν ένας πολιτισμός που ο Σίμα Τσιεν αναφέρεται ως Σεντού, από τη σανσκριτική λέξη για τον ποταμό Ινδό, « Σίντου». Το Σεντού ήταν το μεγαλύτερο από τα ινδοελληνικά βασίλεια στην ινδική χερσόνησο. «Οι άνθρωποι», γράφει ο Σίμα Τσιεν, «καλλιεργούν τη γη και ζουν λίγο πολύ όπως οι κάτοικοι της Ντάξια. Η περιοχή λέγεται ότι είναι ζεστή και υγρή. Οι κάτοικοι καβαλούν ελέφαντες όταν πάνε στη μάχη».
Οι κατακτητές της Ισλανδίας
Οι λάτρεις της ιστορίας υποστηρίζουν ότι οι Σκανδιναβοί Βίκινγκς κι όχι ο Κολόμβος ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που έφτασαν στις αμερικανικές ακτές. Αλλά πριν οι Βίκινγκς ταξιδέψουν στο δυτικό ημισφαίριο, εξερεύνησαν περιοχές λίγο πιο κοντά στο σπίτι τους. Αφού αποίκισαν τμήματα της Ρωσίας, το βλέμμα τους στράφηκε στη Βρετανία, την Ιρλανδία και την Ισλανδία.
Σύμφωνα με το Ισλανδικό Βιβλίο των Εποικισμών, ένα μεσαιωνικό κείμενο, η Ισλανδία εποικίστηκε για πρώτη φορά από τον Σκανδιναβό Ίνγκολφουρ Άρναρσον, γνωστός και ως Μπγιόρνολφσον, ο οποίος έχτισε το 874 μια περιοχή που την ονόμασε Ρέικιαβικ. Ωστόσο, μεσαιωνικοί συγγραφείς καθώς και αρχαιολογικές ανασκαφές υποδηλώνουν ότι το νησί κατοικήθηκε νωρίτερα, πιθανώς από Ιρλανδούς μοναχούς που έφυγαν μετά την άφιξη του Άρναρσον.
Ένας από αυτούς τους μοναχούς μπορεί κάλλιστα να ήταν ο Άγιος Μπρένταν. Γνωστός και ως Μπρένταν ο Εξερευνητής, αυτός ο, γεννημένος στο Φενιτ της Ιρλανδίας, άγιος λέγεται ότι ταξίδεψε προς τον Ατλαντικό Ωκεανό παρέα με 16 μοναχούς για να αναζητήσει τον Κήπο της Εδέμ, τον παράδεισο στη Γη. Στην πραγματικότητα βέβαια ο Μπρένταν μάλλον ταξίδεψε για να προσηλυτίσει παγανιστικές κοινότητες στον χριστιανισμό.
Οι Ιρλανδικές ιστορίες για το ταξίδι του Μπρένταν θυμίζουν περισσότερο γραφές παρά ιστορικές αφηγήσεις. Είναι γεμάτες με φαντασία και θρησκευτικό συμβολισμό κάτι που δυσκολεύει τους μελετητές να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα. Σε μια από τις ιστορίες του για παράδειγμα, ο Μπρένταν υποστηρίζει ότι είδε τις πύλες της κολάσεως, ένα μέρος όπου «μεγάλοι δαίμονες πετούσαν πύρινο ατσάλι από ένα νησί με ποτάμια χρυσής φωτιάς. Στην πραγματικότητα όμως μάλλον είδε κάποια έκρηξη ηφαιστείου καθώς έπλεε γύρω από την Ισλανδία.
Μαρτίνος Λούθηρος – Ο καλόγερος που άλλαξε τη ροή της ιστορίας: 1483-1546
Την 31η Οκτωβρίου 1517, ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε ( αν και αυτό πλέον απο μελέτες αρχείων αμφισβητείται ) σε ναό της Βυττεμβέργης τις “Ενενήντα Πέντε Θέσεις”, που άλλαξαν την ιστορία του δυτικού χριστιανισμού.
Η 31η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί να τιμάται, από τις εκκλησίες των διαμαρτυρομένων, ως η ημέρα του 1517 κατά την οποία ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε τις Ενενήντα πέντε Θέσεις του στην είσοδο του ναού του Κάστρου της Βυττεμβέργης. Η ημερομηνία σώζεται από τον Φίλιππο Μελάγχθονα, προσωπικό και αγαπητό φίλο του Λούθηρου, σε κείμενό του του 1546, χρόνια πολλά μετά την θυροκόλληση που άλλαξε την ιστορία του δυτικού κόσμου. Υιοθετήθηκε από τον λαό ο οποίος ασπάστηκε τις απόψεις του γερμανού θεολόγου και μοναχού και έγινε πεδίον διαμάχης μεταξύ των ιστορικών και των θεολόγων: ήταν εκείνη η ημέρα ή ήταν άλλη και έσφαλε ο Μελάγχθων, μπερδεύοντας την ημέρα αποστολής των Θέσεων στον Πάπα και τον Γερμανό αρχιεπίσκοπο με την ημερομηνία της θυροκόλλησης;
Το ζήτημα είναι μάλλον δευτερεύον , ειδικά καθώς η λαϊκή ετυμηγορία σε τέτοια ζητήματα είναι αυτή που τελικώς επικρατεί. Οι σημαντικές υποθέσεις ήταν άλλες: ο τρόπος που η καταπιεσμένη, αγριεμένη, οργισμένη βόρεια Ευρώπη δέχθηκε τον λόγο του γερμανού θεολόγου και η εξέγερσή της, όσο και ο ρόλος – ο πρωτοποριακός, επαναστατικός ρόλος- που έπαιξε η τυπογραφία στην διάδοση των θέσεων και την μετατροπή ενός θέματος ηθικής τάξεως σε φλογερή λαϊκή επανάσταση.
Ο Λούθηρος, που είχε γίνει μοναχός χάρη σε ένα τάμα το οποίο έκανε από τρόμο, σε ώρα καταιγίδας, έγραψε τις θέσεις του αντιδρώντας στη δράση ενός μοναχού, πωλητή συγχωροχαρτιών, ο οποίος, κατά τα της εποχής, παρέσυρε τον κόσμο κάνοντάς τον να πιστεύει πως, η αγορά ενός τέτοιου χαρτιού σήμαινε τη σίγουρη σωτηρία. Τα ψεύδη του μοναχού αυτού, γίναν αφορμή της ανταρσίας του Λούθηρου.
Οι πόρτες των εκκλησιών ήταν συνηθισμένος “πίνακας ανακοινώσεων” εκείνη την εποχή. Ιδανικός για έναν “πολεμικό” θεολόγο, όπως ο Μαρτίνος. Ο οποίος, πάντως, δεν υπήρξε τόσο πρωτότυπος. Οι περισσότερες απόψεις του έχουν διατυπωθεί, είτε σπέρματι είτε πλήρως, πριν θυροκολλήσει τη “λίστα” του. Δεν ήταν εκεί, στην πρωτοτυπία, η δύναμη του λόγου του. Ήταν μάλλον στη συγκυρία και στη σύνδεσή τους με ένα υπαρκτό, απτό πρόβλημα, το οποίο έφτασε να συμβολίζει όλα τα προβλήματα που η παπική εξουσία δημιουργούσε. Η Ευρώπη έβραζε και αναζητούσε διέξοδο προς μια νέα ελευθερία.
Οι θέσεις του Λούθηρου, ακόμη και αν ο ίδιος δεν το επεδίωξε, ήταν πολιτικές. Η άρνησή του να αποδεχθεί την παπική εξουσία, ή και όποια άλλη θεολογική εξουσία πλην της Βίβλου, η επιστροφή στην εκκλησία- κοινότητα και όχι έναν αυστηρό, ιεραρχικά δομημένο κόσμο, στον οποίο οι εκλεκτοί φορούν ράσο ή στέμμα ελέω Θεού, ήταν βαθιά πολιτικές και προκλητικές θέσεις. Μοιάζει ειρωνική η ρήση του ιδίου του μεγάλου μεταρρυθμιστή, πως “η πίστη και το Ευαγγέλιο δεν έχουν σε τίποτε να κάνουν με την πολιτική” όταν κανείς συνειδητοποιήσει πόσο πολιτικός υπήρξε ο ίδιος και πόσο βαθιά πολιτικά εισέπραξαν τις θέσεις του οι απλοί άνθρωποι. Όπως από την εποχή των Διωγμών είναι γνωστό, η πίστη είναι κοινωνικό γεγονός με βαθιά και πολύπλευρη επιρροή. Το ίδιο απέδειξε και η αποδοχή του προτεσταντισμού, όπως και οι μορφές του που αναπτύχθηκαν, παρ’ ότι ακόμη και σήμερα οι “φονταμενταλιστές” λουθηρανοί και τα (πολιτικά) παρακλάδια τους, μιλούν για απόλυτο προσωπικό χαρακτήρα της Πίστης.
Το μεγαλύτερο όπλο του Λούθηρου, έδρασε ανεξάρτητα από τον ίδιο. Ήταν η τυπογραφία. Οι Ενενήντα Πέντε Θέσεις τυπώθηκαν, δέθηκαν και μοιράστηκαν, για να μεταφραστούν, να ξανατυπωθούν και να ξαναμοιραστούν από άκρου εις άκρον της δυτικής Ευρώπης. Το μήνυμα, τα μηνύματα, μεταφέρονταν ανεξάρτητα από τον ίδιο τους το συγγραφέα, χρωματίζονταν και νοηματοδοτούνταν από άλλους: θεολόγους, βασιλείς, πολιτικούς, αγύρτες… Οι θεολογικές διαφωνίες του Λούθηρου υπήρχαν, ερμηνεύονταν και επιδρούσαν ανεξάρτητα από τον ίδιο και τις ερμηνείες τους. Αυθύπαρκτες, μελετούνταν απ’ όλους, από κάθε πολίτη, με τον τρόπο που ο ίδιος επιθυμούσε και κήρυττε ότι θα έπρεπε να μελετάται η Αγία Γραφή. Μπορεί στην Γερμανία ο επίσημος προτεσταντισμός – αυτός που έγινε εξουσία – να κατηγορείται για την πολιτική παθητικότητα των διαμαρτυρόμενων χριστιανών, όμως στην υπόλοιπη Ευρώπη η δράση των παραφυάδων του προτεσταντισμού υπήρξε πολιτικά ενεργή και ανατρεπτική, βάζοντας το σπόρο για πολλές μεταγενέστερες ευρωπαϊκές πολιτικές και φιλοσοφικές θεωρήσεις.
Μία ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, αποτελεί το γεγονός ότι ο Λούθηρος υπέγραφε ελληνικά, κατά την συνήθεια της εποχής. Υπέγραφε ως Ελευθέριος. Παράλληλα, είχε προσπαθήσει να έρθει σε επαφή με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πριν προχωρήσει σε αυτόνομη πορεία, ελπίζοντας σε στήριξη για την επιστροφή στον πρώτο χριστιανισμό, της Αγάπης. Η Μεγάλη Εκκλησία τελούσε, όμως, ήδη εν Αιχμαλωσία και τέτοιου είδους επαφές αποτελούσαν πολυτέλεια. Όσο παρακινδυνευμένες και αν είναι οι υποθέσεις σε ιστορικά ζητήματα, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς ποιά θα ήταν η μοίρα της Ευρώπης αν η Ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκονταν τότε σε θεολογικά ύψη ανάλογα της Παλαιολόγειας Αναγέννησης.
ΚΡΥΨΤΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ
Στο Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου που πραγματοποιήθηκε το 2023, ο George Soros που πλέον παρέδωσε την σκυτάλη της αυτοκρατορίας του στον 37χρονο γιό του Alexander Soros, ανέβηκε στη σκηνή για να μιλήσει για τον υπαρξιακό κίνδυνο που θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή στον ανθρώπινο πολιτισμό. Μίλησε επίσης για το ποιός θα ήταν ο προτεινόμενος τρόπος που έχει ο 92χρονος Δισεκατομμυριούχος ώστε να λυθεί το πρόβλημα: Πρότεινε λοιπόν πως τα σύννεφα πάνω από την αρκτική θα πρέπει να γίνουν πιο φωτεινά ώστε να αντανακλούν την ενέργεια του ήλιου μακριά από τον πάγο που λιώνει.
Ο Soros γνωρίζετε πως είναι μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα με πολλές θεωρίες συνωμοσίας να συντηρούν το όνομά του ως ένα από τους πιο χειριστικούς ανθρώπους που λειτουργεί στο παρασκήνιο για το κακό της ανθρωπότητας. Όμως δεν είναι ο μόνος που προτείνει ουσιαστικά να κρύψουν τον ήλιο κατευθύνοντας τις ακτίνες του πίσω στο διάστημα.
Ο Βill Gates για παράδειγμα υποστήριξε ένα πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Harvard και των επιστημόνων του που δοκίμασαν να ψεκάσουν Ανθρακικό ασβέστιο στην ατμόσφαιρα και τον ουρανό της βόρειας Σκανδιναβίας το 2021. Το πρόγραμμα ματαιώθηκε στην συνέχεια μετά τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων και περιβαλλοντολόγων. Από την άλλη μεριά ο Jeff Bezos χρησιμοποίησε τις δυνατότητες του υπερυπολογιστή της Amazon για να αναπτύξει μοντέλα και σχέδια χορήγησης διοξειδίου του Θείου στην ατμόσφαιρα τον ίδιο χρόνο. Πριν λίγο καιρό ο Dustin Moskovitz, δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του Facebook χρηματοδότησε με 900.000 δολλάρια επιστήμονες στο Μάλι, την Βραζιλία, την Ταιλάνδη και άλλες χώρες ώστε να μελετήσουν τις πιθανές παρενέργειες της ηλιακής γεωμηχανικής.
Τέτοιου τύπου προσπάθειες για να χακάρουν την ατμόσφαιρα ουσιαστικά, που είναι ευρύτερα γνωστές ως ηλιακή γεωμηχανική, έχουν γίνει το επίκεντρο αντιπαράθεσης στον κόσμο της κλιματικής επιστήμης λόγω των πολύ πιθανών παρενεργειών που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα!
Η ηλιακή γεωμηχανική και το χακάρισμα του καιρού
Για να καταλάβουμε λίγο καλύτερα την απόπειρα τροποποίησης του καιρού θα χρειαστεί να δούμε τι είναι η ηλιακή γεωμηχανική που υποστηρίζεται από τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη.
Στην απλούστερη εκδοχή της η ηλιακή γεωμηχανική, γνωστή και ως διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας, αποτελεί μία προσπάθεια να μειωθεί η θερμοκρασία του πλανήτη, μέσω της ανάκλασης του ηλιακού φωτός, ή μέσω μεθόδων διαφυγής περισσότερης θερμότητας στο διάστημα.
Για την εφαρμογή της υπάρχουν τρεις τεχνικές:
Ο θαλάσσιος φωτισμός των σύννεφων, στην προσπάθεια τα χαμηλά σύννεφα πάνω από τον ωκεανό να γίνουν πιο ανακλαστικά, ψεκάζοντάς τα με θαλάσσιο αλάτι.Η αραίωση των σύννεφων στα μεγάλα υψόμετρα της ατμόσφαιρας, με τον ψεκασμό τους με σωματίδια αερολύματος, ώστε να «παγιδεύουν» λιγότερη θερμότητα.
Ωστόσο, η περισσότερο διερευνημένη μέθοδος, είναι η έγχυση στρατοσφαιρικού αερολύματος. Πρόκειται για τον ψεκασμό αερολυμάτων – όπως σωματίδια διοξειδίου του θείου – στη στρατόσφαιρα, σε ύψος άνω των 20 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης, για την ανάκλαση του ηλιακού φωτός πίσω στο διάστημα. Θα μπορούσε να γίνει με αερόστατα ή εξειδικευμένα αεροπλάνα που μπορούν να πετάξουν σε μεγάλο ύψος.
Πίσω από την ιδέα βρίσκεται το πρότυπο των ηφαιστείων. Όταν, το 1991, εξερράγη το όρος Πινατούμπο στις Φιλιππίνες, το διοξείδιο του θείου που εκτόξευσε ψηλά στην ατμόσφαιρα είχε ως αποτέλεσμα να ψύξει προσωρινά τον πλανήτη κατά μισό βαθμό Κελσίου.
Ηλιακή γεωμηχανική: ένα αμφιλεγόμενο θέμα
Η γεωμηχανική και η μεθοδολογία της έχει ήδη αναπτυχθεί από τη δεκαετία του 1960. Όμως, τα τελευταία χρόνια συζητείται όλο και περισσότερο επειδή η πρόοδος που σημειώνει η επιστήμη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ βραδύτερη από τους ρυθμούς που αυτή συντελείται.
Ο πλανήτης βρίσκεται ακριβώς στο σημείο να ξεπεράσει αυτό το όριο της θερμοκρασίας, πέρα από το οποίο αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες ακραίων πλημμυρών, ξηρασίας, πυρκαγιών και έλλειψης τροφίμων. Οι επιστήμονες έχουν φτάσει στο σημείο να προτείνουν ακόμη και την εκτόξευση σκόνης από τη σελήνη προς τη Γη. Αυτή η σκόνη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «ασπίδα» απέναντι στον ήλιο, μειώνοντας την ποσότητα ηλιακού φωτός που φτάνει στον πλανήτη.
«Μακάρι να μην υπήρχε η ανάγκη για την γεωμηχανική. Αλλά δεν υπάρχουν άλλες, ρεαλιστικές επιλογές ώστε η αύξηση της θερμότητας να παραμείνει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου», σημείωσε στο CNN ο ιδρυτής της Make Sunsets, Luke Iseman.
Σχεδόν κανείς δεν ισχυρίζεται ότι, η μέθοδος, θα μπορούσε να είναι εξίσου αποτελεσματική με τη μείωση της παραγωγής των ρύπων, ή ότι από μόνη της είναι μία λύση απέναντι στην κλιματική κρίση. Οι υπέρμαχοι της ηλιακής γεωμηχανικής, όμως, υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να παράγει σημαντική μείωση της θερμοκρασίας, με σχετικά μικρό κόστος. Σύμφωνα με μελέτη του 2018 που πραγματοποιήθηκε στο Harvard, η εφαρμογή της μεθόδου, για μία περίοδο 15 ετών θα στοίχιζε περίπου 2,25 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Όπως τονίζει ο καθηγητής εφαρμοσμένης φυσικής και δημόσιας πολιτικής, στο Harvard, David Keith, «χωρίς αμφιβολία» ο κόσμος οφείλει να μειώσει τις εκπομπές ρύπων. Αυτό, προσθέτει, δε σημαίνει ότι έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε άλλες πιθανές λύσεις για το κλίμα. «Δε λέω ότι πρέπει να εφαρμόσουμε την ηλιακή γεωμηχανική, αλλά νομίζω ότι αξίζει να εξετάσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία», τόνισε.
Στα μάτια των πολέμιών της, η ηλιακή γεωμηχανική θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου με άπειρες πιθανές αρνητικές συνέπειες. «Το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε σημείο απελπισίας δεν καθιστά ξαφνικά την ηλιακή γεωμηχανική καλή ιδέα, καθώς οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι», δήλωσε η Lili Fuhr, από το Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου.
Στην επιστημονική κοινότητα υπάρχουν φόβοι ότι, το πείραγμα του θερμοστάτη του πλανήτη θα μπορούσε να αλλάξει τα πρότυπα βροχοπτώσεων και να μετατοπίσει τους μουσώνες, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για τις καλλιέργειες. Από περιοχή σε περιοχή οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να διαφέρουν, με ορισμένες περιοχές να αποκομίζουν οφέλη, ενώ άλλες να ζημιώνονται, αυξάνοντας την πιθανότητα συγκρούσεων.
Η μέθοδος θα μπορούσε, ακόμα, να βλάψει το στρώμα του όζοντος, που προστατεύει τη Γη από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες, και, επί του παρόντος, βρίσκεται σε καλό δρόμο αποκατάστασης, μετά την επιτυχία της απαγόρευσης των χημικών ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Εκτός όλων αυτών, υπάρχουν και οι δυσκολίες στην εφαρμογή.
Το 2021 μάλιστα, μετά την κατακραυγή των ιθαγενών Σάμι, ερευνητές του πανεπιστημίου Harvard εγκατέλειψαν τις δοκιμές με ένα αερόστατο μεγάλου ύψους στην Αρκτική της Σουηδίας. Εκ μέρους του συμβουλίου των Σάμι, η επιστολή προς τους ερευνητές ανέφερε ότι, ηλιακή γεωμηχανική, «ενέχει κινδύνους με καταστροφικές συνέπειες». Τον Ιανουάριο, μετά την απελευθέρωση του αερόστατου της Make Sunset, η κυβέρνηση του Μεξικού ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει τα πειράματα ηλιακής γεωμηχανικής.
Όσο, εντωμεταξύ, η θερμοκρασία της Γης ανεβαίνει και η ηλιακή γεωμηχανική καθίσταται από την επιστημονική φαντασία επικρατούσα τάση, οι διαμάχες μεταξύ εκείνων που λένε ότι υπάρχει υποχρέωση να την ερευνήσουν ως μια πιθανή λύση τελευταίας ευκαιρίας και εκείνων που είναι πεπεισμένοι ότι είναι ο δρόμος προς την καταστροφή είναι πιθανό να αυξηθούν. Οι επικριτές, όπως ο Biermann, ωστόσο, παραμένουν αμετακίνητοι. «Είναι πολύ επικίνδυνη. Δεν μπορεί να ελεγχθεί. Είναι ανήθικη», τονίζει. «Και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους στις τρέχουσες πολιτικές για το κλίμα», καταλήγει.
ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Το περιοδικό TIME αποφάσισε να δημιουργήσει μια λίστα με τις 100 πιο σημαντικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν ποτέ. Επιμελητές, ιστορικοί, συντάκτες και διάσημοι φωτογράφοι από όλο τον κόσμο συνεργάστηκαν για αυτό το έργο. «Δεν υπάρχει κάποια φόρμουλα για φωτογραφίες-σύμβολα», δήλωσαν οι συντάκτες. «Ορισμένες εικόνες περιλαμβάνονται στη λίστα μας επειδή ήταν οι πρώτες στο είδος τους, άλλες επειδή διαμόρφωσαν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, και κάποιες επειδή άλλαξαν άμεσα τον τρόπο που ζούμε. Αυτό που μοιράζονται σίγουρα όλες αυτές οι φωτογραφίες είναι ότι αποτελούν σημεία καμπής στην ανθρώπινη εμπειρία μας.”
Το αποτέλεσμα που κατέληξαν δεν είναι μόνο μια συλλογή από υπέροχες, σπάνιες και ενδιαφέρουσες ιστορικές φωτογραφίες, αλλά και απίστευτες ανθρώπινες εμπειρίες.
1) Γεύμα στην κορυφή ενός ουρανοξύστη, 1932
Φωτογραφία κατά την κατασκευή του ουρανοξύστη 30 Rockefeller Plaza, στο κεντρικό σημείο του Κέντρου Ροκφέλερ, στο Μανχάταν, στη Νέα Υόρκη.
2) Ο Άνθρωπος Τανκ, 1989
Φωτογραφία του Jeff Widener από το μπαλκόνι του 6ου ορόφου στο ξενοδοχείο Beijing Hotel.
3) Ο Άνθρωπος που πέφτει, 2001
Φωτογραφία με έναν άνδρα να πέφτει στο κένο από τους Δίδυμους Πύργους του Richard Drew του Associated Press.
4) Η Ανατολή της Γης, 1968
Φωτογραφία του William Anders μέλος του πληρώματος του Apollo 8 της NASA.
5) Το πυρηνικό μανιτάρι πάνω από το Ναγκασάκι, 1945
Φωτογραφία του υπολοχαγού Charles Levy.
6) Ημέρα νίκης ενάντια της Ιαπωνίας, 1945
Φωτογραφία του Alfred Eisenstaedt στην Times Square, κατά την V-J Day.
7) Οι πυλώνες της Δημιουργίας, 1995
Η διασημότερη φωτογραφία του διαστημικού τηλεσκόπιου Hubble η οποία απεικονίζει τρεις γιγάντιες στήλες μοριακού υδρογόνου και σκόνης στις οποίες σχηματίζονται άστρα.
8) Ο Άνθρωπος στο Φεγγάρι, 1969
Η πασίγνωστη φωτογραφία του Neil Armstrong στις 20 Ιουλίου του 1969.
9) Ένα Εβραιόπουλο παραδίνεται στην Βαρσοβία, 1943
10) Μεταναστών Μητέρα, 1936
Η Φλόρενς Όουενς Τόμσον είναι η γυναίκα στη εμβληματική φωτογραφία της Dorothea Lange, που συνοψίζει την βαθιά παγκόσμια οικονομική κρίση μετά το κραχ του 1929.
11) Guerrillero Heroico, 1960
Η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα του Κουβανού φωτογράφου Αλμπέρτο Κόρντα στις 5 Μαρτίου του 1960, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του γαλλικού πλοίου La Coubre που ανατινάχθηκε στο λιμάνι της Αβάνας στις 4 Μαρτίου.
12) Dali Atomicus, 1948
Φωτογραφία του συνεργάτη του Νταλί, Philippe Halsman. Τα γατιά εκσφενδονίστηκαν συνολικά 26 φορές ώστε να αποτυπωθεί αυτό το αποτέλεσμα.
13) Άλμα στην Ελευθερία, 1961
Φωτογραφία του Peter Leibing με πρωταγωνιστή τον 19χρόνο συνοριοφύλακα Hans Conrad Schumann να το σκάει προς το Δυτικό Βερολίνο.
14) Το χέρι της κυρίας Wilhelm Röntgen, 1895
Φωτογραφία της πρώτης ιατρικής ακτινογραφίας από το σύζυγο της, Wilhelm Conrad Röntgen
15) Η αμερικανική σημαία στο νησί Ιβοτζίμα, 1945
Φωτογραφία του Joe Rosenthal
16) Το κορίτσι του Cotton Mill, 1908
Φωτογραφία του Lewis Hine που ευαισθητοποίησε τον κόσμο όσον αφορά την παιδική εργασία
17) Ο Χίτλερ σε ναζιστική παρέλαση, 1934
Φωτογραφία του Heinrich Hoffmann
18) Ο Γκάντι και ο περιστρεφόμενος τροχός, 1946
Φωτογραφία της Margaret Bourke-White
19) Έμβρυο 18 εβδομάδων, 1965
Φωτογραφία του Lennart Nilsson που απεικονίζει ένα έμβρυο μέσα στον αμνιακό του σάκο με τον ομφάλιο λώρο να ξετυλίγεται από τον πλακούντα.
20) Απόβαση στη Νορμανδία, 1944
Φωτογραφία του Robert Capa για το περιοδικό Life.
Εγώ διάλεξα για σας τις 20 πιο εντυπωσιακές από την λίστα αφαιρώντας αρκετές που ήταν άμεσα βίαιες και δυσάρεστες!
TO ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ
Το ποδόσφαιρο της Αργεντινής είναι μια κατηγορία μόνο του και το ειδικό βάρος των ομάδων, αλλά και των πόλεων στις οποίες εδρεύουν, έχει ξεχωριστή σημασία στην ιστορία των μεγάλων ντέρμπι της χώρας.
Εδώ θα δείτε τις ομάδες της χώρας με τους πολυπληθείς φιλάθλους τα ντέρμπι του μίσους των ταξικών διαφορών των κοινωνικών αντιθέσεων , ντέρμπι μεταξύ ομάδων που συνιδρύθηκαν αλλά χώρισαν στην πορεία ντέρμπι της ίδιας συνοικίας που τα γήπεδά τους απέχουν 200 μέτρα το ένα απο το άλλο , ντέρμπι που χωρίζουν οικογένειες
Στο ντέρμπι της Αβεγιανέδα ανάμεσα σε Ιντεπετιέντε και Ρασινγκ ένας μεσόκοπος στην κερκίδα έβριζε με τα χειρότερα λόγια έναν αντίπαλο ποδοσφαιριστή με το κλασικό puta madre .Όταν οι υπεύθυνοι του κάναν παρατήρηση αυτός απλά τους είπε βρίζω τη μάνα του γιού μου ( ο γιος του που έπαιζε στην αντίθετη ομάδα ) δλδ τη γυναίκα μου εσείς τι πρόβλημα έχετε ?
Μπουένος Άιρες, ίσως η πιο ποδοσφαιρική πρωτεύουσα του κόσμου
Το Μπουένος Άιρες, χτίστηκε με την λογική της πρωτεύουσας μιας αυτοκρατορίας και με την αλαζονεία του πλούτου. Οι γειτονιές όπου εδρεύουν οι σύλλογοι, γεμίζουν κάθε Σαββατοκύριακο από παλιά λεωφορεία, που μεταφέρουν τους κατοίκους των «παραγκουπόλεων», στα γήπεδα των αγαπημένων ομάδων τους, στον παράδεισο της μπάλας, 90 λεπτά μακριά από την σκληρή πραγματικότητα. Μαζί με τα περίχωρα της η πρωτεύουσα αριθμεί περίπου 13 εκατομμύρια κατοίκους, δηλαδή το 1/3 του πληθυσμού όλης της χώρας.
Στην πρωτεύουσα του τάνγκο, εδρεύουν οι πέντε μεγάλοι σύλλογοι της χώρας. Η Μπόκα Τζούνιορς, η Ρίβερ Πλέιτ, η Ιντεπεντιέντε, η Ράσινγκ Κλουμπ και η Σαν Λορέντσο. Από το «big-5» μόνο η Σαν Λορέντσο εδρεύει στο κέντρο, είτε αναφέρεται κανείς στις ρίζες της, οι οποίες βρίσκονται στην γειτονιά του Μποέδο, είτε στο τωρινό γήπεδο της, το οποίο βρίσκεται στο Mπάχο Φλόρες. Η Μπόκα εδρεύει στο φτωχικό λιμάνι της Λα Μπόκα, η άλλοτε συντοπίτισσα της, Ρίβερ, έχει μετακομίσει στο βορειοδυτικό αστικό προάστιο του Μπουένος Άιρες, Νούνιες. Κλείνοντας, Ιντεπεντιέντε και Ράσινγκ συγκατοικούν στην περιοχή της Αβεγιανέδα, μια φτωχή συνοικία νοτιοανατολικά του κέντρου. Προφανώς, οι big-5 έχουν την μερίδα του λέοντος σε τίτλους, κόσμο, δύναμη και οικονομική ευημερία.
Superclásico και Αβεγιανέδα
Μεταξύ τους, σαφώς και υπάρχουν διαφορές. Μπόκα και Ρίβερ απαρτίζουν το γνωστό «Superclásico», για πολλούς το σπουδαιότερο ντέρμπι του πλανήτη! Γενικώς, υπάρχουν τοπικά ντέρμπι, ταξικά ντέρμπι, ντέρμπι μεταξύ ομάδων που διεκδικούν τους ίδιους στόχους, ακόμα και ντέρμπι με πολιτικό-θρησκευτικό χρώμα. Το «Superclásico», συνδυάζει ίσως τα περισσότερα από τα παραπάνω. Οι φίλοι της Μπόκα αποκαλούνται ως «Γενοβέζοι» καθώς ιδρύθηκαν από μετανάστες προερχόμενοι από την Γένοβα, ενώ οι της Ρίβερ «εκατομμυριούχοι» λόγω της μετακόμισης τους στο αστικό προάστιο του Νούνιες και κάποιων ακριβών μεταγραφών που έκαναν εκείνη την περίοδο.
Παρόλα αυτά, η Ιντεπεντιέντε παραμένει αυτή η οποία έχει τα περισσότερα Libertadores στην Νότια Αμερική! Τα γήπεδα της Ιντεπεντιέντε και της Ράσινγκ απέχουν 300 μέτρα, με το Clásico της Αβεγιανέδα να είναι ένα από τα σημαντικότερα της χώρας. Σύμφωνα με μια φράση του Μπιλ Σάνκλι που ελάχιστα απέχει από την πραγματικότητα, «το ποδόσφαιρο δεν είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, είναι κάτι απείρως πιο σοβαρό». Ακόμα και αδέρφια έχουν πιαστεί στα χέρια. Κι αν αυτό φαίνεται υπερβολικό, θα υπάρχει πάντα το παράδειγμα των αδερφών Μιλίτο για να το επιβεβαιώνει. Για εκείνο το σκηνικό του… ενδοοικογενειακού ντέρμπι, o Γκάμπριελ Μιλίτο είχε πει: «Φοβερό αυτό με τον Ντιέγκο. Θα μιλήσουμε σπίτι. Δεν είχαμε πολλές επαφές στο παιχνίδι, αλλά τα είπαμε καλά». «Μέσα στο γήπεδο, περισσότερο από αδερφός μου είναι αντίπαλος κι εγώ ήθελα το καλύτερο για τη Ρασίνγκ. Τώρα θα μιλήσουμε, ελπίζω να μην διαμαρτυρηθεί πολύ», ανέφερε ο Ντιέγκο. Αφότου ξεκίνησαν να παίζουν στις ακαδημίες της Ρασίνγκ, τα αδέρφια Μιλίτο διασπάστηκαν. Ο μικρότερος, ο Γκάμπριελ, αποφάσισε να αγωνιστεί στην ομάδα που υποστήριζε ο παππούς του, την Ιντεπεντιέντε.
Από το κέντρο μέχρι τον νότο
Το μεγάλο ματς του κέντρου πάντως, το γνωστό και ως «Clásico porteño», είναι το Σαν Λορέντσο-Ουρακάν. Η Ουρακάν, βέβαια, υπολείπεται της Σαν Λορέντσο σε τίτλους και δύναμη, όμως οι δυο τους έχουν απίστευτη κόντρα και πολυάριθμους οπαδούς πίσω τους. Η φράση αυτή ταιριάζει εδώ: «Όλοι έχουμε έναν φασαριόζο γείτονα. Στην Ουρακάν έλαχε να έχει αυτούς τους παλαβούς της Σαν Λορέντσο».
Η Βέλες, είναι μια ακόμη αξιοσημείωτη ομάδα της πρωτεύουσας. Το Clásico της είναι με την Φέρο. Ένα από τα σκληρότερα και ιστορικότερα παιχνίδια που έχει το ποδόσφαιρο της Αργεντινής.
Ιδιαίτερη περίπτωση είναι η Αρχεντίνος. Από τις ακαδημίες της έβγαλε τον Μαραντόνα και τον Ρικέλμε, όμως στην συνοικία που εδρεύει, εν ονόματι Πατερνάλ, δεν υπάρχει άλλος σύλλογος εκεί κοντά. Έτσι κοντράρεται με την Νουέβα Σικάγο, την Ολ Μπόις και την Τίγκρε για τον άτυπο τίτλο του αφεντικού των μικρών συνοικιών του Μπουένος Άιρες.
Το «Clásico del sur», το Λανούς-Μπάνφιλντ δηλαδή, είναι το παραδοσιακό ντέρμπι του νότου. Οι δυο τους έχουν μεγάλη αντιπαλότητα, χωρίς όμως να είναι ξεκάθαρο ποια υπερισχύει της άλλης και ποια όχι. Τόσο σε κόσμο όσο και σε τίτλους, βρίσκονται κοντά. Η Λανούς ξεχωρίζει στις διεθνείς της παρουσίες, καθώς έχει κατακτήσει ένα Sudamericana και έχει συμμετοχή σε έναν τελικό Libertadores. Το 2012, ο Καρμπόνι αγωνιζόταν με την φανέλα της Μπάνφιλντ. Ένα απόγευμα πήγε να αγοράσει φανέλες της Λανούς στους γιους του, οι οποίοι έπαιζαν στις ακαδημίες των «βυσσινί». Ο κόσμος τον πήρε χαμπάρι και κάπου εκεί αποτέλεσε παρελθόν από τους «πράσινους», πληρώνοντας έτσι το τίμημα της προδοσίας.
τα γήπεδα της Ιντεπετιέντε (κόκκινο) και της Ρασίνγκ κλουμπ ( μπλε) απέχουν ακριβώς 198 μέτρα
Εκεί κοντά στον νότο, βρίσκεται και η Κίλμες, μια ομάδα με επιτυχίες κατά το παρελθόν, η οποία παρά την αγωνιστική της πτώση, έχει καταφέρει να κρατήσει μια δυνατή οπαδική βάση.
Η Αρσενάλ από το Σαραντί και η Ντεφένσα από το Φλορένσιο Βαρέλα, είναι ένα ακόμη μεγάλο ντέρμπι του ποδοσφαίρου της Αργεντινής. Αμφότερες μπορεί να υστερούν σε κόσμο όμως έχουν καταφέρει να κατακτήσουν το Sudamericana.
Ο βορράς του Μπουένος Άιρες και τα προάστια
Το ματς Πλατένσε-Τίγκρε, είναι γνωστό και ως «Clásico del norte». Το «ντέρμπι των βορείων προαστίων» του Μπουένος Άιρες, είναι ένα από τα ιστορικότερα και παρόλο που οι δυο ομάδες δεν συναντιούνται συχνά τα τελευταία χρόνια, το κάνουν οι οπαδοί τους, οι οποίοι δεν χάνουν την ευκαιρία να συγκρούονται μόλις τους δοθεί η ευκαιρία.
ο πιο διάσημος φανατικός οπαδός της Σαν Λορέντζο είναι ο Πάπας Φραγκίσκος
Στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες βρίσκουμε την πόλη της Λα Πλάτα. Μπορεί το τοπικό ντέρμπι μεταξύ Εστουδιάντες και Χιμνάσια να μην έχει την αίγλη άλλων ντέρμπι, είναι όμως μια μεγάλη κόντρα απέναντι στις δυο ομάδες της πόλης. Ο μόνος τομέας που χωρίζει τους δύο συλλόγους είναι ο αριθμός των τίτλων, υπερτερεί η Εστουδιάντες. Αμφότερες όμως μοιράζονται σχεδόν στα ίσια τον κόσμο της πόλης, ενώ οι φίλοι της Χιμνάσια είναι ελαφρώς πιο εκδηλωτικοί από αυτούς της Εστουδιάντες.
Όποιος επισκεφτεί την Μαρ ντελ Πλάτα, εκτός από το να κολυμπήσει στις υπέροχες θάλασσες της, αξίζει ένα κυριακάτικο απόγευμα να επισκεφτεί το γήπεδο της περιοχής, το «Χοσέ Μαρία Μινέλλα». Το γήπεδο με χωρητικότητα, 35.354 θέσεις, στεγάζει τις Αλντοσίβι και Αλβαράδο. Οι δυο τους «βράζουν» στο ίδιο καζάνι στην παραθαλάσσια περιοχή, με την Αλντοσίβι να αγωνίζεται τα τελευταία χρόνια στην πρώτη κατηγορία, όμως δεν έχει καταφέρει ακόμα να αλλάξει ως μέγεθος.
Στην Μπαΐα Μπλάνκα υπάρχουν δύο σύλλογοι οι οποίοι κάνουν την διαφορά. Ολίμπο και Βίγια Μίτρε συνθέτουν το Clásico της ευρύτερης περιοχής. Η Ολίμπο μοιάζει να είναι ένα σκαλοπάτι πάνω ιστορικά από την άσημη Βίγια Μίτρε.
Κόρδοβα, η συμπρωτεύουσα των τριών ομάδων
Μετά το Μπουένος Άιρες, δεύτερη σε πληθυσμό έρχεται η Κόρδοβα. Μια πόλη που έχει βαρύτητα και στο ποδόσφαιρο. Το Clásico εκεί είναι το Μπελγράνο-Ταγιέρες. Οι δυο τους, χωρίς τις αξιοσημείωτες επιτυχίες σε τίτλους, διαθέτουν πολυάριθμο κόσμο πίσω τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν καταφέρει να γεμίσουν το δεύτερο μεγαλύτερο γήπεδο της χώρας, «Μάριο Κέμπες», χωρητικότητας 65.000 θέσεων. Το ντέρμπι είναι ένα από τα πιο θερμά σε ατμόσφαιρα παγκοσμίως, με την δύναμη και το πάθος να επικρατούν στις μεταξύ τους μονομαχίες. Δεν είναι τυχαίο πως σε ένα από αυτά, οι οπαδοί της Μπελγράνο χτυπούσαν έναν φίλο της Ταγιέρες και όπως οι ίδιοι είπαν, τον οδήγησαν στα κάγκελα και τον εξανάγκασαν να πέσει από την κερκίδα. Ο άτυχος οπαδός μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο με σοβαρό χτύπημα στο κεφάλι. Δεν κατάφερε να γλιτώσει τη ζωή του.
Η τρίτη δύναμη της πόλης είναι η Ινστιτούτο. Ο σύλλογος εδρεύει στην συνοικία, Άλτα δε Κόρδοβα των 35.000 κατοίκων. Το γήπεδο της, το Μονουμεντάλ, χωράει 20.000 θεατές και συχνά πυκνά το γεμίζει, δείχνοντας έτσι πως η συνοικία της ανήκει.
Ροσάριο, το αρχαιότερο Clásico στην Αργεντινή
Αντίστοιχος με τον πληθυσμό της Κόρδοβα είναι εκείνος του Ροσάριο, της επαρχίας Σάντα Φε. Εκεί έχουν γεννηθεί προσωπικότητες όπως ο Ερνέστο Γκεβάρα, αλλά και σπουδαίοι άνθρωποι του ποδοσφαίρου, όπως ο Μπιέλσα, ο Μενότι και ο Μέσι. Το γνωστό Clásico της πόλης είναι το Νιούελς Ολντ Μπόις – Ροσάριο Σεντράλ. Η μεγάλη πλειοψηφία υποστηρίζει τους «Λεπρόσος» ή τους «Κανάγιας», αντιστοίχως. Την ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι φίλοι των δύο ομάδων πολλές φορές δεν τη χωράει ο ανθρώπινος νους!
Η πόλη ζει για μια βδομάδα στους ρυθμούς του ντέρμπι. Πολλές φορές με επεισόδια μεταξύ οπαδών, καμένες μπουτίκ, βόμβες μολότοφ σε μαγαζιά, ντου σε μέρη που έκαναν προπόνηση οι παίκτες της άλλης ομάδας και άλλες τέτοιες… ομορφιές. Διαθέτουν αρκετούς εγχώριους τίτλους και οι δύο τους, χωρίς όμως να έχουν γευτεί διεθνή τίτλο ως τώρα. Ζουν, άλλωστε, σε έναν ξεχωριστό τόπο: Η πόλη στην οποία γεννήθηκε ο Μέσι ο οποίος είναι γέννημα θρέμμα της Νιούελς. Ο Ερνέστο Γκεβάρα, ο οποίος υποστήριζε την Σεντράλ συνδέοντας έτσι την ιδεολογία του με την ομάδα και το ποδόσφαιρο της πόλης και ο Μαραντόνα ο οποίος είχε δηλώσει πως θα έπαιζε στο Ροσάριο ακόμα και αν δεν τον πλήρωναν. Ζει και αναπνέει για το ποδόσφαιρο η πόλη αυτή δίχως αμφιβολία.
Η επαρχία του Σάντα Φε, φημίζεται και για το άλλο μεγάλο παιχνίδι της. Το Κολόν – Ουνιόν αποτελεί ακόμη ένα σπουδαίο ντέρμπι της χώρας, όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό του Ροσάριο σε καμία περίπτωση. Πιο λαοφιλής στην πόλη η Κολόν, με την Ουνιόν να έχει λιγότερους φίλους, οι οποίοι όμως είναι ένα κλικ πιο θερμόαιμοι από αυτούς της Κολόν, που χαρακτηρίζονται και ως οι γκρινιάρηδες της χώρας.
Αν κάθε Βραζιλιάνος γεννιέται με το ποδόσφαιρο στην ψυχή του όπως είπε ο Χόρχε Αμάντο, κάθε Αργεντίνος να ΄στε σίγουροι , την χάνει με αυτό
Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Η Πατρονάτο, το αφεντικό στην επαρχία Έντρε Ρίος
Παραδίπλα από την επαρχία Σάντα Φε βρίσκεται αυτή η Έντρε Ρίος. Εκεί υπάρχει μόνο η Πατρονάτο, η οποία έχει βγει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια καθώς αγωνίζεται στα σαλόνια της πρώτης Εθνικής.
Σαν Χουάν, το αφεντικό στο… Χωριό
Στα σύνορα με την Χιλή, δυτικά στην χώρα, η επαρχία Σαν Χουάν έχει ως αφεντικό της την Σαν Μαρτίν Σαν Χουάν. Συχνά – πυκνά οι φίλοι της γέμιζαν το γήπεδο «Ιλάριο Σάντσες», χωρητικότητας 16.500 θεατών. Όταν όμως δοκίμασε να αγωνιστεί στο νεόδμητο γήπεδο «Βισεντενάριο» (25.000 θέσεων) δεν κατάφερε να το μετατρέψει σε μια καυτή έδρα. Έτσι, μάταια, επέστρεψε στην φυσική της έδρα.
Μεντόσα, από την παραγωγή κρασιού στο… Ποδόσφαιρο
Η πόλη της Μεντόσα, μπορεί να φημίζεται για τα κρασιά της, όμως και το ποδόσφαιρο της δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Γοδόι Κρους, Ιντεπεντιέντε Ριβαδάβια και η Χιμνάσια Μεντόσα συνθέτουν το ποδοσφαιρικό παλμαρέ της πόλης. Η μεγάλη ομάδα της ήταν και είναι μέχρι σήμερα η Ιντεπεντιέντε. Ο σύλλογος του κέντρου, ο οποίος έχει τον περισσότερο κόσμο στις τάξεις του. Αντιθέτως, η Γοδόι Κρους, η οποία ιδρύθηκε από οινοπαραγωγούς, μπορεί να είναι αυτή που εκπροσωπεί το ποδόσφαιρο της πόλης στην πρώτη κατηγορία, ωστόσο παραμένει στην σκιά της Ιντεπεντιέντε. Το «Clásico» παραδόξως είναι το Ιντεπεντιέντε-Χιμνάσια κι αυτό γιατί η Γοδόι Κρους έχει ως βασική αντίπαλό τη γειτονική της Σαν Χουάν.
Η απότομη άνοδος του βορρά στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο
Σεντράλ Κόρδοβα και Μίτρε, τα τελευταία χρόνια βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο της χώρας. Οι λόγοι αυτοί έφεραν την κατασκευή εν μέσω πανδημίας, ενός νέου γηπέδου στην πόλη Σαντιαγκό δελ Εστέρο, του «Ούνικο», 28.00 θέσεων.
Σαν Μαρτίν Τουκουμάν και Ατλέτικο Τουκουμάν συνθέτουν ένα επίσης δυνατό «Clásico» του βορρά. Η πόλη του Τουκουμάν έχει την τύχη να διαθέτει δύο ιστορικές ομάδες στον ποδοσφαιρικό χάρτη της χώρας.
Κάπου εδώ, να αναφέρουμε πως ο βορράς με τον νότο έχουν τα ίδια προβλήματα. Η ανυπόφορη ζέστη και τα ενοχλητικά έντομα κάνουν δύσκολη τη ζωή των ομάδων που επισκέπτονται τις πόλεις αυτές για να παίξουν αγώνες. Αυτές είναι και οι αιτίες που ο υπόλοιπος ποδοσφαιρικός κόσμος της χώρας δεν βλέπει με καλό μάτι την πρόοδο των ομάδων από τον βορρά ή τον νότο.
Συνοψίζοντας…
Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο στις γειτονιές του Μπουένος Άιρες όσο και σε ολόκληρη την Αργεντινή, δεν συναντάμε το φαινόμενο της «δεύτερης» ομάδας, ότι δηλαδή κάποιος είναι, για παράδειγμα, Ρίβερ ή Μπόκα και υποστηρίζει δευτερευόντως την ομάδα της πόλης ή της γειτονιάς του. Αν κάποιος υποστηρίζει τη Φέρο, είναι οπαδός της Φέρο και τέλος. Είναι μέλος του συλλόγου και πάει μόνο στο «Ετσεβερί» για να δει ποδόσφαιρο. Αυτή, είναι και η κυριότερη αιτία που όλοι αυτοί οι σύλλογοι επιβιώνουν τόσα χρόνια, σε ολόκληρη τη χώρα!
ΤΑ ΔΕΚΑΡΙΚΑ ΣΤΑ ΟΥΦΑΔΙΚΑ
ΔΩΡΟ 4 ARCADE ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ
Θα θυμάστε σίγουρα οι μεγαλύτεροι τις ατέλειωτες ώρες που περνούσαμε ως πιτσιρικάδες στις παλιές εκείνες κονσόλες κυνηγώντας μπίλιες με τα μικρά κίτρινα ανθρωπάκια στο γνωστό Pacman ή εξωγήινους στο επίσης κλασικό Space Invaders. Πόσα τάλιρα ή δεκάρικα από το χαρτζιλίκι δε μας είχαν χαρίσει ώρες ατέλειωτες μπροστά στις τεράστιες οθόνες-κουτιά, στα «ουφάδικα», όπως τα αποκαλούσαμε.
Ήταν η «θρυλική» δεκαετία του ’80 χωρίς ιντερνέτ, χωρίς κινητά, χωρίς έγχρωμες τηλεοράσεις, χωρίς προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή τάμπλετ, η εποχή του ενός τηλεφώνου στη γειτονιά, της ντίσκο και βεβαίως των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στα καφενεία, που συναγωνίζονταν για το ποιο θα φέρει το καλύτερο, τελευταίας τεχνολογίας παιχνίδι, που “θρέφονταν” από τα χαρτζιλίκια.
Πέρασαν περισσότερα από 40 χρόνια από το “Space Invaders”
Ήταν τα χρόνια του ρωσικού Tetris που κατέκτησε τη Δύση και του επίσης θρυλικού Pacman της ιαπωνικής Namco. Το νοσταλγικό για πολλούς από εμάς Space Invaders έχει πλέον περάσει τα σαράντα… Και βεβαίως η επέτειος δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τους Ιάπωνες, που γιόρτασαν πέρυσι τα γενέθλια του παιχνιδιού σε έναν εκθεσιακό χώρο στο Τόκιο. Το arcade, όπως είναι ο χαρακτηρισμός αυτού του είδους παιχνιδιών, Space Invaders αναπτύχθηκε το 1978 από την εταιρεία Taito και σύντομα έγινε παγκοσμίως γνωστό. Για την επέτειο δημιουργήθηκε μια τεράστια κονσόλα στην πρόσοψη του εκθεσιακού χώρου, όπου οι παίκτες μπορούσαν με φόντο το νυχτερινό Τόκιο να απολαύσουν το κυνηγητό με τα εξωγήινα σκάφη. Εκεί βρίσκονταν και ο πατέρας του Space Invaders, ο Τομοχίρο Νισικάντο, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για το ότι το παιχνίδι κατέκτησε τον κόσμο και διατηρεί αυτή την… ισχύ για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην έκθεση για τα γενέθλια του Space Invaders παρουσιάστηκαν τα αρχικά σχέδια που οδήγησαν στη δημιουργία του δημοφιλούς παιχνιδιού, το οποίο έχει και μια θέση στη γνωστή λίστα των Βιβλίων Γκίνες ως ένα από τα κορυφαία σε επίπεδο δημιουργικότητας, καθώς επίσης τεχνολογικών και πολιτιστικών επιδράσεων παγκοσμίως. Διάκριση όχι άδικη, αν σκεφτεί κανείς ότι το Space Invaders σημάδεψε τις αναμνήσεις μας από εκείνα τα χρόνια και συνεχίζει να το κάνει με τους «διαδόχους»του. Άλλωστε η εφημερίδα “The Times” έχει χαρακτηρίσει το Space Invaders ως το βιντεοπαιχνίδι με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία.
Ο Νισικάντο εμπνεύστηκε το παιχνίδι από τον «Πόλεμο των Κόσμων» και τον «Πόλεμο των Άστρων», ενώ η τελειοποίηση και εξέλιξή του ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη δουλειά με τα μέσα της εποχής. Ήδη με την πρώτη έξοδό του στις αγορές φάνηκε ότι θα ήταν ένα εξαιρετικά επιτυχημένο εγχείρημα, ενώ δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους και οι αμέτρητοι «διάδοχοί» του που ακολουθούσαν το παρόμοιο, απλό στη σύλληψή του, μοτίβο: μια σειρά από εξωγήινα σκάφη που εισβάλλουν στη Γη και ο χρήστης με μόνη προστασία τέσσερα οχυρά προσπαθούσε να τα καταρρίψει. Μόνο που, καθώς η εισβολή συνεχιζόταν, τα σκάφη γίνονταν ολοένα και πιο επιθετικά, με αποτέλεσμα ο χρήστης να ρίχνει κιλά ιδρώτα και βεβαίως πολλά τάλιρα ή δεκάρικα στο μηχάνημα για να συνεχίσει το παιχνίδι.
Το Space Invaders γέννησε μια ολόκληρη γενιά διαδόχων, ενώ αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη δεκαετία του ’80 ως κλασική εικόνα της λεγόμενης «ποπ κουλτούρας».
Space Invaders 1978 – Arcade Gameplay
Το αιώνιο Τetris και η Ελλάδα
Και αν οι Ιάπωνες κατέκτησαν τη Δύση εισβάλλοντας στα σπίτια ολόκληρου του κόσμου με τα… διαστημόπλοια του Space Invaders, οι Ρώσοι τα κατάφεραν με τα… τουβλάκια. Μιλάμε φυσικά για τον άλλο θρύλο των παιχνιδιών arcade, το Τetris, που συνεχίζει να κάνει τον κόσμο να… παραμιλά μπροστά στις οθόνες προσπαθώντας να βάλει στη σωστή σειρά τα τουβλάκια που πέφτουν εξ… ουρανού!
Το Τetris δεν είναι ένα απλό παιχνίδι. Είναι ένα ακόμα σύμβολο εκείνων των χρόνων και μάλιστα με ελληνική ρίζα, αφού ο «πατέρας» του, ο Ρώσος μαθηματικός Αλεξέι Πατζίτνοφ, απέτισε φόρο τιμής στη χώρα μας «βαπτίζοντας» το παιχνίδι που λάνσαρε στις 6 Ιουνίου 1984 από το ελληνικό αριθμητικό πρόθημα «τέτρα-» και τη λέξη «τένις», το αγαπημένο του άθλημα. Ο Πατζίτνοφ δεν ήταν φυσικά ένας οποιοσδήποτε κατασκευαστής παιχνιδιών, καθώς ως μέλος τής τότε Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, στον τομέα των Υπολογιστών, μπορούσε να δει πέρα από τα απλά γεωμετρικά σχήματα και τους αλγόριθμους. Όπως όμως συμβαίνει συνήθως, ο πατέρας του Τetris δεν κατάφερε, παρά την επιτυχία του παιχνιδιού, να καρπωθεί ούτε δόξα, ούτε χρήμα, καθώς η αναγνώριση ήρθε πολύ αργότερα. Ένα χρόνο μετά τη γέννησή του στους προδρομικούς τότε υπολογιστές, τον Ιούνιο του 1985, το Τέτρις πέρασε στη νέα – τότε – εποχή μέσω υπολογιστών ΙΒΜ, από τον επίσης Ρώσο Βαντίμ Γερασίμοφ. Τη σκυτάλη πήραν προγραμματιστές από την Ουγγαρία, οι οποίοι και έβγαλαν στην αγορά την εκδοχή του Τetris σε προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ, βλέποντας την αλματώδη θριαμβευτική πορεία του παιχνιδιού, Βρετανοί ζήτησαν τα πνευματικά δικαιώματα από τον Πατζίτνοφ, συναντώντας όμως ένα «νιετ». Έτσι οι προγραμματιστές από τη Βρετανία αναζήτησαν άλλες εκδοχές του Τetris, κυρίως βασισμένες στην ουγγρική έκδοση σε προσωπικούς υπολογιστές, ανοίγοντας τον δρόμο για την υπερατλαντική… «κατάκτηση» μικρών και μεγάλων, που δε χόρταιναν να βάζουν στη σειρά τουβλάκια.
Λίγα χρόνια αργότερα η κυριαρχία του Τetris ήταν σχεδόν απόλυτη. Από τον Ιανουάριο του 1988 το παιχνίδι βρισκόταν σε κάθε σχεδόν σκληρό δίσκο των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών, ενώ τον Μάιο της ίδιας χρονιάς είχε σπάσει όλα τα ρεκόρ πωλήσεων. Την επόμενη χρονιά, το 1989, μέσα από τη φορητή κονσόλα της Nintendo “GameBoy”, εγκαινίαζε τη νέα εποχή των παιχνιδιών arcade, με τους ύμνους από εξειδικευμένα έντυπα να μη σταματούν και τον χαρακτηρισμό «το πιο δημοφιλές όλων των εποχών» να είναι φυσικά ο κυρίαρχος.
Arcade Longplay [899] Tetris
Η… πίτσα, το Pacman και ο θρίαμβος
Το Pacman είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των αναμνήσεών μας που μας συνδέει με τη δεκαετία του ’80. “Γεννήθηκε» κάπου ανάμεσα σε ένα αναψυκτικό και ένα χορταστικό κομμάτι πίτσας, όταν ένας νεαρός σχεδιαστής ηλεκτρονικών παιχνιδιών, που εργαζόταν στην ιαπωνική εταιρεία Namco και ήταν υπεύθυνος για το arcade παιχνίδι Galaxian, ο 24χρονος τότε Τόρου Ιβατάνι, αποφάσισε ένα απόγευμα να αφήσει για λίγο τη δουλειά και να βγει έξω για πίτσα με τους φίλους του. Οι παραγγελίες δόθηκαν και, κουβέντα στην κουβέντα, ήρθε η χορταστική λιχουδιά. Με την πρώτη μπουκιά, το βλέμμα του Τόρου έπεσε στο σχήμα που είχε η πίτσα, καθώς της έλειπε ένα μόνο κομμάτι. Κάτι χτύπησε “κόκκινο» στο μυαλό του και τα μικρά φαιά κύτταρα άρχισαν να δουλεύουν πυρετωδώς. Η έμπνευση είχε μόλις βρει τον δρόμο της χάρη στην πίτσα, και το παιχνίδι είχε μπει ήδη στα σκαριά.
Η εταιρεία Namco ονόμασε αρχικά το παιχνίδι, που πρωτοκυκλοφόρησε στις 10 Οκτωβρίου 1979 στην Ιαπωνία, “Puck-man”, από το γιαπωνέζικο όρο “paku-paku” που υποδηλώνει τον ήχο τον οποίο κάνει κάποιος όταν τρώει. Στις ΗΠΑ, όμως, η εταιρεία Midway, που ανέλαβε τη διανομή, ύστερα από συμβουλές διαφημιστών που έβλεπαν να ανοίγεται διάπλατα η διεθνής καριέρα του, το «βάφτισε» Pacman, θεωρώντας το ως πλέον εύηχο και εύκολο ώστε να συγκρατηθεί στη μνήμη. Την ίδια στιγμή, οι θανάσιμοι εχθροί τού Pacman, τα γνωστά μας «φαντασματάκια», πήραν τα ονόματα “Blikny”, “Pinky”, “Inky” και “Clyde”. Τον θρύλο για τη γέννηση του Pacman έσπευσε να καλλιεργήσει ο ίδιος ο Ιβατάνι ποζάροντας σε μια φωτογράφηση με μια μισοφαγωμένη πίτσα, όμως λίγα χρόνια αργότερα, το 1986, παραδέχτηκε ότι η ιστορία ήταν αληθινή μόνο κατά το ήμισυ, καθώς στην Ιαπωνία ο χαρακτήρας του στόματος δεν είναι κυκλικός αλλά τετράγωνος σε σχήμα. Ο ίδιος όμως, όπως δήλωσε, αποφάσισε να τον «στρογγυλοποιήσει». Όπως και αν έχει, το παιχνίδι δεν άργησε να απογειωθεί και να γίνει από τα πλέον δημοφιλή στην ιστορία. Γνώρισε πολλούς «απογόνους» και «κλώνους», ενώ συνεχίζει ακόμα να καθηλώνει στις οθόνες, είτε των τάμπλετ, είτε των ηλεκτρονικών υπολογιστών, είτε των «έξυπνων» κινητών, μικρούς και μεγάλους με τις ώρες..!
Κατά τις πρώτες μετεμφυλιακές δεκαετίες, τα εγκλήματα «δια λόγους τιμής» ήταν μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες κατηγορίες εγκλημάτων στον ελλαδικό χώρο και εκατοντάδες τέτοια περιστατικά καταγράφηκαν στα ποινικά χρονικά. Εντούτοις, το έγκλημα που διέπραξαν η Σταυρούλα Γκουβούση και ο γιος της στις 5 Ιανουαρίου 1959 στο Λεωνίδιο Αρκαδίας, αν και «τυπικό» παράδειγμα του φαινομένου αυτού, κατέχει μια εντελώς ξεχωριστή θέση στην εγχώρια εγκληματολογική ιστορία: η δράστις ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Ελλάδα για ποινικό αδίκημα…
Το πρωί της 6ης Ιανουαρίου 1959, ημέρα των Φώτων, η 62χρονη Σταυρούλα Γκουβούση πήγε, όπως συνήθιζε, στην εκκλησία της γειτονιάς της στο Λεωνίδιο Αρκαδίας. Άναψε δύο κεριά, προσευχήθηκε για λίγο και στη συνέχεια επέστρεψε στο σπίτι της. Λίγα λεπτά μετά, οι γείτονές της την άκουσαν να φωνάζει σπαρακτικά και να καλεί σε βοήθεια και έσπευσαν στην αυλή του σπιτιού της για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει. Εκεί, η Γκουβούση τούς είπε πως είχε βρει την στέρνα ξεσκέπαστη και κοντά στο στόμιό της αφημένα ρούχα -μια ζακέτα και μια ρόμπα-, παπούτσια και ένα χαρτί που περιείχε χάπια ναυτίας. Εξήγησε πως τα ρούχα ανήκαν στη νύφη της, γυναίκα του 22χρονου γιου της Δημήτρη (ή Μήτρου), την Μεταξία, ενώ τους έδειξε κι ένα χειρόγραφο σημείωμα που βρέθηκε στο ίδιο σημείο και ανέφερε: «Φτωχτόνησε η Μεταξία Γεωργίου Αδρία, γιατί δεν της έδινε τα λεφτά που της χρωστούσε η Θάλεια, η κυρά της. Τον Μήτρο, τον άνδρα της, να μην τον πειράξετε, γιατί δεν έχει κάνει τίποτα».
Στους γείτονες που την ρώτησαν, η Γκουβούση δήλωσε ότι «αυτή η τρελλή εξετέλεσε την απόφασί της. Ευρήκα ανοιχτή τη στέρνα κι έξω ριγμένα τα ρούχα της. Η Μεταξία πληρώθηκε από τον θεό όπως της άξιζε. Και δεν σκέπτομαι τίποτα άλλο παρά ότι, αν έχη πέσει στην στέρνα μας βρώμισε το πόσιμο νερό» (εφημ. «Ακρόπολις» – 9 Ιανουαρίου 1959).
Όπως ήταν αναμενόμενο, η είδηση μεταφέρθηκε αμέσως στην Υποδιοίκηση Χωροφυλακής. Λίγη ώρα μετά, επί τόπου κατέφθασαν ο διοικητής υπομοίραρχος Β. Νικολόπουλος με δύναμη ανδρών, καθώς και ο ειρηνοδίκης Λεωνιδίου Στ. Κοντονικολής. Οι χωροφύλακες φώτισαν με φακούς το εσωτερικό της βάθους 4 μέτρων στέρνας και διέκριναν το νεκρό σώμα της Μεταξίας να επιπλέει στο νερό. Όταν το ανέσυραν, είδαν πως ήταν τυλιγμένο με χοντρό σκοινί, μήκους 5 μέτρων, κάτι που τους έβαλε σε υπόνοιες για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έχασε τη ζωή της η Μεταξία. Οι γιατροί Π. Ρέππας και Χαρ. Γεωργίτσης, που εξέτασαν το πτώμα, διαπίστωσαν ότι έφερε αμυχές στον λαιμό και μώλωπες από ισχυρά κτυπήματα στους μηρούς και τα γόνατα. Επίσης, εξακρίβωσαν ότι ο θάνατος είχε επέλθει στις 7.30 το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου και ως αιτία ανέφεραν τον πνιγμό, καθώς στο στομάχι της βρέθηκε νερό της στέρνας.
Η Μεταξία Γκουβούση
Τα στοιχεία αυτά ενίσχυσαν την εκδοχή ότι ο θάνατος της Μεταξίας δεν οφειλόταν σε αυτοκτονία αλλά σε εγκληματική ενέργεια. Η εκδοχή αυτή έγινε βεβαιότητα όταν εξακριβώθηκε πως το χειρόγραφο σημείωμα δεν ήταν γραμμένο από το θύμα, αλλά από κάποιο πρόσωπο που προσπάθησε να μιμηθεί το γραφικό χαρακτήρα, ότι το «σκηνικό» γύρω από την στέρνα (με τα παρατημένα ρούχα, τα χάπια και το σημείωμα) ήταν πέραν πάσης αμφιβολίας σκηνοθετημένο και πως η πόρτα της αυλής ήταν κλειδωμένη την ώρα κατά την οποία η Μεταξία υποτίθεται πως την είχε ανοίξει για να μπει στην αυλή του σπιτιού και να αυτοκτονήσει στη στέρνα.
Στη βάση αυτών των ευρημάτων, οι χωροφύλακες ανέκριναν εντατικά την Γκουβούση και τον γιο της Δημήτρη, οι οποίοι δεν άργησαν να ομολογήσουν πως η Μεταξία είχε πράγματι δολοφονηθεί και πως δράστες ήταν οι ίδιοι.
Το ιστορικό του φόνου και τα κίνητρα
Η Σταυρούλα Γκουβούση ήταν χήρα και είχε τρία παιδιά. Τα δύο μικρότερα βρίσκονταν από καιρό στην Αθήνα όπου εργάζονταν, ενώ μαζί της ζούσε μόνο ο μεγαλύτερος γιος της Δημήτρης. Στα ρεπορτάζ της εποχής, η Γκουβούση παρουσιάζεται ως μια δυναμική και αυταρχική γυναίκα, που επιθυμούσε να έχει στον απόλυτο έλεγχο τα παιδιά της.
Η Σταυρούλα Γκουβούση
Ο Δημήτρης Γκουβούσης είχε παντρευτεί την Μεταξία το 1954 και είχαν αποκτήσει δύο κορίτσια, το ένα από τα οποία είχε πεθάνει λίγο μετά τη γέννησή του. Από την αρχή, η Γκουβούση αντιδρούσε στον γάμο του γιου της, ισχυριζόμενη πως η Μεταξία είχε ερωτικό «παρελθόν» και δεν ήταν «άγγελος αγνότητος» (εφημ. «Ακρόπολις» – 9 Ιανουαρίου 1959), και για το λόγο αυτό ζητούσε επίμονα από αυτόν να την χωρίσει. Ο Δημήτρης, όμως, δήλωνε πως την αγαπούσε, αν και κάποιες φήμες που κυκλοφορούσαν στην αρκαδική κωμόπολη ανέφεραν πως στην πραγματικότητα παρέμενε μαζί της διότι τον συντηρούσε εκείνη με τη δουλειά της (παρασκεύαζε γλυκά προς πώληση), αφού ο ίδιος δεν εργαζόταν. Σε κάθε περίπτωση, εξαιτίας των συνεχών διενέξεων που είχαν με την Γκουβούση, ο Δημήτρης και η Μεταξία μετακόμισαν σε δικό τους σπίτι, που έχτισαν με την προίκα της Μεταξίας. Όταν η Μεταξία έμεινε ξανά έγκυος, η Γκουβούση έπεισε τον γιο της πως το παιδί δεν ήταν δικό του και επομένως έπρεπε να το «ρίξουν».
Ο Δημήτρης (Μήτρος ή Μήτσος) Γκουβούσης
Στις 2 Ιανουαρίου 1959, ο Δημήτρης και η Μεταξία πήγαν στο Άργος. «Η γυναίκα μου ήταν έγκυος πέντε μηνών» είπε αργότερα ο ίδιος. «Λογάριαζα να την πείσω να ρίξη το παιδί, μα κανείς γιατρός δεν αναλάμβανε αυτή την ευθύνη. Κάναμε κάτι δουλειές και γυρίσαμε στο σπίτι της μάνας μου, όπου είχαμε αφήσει το παιδί (σ.σ.: η κόρη του ζεύγους ήταν τότε 14 μηνών). […] Όταν φθάσαμε, καθήσαμε και φάγαμε. Η γυναίκα μου μετά το φαγητό, ξάπλωσε βγάζοντας τη ρόμπα της και μια ζακέτα που φορούσε. […] Η μάνα μου άρπαξε ένα σχοινί 5 μέτρων που ήταν εκεί και της το πέρασε αιφνιδιαστικά γύρω από τους ώμους, δένοντάς την καλά, μαζί και τα χέρια της. Συγχρόνως, μάλωνε μαζί της και την έβριζε για την άσχημη ζωή που έκανε. Η γυναίκα μου νόμιζε ότι αστειευόταν και ότι η μητέρα μου ήθελε απλώς να την φοβίση. Όμως εκείνη την τράβηξε έξω στην αυλή και την έριξε στην στέρνα. […] Σ’ αυτή τη δουλειά τη βοήθησα κι εγώ. Έπειτα με υπόδειξί της, έγραψα ένα σημείωμα που έλεγε ότι η Μεταξία αυτοκτόνησε γιατί της χρωστούσαν τα αφεντικά της λεφτά που δεν της τα έδιναν. Αυτό το σημείωμα το έβαλα στο σκέπασμα της στέρνας μαζί με κάτι χάπια που είχε στην τσέπη της η γυναίκα μου. […] Επίσης, η μάνα μου έβαλε στην άκρη της στέρνας τα ρούχα της Μεταξίας και τα παπούτσια, ώστε να νομισθή ότι έπεσε μόνη της στο νερό. Πράγματι το πρωί των Φώτων βρέθηκαν τα ρούχα στο χείλος της στέρνας από την ίδια τη μητέρα μου, η οποία και έβαλε τις φωνές ότι δήθεν η νύφη της αυτοκτόνησε» (εφημ. «Ακρόπολις» – 8 Ιανουαρίου 1959).
Η Γκουβούση υποστήριξε αρχικά ότι «η Μεταξία […] έφυγε κι επήγε στην στέρνα ραντεβού με τον φίλο της. Μα αυτός αφού είναι βλαμμένος δεν αποκλείεται μετά τη διασκέδασί τους να την έπνιξε στην στέρνα. Τέτοια που ήταν, καλά να πάθη». Όμως όταν τα συντριπτικά σε βάρος της στοιχεία έγιναν αδιάσειστα, στράφηκε κατά του γιου της: «Κύτταξε τι φίδι μεγάλωνα!…» είπε. «Έτσι μωρέ πληρώνεις όλες τις θυσίες που έκανα για σένα;» (εφημ. «Ακρόπολις» – 9 Ιανουαρίου 1959).
Με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσε η αστυνομία αλλά και όσα προέκυψαν κατά την αναπαράσταση του εγκλήματος, προέκυψε ότι οι δράστες έσυραν την Μεταξία δεμένη στην αυλή και εκεί την πέταξαν στο βάθος της στέρνας, σχεδιάζοντας να τραβήξουν το σκοινί ώστε να μην αφήσουν ίχνη. Ωστόσο, κάτω από το βάρος του σώματος, το σκοινί γλίστρησε από τα χέρια τους και κατέληξε στον πάτο της στέρνας, αποκαλύπτοντας την εγκληματική ενέργεια. Εικασίες που διατυπώθηκαν πως η Μεταξία είχε ναρκωθεί πριν ριφθεί στην στέρνα, δεν επιβεβαιώθηκαν από την τοξικολογική εξέταση των σπλάχνων του θύματος.
Στιγμιότυπο από την αναπαράσταση του εγκλήματος: ο Δημήτρης Γκουβούσης δείχνει στους αστυνομικούς πώς πέρασαν το σκοινί στο σώμα της Μεταξίας, πριν την ρίξουν στην στέρνα.
Αργότερα μιλώντας στον αστυνομικό συντάκτη των εφημερίδων «Ακρόπολις» και «Απογευματινή» Θ. Δράκο, παρουσία του γιου της, η Γκουβούση δήλωσε: «Αυτός ο αχαϊρευτος πάει να με μπλέξη! Λέει ότι εγώ την έριξα στο πηγάδι, αφού της τύλιξα πρώτα το σκοινί στο σώμα. Πάει να με κλείση στη φυλακή. […] Αν ο γιος μου πάει στο εκτελεστικό απόσπασμα, τού αξίζει». Από την πλευρά του, ο Δημήτρης απάντησε: «Εγώ δεν είχα τίποτα μαζί της. Ήταν καλή και φρόνιμη. Εσύ τη μισούσες και αποφάσισες τον θάνατό της. Ανάθεμα την ώρα που σ’ άκουσα. Εγώ γιατί να την σκοτώσω; Κι αυτό το παντελόνι που φορώ, μου το πήρε την ίδια μέρα που τη σκότωσες. Το πρωί, που πήγαμε στο Άργος… Κι εσένα δεν σε φρόντιζε; Μόνο εσύ διαρκώς την έβριζες και την κτυπούσες. Αυτή καθόταν σαν χαζή και τις έτρωγε…» (εφημ. «Απογευματινή» – 9 Ιανουαρίου 1959). Αξίζει να σημειωθεί πως τις μέρες εκείνες σε μερίδα του Τύπου είδαν το φως πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η δολοφονία δεν έγινε «δια λόγους τιμής» αλλά με οικονομικό κίνητρο, καθώς μετά το θάνατο της Μεταξίας όλα τα περιουσιακά της στοιχεία θα περνούσαν στον άντρα της Δημήτρη.
Ο δημοσιογράφος Θ. Δράκος (αριστερά) συνομιλεί με την Σταυρούλα (στο μέσον) και τον Δημήτρη Γκουβούση, στο κτήριο της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής Λεωνιδίου.
Σε κάθε περίπτωση, το πρωί της 8ης Ιανουαρίου, η Γκουβούση και ο γιος της μετήχθησαν στον εισαγγελέα Ναυπλίου, ο οποίος ανέθεσε την υπόθεση σε τακτικό ανακριτή, διατάζοντας παράλληλα την προφυλάκισή τους.
Η εκτέλεση της Γκουβούση
Η δίκη για το έγκλημα της Σταυρούλας Γκουβούση και του γιου της Δημήτρη πραγματοποιήθηκε μερικούς μήνες αργότερα στο Κακουργιοδικείο Κυπαρισσίας. Και οι δύο δράστες καταδικάστηκαν σε θάνατο, αφού η πράξη τους χαρακτηρίστηκε ως ιδιαζόντως ειδεχθής.
Μετά την καταδίκη της, η Γκουβούση μεταφέρθηκε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ της Αθήνας. Η αίτηση χάριτος που υπέβαλλε για μετριασμό της ποινής της απορρίφθηκε παμψηφεί από το Συμβούλιο Χαρίτων. Έτσι, στις 5 το πρωί της Παρασκευής 26ης Αυγούστου 1960, ο εισαγγελέας Βέλλιος έφτασε στις φυλακές για την εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης. Λίγη ώρα νωρίτερα, η διευθύντρια των φυλακών είχε πληροφορήσει την Γκουβούση για όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν και ο ιερέας των φυλακών την είχε επισκεφθεί στο κελί της για να μεταλάβει.
Ρεπορτάζ για τη δολοφονία της Μεταξίας στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 9/1/1959
Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά δίνει το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Μακεδονία» στο φύλλο της Κυριακής 28 Αυγούστου 1960, μεταφέροντας ταυτόχρονα και την «ατμόσφαιρα» της εποχής:
«Η Γκουβούση εδέχθη κλαίουσα να μεταλάβη, προηγουμένως όμως ζήτησε να εξομολογηθή δια να απαλλαγή, όπως είπεν, από κάτι που επίεζε την ψυχή της και δεν την άφηνε να ησυχάση ούτε λεπτό. Ο ιερεύς την εξομολόγησε, την μετέλαβε και την συνώδευσε μέχρι του αυτοκινήτου του τμήματος μεταγωγών, δια του οποίου αύτη θα μετεφέρετο εις τον τόπον της εκτελέσεως. Όταν ανήρχετο τας βαθμίδας αν και ο ιερεύς της είχεν ανακοινώσει ότι θα ‘απήρχετο μετ’ ολίγον του κόσμου τούτου’, η Γκουβούση ηρώτησε τον επικεφαλής της αστυνομικής δυνάμεως εάν θα ωδηγείτο εις τον Πειραιά (σ.σ.: τις προηγούμενες μέρες, η διευθύντρια της φυλακών, ανακοινώνοντάς της την απόρριψη της αίτησης χάριτος, της είχε πει ότι έως την εκτέλεσή της θα μετατασσόταν σε φυλακή του Πειραιά).
»‘Θα πάμε σε κάποιο εξοχικό μέρος’, ήτο η απάντησις του αξιωματικού. ‘Εκεί θα είναι πιο ωραία απ’ εδώ. Θα είσαι μόνη και ήσυχη πια, δεν θα σε ενοχλή κανένας’. ‘Αφού είναι έτσι, πάμε’ απάντησε και ανέβηκε τα σκαλοπάτια του σιδηροφράκτου αυτοκινήτου (της κλούβας). Την ηκολούθησεν ο ιερεύς, ο οποίος εκάθησε δίπλα της και ήρχισε να προσεύχεται δια την σωτηρίαν της ψυχής της.
»Ετέρου αυτοκινήτου της υπηρεσίας των φυλακών επεβιβάσθησαν ο κ. εισαγγελεύς, ο γραμματέας της εισαγγελίας και ένας υπάλληλος των φυλακών οι οποίοι και ηκολούθησαν το αυτοκίνητο του τμήματος μεταγωγών. Μετ’ ολίγων τα δύο αυτοκίνητα έφθασαν εις τον Άγιον Ιωάννην τον Θεολόγον (σ.σ.: στον Υμηττό), όπου ανέμενεν απόσπασμα εκ δώδεκα στρατιωτών με επικεφαλής ένα υπολοχαγόν (σ.σ.: το απόσπασμα προερχόταν από την «Ανωτέρα Στρατιωτική Διοίκηση Αττικής και Νήσων-ΑΣΔΑΝ»). Η Γκουβούση κατεβιβάσθη του αυτοκινήτου και ωδηγήθη εις ένα μικρόν ύψωμα, εις το σημείον όπου ύστερα από ολίγον θα έπιπτε νεκρά από τας σφαίρας του εκτελεστικού αποσπάσματος. Ηκολούθησε τον αξιωματικόν χωρίς να είπη λέξιν. Εφαίνετο ως να μη αντιλαμβάνετο τι συνέβαινε γύρω της και ότι σε λίγο θα έπαυε να ζη. Ο ιερεύς ο οποίος την ηκολούθει την ηρώτησε και πάλιν όταν έφθασαν εις το ύψωμα εάν ήθελε να είπη τι, η απάντησίς της όμως ήτο αρνητική. Ο εισαγγελεύς τότε έδωσεν εντολήν εις τον γραμματέα της εισαγγελίας να αναγνώση την απόφασιν δια της οποία η Γκουβούση είχε καταδικασθή εις την εσχάτην των ποινών. Ο κ. Μουρκουτάς (σ.σ.: ο γραμματέας της εισαγγελίας) ανέγνωσε βραδέως την απόφασιν του δικαστηρίου, μόλις δε ετελείωσε το έργον απεμακρύνθη του τόπου δια να αφήση την θέσιν του εις το εκτελεστικόν απόσπασμα.
Το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Μακεδονία» στις 28/8/1960 για την εκτέλεση της Στ. Γκουβούση. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο γεγονός πως «πρώτην φοράν δια ποινικόν αδίκημα εκτελείται γυναίκα εις την Ελλάδα».
»Η Γκουβούση τον ηκολούθησε, παρέστη δε ανάγκη να επέμβη ο επί κεφαλής του αποσπάσματος ο οποίος την επανέφερεν εις το ύψωμα λέγων: ‘Εσύ δεν θα φύγης, θα μείνεις εκεί’. Τότε μόνον ηρώτησε: ‘Γιατί;’ Ο ιερεύς και πάλιν έσπευσε κοντά της και της επανέλαβεν ότι επρόκειτο να απέλθη του κόσμου, διότι η ανθρώπινη δικαιοσύνη την κατεδίκασεν εις θάνατον δια την εγκληματικήν πράξιν της εις βάρος της νύμφης της. Εις τα λόγια αυτά του ιερέως, έσκυψε το κεφάλι της και ψιθύρισε: ‘Οι άνθρωποι με κατεδίκασαν εις θάνατον, ας με συγχωρήση τουλάχιστον ο Θεός δι ό,τι έκαμα, ώστε να βρω μιας στιγμής κι εγώ ησυχία’. ‘Ο Θεός, τέκνον μου, συγχωρεί τα πλάσματά του όταν μετανοούν, σε έχει λοιπόν και εσέ συγχωρέσει αφού ησθάνθης μετάνοιαν δια την πράξιν σου’ απήντησε ο ιερεύς. ‘Ας τελειώνουμε, λοιπόν, δέσποτά μου’ είπεν η κακούργα πενθερά. ‘Δεν θέλω τίποτα άλλο απ’ αυτόν τον κόσμον. Τελείωσα πια μ’ αυτόν. Ό,τι είχα του το έδωσα, τώρα θα του δώσω και τη ζωή μου’. Και με τα λόγια της αυτά αφέθη εις την διάθεσιν των αρχών. Δεν ενδιαφέρετο πλέον δια τα περαιτέρω.
»Ο επί κεφαλής του αποσπάσματος αξιωματικός εκάλεσε τους στρατιώτας να αφήσουν τα μέχρι της στιγμής εκείνης κενά όπλα των επί του εδάφους, να απομακρυνθούν ακολούθως και να στρέψουν τας κεφαλάς των ατνίθετα προς το μέρος όπου αυτός ίστατο. Όταν δε τούτο εγένετο εγέμισε τα έξι εξ αυτών δια σφαιρών τα δε άλλα αφήκεν άσφαιρα και αφού τα ετοποθέτησεν επί του εδάφους εκάλεσε τους άνδρας του αποσπάσματος να λάβουν ένα όπλον και να καταλάβουν την θέσιν των. Όταν και τούτο εγένετο και όλα πλέον ήσαν έτοιμα δια την εκτέλεσιν, ο ιερεύς ηρώτησε την Γκουβούση εάν ήθελε να είπη τι και εάν ήθελε να της δέσουν τα μάτια. Αύτη ηρνήθη και ο επί κεφαλής αξιωματικός έδωσε το παράγγελμα ‘πυρ’ και η δολοφόνος πενθερά εξετελέσθη. Το πτώμα της παρελήφθη υπό της υπηρεσίας του δήμου και ενταφιάσθη εις το Γ΄ νεκροταφείον» (σελ. 3 και 9).
Η εντύπωση για την εκτέλεση
Μία εβδομάδα μετά, στις 5 το πρωί της Παρασκευής 2 Σεπτεμβρίου, εκτελέστηκε στο πεδίο βολής της περιοχής Αλυκές κοντά στην πόλη της Κέρκυρας ο Δημήτρης Γκουβούσης, μαζί με άλλους δύο θανατοποινίτες. Ο Γκουβούσης «εξομολογούμενος, ηκούσθη λέγων εις τον ιερέα, ότι ούτος δεν έπταιε δια τον στραγγαλισμόν της συζύγου του, αλλά ότι τον επήρε στον λαιμό της η μάνα του, της οποία ήτο ερωμένος…» (εφημ. «Ελευθερία» – 3 Σεπτεμβρίου 1960), στοιχείο που ωστόσο ουδέποτε επιβεβαιώθηκε.
Η είδηση της εκτέλεσης του Δημ. Γκουβούση, στην εφημερίδα «Εμπρός» της 3ης Σεπτεμβρίου 1960
Πάντως, η εκτέλεση της Σταυρούλας Γκουβούση δημιούργησε ζωηρή εντύπωση, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελούταν στην Ελλάδα για ποινικό αδίκημα. Μάλιστα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ελευθερία» στις 28 Αυγούστου 1960, «η αναγγελία της εκτελέσεως της Γκουβούση επροκάλεσε πανικόν μεταξύ των κρατουμένων εις τας γυναικείας φυλακάς, τινές δε υπέστησαν νευρικόν κλονισμόν».
Πριν από την Γκουβούση, είχαν εκτελεστεί μόνον πολιτικές κρατούμενες κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου, ενώ για έγκλημα του ποινικού δικαίου είχαν καταδικαστεί σε θάνατο -χωρίς ωστόσο να εκτελεστούν, εν τέλει- η Φούλα Αθανασοπούλου και η Άρτεμις Κάστρου, που είχαν συμπράξει στη δολοφονία του Δημήτρη Αθανασόπουλου, το 1931 (για την υπόθεση αυτή, βλέπε εδώ και εδώ). Τα επόμενα χρόνια και ως το 1974, όταν και σταμάτησε πρακτικά η εφαρμογή της θανατικής ποινής στην Ελλάδα (ο τελευταίος θανατοποινίτης που εκτελέστηκε ήταν ο Βασίλης Λυμπέρης, τον Αύγουστο του 1972 – για την εκτέλεσή του, βλέπε εδώ), απέναντι από το εκτελεστικό απόσπασμα βρέθηκαν ακόμα τρεις γυναίκες: τους πρώτους μήνες του 1962 η Αθανασία Αγγελινού, στις 4 Σεπτεμβρίου 1962 η Αλεξάνδρα Μέρδη και στις 10 Απριλίου 1965 η Αικατερίνη Δημητρέα.
Τα εγκλήματα «δια λόγους τιμής»
Μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση του φαινομένου των «εγκλημάτων τιμής» και ιδιαίτερα αυτών που διαπράχθηκαν κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, αποτελεί η μελέτη της καθηγήτριας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Έφης Αβδελά με τίτλο «Δια λόγους τιμής – Βία, συναισθήματα και αξίες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα» (εκδόσεις Νεφέλη, 2η έκδοση αναθεωρημένη, 2006), που είναι η πρώτη συντεταγμένη έρευνα του θέματος στην ελληνική βιβλιογραφία. Στο βιβλίο αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονταν αυτού του είδους τα εγκλήματα από την κοινή γνώμη, τους δημοσιογράφους, τους δικαστές, τους εισαγγελείς και τους επιστήμονες και ερευνάται η μεταλλαγή της ελληνικής κοινωνίας εκείνη την εικοσαετία, ώστε τελικά η διαπροσωπική βία, που χαρακτηρίζει τη μετεμφυλιακή περίοδο, να απολέσει βαθμηδόν τη συμβολική της νομιμότητα. Στην εισαγωγή του βιβλίου, η συγγραφέας αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«[…] Πρόκειται για τα ‘εγκλήματα δια λόγους τιμής’, δηλαδή για μια ιδιαίτερα ρευστή κατηγορία πράξεων διαπροσωπικής βίας, για τις οποίες ο/η δράστης επικαλείται την αποκατάσταση της ‘προσβολής της οικογενειακής ή ατομικής του/της τιμής’, προσβολή την οποία φέρεται να προκάλεσαν οι πράξεις του θύματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι πράξεις αυτές περιστρέφονται γύρω από το γάμο και την οικογένεια, είτε ως προσδοκώμενη προοπτική είτε ως συντελεσμένο δεδομένο προς συντήρηση.
»[…] Σε όλη τη διάρκεια των δεκαετιών του ’50 και του ’60, […] στις στήλες των αθηναϊκών εφημερίδων καταγράφεται ένας σημαντικός αριθμός εγκλημάτων (φόνοι, τραυματισμοί και απόπειρες) ‘δια λόγους τιμής’, σύμφωνα με την επαναλαμβανόμενη στερεότυπη διατύπωση. Το φαινόμενο δεν είναι φυσικά νέο την εποχή αυτή: ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα η προσβολή της ‘τιμής’ αποτελούσε την κυριότερη αιτιολογία για την άσκηση διαπροσωπικής βίας και το στοιχείο αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει σημαντικά και στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Όπως μάλιστα δείχνει η κριτική που ανέπτυξε στα έργα του ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ήδη στις αρχές του αιώνα και κατά τον Μεσοπόλεμο καταγράφονται οι πρώτες καταγγελίες ενάντια σε μια πρακτική που αρχίζει να αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως αναχρονιστική, αλλά και ως κατεξοχήν υποκριτική.
»Μετά τον Εμφύλιο, τα ‘εγκλήματα τιμής’ θα βρεθούν στο επίκεντρο μιας δημόσιας συζήτησης για τη διαχείριση της διαπροσωπικής βίας, που η έκτασή της είχε βαθιά σημαδευτεί από τα δέκα προηγούμενα χρόνια: Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση και Εμφύλιος είχαν προκαλέσει κατά τη δεκαετία του ’40 μια εξοικείωση με τη βία, που ήταν ορατή σε πολλές όψεις της καθημερινής ζωής αρκετά χρόνια μετά το τέλος των στρατιωτικών συγκρούσεων. Με την αποκατάσταση της τάξης των νικητών μετά το τέλος του Εμφυλίου, ενώ εντείνεται η ανησυχία της κοινής γνώμης για την αύξηση της ‘εγκληματικότητας’, την ίδια στιγμή που οι ανθρωπολόγοι επισημαίνουν την αξία των κοινωνικών αξιών όπως η τιμή στην ελληνική κοινωνία, βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδικασία επαναπροσδιορισμού της έννοιας της τιμής, η οποία συνεπάγεται τον μετασχηματισμό και την απονομιμοποίηση εκείνου του περιεχομένου της που συνιστά το αξιακό υπόβαθρο των ομώνυμων εγκλημάτων· την απονομιμοποίηση δηλαδή της συσχέτισης ανάμεσα στην υπεράσπιση της τιμής και στη διαπροσωπική βία. Η διαδικασία αυτή εντάσσεται σε έναν ευρύτερο προβληματισμό αναφορικά με τη φυσιογνωμία και τις ιδιαίτερες αξίες της ελληνικής κοινωνίας σε μια περίοδο ραγδαίων μετασχηματισμών.
»[…] Η ευρύτερη συγκυρία της περιόδου προσδιορίζεται φυσικά από τις συνέπειες των βίαιων ανακατατάξεων της δεκαετίας του ’40 και κυρίως των παρατεταμένων εμφύλιων συγκρούσεων, που άρχισαν ήδη από την περίοδο της Κατοχής και ολοκληρώθηκαν με τον ολοκληρωτικό Εμφύλιο της περιόδου 1947-49: διχασμός, αιματηρές συγκρούσεις, αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών, εξοικείωση στη βία, και σ’ ό,τι αφορά τους ηττημένους, κοινωνικός και πολιτικός εξοστρακισμός. Συγχρόνως, ενώ η δεκαετία του ’50, και κυρίως το πρώτο μισό της, φέρουν ανάγλυφα τα σημάδια του Εμφυλίου σε όλες τις πτυχές της ζωής, από τα τέλη της και κυρίως κατά τη δεκαετία του ’60 πολλαπλασιάζονται οι ενδείξεις μιας νεωτερικότητας που εισβάλλει στην καθημερινή ζωή μεγάλους μέρους του πληθυσμού, στην πόλη πρώτα, στην ύπαιθρο αργότερα. Η αστυφιλία και αργότερα η μετανάστευση ως μαζικά φαινόμενα επιτείνουν τις αλλαγές και ευνοούν τη δημιουργία νέων προτύπων διαπροσωπικών σχέσεων και νέων εκδοχών ανδρισμού και θηλυκότητας, που συχνά στη συνάντησή τους με φορείς των παραδοσιακότερων μορφών σχέσεων παράγουν βίαιες συγκρούσεις»
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ, ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Η Ελλάδα κι ο κόσμος γενικότερα έχει γνωρίσει έναν απίστευτα μεγάλο αριθμό μαχών που διαμόρφωσαν το σήμερα. Έτσι τα τελευταία χρόνια ο λεγόμενος ιστορικός ή στρατιωτικός τουρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά. Το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών να δουν μέρη που γνώρισαν μέσα από τα βιβλία της ιστορίας είναι μεγάλο και σίγουρα το να βρεθείς στο ίδιο σημείο που χρόνια ή αιώνες πριν δόθηκαν σημαντικές μάχες δημιουργεί ένα ιδιαίτερο συναίσθημα. Φυσικά πολλές από αυτές τις μάχες έχουν χρησιμοποιηθεί για εθνικιστικούς λόγους αλλά εμείς θέλουμε να συνδέσουμε την ιστορική γνώση με το πάθος μας για ταξίδια και εκδρομές!Σ’ αυτό λοιπόν το άρθρο διαλέξαμε 10 μάχες που συνέβησαν στον ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι και τα νεότερα χρόνια. Ελπίζουμε με αυτόν τον συνδυασμό ιστορίας και ταξιδιού να σας εμπνεύσουμε για τις δικές σας “ιστορικές” εξορμήσεις!
1. Θερμοπύλες
Ίσως ένα από τα πιο γνωστά πεδία μαχών στον ελλαδικό χώρο είναι αυτό των Θερμοπυλών. Η Μάχη των Θερμοπυλών διεξήχθη το 480 π.Χ. (παράλληλα με τη ναυμαχία του Αρτεμισίου) μεταξύ των Ελλήνων και των Περσών, κατά την δεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα. Η περιοχή, κατά την εποχή της μάχης, είχε ένα στενό πέρασμα κατά μήκος της ακτής του Μαλιακού Κόλπου (περίπου 12 μέτρα πλάτος). Το όνομα των στενών οφείλεται στις θερμές πηγές τους, που υπάρχουν ακόμη στις παρυφές του λόφου. Σήμερα, τα στενά δεν είναι κοντά στη θάλασσα αλλά μερικά χιλιόμετρα προς το εσωτερικό, λόγω των προσχώσεων του Σπερχειού ποταμού – εκεί όπου βρίσκεται το άγαλμα του Λεωνίδα (φτάνει από 1.5 έως και 3 χιλιόμετρα πλάτος). Μάλιστα, οι Θερμοπύλες ήταν το θέατρο και μιας άλλης μάχης. Αυτή την φορά κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ των Αυστραλών και των Γερμανών.
Στο σημείο θα βρείτε σήμερα το άγαλμα του Λεωνίδα αλλά και μνημείο για τους 700 Θεσπιείς που πολέμησαν δίπλα στους Σπαρτιάτες και που συχνά παραλείπονται. Απέναντι από το σύγχρονο μνημείο του Λεωνίδα, βρίσκεται χαμηλός λόφος, που έχει ταυτιστεί με τον Κολωνό, όπου διεξήχθη η τελική φάση της μάχης. Η μορφή του έχει αλλάξει ριζικά λόγω κατασκευής αλλεπάλληλων αμυντικών έργων στο χώρο, σε διάφορες εποχές, γεγονός που βεβαιώνει τη σπουδαιότητά του ως στρατηγικού σημείου άμυνας. Η μικρή ανασκαφική έρευνα του 1939 στον παραπάνω λόφο απέδωσε πλήθος σιδερένιων και χάλκινων λογχών και βελών του 5ου αι. π.Χ., πολλές από τις οποίες ανήκουν σε ανατολικούς τύπους. Σύμφωνα με την αφήγηση του Ηρόδοτου εκεί θάφτηκαν οι πεσόντες της μάχης και προς τιμή τους στήθηκε λίθινος λέων και τρία ενεπίγραφα μνημεία.
2. Χάνι της Γραβιάς
Κάνουμε ένα μεγάλο άλμα στον χρόνο και μεταφερόμαστε στα χρόνια της επανάστασης του 1821. Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς έγινε στις 8 Μαΐου του 1821, όπου 120 Έλληνες υπό τις οδηγίες του Οδυσσέα Ανδρούτσου πρόβαλαν αντίσταση στις δυνάμεις του Ομέρ Βρυώνη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος θέλοντας λοιπόν να αναχαιτίσει και να καθυστερήσει την κάθοδο των οθωμανικών δυνάμεων στην Πελοπόννησο οχυρώθηκε στο χάνι. Αφού οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το Χάνι, έστειλε τον Χασάν-δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί. Όμως ο Ανδρούτσος δεν δέχτηκε και η διαπραγμάτευση έγινε υβριστική, με αποτέλεσμα ο δερβίσης να πέσει νεκρός από σφαίρα του Ανδρούτσου. Αυτό έδωσε το σύνθημα της μάχης. Οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο πανδοχείο, αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν κανόνια για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθουν τα κανόνια, ενώ οι Έλληνες, που κατάλαβαν τις προθέσεις τους, τη νύχτα, αργά προς τα ξημερώματα κατάφεραν να εγκαταλείψουν κρυφά το Χάνι περνώντας ανάμεσα από τις εχθρικές τουρκικές γραμμές. Η παράτολμη έξοδος τους στοίχισε μόνο 6 νεκρούς.
Το ιστορικό Χάνι έχει αναπαλαιωθεί και είναι επισκέψιμο για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα γι’ αυτήν την μάχη, όπου σχεδόν 200 χρόνια πριν δόθηκε στο ίδιο σημείο. Μάλιστα στους χώρους του αναπαλαιωμένου μέρους θα βρείτε και τα θεμέλια του χανιού που χρησιμοποιήθηκε από τον Ανδρούτσο και τους άνδρες του. Περισσότερες πληροφορίες για την επίσκεψή σας μπορείτε να βρείτε εδώ.
3. Μάχη των Φαρσάλων
Στις 9 Αυγούστου του 48 π.Χ., η περιοχή των Φαρσάλων (Θεσσαλία) έγινε μάρτυρας μίας επικής μάχης του ρωμαϊκού εμφυλίου πολέμου. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ του Ιούλιου Καίσαρα και του Πομπήιου, οι οποίοι ανταγωνίζονταν για τον πλήρη έλεγχο της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στην μάχη αυτήν για μία ακόμη φορά ο Ιούλιος Καίσαρας έδειξε τις στρατιωτικές και τακτικές αρετές που διέθετε και κατάφερε να την κερδίσει, αν και ο στρατός του υστερούσε σημαντικά αριθμητικά. Ο Πομπήιος επιχείρησε πρώτος να επιτεθεί στον Καίσαρα και έτσι οι δυο στρατοί βρέθηκαν αντιμέτωποι κάπου κοντά στη σημερινή πόλη των Φαρσάλων. Και οι δυο στρατοί παρατάχθηκαν με το ένα πλευρό τους προς τον ποταμό Ενιπέα, σε σημείο με απότομες όχθες. Ο Πομπήιος βασιζόμενος στην συντριπτική υπεροχή του σε ιππείς, ήλπιζε να υπερφαλλαγγίσει τη δεξιά πτέρυγα του Καίσαρα αφού πρώτα έτρεπε σε φυγή το ιππικό του. Πράγματι, το πέτυχε, όμως οι ιππείς βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια αναπάντεχη έκπληξη. Ο Καίσαρας είχε προβλέψει την κίνηση αυτή του Πομπήιου και είχε τοποθετήσει πίσω από το ιππικό του, 2000 επίλεκτους λεγεωνάριους. Αυτοί κατάφεραν να τρέψουν σε φυγή το ιππικό του Πομπήιου. Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις του Καίσαρα κινήθηκαν γρήγορα για να συγκρουστούν με τις λεγεώνες του Πομπήιου, οι οποίες είχαν παραμείνει ακίνητες. Την στιγμή εκείνη ολόκληρη η παράταξη του Πομπήιου κατέρρευσε και τράπηκε σε φυγή.
Όσον αφορά την τοποθεσία της μάχης, φαίνεται ότι έγινε στον Παλαιοφάρσαλο. Ο Άγγλος ιστορικός F. L. Lucas έχει αποδείξει ότι η Μάχη των Φαρσάλων έλαβε χώρα βόρεια του ποταμού Ενιπέα, κοντά στο σημερινό χωριό της Κρήνης (πρώην Δρίσκολη). Ο Αμερικανός αρχαιολόγος ο John D. Morgan, υποστηρίζει ότι η Κρήνη είναι χτισμένη στη θέση του Παλαιοφαρσάλου. Οπότε εάν θέλετε να δείτε πως έμοιαζε το πεδίο αυτής της σημαντικής μάχης αλλά ταυτόχρονα να θαυμάσετε και ένα όμορφο φυσικό τοπίο πηγαίνετε στο χωριό της Κρήνης!
Εάν σας ενδιαφέρει να μάθετε περισσότερα για την μάχη μπορείτε να δείτε αυτό το πολύ ενδιαφέρον βίντεο:
4. Δεκεμβριανά 1944, Μάχη της Αθήνας
Ο όρος Δεκεμβριανά αναφέρεται σε μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Δεκέμβριο 1944 – Ιανουάριο 1945, ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τις Βρετανικές και Κυβερνητικές δυνάμεις. Επισημαίνεται ότι τα Δεκεμβριανά ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830). Ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί). Kάποιες περιοχές της Αθήνας, που σήμερα αποτελούν χώρους αναψυχής και διασκέδασης, υπήρξαν φονικά πεδία μαχών. Το Μουσείο Ακρόπολης, με το ευρύχωρο προαύλιό του, είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία. Δεκάδες άτομα συρρέουν εκεί καθημερινά για να θαυμάσουν τα αρχαία εκθέματα και να κάνουν έναν ευχάριστο περίπατο. Πώς όμως θα αντιδρούσαν όλοι αυτοί οι επισκέπτες αν μάθαιναν ότι βρίσκονται σε ένα ιστορικό πεδίο μάχης, όπου πάρα πολλοί άνθρωποι έχασαν την ζωή τους με αγωνιώδη και βίαιο τρόπο; Το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου 1944, οι άνδρες του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν εναντίον του συντάγματος χωροφυλακής Μακρυγιάννη, σε μια από τις πιο δραματικές και φονικές μάχες των Δεκεμβριανών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ακόμα και σήμερα, κάποια παλιά κτίρια στην γύρω περιοχή έχουν σημάδια από τις σφαίρες εκείνων των ημερών. Η μάχη του Μακρυγιάννη, όπως έμεινε γνωστή, κράτησε ουσιαστικά μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου και έληξε με ήττα του ΕΛΑΣ. Το τίμημα όμως που πλήρωσαν σε νεκρούς και τραυματίες τόσο οι αντάρτες όσο και οι χωροφύλακες ήταν πολύ μεγάλο.
Άλλο σημείο μαχών αποτελεί η οδός Κοραή, όπου δεσπόζει το επιβλητικό παλιό κτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής. Στις 31 Οκτωβρίου 1944, στο κτήριο, εγκαταστάθηκαν τα κεντρικά γραφεία του ΕΑΜ. Κατά τις πρώτες ημέρες των Δεκεμβριανών, βρετανικά άρματα μάχης, Άγγλοι στρατιώτες και Έλληνες χωροφύλακες, επιτέθηκαν κατά του αρχηγείου του ΕΑΜ και το κατέλαβαν. Η συγκεκριμένη επιχείρηση έχει απαθανατιστεί και σε φιλμ της εποχής. Σε μια χαρακτηριστική μάλιστα σκηνή από το ντοκουμέντο αυτό, ένα βρετανικό άρμα μάχης εισέρχεται επιτιθέμενο μέσα στον χώρο της στοάς, στο σημείο όπου σήμερα βρίσκονται τα τραπέζια και οι καρέκλες αρκετών καφετεριών.
Τέλος, άλλο ένα σημείο μαχών αποτελεί το γνωστό σ’ όλους μας Γκάζι. Στις αρχές Δεκεμβρίου, ο ΕΛΑΣ κατέλαβε το εργοστάσιο Φωταερίου. Την παραμονή Χριστουγέννων όμως, Βρετανοί προωθήθηκαν στο Γκάζι και επιτέθηκαν στους αντάρτες. Μετά από σκληρές μάχες, οι Άγγλοι κατάφεραν να απωθήσουν τον ΕΛΑΣ. Την επόμενη φορά που θα επισκεφτείτε αυτά τα σημεία στην πρωτεύουσα, μπορείτε να αναλογιστείτε τις ιστορικές στιγμές που διαδραματίστηκαν σ’ αυτά τα μέρη.
5. Μάχη του Μαραθώνα
Περίφημη μάχη, που έγινε το 490 π.Χ. στην πεδιάδα του Μαραθώνα, μεταξύ των Αθηναίων και των Πλαταιέων με αρχηγό τον Μιλτιάδη, και των Περσών με αρχηγούς τον Δάτι και τον Αρταφέρνη. Η κύρια πηγή πληροφόρησης για τη Μάχη του Μαραθώνα, όπως και για το σύνολο των Περσικών Πολέμων, παραμένει ο Ηρόδοτος. Η μάχη έληξε με σημαντική νίκη των Ελλήνων. Προς τιμήν των πεσόντων της μάχης, οι Αθηναίοι έκτισαν έναν τύμβο, ο οποίος κάλυψε τους 192 Αθηναίους που έπεσαν στη νικηφόρα μάχη. Η καύση και ταφή των νεκρών στο πεδίο της μάχης υπήρξε η τιμητική προσφορά της πόλης των Αθηνών στους μαχητές. Στην πεδιάδα του Μαραθώνα σώζεται ο χωμάτινος τύμβος ύψους 9 μ. και μπορείτε να τον επισκεφτείτε. Η μάχη έγινε πλησίον του τύμβου κατά μήκος της παραλίας του Μαραθώνα.
6. Μάχη Λαχανά
Η Μάχη του Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913) διεξήχθη μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Τα ελληνικά τμήματα απώθησαν τις βουλγαρικές προφυλακές από το πρωί της 19ης Ιουνίου. Το βράδυ της ίδιας μέρας οι ελληνικές μεραρχίες είχαν καταλάβει το ύψωμα Γερμανικό, το χωριό Όσσα Θεσσαλονίκης και την περιοχή Σκεπαστού. Το πρωί της επομένης εξαπολύθηκε η κύρια ελληνική επίθεση. Καθόλη τη διάρκεια της προσπάθησαν με σκληρούς αγώνες να πλησιάσουν σε απόσταση εφόδου την κύρια βουλγαρική δύναμη. Τα πυρά όμως της βουλγαρικής πλευράς υπήρξαν φονικότατα, καθώς η περιοχή ήταν εντελώς ακάλυπτη και ευνοούσε τον αμυνόμενο. Παρόλα αυτά η 7η Μεραρχία συνέχισε επιτυχώς την προέλαση και εισήλθε στη Νιγρίτα. Στις 21 Ιουνίου το μεσημέρι το ελληνικό πεζικό έφτασε σε απόσταση εφόδου και εξαπέλυσε γενική επίθεση. Στις 16.00 ο ελληνικός στρατός εισήλθε στον Λαχανά καταδιώκοντας τα βουλγαρικά τμήματα μέχρι τα τελευταία υψώματα προς την πλευρά της κοιλάδας του Στρυμώνα.
Προς τιμήν των πεσόντων αλλά και όσων πολέμησαν στην μάχη υπάρχει ιστορικός χώρος που περιλαμβάνει μουσείο και επιβλητικό μνημείο στην κορυφή του λόφου. Σίγουρα πρόκειται για μία ιδιαίτερα κοντινή εκδρομή για τους Θεσσαλονικείς και ταυτόχρονα ένα ταξίδι στην πρόσφατη στρατιωτική ιστορία της χώρας. Πληροφορίες για την επίσκεψή σας στον χώρο μπορείτε να βρείτε εδώ.
7. Μάχη στο Μανιάκι
Η Μάχη στο Μανιάκι ήταν πολεμική συμπλοκή της επανάστασης του ’21 ανάμεσα σε Αιγύπτιους και Έλληνες. Λαμβάνοντας χώρα την 20η Μαΐου 1825, στο Μανιάκι Μεσσηνίας, είχε νικηφόρα έκβαση για τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ Πασά, με τον αρχηγό των Ελλήνων, Παπαφλέσσα, να σκοτώνεται στη μάχη. Στις 19 Μαΐου, φάνηκαν τα αιγυπτιακά στρατεύματα κατευθυνόμενα από το Ναυαρίνο προς την Αρκαδιά (Κυπαρισσία). Η ελληνική δύναμη δεν αριθμούσε πάνω από 500 πολεμιστές. Η παραμονή του Παπαφλέσσα και των λιγοστών συντρόφων του στο Μανιάκι ήταν βέβαια ηρωική πράξη, ταυτόχρονα όμως συνιστούσε στρατηγικό σφάλμα κι ανώφελη θυσία. Η μάχη άρχισε το πρωί της 20ης Μαΐου 1825 και κράτησε περίπου οκτώ ώρες. Για τους πεπειραμένους Αιγύπτιους και τους Γάλλους αξιωματικούς τους δεν θα ήταν δύσκολο να κάμψουν την αντίσταση των λιγοστών Ελλήνων, παρότι οι τελευταίοι πολέμησαν με γενναιότητα. Έτσι αφού τους κύκλωσαν, επιτέθηκαν με διαδοχικές εφόδους, οι οποίες αποκρούστηκαν. Όταν οι Αιγύπτιοι πραγματοποίησαν γενική έφοδο, εισέβαλαν στα ταμπούρια των Ελλήνων και τους σκότωσαν σχεδόν όλους, ανάμεσά τους και τον Παπαφλέσσα. Ελάχιστοι μόνο κατάφεραν να διαφύγουν πολεμώντας, μέσα από μια ρεματιά, την έξοδο της οποίας φρουρούσαν οι Αιγύπτιοι. Η μάχη δόθηκε στην ανατολική πλευρά του όρους Μάλα στο Μανιάκι της Μεσσηνία, μία ορεινή περιοχή που βλέπει όλη την περιοχή μέχρι το Νιόκαστρο.
8. Μάχη της Πύδνας
Μία μάχη που δεν είναι ευρέως γνωστή στο κοινό είναι η μάχη της Πύδνας. Ήταν η τελευταία αποφασιστική μάχη του Τρίτου Μακεδονικού πολέμου (171 – 168 π.Χ.) μεταξύ Ρωμαίων και Μακεδόνων και έγινε στις 22 Ιουνίου του 168 π.Χ. Είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η έκβαση της σήμανε και την οριστική υποταγή του ελλαδικού χώρου στους Ρωμαίους. Ο μακεδονικός στρατός αποτελούνταν από 43.000 στρατιώτες με αρχηγό το Βασιλιά Περσέα, ο οποίος έμελλε να είναι ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας. Η Ρώμη είχε να αντιτάξει 37.500 στρατιώτες με αρχηγό τον ύπατο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο. Στη μάχη έλαβαν επίσης μέρος οπλίτες από πόλεις της υπόλοιπης Ελλάδας (Αιτωλίας, Θεσσαλίας, Αχαΐας, Ηπείρου, καθώς και από την Πέργαμο), πόλεις που είχαν συμμαχήσει με τους Ρωμαίους, εναντίον του Περσέα.
Η καθοριστική σύγκρουση έλαβε χώρα στην πεδιάδα μεταξύ των ποταμών Αίσονα (Μαυρονέρι) και Λεύκου (Πέλεκα), στην Πιερία. Τον Ιούνιο του 168 π.Χ. στην Αρχαία Πύδνα επιτέθηκαν πρώτοι οι Μακεδόνες. Οι Ρωμαίοι αναγκάστηκαν αρχικά σε υποχώρηση. Αργότερα όμως προχώρησαν σε αιφνιδιαστική αντεπίθεση, έχοντας στη μάχη και ελέφαντες. Ο ενθουσιασμός του μακεδονικού στρατού από την ευνοϊκή εξέλιξη της πρώτης αυτής σύγκρουσης παρέσυρε τον Περσέα και διέταξε γενική επίθεση του στρατού. Οι Ρωμαίοι υποχώρησαν προς τα υψώματα, όπου διέσπασαν την συνοχή της μακεδονικής φάλαγγας. Αυτό το γεγονός οδήγησε και στη μεγάλη ήττα. Οι νεκροί τους υπολογίζονται σε 20.000 έναντι 200 Ρωμαίων. Η Αρχαία Πύδνα είναι χωριό της Πιερίας, με 21 κατοίκους. Υπάγεται στο δήμο Μεθώνης. Στην περιοχή μπορείτε να βρείτε ερείπια της αρχαίας πόλης και να δείτε και το περιβάλλον μέρος της σημαντικότατης αυτής μάχης.
9. Οχυρό Ρούπελ
Μία ακόμη γνωστή μάχη έχει δοθεί στην λεγόμενη γραμμή Μεταξά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Μέρος της αποτελούσε και το οχυρό Ρούπελ. Το 1916 το οχυρό παραδόθηκε αμαχητί στις γερμανο-βουλγαρικές δυνάμεις με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η Βουλγαρική κατοχή της περιοχής. Η πιο διάσημη φάση του οχυρού όμως χρονολογείται κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου οι Έλληνες μαχητές του οχυρού πρόβαλλαν ιδιαίτερη και σκληρή αντίσταση στην εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το οχυρό δεν καταλήφθηκε από τις γερμανικές δυνάμεις αλλά αναγκάστηκε να παραδοθεί όταν η χώρα είχε υπογράψει την συνθηκολόγηση. Η παράδοση του Ρούπελ έγινε την επομένη 10 Απριλίου, αφού ο διοικητής έλαβε διαταγή κατάπαυσης του πυρός από το Γενικό Στρατηγείο. Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό, έδωσε συγχαρητήρια στον διοικητή και εξέφρασε τον θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών. Το οχυρό είναι επισκέψιμο και σίγουρα αξίζει μία εκδρομή εκεί. Για να οργανώσετε την επίσκεψή σας καλύτερα δείτε την ιστοσελίδα του οχυρού.
10. Μάχη της Χαιρώνειας
Για το τέλος αφήσαμε μία από τις πιο σημαντικές μάχες που γνώρισε ο ελλαδικός χώρος και που άλλαξαν την ροή της ιστορίας. Η μάχη της Χαιρώνειας διεξήχθη το 338 π.Χ. μεταξύ του μακεδονικού βασιλείου και των συνασπισμένων στρατευμάτων της Αθήνας, της Κορίνθου, της Κέρκυρας, της Λευκάδας, της Αχαΐας, των Μεγάρων, της Ακαρνανίας, της Εύβοιας και του Κοινού των Βοιωτών, ηγέτιδα του οποίου ήταν η Θήβα. Οι Μακεδόνες αναδείχτηκαν θριαμβευτές. Η συγκεκριμένη σύγκρουση υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα του ύστερου 4ου αιώνα π.Χ. Ο Φίλιππος Β’, μονάρχης της Μακεδονίας, κατόρθωσε μετά από πολλά έτη αιματηρών εκστρατειών και έντονων διπλωματικών διαβουλεύσεων να υποτάξει και τους τελευταίους πυλώνες αντίστασης στα σχέδια του για επικράτηση στον ελλαδικό χώρο.
Η μάχη της Χαιρώνειας σηματοδοτεί ουσιαστικά την αφετηρία της μακεδονικής κυριαρχίας στα πολιτικά πράγματα της νότιας Ελλάδας για σχεδόν έναν αιώνα. Στην μάχη ο βασιλιάς Φίλιππος οπισθοχωρούσε εκτελώντας παραπλανητικούς ελιγμούς που καταπόνησαν και παρέσυραν τους Αθηναίους αντιπάλους του. Πολλοί άνδρες έπεφταν νεκροί και τραυματίες, πράγμα που καθιστούσε αμφίρροπο τον αγώνα μεταξύ τους. Κομβικό σημείο της μάχης ήταν όταν αρκετοί Βοιωτοί και άλλοι συμμαχικοί οπλίτες έσπευσαν να βοηθήσουν στην καταδίωξη. Άμεσο αποτέλεσμα της κίνησης αυτής ήταν να δημιουργηθεί ένα ακάλυπτο κενό στη συμμαχική διάταξη. Καθοριστική για την έκβαση της μάχης θεωρείται η συμβολή του ίδιου του Αλέξανδρου, ο οποίος επιχείρησε μία παράτολμη ενέργεια. Ο νεαρός Μακεδόνας επιτέθηκε ορμητικά με το απόσπασμά του εναντίον του αποκομμένου Ιερού Λόχου και κατάφερε να σκοτώσει πολλούς. Η ήδη χαλαρή συνοχή των συμμαχικών δυνάμεων δέχθηκε ένα αποφασιστικό χτύπημα και άρχισε να διαλύεται. Οι άνδρες του συμμαχικού στρατού άρχισαν να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και να υποχωρούν άτακτα. Ο Φίλιππος δεν επέτρεψε στο ιππικό του να καταδιώξει τους ηττημένους, αποτρέποντας έτσι τη γενικευμένη σφαγή. Έστησε τρόπαιο για ανάμνηση της σπουδαίας νίκης και παρέδωσε τους νεκρούς για ταφή.
Το πεδίο της μάχης βρίσκεται στον κάμπο της Βοιωτίας, πολύ κοντά στον αρχαίο οικισμό της Χαιρώνειας και το σημερινό ομώνυμο χωριό. Απέχει 13 χιλιόμετρα βόρεια από τη Λιβαδειά. Εάν θέλετε να πάρετε ιδέες για εκδρομές στην ευρύτερη περιοχή, δείτε το άρθρο μας για την Κρύα Λιβαδειάς. Το μαρμάρινο «Λιοντάρι της Χαιρώνειας» χτίστηκε κατά τον Παυσανία από τους Θηβαίους, στην μνήμη των πεσόντων του Ιερού Λόχου που θάφτηκαν στον χώρο αυτόν.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας . Το πάλαι ποτέ αντίπαλο δέος του ΝΑΤΟ
Διεθνής αμυντική συνθήκη μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των λαϊκών δημοκρατιών της Ανατολικής Ευρώπης και της Αλβανίας, που λειτούργησε ως το αντίπαλο δέος του ΝΑΤΟ.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας είναι μία διεθνής συνθήκη, που υπογράφηκε στις 14 Μαΐου 1955 στη Βαρσοβία μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των λαϊκών δημοκρατιών της Αλβανίας (αποχώρησε το 1968), της Ανατολικής Γερμανίας (αποχώρησε το 1990 με την ενοποίηση της Γερμανίας), της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Τσεχοσλοβακίας, με την οποία εγκαθιδρύθηκε ένας αμυντικός στρατιωτικός οργανισμός (Οργανισμός των Χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας) ως αντίπαλο δέος του ΝΑΤΟ.Διαλύθηκε επισήμως την 1η Ιουλίου 1991 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού» στην Ανατολική Ευρώπη.
Τι προέβλεπε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας
Η συνθήκη προέβλεπε ενιαία στρατιωτική διοίκηση, καθώς και την παραμονή σοβιετικών στρατιωτικών μονάδων στα εδάφη των άλλων κρατών-μελών. Το σύνολο της στρατιωτικής δύναμης του Συμφώνου της Βαρσοβίας υπολογιζόταν σε 6.000.000 άνδρες περίπου. Την κύρια αφορμή για τη σύναψη του Συμφώνου της Βαρσοβίας αποτέλεσε η Συμφωνία του Παρισιού (23 Οκτωβρίου 1954), με την οποία οι Δυτικές Δυνάμεις αποφάσισαν να εντάξουν τη Δυτική Γερμανία στο ΝΑΤΟ (9 Μαΐου 1955).
Οι ηγέτες του Συμφώνου της Βαρσοβίας το 1987.
Από αριστερά: Γκούσταβ Χούζακ (Τσεχοσλοβακία), Τόντορ Ζίβκοφ (Βουλγαρία), Έριχ Χόνεκερ (Α. Γερμανία), Μιχαήλ Γκορμπατσώφ (ΕΣΣΔ), Νικολάε Τσαουσέσκου (Ρουμανία), Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι (Πολωνία), Γιάνος Κάνταρ (Ουγγαρία)
Ουσιαστικά, όμως, το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ήταν το πρώτο βήμα για ένα πιο συστηματικό έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης επί των δορυφορικών κρατών της, τον οποίο άρχισαν να εφαρμόζουν οι Σοβιετικοί ηγέτες Νικήτα Χρουστσόφ και Νικολάι Μπουλγκάνιν μετά την ανάληψη της εξουσίας στις αρχές του 1955.
Το σύμφωνο χρησίμευσε επίσης για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος της Σοβιετικής Ένωσης στη διεθνή διπλωματία. Αυτό μπορεί να συναχθεί σαφώς από το τελευταίο άρθρο του συμφώνου, που ορίζει ότι το Σύμφωνο της Βαρσοβίας θα πάψει να υπάρχει όταν τεθεί σε εφαρμογή ένα γενικό συλλογικό σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Οι προβλέψεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας για τη στάθμευση στρατευμάτων της Σοβιετικής Ένωσης στα εδάφη των συμμάχων της, προκάλεσαν την εχθρότητα των Πολωνών και των Ούγγρων κατά τη διάρκεια των αντικομμουνιστικών εξεγέρσεων του 1956.
Η Σοβιετική Ένωση επικαλέστηκε τη συνθήκη όταν αποφάσισε την επέμβαση των δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας (εκτός Αλβανίας και Ρουμανίας) στην Τσεχοσλοβακία τον Αύγουστο του 1968, για την καταστολή της «Άνοιξης της Πράγας».
Η διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας
Μετά τη σύγκρουση της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, η Αλβανία, που είχε περιέλθει υπό την κινεζική επιρροή, αποσύρθηκε από το σύμφωνο στις 13 Σεπτεμβρίου 1968 και η Ανατολική Γερμανία στις 24 Σεπτεμβρίου 1990, λίγο πριν από τη γερμανική ενοποίηση.
Οι δημοκρατικές επαναστάσεις του 1989 στην Ανατολική Ευρώπη κατέστησαν ετοιμοθάνατο το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, το οποίο εξεμέτρησε το ζην την 1η Ιουλίου 1991, στη σύνοδο κορυφής της Πράγας. Τα σοβιετικά στρατεύματα αποσύρθηκαν σταδιακά από τα πρώην δορυφορικά της κράτη, τα οποία εντάχθηκαν στη συνέχεια στο ΝΑΤΟ.
Η Ρωσία ως διάδοχο κράτος της Σοβιετικής Ένωσης είναι το μόνο μέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας, που παραμένει εκτός ΝΑΤΟ.
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ( 3ο μέρος 1963 – σήμερα )
Το τελευταίο μέρος του αφιερώματος στις βουλευτικές εκλογές απαρχής του Ελληνικού κράτους ως τις ημέρες μας ….και καλό βόλι προσεχώς !
3 Νοεμβρίου 1963
Ο «Ανένδοτος Αγώνας» που κήρυξε ο Γεώργιος Παπανδρέου κατά της κυβέρνησης απέφερε καρπούς. Η Ένωση Κέντρου θα κερδίσει την πρωτιά χωρίς να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου κεντρώα παράταξη θα συγκεντρώσει το 42,04% των ψήφων και 139 έδρες, η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα περάσει στην αντιπολίτευση με το 39,37% των ψήφων και 131 έδρες, η ΕΔΑ με αρχηγό των Ιωάννη Πασσαλίδη 14,34 και 26 έδρες και το Κόμμα των Προοδευτικών με επικεφαλής τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη 3,73% και 2 έδρες. 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
16 Φεβρουαρίου 1964
Οι τελευταίες εκλογές πριν από τη Δικτατορία, που αποτέλεσαν θρίαμβο για την Ένωση Κέντρου και τον αρχηγό της Γεώργιο Παπανδρέου με το 52,7% των ψήφων και 180 έδρες. Ακολούθησαν ο Συνασπισμός ΕΡΕ και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (35, 26% και 112 έδρες) και η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη (11,80% και 20 έδρες). 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
Την επόμενη δεκαετία δεν υφίστανται εκλογικές διαδικασίες με τον συνήθη τρόπο . Υπάρχουν προσφυγές σε κάλπη αλλά αυτές αφορούν κυρίως δημοψηφίσματα
Γ’ Ελληνική Δημοκρατία
17 Νοεμβρίου 1974
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κερδίζει τις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της χούντας. Το νεοϊδρυθέν κόμμα του, η Νέα Δημοκρατία, λαμβάνει 54,37% των ψήφων και 219 έδρες στη Βουλή. Ακολουθούν η Ένωση Κέντρου με 20,42% και 60 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 13,58% και 13 έδρες, και η Ενωμένη Αριστερά με 9,47% και 8 έδρες.
20 Νοεμβρίου 1977
Η ΝΔ αναδεικνύεται και πάλι κυβέρνηση, συγκεντρώνοντας το 41,84% των ψήφων και 171 έδρες. Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 25,34% και 93 έδρες, η ΕΔΗΚ με 11,95% και 16 έδρες, το ΚΚΕ με 9,36% και 11 έδρες, η Εθνική Παράταξη με 6,82% και 5 έδρες, η Συμμαχία με 2,72% και 2 έδρες, και οι Νεοφιλελεύθεροι με 1,08% και 2 έδρες.
18 Οκτωβρίου 1981
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου και σύνθημα «Αλλαγή», αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, λαμβάνοντας την ψήφο του 48,07% του εκλογικού σώματος και καταλαμβάνοντας 172 έδρες στη Βουλή. Η ΝΔ περιορίζεται στο 35,87% με 115 έδρες, ενώ το ΚΚΕ εξασφαλίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων που έλαβε μετά την Μεταπολίτευση – 10,93% και 12 έδρες.
2 Ιουνίου 1985
Ο Ανδρέας Παπανδρέου κερδίζει και πάλι τις εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 45,82% και 161 έδρες, η ΝΔ 40,84% και 126 έδρες, το ΚΚΕ 9,89% και 12 έδρες, και το ΚΚΕ Εσωτερικού 1,84% και 1 έδρα.
18 Ιουνίου 1989
Κανένα κόμμα δεν εξασφαλίζει την πλειοψηφία εδρών στη Βουλή (ΝΔ 44,25% – 145 έδρες, ΠΑΣΟΚ 39,15% – 125 έδρες, Συνασπισμός 13,12% – 28 έδρες, ΔΗΑΝΑ 1,01% – 1 έδρα, Εμπιστοσύνη 0,39% – 1 έδρα). Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ της ΝΔ και του Συνασπισμού -που συγκεντρώνει τα κόμματα της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου και του ΚΚΕ- υπό τον Τζανή Τζαννετάκη. Ο Ανδρέας Παπανδρέου παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο για την «υπόθεση Κοσκωτά». Στις 12 Οκτωβρίου αναλαμβάνει καθήκοντα η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Ιωάννη Γρίβα και οδηγεί τη χώρα σε νέες εκλογές.
5 Νοεμβρίου 1989
Νικητής των εκλογών αναδεικνύεται ξανά η ΝΔ, χωρίς όμως να εξασφαλίζει και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. (ΝΔ 46,19% – 148 έδρες, ΠΑΣΟΚ 40,67% – 128 έδρες, Συνασπισμός 10,97% – 21 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,58% – 1 έδρα, Εμπιστοσύνη 0,38% – 1 έδρα) Οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί -Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Ανδρέας Παπανδρέου και Χαρίλαος Φλωράκης- αποφασίζουν τη σύσταση οικουμενικής κυβέρνησης υπό τον ακαδημαϊκό, καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα. Η κυβέρνηση αυτή θα παραμείνει στην εξουσία έως τον Απρίλιο του 1990.
8 Απριλίου 1990
Η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει το 46,89% των ψήφων και 150 έδρες στη Βουλή. Ακολουθούν: ΠΑΣΟΚ 38,61% – 123 έδρες, Συνασπισμός 10,28% – 19 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,77 – 1 έδρα, ΔΗΑΝΑ 0,67% – 1 έδρα, Ανεξάρτητοι 1,01% – 4 έδρες, Εμπιστοσύνη 0,45% – 1 έδρα, Πεπρωμένο 0,25% – 1 έδρα. Με τη στήριξη του ενός βουλευτή της ΔΗΑΝΑ προς τη ΝΔ, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχηματίζει κυβέρνηση, που παραμένει στην εξουσία έως τις 10 Οκτωβρίου 1993.
10 Οκτωβρίου 1993
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές, συγκεντρώνοντας το 46,88% και 170 έδρες στη Βουλή έναντι της ΝΔ που έλαβε 39,30% και 111. Ακολουθούν η Πολιτική Άνοιξη με 4,88% και 10 έδρες και το ΚΚΕ με 4,54% και 9 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου παραμένει στην πρωθυπουργία έως 15 Ιανουαρίου 1995, οπότε αναγκάζεται να αποχωρήσει λόγω της βεβαρημένης κατάστασης της υγείας του. Καθήκοντα πρωθυπουργού αναλαμβάνει, στις 21 Ιανουαρίου, ο Κώστας Σημίτης.
22 Σεπτεμβρίου 1996
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Κώστα Σημίτη, εξασφαλίζει άνετη πλειοψηφία 162 εδρών με ποσοστό ψήφων 41,49%. Δεύτερη έρχεται η ΝΔ με 38,12% και 108 έδρες, τρίτο το ΚΚΕ με 5,61% και 11 έδρες, ενώ στη Βουλή επιστρέφει ο Συνασπισμός με 5,12% και 10 έδρες. Το ΔΗΚΚΙ καταλαμβάνει 9 έδρες με ποσοστό 4,43%.
9 Απριλίου 2000
Ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται στην πρωθυπουργία, έπειτα από μία εκλογική αναμέτρηση που εξελίχθηκε σε «θρίλερ». Έλαβαν: ΠΑΣΟΚ 43,79% – 158 έδρες, ΝΔ 42,74% – 125 έδρες, ΚΚΕ 5,52% – 11 έδρες, Συνασπισμός 3,20% – 6 έδρες.
7 Μαρτίου 2004
Έπειτα από 11 χρόνια, η ΝΔ με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή επιστρέφει στην εξουσία. Εξασφαλίζει άνετη πλειοψηφία 165 εδρών με ποσοστό 45,36%, έναντι 40,55% και 117 έδρες του ΠΑΣΟΚ, που πριν από δύο μήνες εξέλεξε ως νέο πρόεδρό του τον Γιώργο Παπανδρέου. Το ΚΚΕ καταλαμβάνει 12 έδρες με ποσοστό 5,90% και ο Συνασπισμός 6 έδρες με 3,26%. Εκτός Βουλής μένει και πάλι το ΔΗΚΚΙ που λαμβάνει 1,79% και ο νεοϊδρυθέν ΛΑ.Ο.Σ. του Γιώργου Καρατζαφέρη με 2,19%.
16 Σεπτεμβρίου 2007
Εντολή στον Κώστα Καραμανλή και τη Νέα Δημοκρατία για δεύτερη κυβερνητική θητεία, αλλά με μικρότερη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, λόγω του εκλογικού νόμου. Πανωλεθρία του ΠΑΣΟΚ, που ίδρυσε το 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου. Με αρχηγό τον γιο του, Γεώργιο Παπανδρέου, συγκέντρωσε το μικρότερο ποσοστό του από το 1981. Κέρδη για τα δύο κόμματα της Αριστεράς και είσοδος του ακροδεξιού ΛΑ.Ο.Σ. στη Βουλή. Ρήγμα στον δικομματισμό, καθώς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσαν αθροιστικά, όπως και το 1996, λίγο κάτω από το 80% των ψήφων. Τα αποτελέσματα:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
Νέα Δημοκρατία
41,84%
152
ΠΑΣΟΚ
38,10%
102
ΚΚΕ
8,15%
22
ΣΥΡΙΖΑ
5,04%
14
Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ)
3,80%
10
Λοιπά κόμματα
3,05%
—
4 Οκτωβρίου 2009
Το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει στην εξουσία με πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου, ενώ η Νέα Δημοκρατία υφίσταται τη μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία της, ανήμερα της 35ης επετείου από την ίδρυσή της. Ο ΛΑΟΣ ενισχύει τα ποσοστά του, σε αντίθεση με το ΚΚΕ που καταγράφει μικρές απώλειες, και τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα που καταφέρνει να εξασφαλίσει την είσοδό του στη Βουλή, παρά τα σημαντικά ενδοπαραταξιακά προβλήματα. Εκτός Βουλής μένουν οι Οικολόγοι – Πράσινοι, με αξιοπρεπές όμως ποσοστό.
Αναλυτικά έλαβαν:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
ΠΑΣΟΚ
43,92%
160
Νέα Δημοκρατία
33,48%
91
ΚΚΕ
7,54%
21
Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ)
5,63%
15
ΣΥΡΙΖΑ
4,60%
13
Οικολόγοι – Πράσινοι
2,53%
—
Ο Κώστας Καραμανλής ανακοινώνει την αποχώρησή του από την ηγεσία της ΝΔ και κινεί τις διαδικασίες διαδοχής του.
6 Μαΐου 2012
Πανωλεθρία του δικομματισμού, μεγάλη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στα αστικά κέντρα και είσοδος της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής στη Βουλή είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκλογών της 6ης Μαΐου 2012, που σήμαναν τη ριζική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού και το «τέλος της μεταπολίτευσης» για την πλειονότητα των πολιτικών σχολιαστών.
Στα δυόμισι χρόνια που πέρασαν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, μπήκε υπό τη σκέπη της «τρόικας» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) με απόφαση της κυβέρνησης Παπανδρέου και βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της σύγχρονης ιστορίας της. Στο πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση Παπανδρέου κατέρρευσε στις 11 Νοεμβρίου 2012 και τη διαδέχθηκε η κυβέρνηση του τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμου, που στηρίχθηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
Νέα Δημοκρατία
18,85%
108
ΣΥΡΙΖΑ
16,78%
52
ΠΑΣΟΚ
13,18%
41
Ανεξάρτητοι Έλληνες
10,60%
33
ΚΚΕ
8,48%
26
Χρυσή Αυγή
6,97%
21
Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ)
6,11%
19
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία κι έτσι από τις 7 Μαΐου ξεκίνησε η προσπάθεια του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, για τη δημιουργία βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος, σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές. Οι πρωτοβουλίες του κυρίου Παπούλια δεν απέδωσαν και η χώρα οδηγείται σε νέες εκλογές στις 17 Ιουνίου 2012, με υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτη Πικραμμένο, ο οποίος ορκίστηκε στις 16 Μαΐου 2012.
17 Ιουνίου 2012
Η μεγάλη άνοδος της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ και η μεγάλη πτώση του ΚΚΕ είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκλογών της 17ης Ιουνίου. Μετά το τέλος του δικομματισμού, βρισκόμαστε στον αστερισμό του διπολισμού, που θα φανεί με το πέρασμα του χρόνου αν θα εξελιχθεί σε νέο δικομματισμό, με πρωταγωνιστή στον χώρο της Αριστεράς τον ΣΥΡΙΖΑ. Η νέα Βουλή θα είναι και πάλι επτακομματική. Το ΛΑΟΣ για δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση δεν εισήλθε στη Βουλή και μάλλον οδηγείται στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας».
Τα αποτελέσματα των εκλογών:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
Νέα Δημοκρατία
29,66%
129
ΣΥΡΙΖΑ
26,89%
71
ΠΑΣΟΚ
12,28%
33
Ανεξάρτητοι Έλληνες
7,51%
20
Χρυσή Αυγή
6,92%
18
Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ)
6,26%
17
ΚΚΕ
4,50%
12
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία κι έτσι από τις 18 Ιουνίου ξεκίνησε η προσπάθεια του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, για τη δημιουργία βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος, σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ συμφώνησαν στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και στις 20 Ιουνίου 2012 ορκίστηκε πρωθυπουργός ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς.
25 Ιανουαρίου 2015
Μετά την άκαρπη τρίτη ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας (29 Δεκεμβρίου 2014), η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές στις 25 Ιανουαρίου 2015. Νικητής αναδεικνύεται για πρώτα φορά ένα κόμμα της κομουνιστογενούς Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ («Για πρώτη φορά Αριστερά»). Δεν εξασφαλίζει, όμως, την απόλυτη πλειοψηφία στη νέα Βουλή και συνεργάζεται με ένα κόμμα της λαϊκής Δεξιάς, τους «Ανεξάρτητους Έλληνες» (ΑΝΕΛ) του Πάνου Καμμένου, πάνω στη βάση του κοινού τους αντιμνημονιακού αγώνα. Στις 26 Ιανουαρίου ορκίζεται πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος ηγείται κυβέρνησης συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
ΣΥΡΙΖΑ
36,34%
149
Νέα Δημοκρατία
27,81%
76
Χρυσή Αυγή
6,28%
17
Το Ποτάμι
6,17%
17
ΚΚΕ
5,47%
15
Ανεξάρτητοι Έλληνες
4,75%
13
ΠΑΣΟΚ
4,68%
13
Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών (ΚΙΔΗΣΟ)
2,47%
—
Ένωση Κεντρώων
1,79%
—
Τελεία
1,77%
—
Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ)
1,03%
—
Λοιπά κόμματα
1,44%
—
20 Σεπτεμβρίου 2015
Μετά την ψήφιση του τρίτου μνημονίου από τη Βουλή (14 Αυγούστου 2015) και την ανταρσία της «Αριστερής Πλατφόρμας», ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παραιτείται και ζητά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
Οι εκλογές διενεργούνται στις 20 Σεπτεμβρίου 2015 από την υπηρεσιακή κυβέρνηση της προέδρου του Αρείου Πάγου, Βασιλικής Θάνου – Χριστοφίλου, με νικητή τον ΣΥΡΙΖΑ, που όμως δεν κερδίζει και πάλι την αυτοδυναμία και αναγκάζεται να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας εκ νέου με το κόμμα των «Ανεξαρτήτων Ελλήνων» (ΑΝΕΛ).
Τα αποτελέσματα των εκλογών:
Κόμμα
Ποσοστό
Έδρες
ΣΥΡΙΖΑ
35,46%
145
Νέα Δημοκρατία
28,10%
75
Χρυσή Αυγή
6,99%
18
Δημοκρατική Συμπαράταξη (ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ)
6,28%
17
ΚΚΕ
5,55%
15
Το Ποτάμι
4,09%
11
Ανεξάρτητοι Έλληνες
3,69%
10
Ένωση Κεντρώων
3,43%
9
Λαϊκή Ενότητα
2,86%
—
Λοιπά κόμματα
3,55%
—
Ιστορικό υπήρξε το ρεκόρ της αποχής, που έφτασε στο 43,4% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
7 Ιουλίου 2019
Στις πρώτες μεταμνημονιακές βουλευτικές εκλογές και με τον αέρα της άνετης επικράτησής της στις Ευρωεκλογές της 20ης Μαΐου 2019, η Νέα Δημοκρατία με νέο αρχηγό τον Κυριάκο Μητσοτάκη επανέρχεται στην εξουσία αυτοδύναμη, για πρώτη φορά μετά το 2009, με κύριο σύνθημα την αποκατάσταση της τιμής της μεσαίας τάξης, που είχε πληγεί από τη βαριά φορολόγηση της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Η επικράτησή της γαλάζιας παράταξης ήταν και πάλι άνετη (39,85% έναντι 31,53% του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ), όπως είχε αποτυπωθεί στις δημοσκοπήσεις, αν και οι πολιτικοί παρατηρητές ανέμεναν μεγαλύτερη διαφορά. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ξεπέρασε για τρίτη φορά το 30% των ψήφων κι εδραιώθηκε ως αναμφισβήτητος κυρίαρχος της κεντροαριστεράς.
Τα δύο πρώτα κόμματα συγκέντρωσαν μαζί πάνω από 70%, για πρώτη φορά μετά το 2009, ενώ η αποχή κυμάνθηκε και πάλι σε υψηλά επίπεδα (42,2%). Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου σηματοδότησαν την κοινοβουλευτική έξοδο τεσσάρων κομμάτων (Χρυσή Αυγή, Ανεξάρτητοι Έλληνες, Ένωση Κεντρώων, Το Ποτάμι) και την είσοδο στη Βουλή δύο νέων κομμάτων, της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου και του ΜέΡΑ25 του Γιάννη Βαρουφάκη.
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019:
Κόμμα
Ψήφοι
Ποσοστό
Νέα Δημοκρατία
2.251.616
39,85
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
1.781.057
31,53
Κίνημα Αλλαγής
457.623
8,10
ΚΚΕ
299.621
5,30
Ελληνική Λύση
209.290
3,70
ΜέΡΑ25
194.576
3,44
Χρυσή Αυγή
165.620
2,93
Πλεύση Ελευθερίας
82.786
1,47
Ένωση Κεντρώων
70.178
1,24
Λοιπά
137.158
2,44
Το παρόν όπως και τα προηγούμενα αποτελούν αυστηρά και μόνο καταγραφή των γεγονότων και δεν προάγουν καμία κομματική κατεύθυνση
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ( 2ο μέρος 1902 – 1961 )
17 Νοεμβρίου 1902
Στον απόηχο των «Ευαγγελικών» και με ανοιχτά τα μέτωπα του Μακεδονικού και του Κρητικού Ζητήματος έγιναν οι πρώτες εκλογές του 20ου αιώνα. Βρήκαν τις δύο μεγάλες παρατάξεις της εποχής ισοδύναμες και τον βασιλιά Γεώργιο Α’ να παίζει ρυθμιστικό ρόλο. Οι Δεληγιανικοί και Θεοτοκικοί συγκέντρωσαν από 102 έδρες, οι Ζαϊμικοί 19 και οι Ραλλικοί 11. Ακολούθησαν αιματηρές ταραχές («Σανιδικά») και περίοδος πολιτικής αστάθειας.
20 Φεβρουαρίου 1905
Η πολιτική αστάθεια οδήγησε στην προκήρυξη εκλογών, τις οποίες κέρδισε ο Θόδωρος Δηλιγιάννης με 142 βουλευτές. Ο μεγάλος του αντίπαλος Γεώργιος Θεοτόκης συγκέντρωσε 78 βουλευτές και η παράταξη Ζαΐμη 13. Εξελέγησαν και δύο ανεξάρτητοι βουλευτές. Η δολοφονία του Δηλιγιάννη στις 31 Μαρτίου 1905 επέφερε πολιτική ανωμαλία και νέες εκλογές.
20 Μαρτίου 1906
Οι πρόωρες εκλογές ανέδειξαν νικήτρια την παράταξη Θεοτόκη με 111 έδρες. Οι Ραλλικοί συγκέντρωσαν 39, οι Μαυρομιχαλικοί 13 και οι Ζαϊμικοί 8. Εξελέγησαν και 6 ανεξάρτητοι βουλευτές. Ανάμεσα στους 177 εθνοπατέρες ήταν και δύο δίδυμοι, οι αδελφοί Κατσίνα (Δημήτριος και Γεώργιος), μοναδική περίπτωση στα κοινοβουλευτικά μας χρονικά. Εξελέγησαν αμφότεροι στην περιφέρεια Θηβών με τη σημαία της Θεοτοκικής Παράταξης.
8 Αυγούστου 1910
Οι πρώτες εκλογές μετά την επανάσταση του 1909, που θα αλλάξει οριστικά το πολιτικό σκηνικό. Οι Θεοτοκικοί με 94 έδρες επικρατούν για τελευταία φορά στις εκλογές, χωρίς να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ακολουθούν: Ραλλικοί (64), Αγροτικοί Θεσσαλίας (46), Λαϊκοί (45), Φίλοι Μαυρομιχάλη (34), Φίλοι Δημητρακόπουλου (21) Ζαϊμικοί (13), και Ανεξάρτητοι (39).
Για πρώτη φορά εξελέγησαν σοσιαλιστές βουλευτές (4), και δύο σοσιαλδημοκράτες υπό τη σημαία της Κοινωνιολογικής Εταιρείας του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Βουλευτής Αττικοβοιωτίας θα εκλεγεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος, χωρίς να υποστηρίξει ο ίδιος την υποψηφιότητά του, προτιμώντας ένα ταξίδι στην Ελβετία.
28 Νοεμβρίου 1910
Τις εκλογές διενήργησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος πέτυχε σαρωτική νίκη με το νεοσύστατο Κόμμα των Φιλελευθέρων, συγκεντρώνοντας τις 307 από τις 362 έδρες της Βουλής. Οι Αγροτικοί Θεσσαλίας έλαβαν 28, οι Κοινωνιολόγοι 7 και οι Ανεξάρτητοι 20.
Τα παλιά κόμματα (Θεοτόκη, Ράλλη και Μαυρομιχάλη) αποφάσισαν αποχή από τις εκλογές, χαρακτηρίζοντας πραξικοπηματική τη διάλυση της Βουλής από τον βασιλιά Γεώργιο Α’.
11 Μαρτίου 1912
Νέα σαρωτική νίκη σημείωσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, καθώς το εκλογικό σώμα επικρότησε το μεταρρυθμιστικό του έργο. Στις εκλογές πήραν μέρος και τα παλαιά κόμματα, τα οποία καταποντίστηκαν.
Οι Φιλελεύθεροι συγκέντρωσαν τις 146 έδρες από τις 181 έδρες της Βουλής, οι Φίλοι Θεοτόκη 10, οι Φίλοι Μαυρομιχάλη 8, οι Φίλοι Ράλλη 6, οι Φίλοι Ζαΐμη 3, οι Κοινωνιολόγοι 5 και οι ανεξάρτητοι 3. Εκλογές έγιναν και στην Κρήτη, η οποία βρισκόταν υπό την επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκλέχτηκαν 69 βουλευτές (46 συντηρητικοί και 23 φιλελεύθεροι), αλλά δεν έγιναν δεκτοί στη Βουλή από τον Βενιζέλο, προκειμένου να μην δυσαρεστηθεί ο σουλτάνος και οι Μεγάλες Δυνάμεις.
31 Μαΐου 1915
Οι εκλογές έγιναν σε τεταμένη ατμόσφαιρα και είχαν δημοψηφισματικό χαρακτήρα, καθώς οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αποφανθούν επί της διαμάχης Κωνσταντίνου – Βενιζέλου, σχετικά με τη συμμετοχή ή μη της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Κόμμα των Φιλελευθέρων έλαβε 185 έδρες στη Βουλή επί συνόλου 316, το Κόμμα των Εθνικοφρόνων του Δημητρίου Γούναρη 95, η παράταξη Θεοτόκη 12, η παράταξη Δημητρακόπουλου 7, η παράταξη Μαυρομιχάλη 7, η παράταξη Ράλλη 6, οι Σοσιαλιστές Θεσσαλονίκης 2 και οι ανεξάρτητοι 2. Στην εκλογική διαδικασία έλαβαν μέρος και οι ψηφοφόροι των νέων χωρών, που ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 – 1913.
6 Δεκεμβρίου 1915
Οι πρόωρες εκλογές έγιναν με αποχή του Κόμματος των Φιλελευθέρων, με απόφαση του Βενιζέλου, ως αντίδραση στις βασιλικές παρεμβάσεις. («Εθνικός Διχασμός»). Τις εκλογές διενήργησε ο φιλοβασιλικός Αλέξανδρος Ζαΐμης, καθώς ο Βενιζέλος είχε παραιτηθεί από τις 22 Σεπτεμβρίου.
Επωφελούμενο της αποχής των Φιλελευθέρων, το Κόμμα των Εθνικοφρόνων (Γούναρης, Θεοτόκης, Ράλλης) έλαβε τις 295 από τις 316 έδρες της Βουλής. Το Εθνικόν Συντηρητικόν Κόμμα του Νικολάου Στράτου έλαβε 7 έδρες, οι Μαυρομιχαλικοί 6, η Μακεδονική Ομάδα του Στέφανου Δραγούμη 5 και το Προοδευτικόν Κόμμα του Δημητρακόπουλου 3.
1 Νοεμβρίου 1920
Οι εκλογές έγιναν σε μια κρίσιμη περίοδο, μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας και με την κοινή γνώμη να ζητά «αποστράτευση». Λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, η αντιβενιζελική «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» έλαβε 260 έδρες, παρότι υπελήφθη σε ψήφους του Κόμματος των Φιλελευθέρων που συγκέντρωσε 110. Χαρακτηριστικό των εκλογών ήταν το γεγονός ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο πολιτικός που δημιούργησε την Ελλάδα των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», δεν εξελέγη βουλευτής και αποχώρησε πικραμένος της πολιτικής. Στις εκλογές συμμετείχε για πρώτη φορά το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (μετέπειτα ΚΚΕ), που συγκέντρωσε γύρω στις 50.000 ψήφους χωρίς να εκλέξει βουλευτή.
16 Δεκεμβρίου 1923
Οι πρώτες εκλογές μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και οι τελευταίες με σφαιρίδιο. Στιγματίστηκαν από την αποχή των αντιβενιζελικών κομμάτων, με το πρόσχημα ότι η φιλοβενιζελική κυβέρνηση Γονατά αδυνατούσε να τελέσει αδιάβλητες εκλογές. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο απέσπασε 250 έδρες σε σύνολο 397, η σύμπραξη Δημοκρατικής Ένωσης του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και Δημοκρατικών Φιλελευθέρων του Γεωργίου Ρούσου 120, οι Αντιβενιζελικοί που δεν ακολούθησαν την αποχή 6, οι Αγροτικοί 3, οι Μουσουλμάνοι 3, οι Εβραίοι 3, οι Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί 7, οι Σοσιαλιστές 1 (Ιωάννης Πασαλίδης) και Ανεξάρτητοι 4. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (μετέπειτα ΚΚΕ) συγκέντρωσε γύρω στις 50.000 ψήφους χωρίς να εκλέξει βουλευτή.
Β’ Ελληνική Δημοκρατία
25 Σεπτεμβρίου 1932
Οι εκλογές έγιναν με απλή αναλογική από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και κανένα κόμμα δεν συγκέντρωσε αυτοδύναμη πλειοψηφία. Το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον Παναγή Τσαλδάρη πρώτευσε με το 33,80% των ψήφων και 95 έδρες, έναντι 33,42% και 98 εδρών που συγκέντρωσε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ακολούθησαν: Προοδευτικόν Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη (8,35% και 15 έδρες), Αγροτικόν Κόμμα του Κωνσταντίνου Ζαβιτσάνου (6.17% και 11 έδρες), Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου (5,89% και 8 έδρες), Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα υπό τον Γεώργιο Κονδύλη (4,07% και 6 έδρες), Κόμμα Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά (1,59% και 3 έδρες), Συντηρητικόν Δημοκρατικόν Κόμμα του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου (0,98% και 2 έδρες) και ανεξάρτητοι 2 έδρες. Το ΚΚΕ κατήλθε με την επωνυμία Ενιαίον Μέτωπον Εργατών – Αγροτών και απέσπασε το 4,97% των ψήφων και 10 βουλευτές.
5 Μαρτίου 1933
Η ακυβερνησία οδήγησε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στη διεξαγωγή νέων εκλογών, με πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα αυτή τη φορά. Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευση» των Τσαλδάρη, Κονδύλη, Μεταξά συγκέντρωσε το 46,19% των ψήφων και 136 έδρες, ενώ ο Εθνικός Συνασπισμός των Βενιζέλου, Μυλωνά, Καφαντάρη, Παπαναστασίου, το 46,32% των ψήφων και μόλις 110 έδρες. Οι «Αγροτικοί Συμπράξαντες» του Ιωάννη Σοφιανόπουλου απέσπασαν το 2,01% των ψήφων και 2 έδρες. Το ΚΚΕ με το 6,01% των ψήφων δεν εκπροσωπήθηκε στη Βουλή.
Την επομένη των εκλογών εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα με πρωταγωνιστή τον Νικόλαο Πλαστήρα, με σκοπό να εμποδίσει την Ηνωμένη Αντιπολίτευση να σχηματίσει κυβέρνηση. Το κίνημα κατεστάλη, αλλά κατάφερε σοβαρότατο χτύπημα κατά του βενιζελισμού, της συνταγματικής νομιμότητας και της αβασίλευτης δημοκρατίας, για τη σωτηρία της οποίας επιχειρήθηκε.
9 Ιουνίου 1935
Με την αποχή των βενιζελικών κομμάτων διεξήχθησαν οι εκλογές, που προκήρυξε η κυβέρνηση Τσαλδάρη – Κονδύλη. Είχε προηγηθεί το αποτυχημένο φιλοβενιζελικό στρατιωτικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 και η δικαστική δίωξη επιφανών βενιζελικών από τους αντιπάλους τους. Η σύμπραξη του Λαϊκού Κόμματος υπό τον Παναγή Τσαλδάρη και του Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος υπό τον Γεώργιο Κονδύλη απέφερε το 65,04% των ψήφων και 287 από τις 300 έδρες της Βουλής. Η Ένωσις Βασιλοφρόνων υπό τους Ιωάννη Μεταξά και Ιωάννη Ράλλη συγκέντρωσε το 14,80% και 13 έδρες, ενώ 5 έδρες προσκυρώθηκαν σε ανεξάρτητους υποψηφίους.
Το ΚΚΕ και τα συμπράττοντα κόμματα, παρότι συγκέντρωσαν το 9,59% των ψήφων, δεν εκπροσωπήθηκαν στη Βουλή, λόγω του πλειοψηφικού συστήματος. Στις εκλογές αυτές εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής με το ψηφοδέλτιο του Λαϊκού Κόμματος στο νομό Σερρών.
Β’ Βασιλευομένη Δημοκρατία
26 Ιανουαρίου 1936
Οι εκλογές που οδήγησαν στην επιβολή της μεταξικής δικτατορίας με ευθύνη και των δύο μεγάλων παρατάξεων (Φιλελευθέρων και Λαϊκών). Η απλή αναλογική που εφαρμόστηκε οδήγησε στη μη επίτευξη βιώσιμων κυβερνητικών σχημάτων. Οι εκλογές διενεργήθηκαν μετά το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 και τη λαϊκή ετυμηγορία υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας, προκειμένου η νέα Βουλή να προβεί στις αναγκαίες τροποποιήσεις του Συντάγματος.
Το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη επρώτευσε με το 37,26% των ψήφων και 126 έδρες. Ακολούθησαν το Λαϊκό Κόμμα υπό τον Παναγή Τσαλδάρη (22,10% και 73 έδρες), η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις (19,89% και 63 έδρες), ο Δημοκρατικός Συνασπισμός υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη (4,21% και 11 έδρες), το Κόμμα Ελευθεροφρόνων υπό τον Ιωάννη Μεταξά (3,94% και 7 έδρες), το Μεταρρυθμιστικόν Εθνικόν Κόμμα υπό τον Σωτήριο Γκοτζαμάνη (1,40% και 4 έδρες), η Παλαιοδημοκρατική Ένωσις Κρήτης υπό τον Νικόλαο Κουσουλεράκη (1,08% και 3 έδρεςκαι το Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο (0,77% και 1 έδρα), ενώ οι ανεξάρτητοι συγκέντρωσαν 1 έδρα. Το ΚΚΕ κατέβηκε στις εκλογές με την επωνυμία Παλλαϊκόν Μέτωπον και επικεφαλής τον Νικόλαο Πλουμπίδη, αποσπώντας το 5,76% των ψήφων και 15 έδρες.
31 Μαρτίου 1946
Ήταν οι πρώτες εκλογές στη χώρα μας μετά το 1936. Είχαν μεσολαβήσει η δικτατορία Μεταξά, το έπος του ’40, η Κατοχή, η Αντίσταση, η Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Αποδείχτηκαν μοιραίες, επειδή η έλλειψη συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, οι επιπτώσεις του οποίου ταλαιπώρησαν τη χώρα για τα επόμενα 28 χρόνια.
Το πανίσχυρο ΚΚΕ που φλέρταρε με την ένοπλη κατάληψη της εξουσίας απείχε από τις εκλογές, με τη δικαιολογία ότι οι αστικές δυνάμεις είχαν εξαπολύσει κύμα τρομοκρατίας κατά των οπαδών του. Το πρωί της 31ης Μαρτίου οι ψηφοφόροι πήγαν στις κάλπες με το άγγελμα ότι τα ξημερώματα κομμουνιστές αντάρτες υπό τον Καπετάν Μπαρούτα είχαν επιτεθεί στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, με διαταγή του ηγέτη του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη.
Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από πολλούς ως το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου.
Κατά τ’ άλλα, οι εκλογές θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με αναλογικό εκλογικό σύστημα και θα τις κερδίσει η δεξιά και βασιλόφρων «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων» (Κ. Τσαλδάρης, Σ. Στεφανόπουλος, Ι. Θεοτόκης κ.ά.) με το 55,12% των ψήφων και 206 από τις 376 έδρες της Βουλής. Θα ακολουθήσουν δύο κεντρώοι πολιτικοί σχηματισμοί:
η «Εθνική Πολιτική Ένωσις» με ηγέτες τους Σοφοκλή Βενιζέλο, Γεώργιο Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλο (19,28% και 67 έδρες) και το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη (14, 39% και 54 έδρες). Τα λοιπά κόμματα θα συγκεντρώσουν το 11,21% των ψήφων και 48 έδρες.
5 Μαρτίου 1950
Οι πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές έγιναν με απλή αναλογική και δεν ανέδειξαν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Πρώτευσε το Λαϊκό Κόμμα του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη (18,80% και 63 έδρες ) και ακολούθησαν:Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο (17,24% και 56 έδρες), Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ) υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (16,44% και 49 έδρες), Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (10,67% και 36 έδρες), Δημοκρατική Παράταξις υπό τον Αλέξανδρο Σβώλο (9,70% και 19 έδρες), Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις υπό τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (8,15% και 10 έδρες), Μέτωπον Εθνικής Αναδημιουργίας υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο (5,27% και 8 έδρες), Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα (3,65 και 5 έδρες), Παράταξις Αγροτών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (2,62% και 3 έδρες) και Νέον Κόμμα υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (2,50% και 1 έδρα). Εξελέγησαν και 3 ανεξάρτητοι.
9 Σεπτεμβρίου 1951
Η ακυβερνησία οδήγησε σε νέες εκλογές, με την είσοδο στην πολιτική του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, που ηγήθηκε του Εθνικού Στρατού κατά την τελευταία φάση του Εμφυλίου Πολέμου. Το κόμμα του Εθνικός Συναγερμός συγκέντρωσε το 36,53% των ψήφων και 116 έδρες, χωρίς να επιτύχει αυτοδυναμία, παρά το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που εφαρμόστηκε. Ακολούθησε η ΕΠΕΚ υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (23,49% και 75 έδρες), το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλο (19,04% και 57 έδρες), η νεοσύστατη Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (10,57% και 18 έδρες), το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη (6,66% και 2 έδρες) και ο Συναγερμός Εργατών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (1,23% και 2 έδρες).
16 Νοεμβρίου 1952
Η μη επίτευξη αυτοδυναμίας οδήγησε σε νέες εκλογές, με πλειοψηφικό. Αυτή τη φορά, η νίκη του Παπάγου υπήρξε σαρωτική. Ο «Δημοκρατικός Συναγερμός» συγκέντρωσε το 49,22% των ψήφων και 249 έδρες στη νέα Βουλή, επί συνόλου 314. Ακολούθησε η κεντρώα Ένωση ΕΠΕΚ – Φιλελευθέρων (Νικόλαος Παστήρας, Σοφοκλής Βενιζέλος) με το 34,22% των ψήφων και 61 έδρες, ενώ η ΕΔΑ υπό τον Ιωάννη Πασσαλίδη με το 9,55% των ψήφων δεν κατόρθωσε να εκλέξει βουλευτή. Εξελέγησαν 4 ανεξάρτητοι βουλευτές, ανάμεσά τους ο Γεώργιος Παπανδρέου, που συνεργάστηκε με το κόμμα του Παπάγου.
19 Φεβρουαρίου 1956
Με τον θάνατο του Παπάγου (4 Οκτωβρίου 1955), η χώρα απέκτησε νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, καθ’ υπόδειξη του Στέμματος. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αναταράξεις και ανακατατάξεις στα κόμματα. Κύριο χαρακτηριστικό της εκλογικής διαδικασίας, το αποκληθέν υπό του Γεωργίου Παπανδρέου «τριφασικό» εκλογικό σύστημα, που έδωσε την αυτοδυναμία στη νεοσύστατη Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή (47,38% των ψήφων και 167 έδρες), παρότι υστέρησε σε ψήφους από τη Δημοκρατική Ένωση (48,15% των ψήφων και 132 έδρες), που συσπείρωνε δεξιά, κεντρώα και αριστερά κόμματα. 6 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
11 Μαΐου 1958
Η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη αποτέλεσε την έκπληξη των εκλογών και αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση με το 24,42% των ψήφων και 60 έδρες. Αυτοδύναμη κυβέρνηση σχημάτισε η ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με το 41,16% των ψήφων και 172 έδρες. Ακολούθησαν δύο κεντρώα κόμματα: Οι Φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Σοφοκλή Βενιζέλο (20,67% και 35 έδρες) και η Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις (ΠΑΔΕ) με το 10,62% και 8 έδρες. Το άλλοτε κραταιό Λαϊκό Κόμμα (Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και Παναγιώτης Κανελλόπουλος) στην τελευταία του εμφάνιση σε εθνικές εκλογές συγκέντρωσε το 2,94% των ψήφων μαζί με τους συμμάχους του και 4 έδρες στη νέα Βουλή. 27 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
29 Οκτωβρίου 1961
Έμειναν στην ιστορία ως «εκλογές βίας και νοθείας», επειδή σύμφωνα με τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης «ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα». Νικήτρια αναδείχθηκε η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που συγκέντρωσε το 50,80% των ψήφων και 181 έδρες. Ακολούθησαν ο Συνασπισμός Ενώσεως Κέντρου και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη με το 33,65% των ψήφων και 98 έδρες, το Πανδημοκρατικόν Αγροτικόν Μέτωπον (ΕΔΑ και Εθνικόν Αγροτικόν Κόμμα) με το 14,62% των ψήφων και 26 έδρες. 5 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ( 1ο μέρος 1843 – 1899 )
Κατάλογος όλων των εθνικών – βουλευτικών εκλογών στην Ελλάδα, από τις πρώτες στο ελεύθερο ελληνικό κράτος το 1844 έως σήμερα. Το κλίμα της κάθε εποχής και τα αποτελέσματα…
Οκτώβριος 1843
Ένα μήνα μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση του Ανδρέα Μεταξά, ο οποίος ήταν στέλεχος του Ρωσικού Κόμματος, προκήρυξε εκλογές για τη σύνταξη και τη ψήφιση Συντάγματος. Πρόεδρος της προκυψάσης Εθνοσυνέλευσης εξελέγη ο αγωνιστής Πανούτσος Νοταράς, ηλικίας 103 ετών. Οι εργασίες της Σώματος περαιώθηκαν στις 18 Μαρτίου 1844 με τη ψήφιση του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας και την έγκρισή του από τον βασιλιά Όθωνα. Η Εθνοσυνέλευση ψήφισε, ακόμα, Εκλογικό Νόμο, με τον οποίον έγιναν οι εκλογές Μαΐου – Αυγούστου 1844.
Μάιος – Αύγουστος 1844
Οι πρώτες καθαρόαιμες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξήχθησαν σε μια περίοδο τεσσάρων μηνών από την κυβέρνηση του εκσυγχρονιστή Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ηγέτη του Αγγλικού Κόμματος, κατά παράβαση του Εκλογικού Νόμου, που όριζε περίοδο οκτώ ημερών κατ’ ανώτατο όριο. Η προεκλογική περίοδος ήταν σφοδρή, με συχνές καταγγελίες από την αντιπολίτευση (Ρωσικό και Γαλλικό Κόμμα) για απόπειρες νοθείας της λαϊκής εντολής. Οι εκλογές έγιναν με ψηφοδέλτιο και πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας, ενώ δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες άνω των 25 ετών. Παρά τις καταγγελίες της, νικήτρια αναδείχθηκε η αντιπολίτευση (ο συνασπισμός του Ρωσικού και του Γαλλικού Κόμματος, δηλαδή των συντηρητικών δυνάμεων της τότε εποχής), προς ανακούφιση του Παλατιού.
Πρωθυπουργός ανέλαβε ο ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος Ιωάννης Κωλέττης, που κυριάρχησε την επόμενη τριετία στην πολιτική σκηνή και επικρίθηκε για τη δημαγωγία του και τις παραβιάσεις του Συντάγματος.
Ιούνιος 1847
Ο Ιωάννης Κωλέτης, ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος, προκήρυξε και κέρδισε άνετα τις εκλογές, επωφελούμενος της σθεναράς στάσης του έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια των «Μουσουρικών», αλλά και της εκτεταμένης νοθείας, που επιχείρησαν οι κομματάρχες του. Ο ηπειρώτης πολιτικός και εμπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας» δεν θα μπορέσει να απολαύσει επί πολύ τον εκλογικό του θρίαμβο, αφού θα πεθάνει δύο μήνες αργότερα, εξαιτίας νεφρικής ανεπάρκειας, δημιουργώντας πολιτικό κενό. Πάντως, ο Όθωνας, παρά τον χαμό του στενού του συνεργάτη, διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής.
Σεπτέμβριος 1850
Μετά τα «Παρκερικά» και την υπόθεση Πατσίφικο, η φιλοβασιλική κυβέρνηση του Αντωνίου Κριεζή προκήρυξε εκλογές, τις οποίες κέρδισε, διατηρώντας παράλληλα για μια ακόμη τριετία τον έλεγχο της Βουλής. Προηγουμένως, ο Όθωνας είχε φροντίσει να απομακρύνει από τη χώρα τους ηγέτες της αντιπολίτευσης Ανδρέα Μεταξά, Σπυρίδωνα Τρικούπη και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, διορίζοντάς τους πρεσβευτές σε Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο και Παρίσι αντίστοιχα. Ο αγωνιστής του ’21 ναύαρχος Αντώνιος Κριεζής διατήρησε την πρωθυπουργία για πέντε συνεχόμενα χρόνια (1849 – 1854), γεγονός σπάνιο για τα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Οκτώβριος 1853
Οι εκλογές διεξήχθησαν εν μέσω του Κριμαϊκού Πολέμου και της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πλειοψήφησαν για μια ακόμα φορά οι φιλοβασιλικές δυνάμεις υπό τον Αντώνιο Κριεζή.
Α’ Βασιλευομένη Δημοκρατία
Οκτώβριος 1856
Οι εκλογές έγιναν υπό τη σκιά της αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά και της Αθήνας και της επιδημίας χολέρας, που μεταδόθηκε στους πρωτευουσιάνους από τα ξένα στρατεύματα. Πλειοψήφησαν οι φιλοβασιλικοί υπό τον Δημήτριο Βούλγαρη, γνωστό και ως Τζουμπέ, ενώ δεν έλειψαν οι καταγγελίες για νοθεία.
Οκτώβριος 1859
Παρά τις αντιδυναστικές εκδηλώσεις, ο Όθωνας διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής, με πρωθυπουργό των Αθανάσιο Μιαούλη, γιο του ναυμάχου του ’21. Όμως, είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος της Βασιλείας του.
Η χώρα οδηγήθηκε στις κάλπες μετά διετία, όταν Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο εκλεκτός της αντιπολίτευσης Θρασύβουλος Ζαΐμης. Ο Όθωνας διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τον Ιανουάριο του 1861.
Ιανουάριος 1861
Παρά την κορύφωση του αντιδυναστικού αγώνα, ο Όθωνας διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής, με πρωθυπουργό των Αθανάσιο Μιαούλη. Οι εκλογές καταγγέλθηκαν για πρωτοφανείς παρανομίες. «Απωλέσαμεν την πλειοψηφία εν ταις Βουλαίς, αλλ’ ο Βασιλεύς σταθεράν έχει την θέλησιν του διατηρήσαι το υπουργείον και διά της λόγχης» έγραφε χαρακτηριστικά ένας πολιτικός της εποχής.
24 – 27 Νοεμβρίου 1862
Οι πρώτες εκλογές μετά την έξωση του Όθωνα, με τη συμμετοχή και των Ελλήνων της αλλοδαπής. Δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες άνω των 21 ετών. Οι 343 πληρεξούσιοι που εξελέγησαν ασχολήθηκαν με την εκλογή του νέου βασιλιά και την ψήφιση νέου Συντάγματος. Η Εθνοσυνέλευση επέλεξε ως νέο βασιλιά της Ελλάδος τον δανό πρίγκηπα Γεώργιο, ενώ ψήφισε νέο Σύνταγμα το 1864.
14 – 17 Μαΐου 1865
Οι πρώτες εκλογές μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1864. Έγιναν με σφαιρίδιο αντί του ψηφοδελτίου, λόγω του μεγάλου αναλφαβητισμού. Για πρώτη φορά ψήφισαν οι κάτοικοι της Επτανήσου, η οποία είχε ενωθεί με την Ελλάδα τον προηγούμενο χρόνο.
Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή, με περίπου 80 έδρες σε σύνολο 181, απέσπασε ο μεσσήνιος πολιτικός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, που ανέλαβε και την πρωθυπουργία για λίγους μήνες, αλλά παραιτήθηκε όταν καταψηφίστηκε το οικονομικό του πρόγραμμα. Επικράτησε πολιτική αστάθεια, καθώς την εξουσία άσκησαν πολλές κυβερνήσεις με βραχύβιο χαρακτήρα.
21 – 24 Μαρτίου 1868
Με το Κρητικό Ζήτημα να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας διεξήχθησαν οι εκλογές «απιθάνου φαυλότητος», όπως αναφέρουν σχολιαστές της εποχής, τις οποίες διενήργησε ο Δημήτριος Βούλγαρης. Από τα 197 μέλη της νέας Βουλής εξελέγησαν 80-90 φίλοι του Βούλγαρη, 34-36 κουμουνδουρικοί, 8-10 δεληγιωργικοί, 22 φίλοι του Θρασύβουλου Ζαΐμη, ενώ οι υπόλοιποι ήταν κυμαινόμενοι και ψήφιζαν ανάλογα με την περίσταση.
16 – 19 Μαΐου 1869
Με τον ελλληνοτουρκικό πόλεμο μόλις να έχει αποφευχθεί, λόγω του Κρητικού ζητήματος, διεξήχθησαν πρόωρες εκλογές από τον φιλοβασιλικό Θρασύβουλο Ζαΐμη, χωρίς επεμβάσεις και παρατράγουδα.
Η παράταξή του αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών, λαβούσα 90 από τις 186 έδρες της νέας Βουλής. Η κυβέρνηση Ζαΐμη κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από ένα χρόνο, γεγονός πρωτοφανές για τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’.
26 – 29 Φεβρουαρίου 1872
Τις εκλογές διενήργησε η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Δημητρίου Βούλγαρη, η παράταξη του οποίου πλειοψήφησε, ελέγχοντας τα 90 από τα 190 μέλη της νέας Βουλής. Οι κουμουνδουρικοί αριθμούσαν 85, οι δεληγεωργικοί 7 και η παράταξη Λομβάρδου – Τρικούπη 8.
27 – 30 Ιανουαρίου 1873
Οι επεμβάσεις του στέμματος οδήγησαν τον λαό και πάλι στις κάλπες σε λιγότερο από ένα χρόνο. Οι φίλοι του Επαμεινώνδα Δεληγεώργη, που διενήργησε τις εκλογές, απέσπασαν 90 από τις 190 έδρες της νέας Βουλής, με συνέπεια να συνεχιστεί η ακυβερνησία. Ο Αρκάς πολιτικός προέβαλε την ανάγκη της ελληνοτουρκικής συνεργασίας ως αντίδοτο στον εμφανισθέντα τότε σλαβικό κίνδυνο.
23 – 26 Ιουνίου 1874
Η παραίτηση Δεληγεώργη προκάλεσαν πρόωρες εκλογές. Τη σχετική πλειοψηφία απέσπασαν οι φίλοι του φιλοβασιλικού Δημητρίου Βούλγαρη, που συγκέντρωσαν 90 από τις 190 έδρες της Βουλής. Η ακυβερνησία συνεχίστηκε και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές τον επόμενο χρόνο.
18 – 21 Ιουλίου 1875
Τις εκλογές διενήργησε η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη. Ο μεσολογγίτης πολιτικός κατόρθωσε να μεταβάλει την εικόνα της φαυλοκρατικής εποχής του Δημητρίου Βούλγαρη, αλλά απέτυχε να κερδίσει τις εκλογές. Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή απέσπασε η παράταξη του μέντορά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Για πρώτη φορά ο Γεώργιος Α’ δεσμεύτηκε ενώπιον του Σώματος να ορίζει ως πρωθυπουργό, πρόσωπο που θα απολαμβάνει τη «δεδηλωμένην εμπιστοσύνην των αντιπροσώπων του Έθνους» («Αρχή της Δεδηλωμένης»).
23 Σεπτεμβρίου 1879
Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή κέρδισε και πάλι η παράταξη Κουμουνδούρου με 95 από τις 209 έδρες. Η Βουλή διαλύθηκε μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας και προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 20 Δεκεμβρίου 1881.
20 Δεκεμβρίου 1881
Νίκη του Τρικούπη και της παρατάξεώς του, που έφερε τον τίτλο «Πέμπτο Κόμμα» ή «Νεωτεριστικό Κόμμα». Στη νέα Βουλή, που αριθμούσε 244 μέλη, ψήφισαν και οι κάτοικοι της Θεσσαλίας και της Άρτας, που προσαρτήθηκαν στην ελληνική επικράτεια. Η παράταξη Τρικούπη συγκέντρωσε 129 έδρες, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος 90, ενώ υπήρξαν 17 ανεξάρτητοι, 7 Δημοκρατικοί και δύο Τούρκοι.
7 Απριλίου 1885
Οι εκλογές έγιναν με αφορμή το Επεισόδιο Νίκολσον, που έριξε την κυβέρνηση Τρικούπη. Η βασική αιτία της πρωτοφανούς ήττας του ήταν η λαϊκή δυσαρέσκεια, λόγω της ακρίβειας και της υψηλής φορολογίας.
Στις εκλογές κυριάρχησαν δύο κόμματα: το εκσυγχρονιστικό «Νεωτεριστικόν» του Τρικούπη (55 έδρες) και το παραδοσιακό «Εθνικόν» του Δηλιγιάννη (185 έδρες), που θα αποτελέσουν τις δύο συνιστώσες του δικομματισμού της εποχής. Πέντε έδρες συγκέντρωσαν οι Δημοκρατικοί.
4 Ιανουαρίου 1887
Το κλίμα άλλαξε άρδην ένα χρόνο μετά και ο Χαρίλαος Τρικούπης διενήργησε και κέρδισε πανηγυρικά τις εκλογές. Το «Νεωτεριστικόν Κόμμα» θα συγκεντρώσει τις 90 από τους 150 έδρες και θα κυβερνήσει απρόσκοπτα για τρία χρόνια. Το Εθνικόν Κόμμα του Θόδωρου Δηλιγιάννη θα συγκεντρώσει 25 έδρες, ενώ 35 βουλευτές θα δηλώσουν ανεξάρτητοι.
14 Οκτωβρίου 1890
Το «Νεωτεριστικόν Κόμμα» καταψηφίζεται για δεύτερη φορά, καθώς η δημοτικότητα του Τρικούπη είχε πέσει στο ναδίρ, εξαιτίας της οικονομικής του πολιτικής. Θριαμβευτής των εκλογών, που διεξήχθησαν με μεγάλο φανατισμό, αλλά υποδειγματική τάξη, ο μόνιμος αντίπαλός του Θεόδωρος Δηλιγιάννης και το Εθνικόν Κόμμα με 90 βουλευτές σε σύνολο 150. Οι τρικουπικοί ανήλθαν σε 43, οι ραλλικοί σε 11, οι κωνσταντινοπουλικοί σε 5, ενώ ένας βουλευτής δήλωσε «Δημοκρατικός».
3 Μαΐου 1892
Εκλογές σε λιγότερο από δύο χρόνια, λόγω παύσης της κυβέρνησης Δηλιγιάννη από τον βασιλιά Γεώργιο Α’. Ο προεκλογικός αγώνας υπήρξε σφοδρότατος και βαθύτατα αντιβασιλικός από την πλευρά των κυβερνητικών. Ο Δηλιγιάννης και τα Εθνικό Κόμμα αποδοκιμάστηκαν και από το εκλογικό σώμα, δείχνοντας την προτίμησή του και πάλι στον Χαρίλαο Τρικούπη, που εξασφάλισε την υποστήριξη 180 από τα 207 μέλη της Βουλής. 15 δήλωσαν δηλιγιαννικοί, 7 ραλλικοί και 5 καραπανικοί.
16 Απριλίου 1895
Το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ακολούθησε συντριπτική ήττα του Τρικούπη, ο οποίος δεν εξελέγη ούτε βουλευτής («Ανθ’ ημών Γουλιμής») και αποχώρησε από την πολιτική. Το Νεωτεριστικόν Κόμμα συγκέντρωσε μόλις 15 από τις 207 έδρες της Βουλής. Θριαμβευτής των εκλογών ήταν φυσικά ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης και το Εθνικόν Κόμμα (148 βουλευτές). 21 δήλωσαν ραλλικοί, 8 καραπανικοί και 15 ανεξάρτητοι.
7 Φεβρουαρίου 1899
Πλειοψήφησε η παράταξη του Γεωργίου Θεοτόκη (131 βουλευτές) με εκσυγχρονιστική ατζέντα. Ο κερκυραίος πολιτικός θεώρησε τον εαυτό του ως συνεχιστή της πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη και προσπάθησε να επουλώσει τις πληγές του ατυχούς ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Στη νέα Βουλή καταμετρήθηκαν 37 δηλιγιαννικοί, 28 ζαϊμικοί, 4 καραπανικοί και 34 ανεξάρτητοι.
Αντιβαρύτητα: Επιστήμονες εξερευνούν την νέα τεχνολογία!
Από τον περασμένο Νοέμβριο, Μηχανικοί και Επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο συναντιούνται κάθε δύο εβδομάδες σε online συνεδριάσεις όπου συζητούν ιδέες σχετικά με την αντιβαρύτητα και την ανάπτυξη της τεχνολογίας της.
αντιβαρύτητα : Υπαρχει κάπου ή μπορεί να αναπτυχθεί από τον άνθρωπο;
Πολλοί έχουν ακούσει ιστορίες σχετικά με μυστική τεχνολογία που αναπτύχθηκε από τις Η.Π.Α ή την Ρωσία, ή ακόμα και διάφορες ισχυρές υπηρεσίες του κόσμου. Η αντιβαρύτητα και η τεχνολογία της έχει αναφερθεί πάρα πολύ, και συνδυάζεται αρκετά με την έρευνα για τα ufo.
Θα μπορούσε να υπάρχει αντιβαρύτητα στον πλανήτη; Και αν όχι, θα μπορούσε κάποια στιγμή να αναπτυχθεί αυτή η τεχνολογία από τον άνθρωπο;
Ο Τέσλα φαίνεται πως ήταν ο πρώτος άνθρωπος που επιχείρησε να αναπτύξει αντιβαρύτητα
Κάποτε άνθρωποι όπως ο Νίκολα Τέσλα ή άλλοι επιστήμονες επιχείρησαν να αναπτύξουν αντιβαρύτητα, όμως σήμερα το ζήτημα έχει γίνει ταμπού, για όποιον επιστήμονα θέλει να έχει υπόληψη στην επιστημονική κοινότητα και άρα παραμένει ξεχασμένο. Τουλάχιστον παρέμενε ξεχασμένο ως τον Νοέμβριο του 2020.
Αυτή ήταν η ημερομηνία του πρώτου συνεδρίου με τίτλο Alternative Propulsion Energy Conference (APEC), που ένωσε πρωτοπόρους επιστήμονες από το Harvard, τις NASA & DARPA, καθώς και άλλους, σε μία ανοιχτή συζήτηση για την αντιβαρύτητα και την τεχνολογία της.
αντιβαρύτητα : όσα πρέπει να ξέρεις για την ανάπτυξη της τεχνολογίας
Οι επιστήμονες αποφεύγουν το ζήτημα
Δυστυχώς η πλειοψηφία της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας αποφεύγει να συζητήσει την αντιβαρύτητα και τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν ώστε να ανακαλυφθεί η τεχνολογία της. Αυτό συμβαίνει γιατί θεωρούν πως αν το ψάξουν θα ρισκάρουν την φήμη της επαγγελματικής τους ακεραιότητας. Πολλοί είναι αυτοί εξάλλου που πιστεύουν πως η αντιβαρύτητα θα μπορούσε να υπάρχει μόνο στην επιστημονική φαντασία και πουθενά αλλού!
Κρυμμένη από την δημοσιότητα
Φυσικά, όπως υπάρχει κοινότητα που μελετά τα μυστήρια των ufo – επιστημονικά και χωρίς να εκτεθούν – υπάρχουν επίσης επιστημονικές προσπάθειες για την ανάπτυξη τεχνολογίας που θα καταστήσει εφικτή την αντιβαρύτητα (τουλάχιστον κάποια στιγμή). Σύμφωνα με έναν από τους ιδρυτές του Συνεδρίου APEC, η πρωτοβουλία είναι κάτι σαν ένα “αόρατο κολλέγιο” που προωθεί την συνεργασία μέσω chat rooms και ανταλλαγή e-mails, τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο του 2020 όπου και πραγματοποιήθηκε επίσημα η πρώτη συνεδρίαση.
Η πρόσκληση
Όταν οι ιδρυτές του APEC αποφάσισαν πως ήταν η κατάλληλη στιγμή να δράσουν, έστειλαν μία απλή ιδιωτική πρόσκληση σε επιστήμονες και ερευνητές από όλο τον κόσμο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν συμμετάσχει στην ιδιωτική συνομιλία μέσω chat \ e-mail. Η λίστα συμπεριελάμβανε και ανθρώπους με πάθος για την αντιβαρύτητα χωρίς κανένα ιδιαίτερο επιστημονικό υπόβαθρο.
Επιστήμονες και Μηχανικοί από την NASA
Στο επιστημονικό άρθρο που περιγράφει τα δρώμενα του συνεδρίου APEC και των δημιουργών του υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που συμμετέχουν ή αναγνωρίστηκαν μέσω των mail τους. Από τους 71 επιβεβαιωμένους συμμετέχοντες, οι 16 ήταν πρώην ή νυν εργαζόμενοι της NASA.
Πανεπιστήμια ενδιαφέρονται για την αντιβαρύτητα;
14 ακόμα συμμετέχοντες σχετίζονται με μερικά από τα πλέον αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια του πλανήτη: μεταξύ αυτών το Harvard, το MIT, το Ινστιτούτο τεχνολογίας της Καλιφόρνια και αρκετά ακόμη.
Συνέδρια κάθε δύο εβδομάδες
Από τότε που πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση αντιβαρύτητας τον Νοέμβριο του 2020, η ομάδα του APEC έχει ολοκληρώσει 22 συνέδρια και σχεδιάζει να πραγματοποιήσει και άλλα με τον ίδιο ρυθμό. Τα συνέδρια αυτά γίνονται κάθε δύο εβδομάδες με πληθώρα συμμετεχόντων και ειδικών από διάφορα επιστημονικά πεδία.
Μία ελεύθερη επιστημονική κοινότηταχωρίς προστριβές
Κάθε φορά που ξεκινάει μία ομάδα που αποτελείται από επιστήμονες σε διάφορα πεδία, είναι λογικό να υπάρχουν διαφωνίες και αντιπαραθέσεις. Οι δημιουργοί του συνεδρίου αντιβαρύτητας APEC όμως αναφέρουν πως παρά τις διαφορές, δεν έχει υπάρξει κάποια διαφωνία σε αυτές τις 22 συναντήσεις. Αυτός ήταν ένας ακόμα στόχος της δημιουργίας του συνεδρίου – η συνύπαρξη μίας ομάδας που θα λειτουργεί ελεύθερα και με θετική διάθεση, ώστε να συζητήσει και να αναπτύξει καινοτόμες ιδέες όπως η αντιβαρύτητα.
Τα πειράματα
Άλλος ένας στόχος αυτής της κοινότητας είναι η πειραματική επιβεβαίωση σε παλιές ή νέες ιδέες σχετικά με την αντιβαρύτητα και την τεχνολογία της. Κάθε συνάντηση έχει διαφορετικό θέμα που σχετίζεται με αυτές τις τεχνολογίες, τις ιδέες, τις καινοτομίες που προτείνουν οι ειδικοί και είναι βασισμένες στην ανάλυση και τις δοκιμές.
Επηρέασε την κοινότητα η τρέλα για τα UFO;
Ο διοργανωτής του συνεδρίου APEC Tim Ventura μίλησε για την επιρροή των UFO στην αντιβαρύτητα και την κοινότητά της. Είναι ήδη γνωστό πως τα UFO έγιναν μόδα αφού οι κυβερνήσεις άρχισαν να δημοσιεύουν οπτικό υλικό και βίντεο. Έτσι τα UFO, η πιθανή ύπαρξή τους και η τεχνολογία τους έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης σε αρκετές από τις συναντήσεις της ομάδας.
Πως μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει τις συναντήσεις του APEC
Δυστυχώς η οργανωτική ομάδα του APEC αποφασίζει ποιόν να προσκαλέσει στις επίσημες συναντήσεις της. Όμως μπορεί κάποιος να εγγραφεί στο newsletter και να λαμβάνει τα τελευταία νέα και τις ανακοινώσεις της ομάδας μέσα από την σελίδα τους. Μπορείτε επίσης να παρακολουθήσετε τα περασμένα συνέδρια είτε στο youtube, είτε στην επίσημη ιστοσελίδα του APEC.
Η ΠΙΟ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝH ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ – ΧΑΝΔΑΚΑΣ ΚΡΗΤΗΣ 1648-1669
Οι κτήσεις των Ενετών στον ελλαδικό χώρο ήταν πολλές και μακροχρόνιας διάρκειας. Με προτίμηση σε νησιά και σε παραθαλάσσιες περιοχές στρατηγικής σημασίας αναπτύχθηκαν πρόωρα, από το 10ο και τον 11ο αιώνα ακόμη, στην αρχή ως βάσεις εμπορικών διευκολύνσεων και στα πλαίσια της υποστήριξης που με το αζημίωτο παρείχαν στους βυζαντινούς αυτοκράτορες, για να μετεξελιχθούν σε ενετικά εδάφη απόλυτης και σκληρής κυριαρχίας.
Με την επικράτηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας οι ενετικές κτήσεις πέρασαν η μια μετά την άλλη, με σκληρούς αγώνες και πολύ αργότερα από την πτώση της Κωνσταντινούπολης, στα χέρια των Τούρκων … Όχι όλες όμως … Η Κρήτη παρέμενε από το 1211 στα χέρια των Ενετών οι οποίοι την υπερασπίζονταν πεισματικά με όλες τους τις δυνάμεις… Η αντίστασή τους αναδείχτηκε με τα χρόνια σε σύμβολο της πάλης του χριστιανικού κόσμου έναντι του μουσουλμανικού καθώς είχε απομείνει ως ο μοναδικός χριστιανικός τόπος της Ανατολής (μαζί με τα Εφτάνησα που δεν τα λόγιζαν ακριβώς Ανατολή) που δεν είχε περάσει στα χέρια των Οθωμανών κι ενέπνευσε τόσο ηρωικές δράσεις όσο και τις τέχνες με τα γράμματα.
Μετά από δεκάδες αποτυχημένες απόπειρες των Οθωμανών το καλοκαίρι του 1645 ένας οθωμανικός στόλος 350 πλοίων με 60.000 άνδρες απέπλευσε για την Κρήτη. Στο μεταξύ η άμυνα του νησιού είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τη Δημοκρατία της Βενετίας. Η απόβαση των Τούρκων έγινε στις 23 Ιουνίου στην ακτή κοντά στη μονή Κυράς Γωνιάς. Τα Χανιά, με ελάχιστους αλλά ηρωικούς υπερασπιστές, αγωνίστηκαν ηρωικά, αλλά παραδόθηκαν στις 22 Αυγούστου 1645.
Ακολούθησε το Ρέθυμνο στο οποίο οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στις 2 Ιουλίου 1646, καταλαμβάνοντας περιοχές της υπαίθρου. Στην πόλη του Ρεθύμνου επιτέθηκαν στα τέλη Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου και η παράδοσή της έγινε στις 13 Νοεμβρίου.
Αμέσως μετά οι δυνάμεις κινήθηκαν προς τον Χάνδακα, και έφτασαν κοντά στην πόλη την άνοιξη του 1647, στοχεύοντας όμως πρώτα στην κατάληψη των γύρω περιοχών. Μετά από ένα χρόνο ολόκληρη η ύπαιθρος είχε καταληφθεί.
Οι επιθέσεις στον Χάνδακα ξεκίνησαν το Μάιο του 1648. Το πελώριο κάστρο του Χάνδακα ήταν πρότυπο οχύρωσης, είχε πανίσχυρα τείχη πολλών χιλιομέτρων, εφτά γιγάντιους προμαχώνες και πολλά μικρά κάστρα – οχυρά υπεράσπισης και ένα πλέγμα υπονόμων και τούνελ με τα οποία επικοινωνούσαν όλα αυτά κι έφταναν μέχρι τα μετόπισθεν του εχθρού. Ταυτόχρονα με ιδιοφυή τεχνικά έργα είχε εξασφαλισμένη την τροφοδοσία του σε νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι Τούρκοι διαμόρφωσαν το στρατόπεδό τους στην περιοχή του Γιόφυρου και λίγο μετά ένα μεγαλύτερο και ισχυρότερο κοντά στη σημερινή περιοχή του Μαραθίτη και της Φορτέτσας, το οποίο ονόμασαν Νέο Χάνδακα (Nova Candia). Απέκλεισαν από όλα τα σημεία της ξηράς την πόλη, η οποία είχε πλέον επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο μόνο από τη θάλασσα. Μέσω του λιμανιού εφοδιαζόταν με πυρομαχικά και όπλα, και μόνο μέσω του ίδιου δρόμου μεταφέρονταν οι δυνάμεις στρατιωτών και τα τρόφιμα.
Πέρασαν πολλά χρόνια και η πόλη επιβίωνε στα χέρια των Ενετών και σε κατάσταση μόνιμης πολιορκίας που είχε περιόδους έντασης και περιόδους χαλάρωσης… Το γεγονός είναι πρωτοφανές στην παγκόσμια ιστορία. Μέχρι το 1666 οι Τούρκοι δεν είχαν κάνει την παραμικρή πρόοδο. παρά τις μεγάλες δυνάμεις που χρησιμοποιούσαν και τα σύγχρονα, για την εποχή, μέσα τους. Τα Τείχη της πόλης άντεχαν, και σταδιακά στον πόλεμο έμπαιναν και δυνάμεις από τα άλλα χριστιανικά κράτη της Ευρώπης, στο πλευρό των πολιορκούμενων.
Χαρακτηριστικό στοιχείο της πολιορκίας ήταν ο «υπόγειος πόλεμος», ο πόλεμος των υπονόμων. Τόσο οι υπερασπιστές του Χάνδακα όσο και οι Τούρκοι έσκαβαν κάτω από το έδαφος λαγούμια, τα οποία έφθαναν μέχρι την πλευρά που βρισκόταν ο αντίπαλος, και τα πυροδοτούσαν, προκαλώντας θύματα και ζημιές. Συχνά οι αντίπαλοι συναντιόντουσαν, καθώς έσκαβαν, και οι μάχες πλέον γίνονταν κάτω από το έδαφος.
Στα τέλη του 1666 στην Κρήτη στάλθηκε ο Μέγας Βεζίρης Αχμέτ Κιοπρουλή, με την εντολή του σουλτάνου να λήξει όσο γίνεται γρηγορότερα η υπόθεση του Χάνδακα. Λίγο καιρό μετά έφτασε ο Φραντζέσκο Μοροζίνι, ως αρχιστράτηγος των Ενετών και των άλλων ευρωπαϊκών στρατευμάτων που υπερασπίζονταν τον Χάνδακα.
Οι Τούρκοι από την άνοιξη του 1667 ξεκίνησαν την τελική φάση της πολιορκίας για την πτώση του Χάνδακα αποφασισμένοι ή να καταλάβουν την πόλη ή να δεχθούν την αποτυχία τους. Τότε δύο δυσάρεστα γεγονότα έπαιξαν το ρόλο τους… Η προδοσία του Ενετού μηχανικού Ανδρέα Μπαρότση, ο οποίος στα τέλη του 1667 έφυγε κρυφά από τον Χάνδακα και παρουσιάστηκε στον Κιοπρουλή, παραδίδοντάς του τα σχέδια των Τειχών και του φρουρίου του Χάνδακα και υποδεικνύοντας ως ευάλωτα για τις επιθέσεις σημεία τους προμαχώνες του Αγίου Ανδρέα και της Σαμπιονέρα. Το σχέδιο αυτό ακολουθήθηκε επιτυχημένα από τον αρχιστράτηγο των Τούρκων. Σχεδόν ταυτόχρονα οι Γάλλοι υπερασπιστές της πόλης απογοητευμένοι και μετά από πολλές διαφωνίες με τους Ενετούς αποχώρησαν αποδυναμώνοντας επιπλέον την άμυνα τον Ιούλιο του 1669.
Έχοντας μείνει με ελάχιστους μόνο υπερασπιστές, χωρίς εφόδια σε μια πόλη ερειπίων, ο Μοροζίνι αναγκάστηκε να ζητήσει συνθηκολόγηση.
Η συνθήκη παράδοσης της πόλης υπογράφτηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1669 από τον Κιοπρουλή Πασά και τον Φραντσέσκο Μοροζίνι. Τα μεσάνυχτα της 26ης Σεπτεμβρίου 1669, οι Ενετοί κατέβασαν τον πελώριο Σταυρό που είχαν στήσει στα 1648, στο πιο ψηλό μέρος του φρουρίου στο Πύργο του Μαρτινέγκο, σε ανάμνηση μιας μεγάλης νίκης τους κατά των Τούρκων. Κατά την παράδοση του Χάνδακα παραδόθηκαν στον Κιοπρουλή 83 κλειδιά δημοσίων κτιρίων της πόλης και του φρουρίου μέσα σε ένα ασημένιο πιάτο και ο Κιοπρουλής έριξε 600 δουκάτα μέσα στο καπέλο του Βενετσάνου απεσταλμένου και από 400 για τους δύο συνοδούς του. Στην τελετή παράδοσης της πόλης παραβρέθηκαν εκτός άλλων ο μικρός αδελφός του Κιοπρουλή, Μουσταφάς Μπέης και ο Αντρέας Μπαρότσης, ουσιαστικός συντελεστής της προδοσίας της πόλης.
Συνολικά οι Τούρκοι χρειάστηκαν σχεδόν 25 χρόνια για να καταλάβουν ολόκληρη την Κρήτη. Γενιές στρατιωτών τους χάθηκαν σ’ αυτή την προσπάθεια. Πληροφορίες από οθωμανικά αρχεία κάνουν λόγο για περισσότερους από 135.000 άντρες και για εκατοντάδες πλοία ενώ τουλάχιστον δύο πασάδες έχασαν τα κεφάλια τους γιατί δεν τα είχαν καταφέρει νωρίτερα…
Η πολιορκία του Χάνδακα, σημερινού Ηρακλείου Κρήτης, πέρασε στην παγκόσμια ιστορία σαν η πιο μακροχρόνια πολιορκία που είχε υπάρξει ποτέ κι έγινε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης … Ίσως δεν είναι σύμπτωση ότι σχεδόν αμέσως μετά άρχισε η φθορά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η μακρά πορεία προς την παρακμή της.
ΙΟΥΔΑΣ ΙΣΚΑΡΙΩΤΗΣ . Ο ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΔΟΤΗΣ
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που έχει συνδεθεί με το απόλυτο κακό στη χριστιανική πίστη
Έχει μείνει στην ιστορία ως η προσωποποίηση της προδοσίας. Κι όμως, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης με το φιλί του στο μάγουλο του Ιησού έθεσε σε κίνηση όλο το θεϊκό σχέδιο που οδήγησε στην Ανάσταση και τελικά στην Σωτηρία των ανθρώπων, σύμφωνα με την χριστιανική πίστη. Ο Ιούδας, είναι ένας από τους ανθρώπους που έχει μισηθεί όσο λίγοι στην ανθρώπινη ιστορία, ενώ την ίδια στιγμή το μυστήριο γύρω από τον ίδιο παραμένει πυκνό με ορισμένους μελετητές να αμφισβητούν ακόμα και την ύπαρξή του. Ποιος ήταν τελικά στην πραγματικότητα ο Ιούδας, γιατί πρόδωσε τον Ιησού και ποιοι ήταν αυτοί που τον θεωρούσαν τον σπουδαιότερο απόστολο του Χριστού;
Ιούδας ο Ισκαριώτης
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα Ευαγγέλια εμφανίζονται τρεις άνθρωποι που φέρουν το όνομα Ιούδας, το οποίο ήταν αρκετά σύνηθες εκείνη την εποχή. Το «Ιούδας» στα εβραϊκά σημαίνει «Αυτός που έχει υμνηθεί» ή «Ας υμνήσουμε το Θεό». Ωστόσο, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης παρουσιάζεται πάντοτε με το προσωνύμιό του, ώστε να διακρίνεται από τους υπολοίπους.
Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για την ζωή του Ιούδα πριν συναντήσει τον Χριστό και γίνει ένας από τους 12 μαθητές του. Οι μελετητές προσπάθησαν να βρουν πρώτα απ’ όλα πληροφορίες από το προσωνύμιο «Ισκαριώτης». Η πιο πιθανή ερμηνεία συνδέει τη λέξη με το εβραϊκό «Ishq’riyoth», δηλαδή αυτός που είναι από την πόλη Κεριώθ, τη σημερινή δηλαδή Horbet el Qarjatejn. Εξάλλου συνηθιζόταν εκείνη την εποχή να ονομάζεται κάποιος με τη συνοδεία της πόλης από την οποία καταγόταν. Αν η ερμηνεία αυτή ευσταθεί έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς έτσι ο Ιούδας θα ήταν ο μοναδικός μαθητής του Ιησού από την περιοχή της Ιουδαίας καθώς όλοι οι υπόλοιποι γνωρίζουμε ότι κατάγονταν από την Γαλιλαία.
Μια δεύτερη ερμηνεία γύρω από το «Ισκαριώτης» συνδέει τη λέξη με τo θρησκευτικό πολιτικό κίνημα των Ζηλωτών. Συγκεκριμένα, θεωρείται ότι είναι σημιτική-αραμαϊκή μεταγραφή της λατινικής λέξης sicarius που σημαίνει ληστής, όπως παραδίδει ο Φλάβιος Ιώσηπος. Οι Σικάριοι ήταν μια από τις πλέον ριζοσπαστικές και εξτρεμιστικές ομάδες των Ζηλωτών, οι οποίοι εναντιώνονταν στην ρωμαϊκή κατοχή της Ιουδαίας και εκτελούσαν ένα είδος ένοπλου αντάρτικου πόλεων. Φέρεται να αναμειγνύονταν μέσα στα πλήθη και να χτυπούσαν όσους θεωρούσαν εχθρούς τους -είτε Ρωμαίους είτε Ιουδαίους- χρησιμοποιώντας ένα μαχαίρι (στα λατινικά sicar). Κατόπιν εξαφανίζονταν στο πλήθος. Ωστόσο, επίσημα μέσω των Ευαγγελίων δεν υπάρχει καμία αναφορά που να στηρίζει αυτήν την άποψη.
Όσον αφορά τη ζωή του, πληροφορίες φέρεται να δίνει ένα χειρόγραφο της Ιεράς Μονής Ιβήρων, αντίγραφο του οποίου βρίσκεται στο Κελί του Αγίου Γοβδελά του Πέρσου της Ιεράς Μονής Ιβήρων, το οποίο αντέγραψε και εξέδωσε ο Αγιορείτης Ιερομόναχος Αβέρκιος το 1895 και 1896 στην Βάρνα. Το χειρόγραφο παρουσιάζει για τον Ιούδα μια ιστορία που έχει πολλά κοινά με αυτή του… Οιδίποδα. Ο Ιούδας εκδιώχνεται όταν γεννιέται από τους γονείς του επειδή η μητέρα του έχει δει όνειρο ότι το παιδί που θα γεννήσει θα σκοτώσει τον πατέρα του. Τελικά, μεγαλώνοντας πατέρας και γιος συναντιούνται και ο Ιούδας σκοτώνει τον πατέρα του, χωρίς να ξέρει ποιος είναι, ενώ στη συνέχεια παντρεύεται την μητέρα του και κάνουν παιδιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εν λόγω ιστορία, η οποία μάλλον μπορεί να θεωρηθεί… μυθιστόρημα, ο πατέρας του Ιούδα ονομάζεται Ρόβελ, ενώ στα Ευαγγέλια του Κανόνα παραδίδεται ότι ο Ιούδας είναι γιος του Σίμωνα.
Ελάχιστα είναι γνωστά για τον Ιούδα και η ιστορία του είναι τόσο μυστήρια που ορισμένοι μελετητές μάλιστα έχουν φτάσει στο σημείο να αμφισβητούν την ύπαρξή του και να θεωρούν ότι ο χαρακτήρας του είναι φανταστικός. «Κανείς δεν έχει καταφέρει με επιτυχία να εντοπίσει καμία αξιόπιστη, ανεξάρτητη από τα Ευαγγέλια, πηγή σχετικά με τον Ιούδα και γι’ αυτό ορισμένοι μελετητές δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι υπήρξε ιστορικά», αναφέρει η Σούζαν Γκούμπαρ, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, στο βιβλίο της «Ιούδας».
Η ζωή του μέσα από τα Ευαγγέλια
Πολύ λίγα πράγματα γνωρίζουμε σχετικά με τη ζωή του Ιούδα Ισκαριώτη μέσα από τα Ευαγγέλια του Κανόνα- Μάρκου, Ματθαίου, Λουκά και Ιωάννη- αλλά και μέσα από τις Πράξεις των Αποστόλων. Οι τέσσερις Ευαγγελιστές σε ορισμένα χωρία μας παραθέτουν πληροφορίες σχετικά με τον χαρακτήρα του Ιούδα, ενώ φυσικά εστιάζουν σε αυτόν ως τον άνθρωπο που πρόδωσε τον Χριστό.
Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές παρουσιάζουν εξ αρχής με μελανά χρώματα τον Ιούδα χαρακτηρίζοντας τον ως αυτόν που στη συνέχεια θα προδώσει τον Χριστό. Ο Λουκάς πολύ νωρίς τον χαρακτηρίζει «ὁς καί εγένετο προδότης» (Λουκ. 6, 16: ο οποίος και έγινε προδότης), και ο Μάρκος «ὁς καί παρέδωκεν αὐτόν» (Μάρκος 3, 19: ο οποίος και παρέδωσε αυτόν), ενώ ο Ιωάννης λέει «ὁ μέλλων αὐτόν παραδιδόναι» (Ιω. 12, 4: αυτός που επρόκειτο να τον παραδώσει) και ο Ματθαίος τον χαρακτηρίζει «ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν» (Ματθ. 10,4: ο οποίος και παρέδωσε αυτόν).
Από τον Ιωάννη μαθαίνουμε λίγα στοιχεία περισσότερα σχετικά με τη δράση του Ιούδα πριν την προδοσία. Φαίνεται ότι ο Ιούδας δεν ήταν μορφωμένος άνθρωπος, ωστόσο κατείχε πρακτικές ικανότητες και καλές ιδιότητες που τον έκαναν να ξεχωρίζει, γι’ αυτό και ανέλαβε τα καθήκοντα του οικονόμου κρατώντας το ταμείο (το γλωσσόκομον) των μαθητών και του Χριστού. Ο Ιωάννης στα χωρία 12,3 έως και 12,8 αναφέρεται στην ιστορία σχετικά με την Μαρία, την αδερφή του Λάζαρου, η οποία άλειψε τα ποδιά του Ιησού με ένα λίτρο «μύρου γνησίου και πολυτίμου» και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Ο Ιούδας φέρεται να αντιδρά γιατί όπως λέει θα μπορούσαν να πουλήσουν αυτό το μύρο για 300 δηνάρια και να δώσουν τα χρήματα στους φτωχούς. Ο Ιωάννης τότε σχολιάζει: «εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ᾿ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν». (Ιω. 12,6: Είπε αυτό, όχι διότι είχε κανένα ενδιαφέρον για τους πτωχούς, αλλά γιατί ήταν κλέπτης, και είχε το κουτί των εισφορών, και κρατούσε για τον εαυτόν του τα χρήματα, που έβαζαν σε αυτό).
Σε ένα άλλο σημείο, όπου παραδίδεται η ομιλία του Ιησού στην Καπερναούμ, η αποκαλούμενη ομιλία του «Αρτου της ζωής» (Ιω. 6, 22-59), αρκετοί μαθητές αναφέρεται ότι δυσανασχέτησαν από τα λεγόμενά του Χριστού σχετικά με την διαδικασία της Θείας Ευχαριστίας (ειδικά στην αναφορά ότι θα μεταλαμβάνουν το Σώμα Του). Πολλοί μαθητές του ευρύτερου κύκλου έφυγαν και έμειναν μόνο οι δώδεκα. Ο Χρίστος ανέφερε τότε: «ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα ἐξελεξάμην; καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν. ἔλεγε δὲ τὸν ᾿Ιούδαν Σίμωνος ᾿Ισκαριώτην· οὗτος γὰρ ἔμελλεν αὐτὸν παραδιδόναι, εἷς ὢν ἐκ τῶν δώδεκα» (Ιω. 6, 68-71: Απεκρίθη σε αυτούς ο Ιησούς· «εγώ δεν εξέλεξα και κάλεσα εσάς τους δώδεκα; Προσέξτε μήπως και εσείς σκανδαλισθείτε. Διότι ένας από σας είναι διάβολος εξαιτίας του φοβερού έργου, το οποίον πρόκειται να κάνει. Υπονοούσε τον Ιούδα τον υιό του Σίμωνος, τον Ισκαριώτην. Διότι αυτός έμελλε να τον παραδώσει στους εχθρούς, μολονότι ήταν ένας από τους δώδεκα). Σύμφωνα λοιπόν με μερικούς ερευνητές ο Ιούδας από το σημείο αυτό αρχίζει την απομάκρυνσή του από τον Χριστό και προετοιμάζεται η προδοσία του.
Όσον αφορά την προδοσία και οι τέσσερις Ευαγγελιστές παρουσιάζουν τον Ιούδα να έρχεται σε συμφωνία με τους Ιουδαίους Αρχιερείς και με σημάδι το φιλί στο μάγουλο να αποκαλύπτει στους στρατιώτες ποιος είναι ο Χριστός ώστε να τον συλλάβουν. Νωρίτερα, στον Μυστικό Δείπνο ο Ιούδας έχει λάβει ένα κομμάτι ψωμί από τον Ιησού, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο δείχνει ποιος είναι αυτός που θα τον προδώσει. Σύμφωνα με τον Ιωάννη, με αυτόν τον τρόπο «μπήκε ο Σατανάς μέσα στον Ιούδα». Την επιρροή του Σατανά αναφέρει και ο Λουκάς ο οποίος αναφέρει: Εἰσῆλθε δὲ ὁ σατανᾶς εἰς Ἰούδαν τὸν ἐπικαλούμενον Ἰσκαριώτην (Λουκ. 22,3: Μπήκε ο σατανάς στον Ιούδα, τον επονομαζόμενον Ισκαριώτην).
Το περιστατικό με το ψωμί αναφέρει και ο Ματθαίος, ο οποίος συμπληρώνει τα λόγια του Ιησού με τα οποία αυτός, αν και αποδέχεται τα όσα πρόκειται να συμβούν, καταδικάζει τον Ιούδα: «ὁ μὲν υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑπάγει καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ· οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾿ οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται· καλὸν ἦν αὐτῷ εἰ οὐκ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος» (Ματθ. 26,24: Ο μεν υιός του ανθρώπου απέρχεται από την ζωή αυτήν, όπως ακριβώς είναι γραμμένο εις την Αγία Γραφή γι’ αυτόν· αλλοίμονο όμως στον άνθρωπο εκείνον, δια του οποίου ο υιός του ανθρώπου παραδίδεται· προτιμότερο θα ήταν γι’ αυτόν να μη είχε γεννηθεί ο άνθρωπος εκείνος»).
Στη συνέχεια, ο Ιούδας πηγαίνει στους αρχιερείς ρωτώντας ποιο αντίτιμο επιζητούν για να παραδώσει τον Ιησού. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το ποσό αυτό ήταν 30 αργυρά νομίσματα.
Το τέλος του Ιούδα
Στον Ιούδα μετά την προδοσία αναφέρεται μόνο ο Ματθαίος από τους Ευαγγελιστές, ενώ μια ακόμα αναφορά υπάρχει και στις Πράξεις των Αποστόλων. Ο Ματθαίος αναφέρει ότι ο Ιούδας βλέποντας ότι η προδοσία του οδήγησε στην καταδίκη σε θάνατο του Χριστού μετανιώνει καθώς, όπως λέει, «παραδοὺς αἷμα ἀθῷον» (Ματθ. 27,4: παρέδωσα αίμα αθώο). Προφανώς ο ίδιος δεν πίστευε ότι η σύλληψη του Ιησού θα έφτανε σε τέτοιο σημείο. Έτσι, πήγε στους αρχιερείς δίνοντας τους πίσω τα χρήματα της προδοσίας, ενώ στη συνέχεια έβαλε τέλος στη ζωή του δια απαγχονισμού. Επίσης, σημειώνεται ότι με τα χρήματα αγοράστηκε από τους αρχιερείς «ο αγρός του κεραμέως».
Από την άλλη στις Πράξεις των Αποστόλων, τις οποίες έχει γράψει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, παραδίδεται ότι ο Ιούδας αγόρασε ο ίδιος ένα χωράφι με αυτά τα χρήματα και εκεί έπεσε γονατιστός κάτω και «χύθηκαν έξω όλα τα σπλάγχνα του» (πρηνὴς γενόμενος ἐλάκησε μέσος, καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ, Πραξ. 1,18). Οι μελετητές θεωρούν ότι οι δύο αυτές διαφορετικές εκδοχές μπορούν εύκολα να συνδυαστούν με τον Ματθαίο να αναφέρει το είδος του θανάτου (απαγχονισμός) και τον Λουκά τον τελικό τρόπο (επειδή έπεσε, ίσως επειδή κόπηκε το σκοινί, και χύθηκαν τα σπλάχνα του). Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο τρόπος αυτός θανάτου που περιγράφεται στις Πράξεις ήταν συχνός για όσους τιμωρούσε ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη.
Τα αίτια της προδοσίας
Τι ήταν αυτό που οδήγησε ωστόσο τον Ιούδα να προδώσει τον Χριστό; Η πιο απλή εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι η φιλαργυρία του. Όπως άλλωστε είδαμε σύμφωνα με τον Ιωάννη, ο Ιούδας ήδη έκλεβε χρήματα από το κοινό ταμείο των μαθητών και του Χριστού. Ωστόσο, η άποψη αυτή δεν μπορεί να στηριχτεί απόλυτα καθώς τα τριάντα αργύρια που έλαβε δεν ήταν τόσο σπουδαίο ποσό εκείνη την εποχή. Ωστόσο, εδώ μπορεί να συνδυαστεί η ερμηνεία που έχει προτείνει η καθηγήτρια Χριστιανικής Προέλευσης και Καινής Διαθήκης του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Έλεν Μποντ. Σύμφωνα με την ίδια, υπεύθυνοι μπορούν να θεωρηθούν οι Ιουδαίοι Αρχιερείς, οι οποίοι ίσως γνώριζαν τις αδυναμίες και τα ελαττώματα του Ιούδα, και τον χειραγώγησαν με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχουν τελικά τους σκοπούς τους.
Ωστόσο, οι μελετητές θεωρούν ότι βασικότερη αιτία μπορεί να θεωρηθεί ότι ο Ιούδας δεν μπόρεσε να κατανοήσει το πραγματικό νόημα της μεσσιανικής ιδιότητας του Ιησού. Αν θεωρήσουμε μάλιστα ως γεγονός τη θεωρία που θέλει να ήταν μέλος του ιουδαϊκού κινήματος των Ζηλωτών και ειδικά των Σικάριων, ο Ιούδας ίσως έβλεπε τον Μεσσία ως τον εθνικό απελευθερωτή των Ιουδαίων από την ρωμαϊκή κυριαρχία. Έτσι, όταν διαπίστωσε ότι ο Χριστός μιλούσε για Βασιλεία των Ουρανών και όχι επίγεια Βασιλεία οδηγήθηκε σε αυτήν την πράξη.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ακόμα μια άποψη που αναφέρει ότι ο Ιούδας παρακινήθηκε από φιλοπατρία. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, ο Ιούδας πίστευε ότι αν προδοθεί ο Ιησούς θα επακολουθούσε επανάσταση του λαού, ο οποίος είχε υποδεχθεί τον Ιησού σαν ήρωα, κι έτσι θα καταλυόταν ο ρωμαϊκός ζυγός.
Η άλλη οπτική
Κοιτάζοντας την ιστορία της προδοσίας από μια πιο αποστασιοποιημένη πλευρά θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί αν θα έπρεπε να καταδικάζουμε τόσο φανατικά την πράξη του Ιούδα από την στιγμή που εξαιτίας της συντελέστηκε ο σκοπός για τον οποίο είχε έρθει ο Ιησούς στον επίγειο κόσμο: η σταύρωση και τελικά η Ανάσταση.
Πολλοί μελετητές μάλιστα έχουν υποστηρίξει ότι η ταύτιση του Εβραίου Ιούδα με τον προδότη συντέλεσε στην μόνιμη δίωξη που αντιμετώπιζε το έθνος των Εβραίων ανά τον κόσμο στην μετά Χριστού εποχή με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα από τη ναζιστική μηχανή του Χίτλερ.
Ο Καναδός καθηγητής Ουίλιαμ Κλάσεν, σε μια βιογραφία του Ιούδα που εξέδωσε το 1997 υποστήριξε ότι πολλές από τις λεπτομέρειες της προδοσίας του έχουν εφευρεθεί ή παρουσιαστεί υπερβολικά από τους πρωτοχριστιανούς ηγέτες της εκκλησίας.
Στο πλαίσιο αυτό, μια άλλη οπτική ήρθε να προσθέσει και η ανακάλυψη ενός χειρογράφου το 2006 που έγινε γνωστό ως «Ευαγγέλιο του Ιούδα». Το εν λόγω χειρόγραφο 13 σελίδων αν και είχε πρωτοανακαλυφθεί το 1978 από γεωργούς στην Αίγυπτο είχε στη συνέχεια χαθεί μέχρι που έφτασε στα χέρια της National Geographic Society, η οποία και το μετέφρασε και το παρουσίασε το 2006. Το «Ευαγγέλιο του Ιούδα» θεωρείται ότι γράφτηκε γύρω στο 150μΧ και είναι γραμμένο στα κοπτικά, ενώ ένα τελευταίο κομμάτι του είναι στα αιγυπτιακά, ωστόσο αυτή η τελική μορφή που έχουμε στα χέρια μας θεωρείται ότι είναι μετάφραση από τα ελληνικά και χρονολογείται γύρω στο 3ο αιώνα μΧ.
Το «Ευαγγέλιο του Ιούδα» είναι ένα γνωστικό κείμενο. Οι γνωστικοί χριστιανοί, οι οποίοι κηρύχτηκαν αιρετικοί από την επίσημη Εκκλησία, θεωρούσαν ότι ο υλικός κόσμος είναι φυλακή και πως μέσα από την αληθινή γνώση μπορούσε να κατανοήσει κανείς το μυστικό της αλήθεια και να επιζητήσει την απελευθέρωση από την υλική ύπαρξή του. Το κείμενο αυτό δίνει μια τελείως διαφορετική εικόνα για τη σχέση του Ιούδα με τον Ιησού. Εδώ, ο Ιούδας εμφανίζεται ως ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού με τον τελευταίο να του ζητά να τον προδώσει ώστε να ελευθερωθεί από το «ανθρώπινο σαρκίο του» και να επιτελέσει το έργο του καθώς ο Ιούδας εμφανίζεται να είναι ο μόνος που μπορεί να κατανοήσει το πραγματικό περιεχόμενο των λόγων του Χριστού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη αναφορά σε ένα απόκρυφο έργο που αποκαλείται «Ευαγγέλιο του Ιούδα» γίνεται στα συγγράμματα του θεολόγου Ειρηναίου της Λυών, του χριστιανού επισκόπου του γαλλικού Λούγδουνου που έζησε στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. Στο έργο του προσπάθησε να αποκηρύξει τον γνωστικισμό και στο «Κατά Αιρέσεων» (ή «Έλεγχος και Ανατροπή της Ψευδωνύμου Γνώσεως») και αναφέρει: «Λέγεται ότι ο Ιούδας ο προδότης τα γνώριζε πολύ καλά αυτά και μόνο εκείνος είχε πληροφορηθεί την αλήθεια, όπως κανένας άλλος, φέρνοντας έτσι σε πέρας το μυστήριο της προδοσίας. Μέσω αυτού, όλα τα πράγματα, επίγεια και επουράνια, οδηγήθηκαν στη διάλυση. Παρουσιάζουν δε ως αποδεικτικό στοιχείο ένα πλαστούργημα, το οποίο αποκαλούν το ‘Ευαγγέλιο του Ιούδα’».
Η μετάφραση που παρουσίασε η National Geographic Society πάντως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις καθώς θεωρήθηκε ότι παράφραζε το κοπτικό κείμενο, ενώ σε πολλά σημεία είχαν προστεθεί αυθαίρετα κομμάτια λόγου ώστε να συμπληρωθούν όσα έλειπαν και για να παρουσιάσουν μια τελείως διαφορετική εικόνα του Ιούδα.
Σε κάθε περίπτωση, το κείμενο αυτό φαίνεται ότι γράφτηκε τουλάχιστον έναν αιώνα με την ζωή και την Ανάσταση του Χριστού, όπως και τα περισσότερα από τα λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια, οπότε θα ήταν πρακτικά αδύνατο ο άγνωστος συγγραφέας του να γνώριζε τι ακριβώς έχει συμβεί. Με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως ιστορικό κείμενο.
«Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε γιατί ο Ιούδας έκανε ό,τι έκανε», αναφέρει ο Ρόμπερ Κάργκιλ, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κλασσικών και Θρησκευτικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Αϊόβα των ΗΠΑ. «Η μεγάλη ειρωνεία φυσικά είναι ότι χωρίς την προδοσία του Ιούδα, ο Ιησούς δεν θα είχε παραδοθεί στους Ρωμαίους και δεν θα είχε σταυρωθεί. Χωρίς τον Ιούδα, δεν θα είχαμε την βασική ουσία του Χριστιανισμού, δεν θα είχαμε την Ανάσταση».
ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΠΛΗΜΜΥΡΑ . Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ
Σε όλη την ιστορία, ειπώθηκε ότι υπήρξε μια καθολική πλημμύρα που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα επεισόδιο άφθονων και ασταμάτητων βροχοπτώσεων που, χωρίς κανένα διάλλειμα , κατέληξαν να πλημμυρίσουν το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αμφιβάλλουν για την ύπαρξη της παγκόσμιας πλημμύρας, συμπεριλαμβανομένων των επιστημόνων.
παγκόσμιος κατακλυσμός
Το όνομα Universal Flood προσπαθεί να συλλέξει, γενικά, τα γεγονότα που σχετίζονται με μια κατάσταση υποτιθέμενης συνεχούς βροχής που προκαλεί έναν Παγκόσμιο γεγονός ικανό να σβήσει τους ανθρώπους από το πρόσωπο της Γης, εκτός από ορισμένους εκλεκτούς.
Μόνο ένας άνθρωπος και η οικογένειά του και μια σειρά από ζώα σώζονται από την οργή ενός ή περισσότερων θεών. Σε πολλές ιστορίες πρόκειται για την εκδίκηση των θεών για ανθρώπινες αταξίες ή αμαρτίες ενώπιον του θείου νόμου (βασιλικού ή ιερατικού). Άλλοι θεοί, ημίθεοι ή ήρωες μίλησαν στον εκλεκτό λαό για τα δρακόντεια σχέδιά τους να σώσουν την ανθρωπότητα. Όταν η θρησκεία είναι μονοθεϊστική, ο ίδιος θεός που τιμωρεί την ανθρωπότητα είναι αυτός που σώζει την ανθρωπότητα μέσω λίγων ανθρώπων της επιλογής του. Με λίγα λόγια, αυτή είναι η γενική ινδοευρωπαϊκή πλημμύρα.
Για τους δυτικούς πολιτισμούς, η βιβλική μυθολογία (ή η πραγματικότητα για τους ανθρώπους της πίστης) λέει πώς ο Θεός τιμώρησε τους ανθρώπους στο βιβλίο της Γένεσης. Η ανθρώπινη κακή συμπεριφορά οδήγησε τον Θεό να τιμωρήσει την ανθρωπότητα πλημμυρίζοντας ολόκληρη τη γη. Οι εκλεκτοί ήταν ο Νώε και η οικογένειά του. Στην περίπτωση αυτή, ο Θεός είναι ο «τιμωρός» και «σωτήρας» της ανθρωπότητας. Ο Νώε επιλέχθηκε για να διαιωνίσει το είδος και να γίνει ο ιδρυτής μιας φυλής ή ενός έθνους.
Η βιβλική μυθολογία προέρχεται από ένα άλλο μέρος πολύ, πολύ μακριά: οι Βαβυλώνιοι. Οι πολυθεϊστές που κυβέρνησαν την «Εύφορη Ημισέληνο», συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Μεσοποταμίας, της Συρίας και της Τουρκίας, ανέπτυξαν και διεύρυναν την έννοια της παγκόσμιας πλημμύρας στην ποίηση του έπους του Γκιλγκαμές και τις παραλλαγές της. Σε αυτό το ποίημα, οι θεοί τιμώρησαν την ανθρωπότητα, αλλά ο πληροφοριοδότης μιας άλλης δευτερεύουσας θεότητας έσωσε την ανθρωπότητα.
Ο ελληνικός μύθος του παγκόσμιου κατακλυσμού
Στην ελληνική μυθολογία, οι θεοί δημιούργησαν πέντε ανθρώπινες φυλές, με την τελευταία να είναι το χειρότερη . Ο Δίας (ο υπέρτατος θεός του Ολύμπου), οργισμένος από το κακό της ανθρωπότητας, αποφάσισε να δημιουργήσει μια τρομερή και τελικά παγκόσμια πλημμύρα για να τους τελειώσει. Εκείνη την εποχή, ο Δίας ήταν ο σημαντικότερος θεός στο ελληνικό πάνθεον.
Ο Προμηθέας ήταν ένας Τιτάνας φιλικός προς τους θνητούς που τιμήθηκε επειδή έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους για χρήση. Ο Προμηθέας τιμωρήθηκε από τον Δία γι’ αυτό. Αλλά ο Προμηθέας έκανε περισσότερα για την ανθρωπότητα, ήταν ο σωτήρας της ανθρωπότητας: είπε στον γιο του Δευκαλίωνα και στη γυναίκα του ότι σχεδίαζαν να πλημμυρίσουν και να καταστρέψουν την ανθρωπότητα. Ο Προμηθέας είπε στον γιο του Δευκαλίωνα να φτιάξει μια βάρκα μεγάλη ή μικρή και να έχουν όλα όσα χρειάζονταν για να προστατευτούν από τον γενικό κατακλυσμό. Έτσι επέζησαν.
Στο τέλος του μεγάλου κατακλυσμού, μετά από εννέα μέρες και εννέα νύχτες, όταν η γη στέγνωσε και τα νερά υποχώρησαν στη θάλασσα, η κιβωτός του Δευκαλίωνα προσγειώθηκε στον Παρνασσό, όπου βρισκόταν το μαντείο της θεάς Θέμιδος.
Ο Δευκαλίωνας και η Πύρα μπήκαν στο ναό για να τους πουν από το μαντείο τι να κάνουν για να ξανακατοικήσουν η γη, και η θεά τους είπε μόνο: «Γυρίστε και πετάξτε τα οστά της «μάνας» σας». Ο Δευκαλίωνας και η γυναίκα του μάντεψαν ότι το μαντείο αναφερόταν στον βράχο (θεά Gaia). Με αυτόν τον τρόπο, η πέτρα που πέταξε ο Δευκαλίωνας μετατράπηκε σε άντρα, και η πέτρα που πέταξε η Πύρα έγινε γυναίκα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε το νέο και ανανεωμένο ανθρώπινο είδος από δύο ανθρώπους. Η πρώτη από αυτές, η Ελένη, γέννησε τους Έλληνες.
Η ελληνική μυθολογία μοιάζει πολύ με άλλους της ευρύτερης περιοχής μύθους: ο Δίας ήταν ο θεός της τιμωρίας που ήθελε να καταστρέψει την ανθρωπότητα, που έγινε κακή με το να μην υπακούει στους νόμους των θεών, ένας άλλος θεός ή ημίθεος ( Προμεηθέας) φανέρωσε το σχέδιο του Δία σε έναν εκλεκτό. και η οικογένειά του τελευταίου κατασκευάζει μια κιβωτό ενώ ο Δίας παράγει ένα γεγονός τιμωρίας στο οποίο πρωταγωνιστεί η επίμονη και άφθονη βροχή, ο εκλεκτός διασώζεται και είναι υπεύθυνος για την επανεκκίνηση της ανθρωπότητας.
Υπήρξε πράγματι;
Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει έως και 500 ιστορίες του Μεγάλου Κατακλυσμού σχεδόν από κάθε πολιτισμό, πληροφορίες που υποστηρίζονται από σύγχρονα γεωλογικά και αρχαιολογικά δεδομένα, καθώς και από βιβλικές αφηγήσεις. Μεταξύ αυτών, εμφανίζεται σε πολιτισμούς που σχετίζονται με το Τιαχουάνακο της Βολιβίας, πιθανώς την αρχαιότερη πόλη στον κόσμο, όπου υπάρχουν ίχνη μεγάλης πλημμύρας, ένα φαινόμενο που ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι είναι γνωστό ως «Παγκόσμια Πλημμύρα». επίσης σε άλλους προκολομβιανούς πολιτισμούς, όπως οι Μεσοαμερικανοί Τολτέκοι των Μάγια, στα ιερά τους βιβλία, όπως το Popol Vuh και το Chilam Balam, ή οι Αζτέκοι.
. Υπάρχουν παρόμοιες παραδόσεις στην Ινδία, που έχουν παραδοθεί με στοιχεία των δικών τους παραδόσεων., κρατώντας όμως τα βασικά στοιχεία του Μεγάλου Κατακλυσμού και τη θαυματουργική σωτηρία λίγων. Στην Αυστραλία, την Περσία, τη νοτιοδυτική Τανζανία, την Ιαπωνία και άλλους πολιτισμούς με περισσότερο ή λιγότερο παγκόσμια επιρροή.
Η επιστημονική κοινότητα προτείνει μια μεγάλη κοσμική καταστροφή που υπήρξε πριν από 9.000 με 12.000 χρόνια που θα έδωσε τέλος σε μεγάλους πολιτισμούς εκείνης της εποχής στη Γη και έμεινε στη συλλογική μνήμη αναρίθμητων ανθρώπων ως «καθολικός κατακλυσμός». Μια ιστορία στην οποία οι επιστημονικές εικασίες αναμειγνύονται με διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις, στις οποίες οι συμπτώσεις είναι πολύ σημαντικές, αν και καθεμία από αυτές κρύβει τις δικές της πολιτιστικές ιδιαιτερότητες.
TI ΘΑ ΠΑΘΕΙ Η ΓΗ ΟΤΑΝ Ο ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ ΕΝΩΘΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΜΑΣ
Ξεκινώντας ως μια μικροσκοπική κουκκίδα σε απόσταση, ο γαλαξίας γνωστός ως Ανδρομέδα (αριστερά στην πρώτη φωτογραφία) φαίνεται αβλαβής με μια πρώτη ματιά. Οι γήινοι του μέλλοντος θα μπορούσαν να συγχωρεθούν για τον πανικό τους, καθώς η Ανδρομέδα θα κινείται πιο κοντά στον γαλαξία μαςΟ πρώην μικρός γαλαξίας δεσπόζει τώρα στο πλάνο της εικόνας από υπολογιστή, καθώς καταπίνει τον Γαλαξία μας
Οι επιστήμονες δίνουν απάντηση στο ερώτημα. Yπάρχουν καλά και κακά νέα
Πρόκειται για μια προδιαγεγραμμένη συνάντηση. O Milky Way και ο γαλαξίας της Ανδρομέδας πλησιάζουν ο ένας τον άλλο με ταχύτητα 110χλμ το δευτερόλεπτο. Με την απόσταση μεταξύ Γης και Ανδρομέδας να είναι 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός η ταχύτητα μοιάζει ελάχιστη όμως το ραντεβού δεν πρόκειται να χαθεί. Η βαρύτητα ανάμεσα στους δύο Γαλαξίες έχει φροντίσει γι’ αυτό.
Σε περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση θα εκμηδενιστεί και οι δύο γαλαξίες θα γίνουν ένα δημιουργώντας μια τεράστια γαλαξιακή… μπάλα.
Μετά τη σύγκρουση των δύο γαλαξιών, ένας αμέτρητος αριθμός αστεριών θα εκτοξευτούν να περιστρέφονται στο διάστημα καθώς η Ανδρομέδα και ο Γαλαξία μας θα χάσουν τις προηγούμενες μορφές τους
Η γέννηση της Lactomeda
Οι αστρονόμοι έχουν ήδη παρατηρήσει τέτοιες επικές συναντήσεις. Το τηλεσκόπιο Gemini North, το οποίο βρίσκεται στη Χαβάη, παρακολουθεί τη συγχώνευση του γαλαξία NGC 4567 με τον NGC 4568 με τις εικόνες να είναι συγκλονιστικές. Το ερώτημα που ευλόγως προκύπτει είναι τι θα συμβεί όταν ο πλανήτης μας βρεθεί στη μέση μιας τέτοιας επικής γαλαξιακής συγχώνευσης;
Μέσα στα επόμενα δύο δισεκατομμύρια χρόνια ο γαλαξίας της Ανδρομέδας θα γίνει το πιο εντυπωσιακό θέαμα στον νυχτερινό ουρανό μας. Θα μπορούμε να παρατηρήσουμε με γυμνό μάτι τον δίσκο του σταδιακά θα γίνεται όλο και μεγαλύτερος.
Η συγχώνευση θα ξεκινήσει περίπου στα 4 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα. Οι δύο γαλαξίες θα χάσουν το σχήμα τους και θα «κολλήσουν» ο ένας στον άλλο. Η όλη διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί στα 7 δισεκατομμύρια χρόνια όπου θα έχει πλέον δημιουργηθεί ένα ελλειπτικός σε σχήμα γαλαξίας τον οποίο ήδη η επιστημονική κοινότητα έχει «βαφτίσει» Lactomeda.
Η προσέγγιση της Ανδρομέδας και η αρχή της συγχώνευσης θα είναι ένα συγκλονιστικό θέαμα στον νυχτερινό μας ουρανό. «Θα είναι γεμάτος με νεογέννητα άστρα και θα μπορούμε να δούμε αέρια και αστρική σκόνη. Θα είναι κάτι εκπληκτικό» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μεξικάνος αστρονόμος Βισέντε Ροντρίγκες Γκόμες.
Αυτή η εικόνα της NASA δείχνει το Γαλαξία μας (αριστερά) και τον γαλαξία της Ανδρομέδας, οι οποίοι αναμένεται να συγκρουστούν σε τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα.
Τα καλά και τα κακά νέα
Πώς θα επηρεάσει όμως αυτή η γαλαξιακή συνάντηση τον πλανήτη μας; Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το ενδεχόμενο ο Ήλιος να συγκρουστεί με κάποιο άλλο άστρο είναι εξαιρετικά απίθανο. «Στον νέο γαλαξία θα υπάρχουν περισσότερα αστέρια αλλά το διάστημα είναι ένα αχανές μέρος. Η πλειονότητα αυτών των αστεριών δεν κινδυνεύει να συγκρουστεί με κάτι άλλο» αναφέρει η αστροφυσικός και συγγραφέας Μόιγια ΜακΤάιερ. Σύμφωνα λοιπόν με την επιστημονική κοινότητα η συγχώνευση, πέραν από ένα εκπληκτικό θέαμα, δεν θα επηρεάσει ιδιαίτερα τη ζωή στον πλανήτη μας.
Δυστυχώς όμως υπάρχουν και τα κακά νέα. Η συνάντηση του Milky Way με την Ανδρομέδα συν πέφτει με τον θάνατο του Ήλιου. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι το αστέρι μας έχει 4,5 έως 5 δισεκατομμύρια χρόνια ζωής ακόμα. Όταν γίνει η γαλαξιακή συγχώνευση ο επιθανάτιος ρόγχος του Ήλιου θα έχει εξαφανίσει τη ζωή από τη Γη. Ως ένας τεράστιος «κόκκινος γίγαντας» θα έχει… καταπιεί τους πλανήτες του εσώτερου συστήματος μας. Πιθανότατα στη Γη θα υπάρχει μόνο μια θάλασσα λάβας και κανείς δεν θα ζει για να παρατηρήσει την επική αυτή συνάντηση.
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΙΛΙΑΡΔΟΥ
Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε στο αστρονομικό παρατηρητήριο του ινστιτούτου φυσικής του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στην Αγγλία και αναφέρεται στις μετρήσεις της πορείας του Μ31 ( Ανδρομέδα) . Εκεί ανακαλύφθηκε η παρουσία ενός μικρότερου γαλαξία νάνου που ονομάζεται Τρίγωνο (Triangulum) που θα είναι επίσης μέρος της σύγκρουσης και θα μπορούσε να ενταχθεί στον τελικό γαλαξία που θα προκύψει.
Όταν οι δύο γαλαξίες συγκρουστούν, ο ήλιος θα εκτοξευτεί σε άλλη περιοχή του γαλαξία.
Η γωνία πρόσκρουσης των δύο μεγάλων γαλαξιών με τον γαλαξία νάνο δείχνει να δημιουργεί συνθήκες εξακοντισμού ακόμη και του δικού μας αστεριού του ήλιου . Η θεωρία είναι σε εντελώς πρώιμο στάδιο καθώς ο ήλιος μπορεί ήδη να έχει καταπιεί τους εσωτερικούς πλανήτες ( και τον δικό μας ) πριν εξοστρακισθεί . Το μόνο βέβαιο είναι πως ο πλανήτης μας είτε θα ψηθεί σαν πίτσα είτε θα παγώσει εντελώς .
ΤΕΛΙΚΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΣΟ ΕΠΑΧΘΗ ΗΤΑΝ ΑΝ ΗΤΑΝ ?
Τα δάνεια που έλαβε η χώρα μας από την Αγγλία το 1824 και 1825 παρουσιάζονται ως επαχθή με ληστρικούς όρους. Μια ανάλυση για τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα διαφωνεί
Μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης για την Ανεξαρτησία έγινε γρήγορα σαφές πως ο Αγώνας δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί με τοπικούς εράνους, λαφυραγωγία και δωρεές ιδιωτών φιλελλήνων. Η Επανάσταση είχε ανάγκη από ισχυρή οικονομική ενίσχυση και αυτό μπορούσαν μόνο να το προσφέρουν οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις. Κάπως έτσι φτάσαμε στα «δάνεια της Αγγλίας», τα πρώτα κρατικά δάνεια που συνήφθησαν από την Ελλάδα, πριν καν αυτή αποτελέσει επίσημα αναγνωρισμένο ελεύθερο κράτος. Συνήθως τα συγκεκριμένα δάνεια, του 1824 και 1825, παρουσιάζονται ως ληστρικά και ένα μνημείο εκμετάλλευσης.
Σε άρθρο που υπογράφουν οι Νίκος Αποστολίδης (καθηγητής στο ΕΜΠ) και Κωνσταντίνος Βελέντζας (επιχειρηματίας με σπουδές στην Ευρωπαϊκή Οικονομία») παρουσιάζεται μια διαφορετική άποψη για τα αγγλικά δάνεια. Υποστηρίζουν ότι οι όροι σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήταν επαχθείς και το μεγάλο πρόβλημα ήταν τελικά το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα λεφτά που έφτασαν στα χέρια των επαναστατημένων Ελλήνων.
Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Εταιρίας για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό:
«Σύμφωνα με την βιβλιογραφία του 20ου και 21ου αιώνα, πολλοί ακαδημαϊκοί, δημοσιογραφικοί και πολιτικοί κύκλοι, αναφέρονται στα δάνεια αυτά, χαρακτηρίζοντάς τα «επαχθή», ή και «ληστρικά», και ισχυρίζονται ότι αποτελούσαν παράδειγμα εκμετάλλευσης μιας φτωχής χώρας από ξένους τραπεζίτες, και γενικά της οικονομικής εκμετάλλευσης της Ελλάδος από «τους ξένους».
Συνιστούσαν όμως πράγματι τα δάνεια αυτά που έλαβε η Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο στυγνή εκμετάλλευση της χώρας μας, και ήταν τόσο ανόητοι ή ανίκανοι οι εκπρόσωποι της Ελλάδας που συμφώνησαν αυτά τα δάνεια ;
Ας δούμε πρώτα τα στοιχεία αυτών των δανείων.
Τα δάνεια αυτά ήταν δύο.
Α. Το πρώτο συνήφθη το 1824 και είχε τα εξής δεδομένα :
Ονομαστικό ύψος δανείου 800.000 λίρες Αγγλίας.
Υπεύθυνοι έκδοσης: Loughnan Sons και Ο’Brien
Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).
Διάρκεια 36 έτη.
Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.
Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 472.000 λίρες ή το 59% του ονομαστικού ποσού.
Το δάνειο διαπραγματεύθηκαν από ελληνικής πλευράς οι Ι. Ορλάνδος και Ανδρ. Λουριώτης.
Β. Το δεύτερο δάνειο συνήφθη το 1825, είχε τα εξής δεδομένα :
Ονομαστικό ύψος δανείου 2.000.000 λίρες Αγγλίας.
Υπεύθυνοι έκδοσης: Αδελφοί Ricardo
Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).
Διάρκεια 36 έτη.
Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.
Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 1.100.000 λίρες ή το 55,5% του ονομαστικού ποσού.
Η σύμβαση του δευτέρου δανείου προέβλεπε επίσης τη διάθεση μέρους του παραπάνω ποσού για προεξόφληση ομολόγων του πρώτου δανείου, συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, με σκοπό τη στήριξη της τιμής τους στη δευτερογενή αγορά.
Και τα δύο δάνεια ήταν ομολογιακά, επίσης δε και στις δύο περιπτώσεις προεισπράχθηκαν τα τοκοχρεολύσια των δύο πρώτων ετών.
Θα προσπαθήσουμε να αναδιατυπώσουμε την περιγραφή των όρων των δανείων αυτών, σύμφωνα με όσα ισχύουν σήμερα με τα ομολογιακά δάνεια του Ελληνικού δημοσίου και με την σύγχρονη ορολογία.
Ξεκινάμε με τα χρεολύσια.
Για την αποπληρωμή του κεφαλαίου, και οι δύο συμβάσεις προέβλεπαν την καταβολή 1% του ονομαστικού κεφαλαίου ετησίως επί 36 έτη (όση ήταν η διάρκεια των συμβάσεων). Φυσικά, το απλό άθροισμα όλων αυτών των χρεολυσίων φθάνει μόλις το 36% του κεφαλαίου, πλην όμως (θεωρητικά) αν το χρεολύσιο αυτό κατετίθετο κάθε χρόνο σε ένα έντοκο λογαριασμό με ένα σχετικά μικρό, άρα και ασφαλές, επιτόκιο (ίσο στην προκειμένη περίπτωση με 5%), η κατάθεση αυτή θα έφθανε στο τέλος των 36 ετών το 100% του κεφαλαίου.
Αυτή η μέθοδος υπολογισμού της τελικής αξίας μίας περιοδικής καταβολής σε ένα λογαριασμό (sinking fund) ενός ποσού X επί Ψ έτη, όπου το ποσό που είναι κατατεθειμένο, ανατοκίζεται κάθε χρόνο με ένα ασφαλές επιτόκιο (safe interest rate), ίσχυε πάντα και φυσικά ισχύει και σήμερα. Η μόνη διαφορά είναι ότι τη σημερινή εποχή το ασφαλές επιτόκιο (κάτι σαν το επιτόκιo της Bundesbank ή των U.S. bonds), είναι περίπου 3% ή και μικρότερο, ενώ τότε το ασφαλές επιτόκιο ήταν, όπως φαίνεται, το 5%.
Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο των επιτοκίων δανεισμού εκείνης της εποχής, τα οποία κυμαίνονταν βέβαια ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε η κάθε επένδυση, ήταν σε γενικές γραμμές σχεδόν διπλάσιο από το επίπεδο των επιτοκίων της σημερινής εποχής.
Εκείνο που ξενίζει τους σημερινούς αναγνώστες είναι το θέμα της περικοπής του κεφαλαίου, που τελικά πήραν στα χέρια τους οι δανειζόμενοι (δηλαδή η επαναστατική κυβέρνηση των Ελλήνων).
Γιατί έγινε αυτή η περικοπή; Γιατί για παράδειγμα στην περίπτωση του πρώτου δανείου, αντί να λάβει η Ελλάδα στο χέρι τις 800.000 λίρες (που ήταν το ονομαστικό ύψος του δανείου αυτού), έλαβε μόνο 472.000 λίρες, δηλαδή το 59%;
Πολλοί νομίζουν ότι η διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά και εκβιαστικά και επομένως τα δάνεια ήταν «ληστρικά».
Μήπως τα δάνεια αυτά ήταν επαχθή, και οι ξεσηκωμένοι Έλληνες έπεσαν θύματα των ξένων Σάϋλοκ (όπως ο Έμπορος της Βενετίας);
Όχι βέβαια. Απλώς έπρεπε οι όροι του δανείου να διαμορφωθούν ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε το δάνειο αυτό.
Σήμερα, η διαμόρφωση των όρων ενός δανείου ανάλογα με το ρίσκο που αυτό παρουσιάζει, γίνεται μέσω του επιτοκίου. Όσο μεγαλύτερο το ρίσκο, και όσο μεγαλύτερη η διάρκεια αποπληρωμής, τόσο υψηλότερο το επιτόκιο δανεισμού που συμφωνείται.
Εκείνα τα χρόνια όμως, από ό,τι φαίνεται, ακολουθούσαν μια διαφορετική πρακτική :
Η δανειακή σύμβαση προέβλεπε ένα στάνταρντ επιτόκιο (και ειδικότερα το «ασφαλές» επιτόκιο του 5% ) και η προσαρμογή των όρων δανεισμού, ανάλογα με το ρίσκο, γινόταν με τη μέθοδο της αγοράς των ομολόγων σε τιμή κατώτερη της ονομαστικής. Η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται μερικώς και σήμερα.
Με άλλα λόγια γινόταν αυτό ακριβώς που γίνεται και σήμερα στη δευτερογενή αγορά των ομολόγων, και το επιτόκιο που εισέπραττε ο δανειστής ήταν αυτό που σήμερα ονομάζεται «απόδοση» του ομολόγου.
Στην πράξη, το πραγματικό επιτόκιο που πλήρωνε το ελληνικό κράτος για το πρώτο δάνειο δεν ήταν το ονομαστικό 5%, αλλά περίπου 8,47 %, δηλαδή 5/0,59.
Χρειάζεται ακόμη μια μικρή διόρθωση:
Σύμφωνα με τους όρους των δανείων, το ελληνικό κράτος πλήρωνε ετησίως 1% του ονομαστικού ποσού του δανείου για χρεολύσια, ενώ θα έπρεπε να πληρώνει ως χρεολύσιο μόνο 0,59% για να ξεπληρώσει το ποσό που πραγματικά είχε εισπράξει ως δάνειο. Ως διόρθωση γι’αυτή την επί πλέον επιβάρυνση των ετήσιων τοκοχρεολυσίων, που έφθανε το 0,70% επί του πραγματικού κεφαλαίου, μπορούμε να την προσθέσουμε στο επιτόκιο του 8,47% που αναφέραμε παραπάνω, και να προκύψει έτσι τελικά ένα πραγματικό επιτόκιο ίσο με 9,17%, που θα επεβάρυνε τη χώρα μας.
Αυτά για το πρώτο δάνειο.
Στην περίπτωση του δεύτερου δανείου, τα δεδομένα είναι λίγο διαφορετικά και το πραγματικό επιτόκιο, που διαμορφώνεται τελικά, είναι 9,80%.
Συμπερασματικά, και χρησιμοποιώντας την ορολογία που ισχύει σήμερα, διαπιστώνουμε ότι:
– Το πρώτο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας, συνολικού ύψους 472.000 λιρών με επιτόκιο ίσο με 9,17%.
Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 800.000 λιρών (με τη σημερινή ορολογία), όπως πολλοί νομίζουν και συμπεραίνουν στη συνέχεια ότι η (θεωρητική) διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά.
– Το δεύτερο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας επίσης, συνολικού ύψους 1.100.000 λιρών με επιτόκιο 9,80%
Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 2.000.000 λιρών, όπως πιστεύουν οι ίδιοι άνθρωποι, και επομένως και στην περίπτωση αυτή ισχύουν τα ίδια για τη διαφορά των 900.000 λιρών όπως παραπάνω.
Οι όροι αυτών των δανείων, και κυρίως το πραγματικό επιτόκιο τους, όπως υπολογίσθηκε παραπάνω, δεν είναι καθόλου «ληστρικοί». Ειδικά δε αν λάβουμε υπόψιν μας τα ακόλουθα:
(α) τα εχέγγυα που είχαν να παρουσιάσουν οι δανειζόμενοι, και ειδικότερα :
Οι επίδοξοι δανειολήπτες δεν ήταν καν ένα αναγνωρισμένο κράτος, αλλά ήταν απλώς οι εκπρόσωποι ενός επαναστατημένου έθνους οι οποίοι φιλοδοξούσαν να συγκροτηθούν εν καιρώ σε ένα κράτος, και οι οποίοι μετά από κάποιες αρχικές επιτυχίες είχαν μάλιστα αρχίσει να συγκρούονται μεταξύ τους, με τις συγκρούσεις να έχουν λάβει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το επαναστατημένο αυτό έθνος, η Οθωμανική αυτοκρατορία το αποκαλούσε «τρομοκράτες», ενώ η Ιερά Συμμαχία το έβλεπε αρνητικά και ως σοβαρή απειλή για την ειρήνη στην Ευρώπη.
(β) ότι το επίπεδο των επιτοκίων εκείνη την εποχή ήταν διεθνώς ψηλότερο από σήμερα, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι το «ασφαλές επιτόκιο» ήταν στο 5%, ενώ σήμερα είναι περίπου στα μισά αυτής της τιμής, το ίδιο δε προκύπτει και από άλλα στοιχεία. Επομένως το (πραγματικό) επιτόκιο της τάξεως του 9,5%, με το οποίο επιβαρυνόταν η χώρα μας, αντιστοιχεί σε ένα επιτόκιο της τάξεως του 5,5% – 6% με τα σημερινά δεδομένα. Οι όροι αυτοί είναι πολύ ευνοϊκοί, τουλάχιστον σύμφωνα με αυτά που ισχύουν σήμερα, και μάλιστα όταν πρόκειται για 36-ετή ομόλογα.
Η καλύτερη όμως απόδειξη ότι τα δάνεια αυτά όχι μόνο επαχθή δεν ήταν, αλλά το αντίθετο, είναι η εξής : ένας από τους όρους του δεύτερου δανείου ήταν να προεξοφληθούν ομόλογα του πρώτου δανείου συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, όπως αναφέραμε παραπάνω.
Αυτό έγινε, και το αντίτιμο της εξαγοράς ήταν σε πρώτη φάση 113.200 λίρες, δηλαδή 45.3 λίρες για κάθε ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 λιρών.
Ανεξάρτητα από το εάν η εξαγορά αυτή ήταν σκόπιμη ή όχι, διαπιστώνουμε ότι ένα χρόνο μετά από την έκδοση τους, η τιμή των ομολόγων του πρώτου δανείου στην ελεύθερη (ή δευτερογενή) αγορά είχε πέσει από 59 λίρες στις 45,4 λίρες (είχαν δηλαδή υποτιμηθεί κατά 23%) και αντίστοιχα η «απόδοση» των ομολόγων από 9,5% είχε ανέβει στο 11,9%.
Άρα οι «αγορές» είχαν κρίνει ότι τα ελληνικά ομόλογα ήταν υπερτιμημένα, και ότι η πραγματική τους αξία, η ανταποκρινόμενη στο ρίσκο που παρουσίαζαν τα ομόλογα αυτά, ήταν 45.4 λίρες και όχι 59.
Επομένως οι ζημιωμένοι από το πρώτο δάνειο ήταν οι δανειστές, δηλαδή οι αρχικοί αγοραστές των ομολογιών, και όχι οι δανειζόμενοι. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι πραγματικοί δανειστές μας δεν ήταν οι «κακοί» τραπεζίτες, οι οποίοι είναι λογικό να ήθελαν να βγάλουν κάποια προμήθεια, αλλά οι ομολογιούχοι που κατά μεγάλο μέρος ήταν φιλέλληνες (και μάλιστα οι περισσότεροι απλοί πολίτες), που ήθελαν να βοηθήσουν τους επαναστατημένους Έλληνες και να τιμήσουν την μνήμη και τον αγώνα του Λόρδου Βύρωνος.
Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι όλα τα δάνεια που έλαβαν χώρες της Λατινικής Αμερικής από Αγγλικές τράπεζες την περίοδο 1822 έως 1825, είχαν αντίστοιχη δομή με τα Ελληνικά δάνεια. Σε γενικές γραμμές, εάν λάβει κανείς υπόψη του όλα τα δεδομένα, τα δάνεια προς την Ελλάδα είχαν καλύτερους όρους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι όλα τα δάνεια (με εξαίρεση το πρώτο δάνειο που έλαβε το Μεξικό) είχαν αρχικό επιτόκιο 6%, αντί του 5% που είχε η Ελλάδα και μεγάλες προμήθειες.
Για παράδειγμα, για το πρώτο δάνειο αρχικής αξίας £ 3.200.000 που έλαβε το Μεξικό από την τράπεζα B.A. Goldsmith & Co, το 1824 ίσχυαν τα εξής. Η τιμή για την αγορά ενός ομολόγου £100, ήταν £58. Το επιτόκιο ήταν 5%. Από την πώληση εισπράχθηκαν £1.850.000. Από αυτά όμως αφαιρέθηκαν προμήθειες £750,000. Έτσι το Μεξικό έλαβε εν τέλει £1.100.000. Η σύγκριση με τους όρους του Ελληνικού δανείου είναι καθαρή. Να υπενθυμίσουμε ότι μετά την επανάσταση που ξεκίνησε το 1810, το Μεξικό ήταν ήδη από τις 24 Αυγούστου 1821, ανεξάρτητο κράτος.
Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει, είναι ότι τα περίφημα δάνεια της Αγγλίας δεν ήταν καθόλου ληστρικά, και αυτοί που τα διαπραγματεύθηκαν δεν ήταν ούτε προδότες, ούτε ανόητοι. Φαίνεται δε ότι είχαν τη βοήθεια άξιων οικονομικών συμβούλων.
Μπορεί η μετέπειτα διαχείριση των δανεικών να μην ήταν η ενδεδειγμένη, και όπως φαίνεται, συνέβησαν διάφορα παρατράγουδα, όμως τα ίδια τα δάνεια είχαν συναφθεί με πολύ λογικούς όρους, αν λάβουμε υπόψιν όλες τις παραμέτρους.
Το πρόβλημα με τα δάνεια αυτά δεν ήταν οι όροι τους, που κάθε άλλο παρά σκληροί ήταν, αλλά η αδυναμία της χώρας μας πρώτα να τα αξιοποιήσει υπέρ του αγώνα της, και στη συνέχεια να τα εξυπηρετήσει στα χρόνια που ακολούθησαν, έστω και με αυτούς τους αντικειμενικά ευνοϊκούς για αυτήν όρους.
Αξίζει όμως να σημειώσουμε και μερικές άλλες παραμέτρους σχετικές με τα δάνεια. Πέραν της οικονομικής πτυχής, τα δάνεια αποτελούσαν τις ισχυρότερες πολιτικές πράξεις επίσημης αναγνώρισης των Ελλήνων και της προοπτικής τους να συστήσουν στο μέλλον ανεξάρτητο κράτος.
Η σύναψη των δανείων έγινε εφικτή όταν ανέλαβε Υπουργός Εξωτερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός και φιλέλλην, George Canning.
Ο Canning άλλαξε δραστικά την πολιτική του προκατόχου του, του Castlereagh. Αναγνώρισε στην Ελλάδα καθεστώς εμπόλεμης χώρας και άναψε το πράσινο φως στο City του Λονδίνου για τη σύναψη των δανείων.
Ακόμη όμως και εάν οι Έλληνες είχαν κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση των δανείων, η ιστορία απέδειξε ότι η απελευθέρωση της Ελλάδος χρειάστηκε την Ναυμαχία στο Ναβαρίνο.
Στην Ναυμαχία αυτή έλαβαν μέρος 29 από τα καλύτερα πλοία των τριών συμμάχων με το πλέον έμπειρο προσωπικό και διοικητή τον σπουδαίο Βρετανό Ναύαρχο Codrington, που διέλυσαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο των 90 πλοίων.
Παρόλα αυτά όμως, για να πεισθεί ο Ιμπραήμ να αποχωρήσει από την Ελλάδα, χρειάσθηκαν άλλοι 10 μήνες και η παρουσία τακτικού στρατού 15.000 ανδρών υπό τον Στρατηγό Maison. Και παράλληλα, σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ναυάρχου Codrington και των Αιγυπτίων που κατέληξαν σε συμφωνία μόλις τον Ιούλιο του 1828.
Έχει υπολογίσει ποτέ κανείς την αξία της στήριξης αυτής που έλαβε η Ελλάδα από τους συμμάχους της, με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο; Πόσα δάνεια ακόμη θα έπρεπε να λάβει η Ελλάδα και ποιο φόρο σε αίμα θα έπρεπε να καταβάλει μόνη της για να αποκτήσει την ελευθερία της;
Εάν συνυπολογισθούν όλα αυτά, τότε μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα εν λόγω δάνεια της ανεξαρτησίας ήταν σχεδόν χαριστικά, και ότι η βοήθεια και η υποστήριξη που εν τέλει έλαβε η Ελλάδα ήταν τότε, όπως είναι και σήμερα, πρωτοφανής στα διεθνή χρονικά.
Την βοήθεια αυτή την οφείλουμε στον φιλελληνισμό, στον θαυμασμό του δυτικού κόσμου προς τον Ελληνικό πολιτισμό και την κληρονομιά μας, την οποία ακτινοβολούν διαμέσου των αιώνων τα μάρμαρα της Ακρόπολης των Αθηνών».
Η ΑΚΡΑΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
Ποιά είναι η θεωρία phantom time hypothesis; Ζούμε σίγουρα στο έτος 2022; Η μήπως κάποιοι άνθρωποι χειραγώγησαν τον χρόνο και μας έκαναν να πιστέψουμε πως η ανθρωπότητα έζησε μία ιστορική περίοδο που στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ;
Όπως ήδη θα γνωρίζετε υπάρχουν άπειρες θεωρίες που κινούνται στα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας που προβληματίζουν αρκετούς ανθρώπους σε μία πληθώρα θεμάτων που περιλαμβάνουν τον χωροχρόνο, τους χρονοταξιδιώτες και πολλά ακόμη. Μία τέτοια θεωρία μοιάζει απίστευτη αλλά έχει γίνει δημοφιλής τον τελευταίο καιρό. Διανύουμε λοιπόν το έτος 2023. Τουλάχιστον έτσι γνωρίζουμε! Τι θα σκεφτόσασταν αν σας έλεγα πως κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν πως ζούμε στο έτος 1725;
Τι θα λέγατε αν εκατοντάδες χρόνια πριν υπήρξε μία συνωμοσία από μερικούς ευρωπαίους ευγενείς που άλλαξαν το ημερολόγιο; Αυτή η θεωρία ακούγεται τρελή και αφορά την Ιερή Ρωμαική Αυτοκρατορία, τον Πάπα και το Βυζάντιο. Αυτή η θεωρία ονομάζεται στα αγγλικά Phantom Time Hypothesis, ή θεωρία του χαμένου χρόνου και αναφέρει πως τα χρόνια του μεσαίωνα 614 ως 911 Μ.Χ δεν υπήρξαν ποτέ!
Πως ξεκίνησε αυτή η τρελή θεωρία για τα χαμένα χρόνια του μεσαίωνα;
Θεωρία του χαμένου χρόνου (phantom time Hypothesis): Μία τρελή θεωρία
Η θεωρία του χαμένου χρόνου ή phantom time Hypothesis κυκλοφόρησε αρχικά από τον Γερμανό Ιστορικό και Συγγραφέα Heribert Illig το 1991 όπου δήλωσε πως αυτή η υπόθεση ξεκίνησε ως συνωμοσία μεταξύ του Καίσαρα Όθων Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Πάπα Σιλβέστρου Β και του τέταρτου Αυτοκράτορα της δυναστείας των Μακεδόνων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κωνσταντίνος Ζ΄ του Πορφυρογέννητου. Σύμφωνα με την θεωρία Phantom time ολόκληρη η εποχή του Καρλομάγνου μαζί με τον ίδιο τον Καρλομάγνο είναι ένα κατασκεύασμα και αναφέρει πως 297 χρόνια προστέθηκαν επίτηδες στον πρώιμο μεσαίωνα.
Οι ισχυροί δεσμοί του χριστιανισμού στην Ευρώπη τότε και η δυνατή επιθυμία να εμφανιστούν αυτοί οι άντρες ως απεσταλμένοι του Θεού, οδήγησαν του Όθων και τον Σιλβέστρο να κατασκευάσουν σχεδόν 300 χρόνια, από το 614 ως το 911 με σκοπό να αποδείξουν πως ήταν ηγεμόνες το έτος 1000. Ο λόγος είναι γιατί ο θεός θα άφηνε τους εκλεκτούς να ηγηθούν μόνο κατά το 1000 έτος του τότε ημερολογίου.
Οι τρεις του, “κατασκεύασαν” αναδρομικά το σύστημα χρονολόγησης “Anno Domini”, δηλαδή το “μ.Χ.”, ώστε να τοποθετηθούν στο ειδικό έτος 1000 μ.Χ. και να ξαναγράψουν την ιστορία για να νομιμοποιήσουν την αξίωση του Όθωνα στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αντί δηλαδή ο Όθωνας να ξεκινήσει τη βασιλεία του το 996 μ.Χ., ο Illig ισχυτίστηκε ότι άλλαξαν το ημερολόγιο ώστε αυτή να ξεκινάει στο 1000 μ.Χ. και αυτό γιατί το 1000 ακουγόταν πολύ πιο σημαντικό από το 996, θεωρώντας ότι ο AD σημαίνει “anno domini” ή “το έτος του Κυρίου”.
phantom time hypothesis: Ο Καρλομάγνος δεν υπήρξε ποτέ;
Πως μπορεί μία τέτοια θεωρία να διαδοθεί σε μεγάλο βαθμό; Πως γίνεται κάποιοι να πιστεύουν πως 300 χρόνια ιστορίας του μεσαίωνα δεν υπήρξε ποτέ; Τι λένε τα ιστορικά έγγραφα; Εξάλλου υπάρχουν ιστορικές καταγραφές για ολόκληρη αυτή την περίοδο, όμως κάποιοι ισχυρίζονται πως τα στοιχεία της εποχής δεν είναι αρκετά για να είναι πραγματική!
Όντως φαίνεται πως οι ιστορικές καταγραφές της συγκεκριμένης περιόδου προέρχονται από Ιστορικούς που δεν έζησαν άμεσα την εποχή αλλά μεταγενέστερα ή και μερικές εκατοντάδες χρόνια αργότερα. Έτσι οι ισχυρισμοί του Illig για την υπόθεση του χαμένου χρόνου είναι πως η δυναστεία του Καρλομάγνου δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα και πως η ιδιότητά του να εμπνέει και να ενώνει την αυτοκρατορία του ήταν ένα χάρισμα ακριβώς επειδή ήταν φανταστικός χαρακτήρας.
Ο Illig θεώρησε πως όπως ακριβώς και ο Βασιλιάς Αρθούρος, ο Καρλομάγνος ήταν μία μυθική φιγούρα που κατασκευάστηκε από τους τρεις άντρες για να πείσουν για τα σχεδόν 300 χρόνια που προσέθεσαν στην ιστορία.
Γιατί διαδόθηκε το phantom time hypothesis;
Η θεωρία του Illig για την υπόθεση του χαμένου χρόνου διαδόθηκε αρκετά και σε πολύ κόσμο, όμως για ποιό λόγο συνέβη αυτό, ειδικότερα σε μία τρελή υπόθεση; Αυτό φαίνεται να συνέβη γιατί είναι μία ενδιαφέρουσα ιστορία έστω και αν οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν βρει εναντίον τους τους σύγχρονους ιστορικούς.
Ο Illig ισχυρίζεται επίσης ότι οι τρεις άντρες τροποποίησαν υπάρχοντα αρχεία και δημιούργησαν απατηλές ιστορικές εκδηλώσεις, και θεωρεί πως για τα 297 χρόνια που δεν υπήρξαν ποτέ φταίει το ανεπαρκές σύστημα χρονολόγησης των μεσαιωνικών τεχνουργημάτων, καθώς και την υπερβολική εξάρτησή μας από τη γραπτή ιστορία. Σύμφωνα με την έρευνά του, τα χρόνια μεταξύ του 614 και του 911 μ.Χ. δεν προστέθηκαν έτσι απλά. Τα χρόνια πριν από το 614 ήταν γεμάτα με σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως και αυτά μετά από το 911. Ωστόσο, ισχυρίζεται ότι μεταξύ αυτών των χρόνων, τα γεγονότα ήταν πολύ βαρετά.
Επισήμανε επίσης ότι οι μαθηματικές αποκλίσεις μεταξύ του Ιουλιανού και του Γρηγοριανού ημερολογίου περιπλέκονται ακόμα περισσότερο. Κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο ένα ολόκληρο έτος είναι 365,25 ημέρες, ενώ κατά το Γρηγοριανό -αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα- αναφέρει ότι είναι -στην πραγματικότητα- 11 λεπτά μικρότερο.
Επιπλέον, ο Illig ισχυρίζεται ότι η ρωμαϊκή αρχιτεκτονική στη Δυτική Ευρώπη του 10ου αιώνα είναι υπερσύγχρονη για τη χρονική περίοδο κατά την οποία υποτίθεται ότι οικοδομήθηκε.
Τι ισχύει τελικά με το phantom time hypothesis;
Προφανώς δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο που να μπορεί να επιβεβαιώσει πως όντως μία περίοδος σχεδόν τριακοσίων χρόνων και μία προσωπικότητα όπως ο Καρλομάγνος κατασκευάστηκαν με τέτοια μαεστρία ώστε να αποκρύψουν το γεγονός πως δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα. Το αίνιγμα του χρόνου βέβαια πάντοτε μαγεύει τον άνθρωπο, είτε γιατι επιχειρεί να κατανοήσει τον χρόνο, είτε γιατί προσπαθεί να τον ξεπεράσει και να τον νικήσει.
Η θεωρία του Illig όμως έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον σε αρκετούς ανθρώπους που ακόμα και σήμερα θεωρούν πως η πρώιμη περίοδος του Βατικανού και της Ρωμαικής Ηγεμονίας αποτέλεσαν την αφορμή ώστε να αλλοιωθεί μία ιστορική περίοδος με αποτέλεσμα να νομίζουμε πως ζούμε στο 2023 ενώ στην πραγματικότητα για κάποιους, ζούμε στο 1725! Εγώ προσωπικά πιστεύω πως κάτι τέτοιο είναι ακραίο και δεν θα μπορούσε να συμβεί έστω και αν ως θεωρία έχει γίνει αποδεκτή σε πολλούς ανθρώπους ανά την υφήλιο. Εσείς τι πιστεύετε;
OI ΠΑΓΟΙ ΛΙΩΝΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΙΟΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ
Οι πιο ζεστές θερμοκρασίες που επικρατούν όλο και περισσότερο στην Αρκτική οδηγούν στο λιώσιμο του permafrost της περιοχής, του μόνιμα παγωμένου στρώματος που βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Λιώνοντας αυτό το χιλιάδων ετών κομμάτι πάγου θα μπορούσε να έρθουν ξανά στο φως ιοί που, αφού έχουν παραμείνει αδρανείς για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία ανθρώπων και ζώων.
Το σενάριο μιας πανδημίας που ξεσπά από μια ασθένεια που έρχεται από το μακρινό παρελθόν μπορεί να ακούγεται σαν ταινία επιστημονικής φαντασίας, όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι υπάρχουν κίνδυνοι, οι οποίοι αν και χαμηλοί, για την ώρα υποτιμώνται. Χημικά και ραδιενεργά απόβλητα που χρονολογούνται από τον Ψυχρό Πόλεμο, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να βλάψουν την άγρια ζωή και να διαταράξουν τα οικοσυστήματα, μπορεί επίσης να απελευθερωθούν κατά το λιώσιμο των πάγων και την απόψυξή τους.
«Συμβαίνουν πολλά με το μόνιμο στρώμα πάγου που προκαλούν ανησυχία και αυτό δείχνει πραγματικά γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρήσουμε παγωμένο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του μόνιμου στρώματος πάγου», αναφέρει στο CNN η Κίμπερλι Μάινερ, κλιματολόγος στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας.
Το permafrost καλύπτει το ένα πέμπτο του βόρειου ημισφαιρίου, έχοντας στηρίξει την αρκτική τούνδρα και τα βόρεια δάση της Αλάσκας, του Καναδά και της Ρωσίας για χιλιετίες. Χρησιμεύει ως ένα είδος χρονοκάψουλας, διατηρώντας – εκτός από τους αρχαίους ιούς – τα μουμιοποιημένα λείψανα πολλών εξαφανισμένων ζώων, τα οποία οι επιστήμονες μπόρεσαν να ανασύρουν και να μελετήσουν τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων δύο μικρών λιονταριών σπηλαίου και ενός μαλλιαρού ρινόκερου.
Ο λόγος για τον οποίο το μόνιμο στρώμα πάγου είναι ένα καλό μέσο αποθήκευσης δεν είναι μόνο επειδή είναι παγωμένο. Είναι παράλληλα ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο, στο οποίο δεν εισχωρεί το φως. Ωστόσο, οι σημερινές θερμοκρασίες της Αρκτικής ανεβαίνουν έως και τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, αποδυναμώνοντας το ανώτερο στρώμα του permafrost στην περιοχή.
Για να κατανοήσει καλύτερα τους κινδύνους που εγκυμονούν οι παγωμένοι ιοί, ο Ζαν-Μισέλ Κλαβεριέ, ομότιμος καθηγητής ιατρικής και γονιδιωματικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αιξ Μασσαλίας στη Γαλλία, εξέτασε δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από το μόνιμο στρώμα πάγου της Σιβηρίας, για να διαπιστώσει αν τυχόν ιικά σωματίδια που περιέχονται σε αυτά έχουν ακόμα την δυνατότητα να μολύνουν. Ψάχνει για αυτό που περιγράφει ως «ιούς ζόμπι». Και βρήκε μερικούς.
Ο κυνηγός των ιών
Ο Κλαβεριέ μελετά έναν συγκεκριμένο τύπο ιού που ανακάλυψε για πρώτη φορά το 2003. Γνωστοί ως γιγαντιαίοι ιοί, είναι πολύ μεγαλύτεροι από την τυπική ποικιλία ιών που γνωρίζουμε και είναι ορατοί με ένα κανονικό μικροσκόπιο φωτός αντί για το πιο ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που απαιτείται συνήθως. Αυτό τους καθιστά ένα καλό μοντέλο γι’ αυτού του είδους τις εργαστηριακές εργασίες.
Οι προσπάθειες του Κλαβεριέ να ανιχνεύσει ιούς που έχουν παγώσει σε μόνιμο παγετό εμπνεύστηκε εν μέρει από μια ομάδα Ρώσων επιστημόνων που το 2012 αναβίωσε ένα αγριολούλουδο από έναν ιστό σπόρου ηλικίας 30.000 ετών που βρέθηκε στο λαγούμι ενός σκίουρου. Έκτοτε, οι επιστήμονες έχουν επίσης επαναφέρει με επιτυχία στη ζωή αρχαία μικροσκοπικά ζώα.
Το 2014, κατάφερε να επαναφέρει στη «ζωή» έναν ιό που απομόνωσε ο ίδιος και η ομάδα του από το μόνιμο στρώμα πάγου και τον κατέστησε μολυσματικό για πρώτη φορά μετά από 30.000 χρόνια, εισάγοντας τον σε καλλιεργημένα κύτταρα. Για λόγους ασφαλείας, είχε επιλέξει να μελετήσει έναν ιό που θα μπορούσε να στοχεύσει μόνο μονοκύτταρες αμοιβάδες και όχι ζώα ή ανθρώπους.
Επανέλαβε το κατόρθωμα το 2015, απομονώνοντας έναν διαφορετικό τύπο ιού που επίσης στόχευε αμοιβάδες. Στην πιο πρόσφατη έρευνά του, που δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Viruses, ο Κλαβεριέ αναφέρει ότι αυτός και η ομάδα του απομόνωσαν διάφορα στελέχη αρχαίου ιού από πολλαπλά δείγματα μόνιμου πάγου που ελήφθησαν από επτά διαφορετικά μέρη της Σιβηρίας και έδειξαν ότι το καθένα από αυτά μπορούσε να μολύνει καλλιεργημένα κύτταρα αμοιβάδας.
Αυτά τα τελευταία στελέχη αντιπροσωπεύουν πέντε νέες οικογένειες ιών, πέραν των δύο που είχε επαναφέρει στη «ζωή» προηγουμένως. Το παλαιότερο ήταν σχεδόν 48.500 ετών, με βάση τη ραδιοχρονολόγηση του εδάφους, και προήλθε από δείγμα γης σε μια υπόγεια λίμνη 16 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Τα νεότερα δείγματα, που βρέθηκαν στο περιεχόμενο του στομάχου και στο τρίχωμα των λειψάνων ενός μαλλιαρού μαμούθ, ήταν ηλικίας 27.000 ετών.
Οι ιοί που μολύνουν τις αμοιβάδες εξακολουθούν να είναι μολυσματικοί μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό είναι ενδεικτικό ενός δυνητικά μεγαλύτερου προβλήματος, δήλωσε ο Κλαβεριέ. Όπως λέει, φοβάται ότι οι άνθρωποι εκλαμβάνουν την έρευνά του μόνο ως επιστημονική περιέργεια και δεν αντιλαμβάνονται πλήρως την προοπτική να επανέλθουν στη ζωή αρχαίοι ιοί ως σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.
«Θεωρούμε αυτούς τους ιούς που μολύνουν τις αμοιβάδες αντιπροσωπευτικούς για όλους τους άλλους πιθανούς ιούς που μπορεί να υπάρχουν στο μόνιμο στρώμα πάγου», δήλωσε ο Κλαβεριέ στο CNN.
«Βλέπουμε τα ίχνη πολλών, πολλών, πολλών άλλων ιών», πρόσθεσε. «Οπότε ξέρουμε ότι υπάρχουν. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Αλλά το σκεπτικό μας είναι ότι αν οι ιοί της αμοιβάδας είναι ακόμη ζωντανοί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκλείουμε το ότι οι άλλοι ιοί δεν θα είναι ακόμη ζωντανοί και ικανοί να μολύνουν τους δικούς τους ξενιστές».
Φέρνοντας στο φως παλιούς ιούς
Ίχνη ιών και βακτηρίων που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο έχουν εντοπιστεί διατηρημένα στον μόνιμο παγετό.
Ένα δείγμα από τον πνεύμονα μιας γυναίκας στην οποία έγινε εκταφή το 1997 από το permafrost σε ένα χωριό στη χερσόνησο Σέγουαρντ της Αλάσκας περιείχε γονιδιωματικό υλικό από το στέλεχος της γρίπης που ευθύνεται για την πανδημία του 1918. Το 2012, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα μουμιοποιημένα λείψανα μιας γυναίκας που θάφτηκε πριν από 300 χρόνια στη Σιβηρία περιείχαν τη γενετική υπογραφή του ιού που προκαλεί την ευλογιά.
Μια απελευθέρωση άνθρακα στη Σιβηρία που επηρέασε δεκάδες ανθρώπους και περισσότερους από 2.000 ταράνδους μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου του 2016 συνδέθηκε επίσης με το ξεπάγωμα του permafrost κατά τη διάρκεια εξαιρετικά θερμών καλοκαιριών, επιτρέποντας σε παλιούς σπόρους του Bacillus anthracis να αναδυθούν από παλιούς τόπους ταφής ή κουφάρια ζώων.
Η Μπιργκίτα Έβενκορτ, ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Κλινικής Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Ουμέα στη Σουηδία, δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη επιτήρηση του κινδύνου που δημιουργείται από τους πιθανούς παθογόνους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο permafrost που αποψύχεται, αλλά προειδοποίησε κατά της κινδυνολογίας.
«Πρέπει να θυμάστε ότι η ανοσολογική μας άμυνα έχει αναπτυχθεί βρισκόμενοι σε στενή επαφή με το μικροβιολογικό περιβάλλον», δήλωσε η Έβενκορτ, μέλος του Σκανδιναβικού Κέντρου Αριστείας CLINF, ομάδας που ερευνά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον επιπολασμό των μολυσματικών ασθενειών σε ανθρώπους και ζώα σε βόρειες περιοχές.
«Εάν υπάρχει ένας ιός κρυμμένος στον μόνιμο πάγο με τον οποίο δεν έχουμε έρθει σε επαφή εδώ και χιλιάδες χρόνια, μπορεί να σημαίνει ότι η ανοσολογική μας άμυνα δεν είναι επαρκής», είπε. «Είναι σωστό να σεβόμαστε την κατάσταση και να είμαστε προληπτικοί και όχι απλώς αντιδραστικοί. Και ο τρόπος για να καταπολεμήσουμε τον φόβο είναι να έχουμε γνώση».
Πιθανότητες διάχυσης του ιού
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πόσο καιρό αυτοί οι ιοί θα μπορούσαν να παραμείνουν μολυσματικοί, όταν εκτεθούν σε σημερινές συνθήκες, ή πόσο πιθανό είναι να συναντήσει ο ιός έναν κατάλληλο ξενιστή. Δεν είναι όλοι οι ιοί παθογόνοι που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Ορισμένοι είναι αβλαβείς ή ακόμη και ωφέλιμοι για τους ξενιστές τους. Και ενώ φιλοξενεί 3,6 εκατομμύρια ανθρώπους, η Αρκτική εξακολουθεί να είναι ένα αραιοκατοικημένο μέρος, γεγονός που καθιστά τον κίνδυνο έκθεσης του ανθρώπου σε αρχαίους ιούς πολύ μικρό.
Παρόλα αυτά, «ο κίνδυνος είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί στο πλαίσιο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε ο Κλαβεριέ, «στον οποίο η απόψυξη του μόνιμου πάγου θα συνεχίσει να επιταχύνεται και περισσότεροι άνθρωποι θα κατοικήσουν την Αρκτική στο πλαίσιο βιομηχανικών εγχειρημάτων».
Και ο Κλαβεριέ δεν είναι ο μόνος που προειδοποιεί ότι η περιοχή θα μπορούσε να γίνει πρόσφορο έδαφος για ένα περιστατικό διάχυσης (spillover event), όταν δηλαδή ένας ιός μεταπηδά σε έναν νέο ξενιστή και αρχίζει να εξαπλώνεται.
Την περασμένη χρονιά, μια ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε έρευνα σε δείγματα εδάφους και ιζήματος που ελήφθησαν από τη λίμνη Χάζεν, μια λίμνη γλυκού νερού στον Καναδά που βρίσκεται εντός του αρκτικού κύκλου. Αλληλούχισαν το γενετικό υλικό στο ίζημα για να εντοπίσουν το αποτύπωμα των ιών και τα γονιδιώματα των πιθανών ξενιστών – φυτών και ζώων – στην περιοχή.
Χρησιμοποιώντας μια ανάλυση υπολογιστικού μοντέλου, υπέδειξαν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης των ιών σε νέους ξενιστές ήταν υψηλότερος σε τοποθεσίες που βρίσκονταν κοντά σε σημεία όπου μεγάλες ποσότητες νερού από τους παγετώνες έρεαν στη λίμνη, ένα σενάριο που γίνεται πιο πιθανό καθώς το κλίμα θερμαίνεται.
Άγνωστες συνέπειες
Ο εντοπισμός των ιών και άλλων επικίνδυνων στοιχείων που περιέχονται στο μόνιμο στρώμα πάγου, το οποίο θερμαίνεται συνεχώς, είναι το πρώτο βήμα για την κατανόηση του κινδύνου που συνιστούν για την Αρκτική, δήλωσε η Μάινερ από το Jet Propulsion Laboratory της NASA. Άλλες προκλήσεις περιλαμβάνουν την ποσοτικοποίηση του πού, πότε, πόσο γρήγορα και πόσο βαθιά θα αποψυχθεί το permafrost.
Η απόψυξη μπορεί να είναι μια σταδιακή διαδικασία μόλις κάποιων εκατοστών ανά δεκαετία, αλλά συμβαίνει και πιο γρήγορα, όπως στην περίπτωση μαζικών κατολισθήσεων που μπορούν ξαφνικά να αποκαλύψουν βαθιά και αρχαία στρώματα του permafrost. Η διαδικασία αυτή απελευθερώνει επίσης μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα – έναν παράγοντα της κλιματικής αλλαγής που έχει υποτιμηθεί.
Η Μάινερ κατέγραψε μια σειρά από πιθανούς κινδύνους που βρίσκονται σήμερα παγωμένοι στο permafrost της Αρκτικής σε μια εργασία του 2021 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Climate Change. Αυτοί οι πιθανοί κίνδυνοι περιλάμβαναν θαμμένα απόβλητα από την εξόρυξη βαρέων μετάλλων και χημικών ουσιών όπως το φυτοφάρμακο DDT, το οποίο απαγορεύτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ραδιενεργά υλικά έχουν επίσης πεταχτεί στην Αρκτική – από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες – από την εποχή των πυρηνικών δοκιμών τη δεκαετία του 1950.
«Η απότομη απόψυξη εκθέτει στον αέρα πολύ γρήγορα τα παλαιά μέρη του permafrost, απελευθερώνοντας ενώσεις και μικροοργανισμούς που έχουν δεσμευτεί σε βαθύτερα στρώματα», σημειώνουν η Μάινερ και άλλοι ερευνητές στο έγγραφο του 2021.
Στο ερευνητικό έγγραφο, η Μάινερ χαρακτήρισε την άμεση μόλυνση του ανθρώπου με αρχαίους παθογόνους μικροοργανισμούς που απελευθερώνονται από το μόνιμο πάγο ως «προς το παρόν απίθανη».
Ωστόσο, η Μάινερ δήλωσε ότι ανησυχεί για αυτό που ονόμασε «Μικροοργανισμοί Μαθουσάλες», δίνοντας το όνομα από τη βιβλική μορφή με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Πρόκειται για οργανισμούς που θα μπορούσαν να μεταφέρουν τη δυναμική αρχαίων και εξαφανισμένων οικοσυστημάτων στη σημερινή Αρκτική, με άγνωστες συνέπειες.
Η επανεμφάνιση των αρχαίων μικροοργανισμών έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη σύνθεση του εδάφους και την ανάπτυξη της βλάστησης, επιταχύνοντας ενδεχομένως περαιτέρω τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε η Μάινερ.
«Πραγματικά δεν ξέρουμε ακριβώς το πώς αυτά τα μικρόβια πρόκειται να αλληλεπιδράσουν με το σύγχρονο περιβάλλον», είπε. «Δεν είναι ένα πείραμα που νομίζω ότι κάποιος από εμάς θέλει να κάνει».
Ο καλύτερος τρόπος δράσης, δήλωσε η Μάινερ, είναι να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την απόψυξη και την ευρύτερη κλιματική κρίση και να κρατήσουμε αυτούς τους κινδύνους θαμμένους στο μόνιμο στρώμα πάγου για πάντα.
Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κατάσταση. Σχεδόν σε όλες τις χώρες το νερό τελειώνει και η ξηρασία απειλεί ακόμα και την επιβίωσή μας
Οι σκηνές αυτές είναι αρκετά σπάνιες στα μέσα του καλοκαιριού. Στις αρχές Μαρτίου είναι απλά πρωτοφανείς. Η λίμνη Lac de Montbel στη νοτιοδυτική Γαλλία είναι κατά 80% άδεια και οι βάρκες της τοπικής ομάδας ιστιοπλοΐας στέκονται σφηνωμένες στο χώμα εκεί που κάποτε ήταν οι όχθες.
Στην βόρεια Ιταλία, οι τουρίστες μπορούν πλέον κάνουν με τα πόδια τη διαδρομή προς το νησάκι Σαν Μπιάτζιο, όπου συνήθως μπορούσε να φτάσει κάποιος μόνο με βάρκες, αφού η στάθμη του νερού γύρω του έχει υποχωρήσει κατά 70 εκατοστά κάτω από τον μέσο όρο.
Από την άλλη στις Άλπεις το χιόνι είναι λιγότερο κατά 63% σε σχέση με το συνηθισμένο.
Στη Γερμανία, η πτώση της στάθμης του νερού στον ποταμό Ρήνο ήδη δημιουργεί προβλήματα στην μετακίνηση των ποταμόπλοιων αναγκάζοντάς τα να ταξιδεύουν προς την κεντρική Ευρώπη με το μισό από το κανονικό φορτίο. Στην Καταλονία, όπου η ξηρασία εντείνεται τα τελευταία τρία χρόνια, ο δήμος της Βαρκελώνης ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να ποτίζει τα πάρκα.
Μετά το πιο ξηρό καλοκαίρι των τελευταίων 500 ετών, το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης βρίσκεται αντιμέτωπο με χειμερινή ξηρασία, η οποία οφείλεται στην κλιματική κατάρρευση, κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία μεταξύ των κυβερνήσεων σχετικά με την διασφάλιση της παροχής του νερού στα σπίτια, στους αγρότες και στα εργοστάσια στην Γηραιά Ήπειρο.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Γκρατς στην Αυστρία, για την οποία οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα για να αναλύσουν τα αποθέματα υπόγειων υδάτων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ξηρασία από το 2018 και η κατάσταση της πλέον «πολύ αβέβαιη».
Ο Τόρστεν Μάγιερ – Γκαρ, ένας από τους ερευνητές, αναφέρει: «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι το νερό θα ήταν πρόβλημα εδώ στην Ευρώπη, ειδικά στη Γερμανία ή την Αυστρία. Αντιμετωπίζουμε πλέον πράγματι προβλήματα με την παροχή νερού και στις δύο χώρες και αυτό πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις».
Η υπηρεσία World Weather Attribution ανακοίνωσε πέρυσι ότι η ξηρασία στο βόρειο ημισφαίριο ήταν τουλάχιστον 20 φορές πιο πιθανή λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, προειδοποιώντας ότι τέτοιες ακραίες περίοδοι θα γίνονται όλο και πιο συχνές με την παγκόσμια υπερθέρμανση.
«Αυτό που είναι ασυνήθιστο είναι η επανάληψη αυτών των γεγονότων, γιατί ήδη βιώσαμε μια έντονη έως ακραία ξηρασία πριν από ένα χρόνο και μια άλλη το 2018», ανέφερε από την πλευρά του ο Αντρέα Τορέτι στο Euronews, ένας επιστήμονας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας. «Σαφώς, σε ορισμένα τμήματα της Ευρώπης, η έλλειψη βροχοπτώσεων και το παρόν έλλειμμα είναι τέτοια που δεν θα είναι εύκολο να ανακάμψει η στάθμη των υδάτων πριν από το καλοκαίρι», συμπληρώνει. Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι.
Ένας χάρτης που αποτυπώνει τις παρούσες ξηρασίες στην Ευρώπη από το πρόγραμμα Copernicus της ΕΕ προειδοποιεί για χαμηλές βροχοπτώσεις ή καταγράφει την απουσία υγρασίας του εδάφους σε πολλές περιοχές της βόρειας και νότιας Ισπανίας, της βόρειας Ιταλίας και της νότιας Γερμανίας, ενώ σχεδόν ολόκληρη η Γαλλία επηρεάζεται.
Γαλλία: Έλλειψη βροχοπτώσεων εξαιτίας του ανθρώπου
Η Γαλλία πρόσφατα κατέγραψε 32 συνεχόμενες ημέρες χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η μεγαλύτερη περίοδος ανομβρίας που έχει καταγραφεί στη χώρα από το 1959, όταν και άρχισαν να κρατούνται τα σχετικά στοιχεία. Μάλιστα η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Γαλλίας ανακοίνωσε ότι δεν αναμένεται σχεδόν καθόλου βροχόπτωση μέχρι το τέλος του μήνα.
Ο κλιματολόγος Σιμόν Μιτελμπεργκερ ανέφερε ότι έχει πέσει περίπου 75% λιγότερη βροχή στην Γαλλία τον φετινό Φεβρουάριο σε σχέση με το μέσο όρο του μήνα προηγούμενων ετών. Τους 9 από τους 12 τελευταίους μήνες η βροχόπτωση σημειώνει μείωση κατά 85% από το συνηθισμένο.
Σύμφωνα με το γαλλικό επιστημονικό ερευνητικό κέντρο CNRS, οι συγκρίσεις από τις ξηρασίες που σημειώθηκαν πριν το 1945 και μετά το 1945 αποκαλύπτουν ότι αυτή του περασμένου καλοκαιριού προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή που πυροδότησε ο άνθρωπος και ο φετινός χειμώνας παρουσίασε «τα ίδια χαρακτηριστικά».
Ως αποτέλεσμα, οι τοπικές αρχές και στα επτά μεγάλα ποτάμια της χώρας έλαβαν εντολή να επιβάλλουν περιορισμούς στο νερό, καθώς η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο κρίσης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, οι οποίες αναπόφευκτα θα οδηγήσουν φέτος σε λειψυδρία διαρκείας. Ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Κριστόφ Μπεσού, προειδοποίησε ότι η Γαλλία θα πρέπει να τα βγάλει πέρα με 40% λιγότερο νερό τα επόμενα χρόνια προσθέτοντας ότι η χώρα είναι ήδη σε «κατάσταση συναγερμού» και γι’ αυτό οι περιορισμοί σε ορισμένες περιοχές είναι απολύτως δικαιολογημένοι.
«Η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή απ’ ό,τι ήταν πριν από έναν χρόνο», ανέφερε ο Μπεσού. Οι πολίτες σε τέσσερις επαρχίες της Γαλλίας δεν επιτρέπεται πλέον να γεμίζουν τις πισίνες τους ή να πλένουν τα αυτοκίνητά τους, ενώ οι αγρότες πρέπει να μειώσουν στο μισό το νερό που χρησιμοποιούν για τις καλλιέργειές τους.
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χρησιμοποιώντας παρόμοιες φράσεις, με αυτές που είχε χρησιμοποιήσει όταν μιλούσε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, έκανε λόγο για ένα «σχέδιο νηφαλιότητας» με σκοπό την εξοικονόμηση νερού και προειδοποίησε ότι η «ώρα της αφθονίας» έφτασε στο τέλος της.
«Όλοι μας θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί», τόνισε. Μεταξύ των σχεδίων της κυβέρνησης είναι να εκσυγχρονίσει την άρδευση των καλλιεργειών, η οποία αποτελεί το 80% της κατανάλωσης νερού το καλοκαίρι ενισχύοντας την ανακύκλωση των λυμάτων και μειώνοντας τις απώλειες λόγω διαρροής.
Ισπανία: Νερό με το… σταγονόμετρο
Από την άλλη ολόκληρη η Ισπανία βιώνει συνθήκες ξηρασίας από τον Ιανουάριο του 2022, αλλά η Καταλονία συγκεκριμένα βρίσκεται σε τόσο άσχημη κατάσταση που οι αρχές εισήγαγαν νόμους με σκοπό την μείωση της χρήσης νερού στις καλλιέργειες κατά 40%, σε βιομηχανικές χρήσεις κατά 15% και μείωση στην καθημερινή κατανάλωση ανά κάτοικο από τα 250 λίτρα στα 230 λίτρα.
Ο Ρουμπέν Ντελ Κάμπο, ο εκπρόσωπος της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Aemet, ανέφερε ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση δεν θα παρουσιάσει καμία βελτίωση τους επόμενους μήνες. Οι περιοχές που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι το βορειότερο σημείο της χώρας, αλλά και περιοχές της Ανδαλουσίας και ο νότος της Καστίγια-Λα Μάντσα.
Αναφορικά με το ρόλο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο Ντελ Κάμπο ανέφερε ότι παρόλο που η ξηρασία ήταν πάντα ένα φυσικό φαινόμενο που συνέβαινε κατά καιρούς εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της Ισπανίας, έχει παρατηρηθεί αλλαγή τις τελευταίες δεκαετίες.
«Έχουμε παρατηρήσει ότι οι ξηρασίες στα νότια της Ισπανίας διαρκούν περισσότερο και ότι όταν τελικά έρχονται οι βροχές αυτές είναι πιο σύντομες αλλά πιο έντονες. Είναι πολύ άσχημα κατανεμημένες. Όταν οι βροχοπτώσεις είναι ισχυρές δεν είναι τόσο χρήσιμες για να γεμίσουν ξανά οι πηγές του νερού και δεν βοηθούν στο κατάλληλο πότισμα των εδαφών. Γι’ αυτό χρειάζεται πιο ήπια βροχόπτωση», τονίζει.
Τον Ιανουάριο, η υπουργός Περιβάλλοντος της Ισπανίας, Τερέσα Ριμπέρα, προειδοποίησε για την αναπόφευκτη πραγματικότητα της κλιματικής έκτακτης ανάγκης, λέγοντας ότι η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για «πολύ μεγαλύτερους κύκλους ακραίας ξηρασίας και περιόδους απίστευτα σκληρών πλημμυρών».
Η μέση ποσότητα του διαθέσιμου νερού είχε μειωθεί κατά 12% από το 1980, σημείωσε η Ριμπέρα και οι προβλέψεις μιλούν για περαιτέρω πτώση μεταξύ 14% και 40% έως το 2050. «Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε αποκλειστικά από τη βροχή όταν θέλουμε να εγγυηθούμε την παροχή πόσιμου νερού ή νερό για διάφορες εργασίες», είπε.
Η κυβέρνηση της ενέκρινε τον Ιανουάριο ένα σχέδιο 23 δισ. ευρώ για την προστασία και τη βελτίωση των αποθεμάτων νερού επενδύοντας σε τομείς όπως οι υποδομές, η επεξεργασία και ο καθαρισμός του νερού, ο εκσυγχρονισμός της άρδευσης και η διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.
Ιταλία: Νερό με το δελτίο
Η ιταλική κυβέρνηση από την άλλη φέρεται να ετοιμάζεται να δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας που θα περιλαμβάνει μια «υπερ-επιτροπή» και αξιωματούχους από πολλά υπουργεία με σκοπό να εξευρεθούν λύσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της έντονης ξηρασίας, η οποία έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τη γεωργία.
Η στάθμη των υδάτων στο Πάδο, τον μεγαλύτερο ποταμό της χώρας που διαπερνά αρκετές βόρειες και κεντρικές περιοχές της χώρας, ήταν 61% κάτω από τον μέσο όρο του Φεβρουαρίου. Ενώ οι πρόσφατες βροχοπτώσεις στην περιοχή μετρίασαν σε ένα βαθμό την πίεση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ζιλμπέρτο Πιτσέτο, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να χρειαστεί να τεθεί σε εφαρμογή δελτίο νερού σε ορισμένες περιοχές.
«Το πρόβλημα της ξηρασίας είναι σοβαρό», ανέφερε μιλώντας στην Corriere della Sera. «Φέτος οι χιονοπτώσεις ήταν οι μισές από την μέση ποσότητα χιονιού που πέφτει κάθε χειμώνα. Οι υδάτινες οδοί, οι λίμνες και οι ταμιευτήρες νερού είναι σε πολύ κρίσιμη κατάσταση και τα υδροηλεκτρικά φράγματα παρουσιάζουν πολύ μεγάλη πτώση».
Το εθνικό συμβούλιο έρευνας της Ιταλίας (CNR) δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι οι βροχοπτώσεις στα βόρεια ήταν 40% λιγότερες από το μέσο όρο το 2022, προσθέτοντας ότι η απουσία βροχοπτώσεων από τις αρχές του 2023 ήταν «σημαντική».
Ο επικεφαλής μετεωρολόγος, Λούκα Μερκάλι, είπε ότι η Ιταλία θα μπορούσε να αποφύγει την επανάληψη της ακραίας ξηρασίας του περασμένου καλοκαιριού μόνο εάν υπήρχαν άφθονες βροχοπτώσεις την άνοιξη. «Είναι η τελευταία ελπίδα», είπε. «Αν δεν έχουμε ανοιξιάτικη βροχή για δύο συνεχόμενα χρόνια, αυτό θα ήταν η πρώτη φορά που θα συμβεί».
Άλπεις χωρίς χιόνι
Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, η έλλειψη βροχοπτώσεων έχει παρατηρηθεί μέχρι στιγμής κυρίως σε περιοχές των Άλπεων όπου οι χειμερινοί τουρίστες βρέθηκαν αντιμέτωποι με πίστες για σκι χωρίς χιόνι.
Στην επαρχεία του Τιρόλου στην Αυστρία, για παράδειγμα, οι πόλεις Λάντεκ και Ρέουτε κατέγραψαν τον πιο ξηρό χειμώνα που έχει σημειωθεί ποτέ, ενώ σε περιοχές της Ελβετίας οι δήμοι αναγκάστηκαν να παροτρύνουν και πάλι τους πολίτες να εξοικονομήσουν νερό, όπως έκαναν το περασμένο καλοκαίρι.
Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος της χειμερινής ξηρασίας πιθανότατα θα γίνει αισθητός στη Γερμανία και τις χαμηλότερες περιοχές της Αυστρίας τους επόμενους μήνες: λιγότερο χιόνι το χειμώνα σημαίνει λιγότερο λιώσιμο για να τροφοδοτήσει τα ποτάμια της κεντρικής Ευρώπης τους θερμότερους μήνες.
«Η σημερινή έλλειψη χιονοπτώσεων θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει η αυριανή καλοκαιρινή ξηρασία», δήλωσε η Μανουέλα Μπρούνερ, καθηγήτρια υδρολογίας και κλιματικών επιπτώσεων στο πανεπιστήμιο ETH της Ζυρίχης.
Ο μετεωρολόγος Γιόζεφ Έιτζινγκερ, του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας της Βιέννης, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων DPA: «Εάν ο καιρός της φετινής άνοιξης είναι παρόμοιος με αυτόν του 2022, η ξηρασία θα αυξηθεί σημαντικά». Επεσήμανε μάλιστα ότι τα επίπεδα νερού στη λίμνη Neusiedl, μια βασική πηγή νερού που απλώνεται στα σύνορα μεταξύ Αυστρίας και Ουγγαρίας, βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό σημείο.
Αναπόφευκτη η ξηρασία και στην Ελλάδα
Δυστυχώς η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στη χώρα μας. Οι γεωργοί στις επαρχιακές περιοχές της Ελλάδας ήδη βιώνουν τον αντίκτυπο της έλλειψης βροχοπτώσεων με τις σοδειές διαρκώς να μειώνονται. Παράλληλα, δεν λείπουν οι περιοχές που τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζουν πρόβλημα και με την ποσότητα του πόσιμου νερού.
Μάλιστα, μία ελληνική μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο, απλώς επιβεβαίωσε τις δυσμενέστερες προβλέψεις καταλήγοντας ότι η Ελλάδα αναμένεται να έρθει αντιμέτωπη με συνθήκες σοβαρής ξηρασίας τα επόμενα χρόνια. Όπως προκύπτει από την έρευνα, η χώρα μας, σε κάποιες περιοχές, πρόκειται να βιώσει πιο έντονα και πιο παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας, με τη διάρκειά τους να αυξάνεται έως και κατά τέσσερις μήνες ανά πενταετία.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το φαινόμενο θα εκδηλωθεί στο εγγύς μέλλον στις περιοχές της Ανατολικής και Κεντρικής Ελλάδας και μετά το δεύτερο μισό του αιώνα θα πλήξει τη Δυτική Ελλάδα, ενώ άκρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η ξηρασία προβλέπεται πολύ έντονη σε πεδινές περιοχές αγροτικού ενδιαφέροντος, όπως στη Θεσσαλία και την Ανατολική Κρήτη. Τα στοιχεία διαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον: ερημοποίηση, χαμένες αγροτικές εκτάσεις, αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας υπολογίστηκε η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται τα γεγονότα ξηρασίας, η σοβαρότητά τους, η ένταση της ξηρασίας και η διάρκειά της που υπολογίστηκαν σε κλίμακα 12μήνου και 6μήνου. Για να γίνει αυτό αξιοποιήθηκαν δύο δείκτες ξηρασίας, αποδεκτοί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, το αν βρέχει περισσότερο ή λιγότερο από το κανονικό (SPI) και η κατακρήμνιση – εξατμισοδιαπνοή (SPEI).
«Διαπιστώσαμε ότι τόσο στο ενδιάμεσο όσο και στο χειρότερο σενάριο, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει σοβαρή ξηρασία σε πολλές περιοχές. Η κατάσταση φαίνεται χειρότερη στο δεύτερο σενάριο και την περίοδο 2075 – 2100, οπότε βλέπουμε αύξηση της διάρκειας των επεισοδίων ξηρασίας στη χώρα μέχρι 4 μήνες ανά 5ετία, όμως ακόμη και στο ενδιάμεσο σενάριο προκύπτει ότι θα έχουμε παρατεταμένα επεισόδια κυρίως στις πεδινές περιοχές της Θεσσαλίας και της Ανατολικής Κρήτης», αναφέρει στα «ΝΕΑ» η φυσικός Νάντια Πολίτη, συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Ερευνών του Ινστιτούτου ΙΠΡΕΤΕΑ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η οποία εκπονεί διδακτορική διατριβή στο πλαίσιο της οποίας υλοποιήθηκε η μελέτη.
«Όταν οι τιμές του 12μήνου είναι εκτός των φυσιολογικών ορίων, σημαίνει ότι στην περιοχή εκείνη η ξηρασία θα αποτελεί μια παρατεταμένη και σταθερή κατάσταση ενώ οι «μη φυσιολογικές» τιμές του 6μήνου αντιπροσωπεύουν πιο μεταβαλλόμενες, εποχικές θα μπορούσαμε να πούμε, συνθήκες ξηρασίας.
Και οι δύο δείκτες μάς έδειξαν αυξημένη σοβαρότητα της κατάστασης, με τον 12μηνο δείκτη να εκπέμπει σήμα κινδύνου για τις Κυκλάδες, την Κρήτη, τη Νότια Πελοπόννησο, τη Δυτική Ηπειρωτική Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία και τη Θράκη την τελευταία 25ετία του αιώνα και εφόσον επικρατήσει το δυσμενέστερο σενάριο για την κλιματική αλλαγή.
Αντιθέτως, ο δείκτης του 6μήνου εμφανίζει μια διαφοροποίηση: από τις τιμές του προκύπτει ότι στο κοντινό μέλλον, δηλαδή την περίοδο 2025 – 2050, θα υφίστανται περιοδικά παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας οι περιοχές του κεντρικού και ανατολικού τμήματος της χώρας, όπου την περίοδο εκείνη αναμένεται μια πολύ σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, της τάξεως του 50%. Στο μακρινό μέλλον φαίνεται ότι θα επηρεαστούν κατά τον ίδιο τρόπο η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη», εξηγεί η Νάντια Πολίτη.
Giovanni Giustiniani
Υπήρξε ο άνθρωπος στον οποίο στηρίχτηκε ο αυτοκράτορας την εσχάτη ώρα …
Η παροικία των Γενουατών, των Βενετσιάνων και των Πιζάνων ήταν ακόμη ανθούσες στην φθίνουσα Πόλη . Τον αγώνα των χριστιανών τον έκαναν αγώνα τους και πήραν τη θέση τους ανάμεσα στους λιγοστούς μαχητές της Βασιλεύουσας .
Ο Giovanni Giustiniani Longo όπως ήταν το πλήρες όνομα του τελευταίου Προστάτη της Κωνσταντινούπολης ήταν λίγο γνωστός πριν από τη Μεγάλη Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Είχε υπάρξει πειρατης και ήταν μέλος του μεγάλου οίκου των Doria. Ήταν ομως διάσημος στην πατρίδα του και διαβόητος γιατι ήταν άριστος στην υπεράσπιση πολιορκημένων πόλεων με τείχη, μια ικανότητα που του ήταν πολύ χρήσιμη όταν αποφάσισε να λάβει μέρος στη μεγαλύτερη περιπέτειά του.
Γνωρίζοντας τον κίνδυνο που επέβαλε στην Κωνσταντινούπολη και σε ολόκληρη την Ευρώπη ο οθωμανικός στρατός στις πύλες της Κωνσταντινούπολης, ο Ιουστινιάνης ξεκίνησε για την πόλη με έναν λόχο που αριθμούσε 700 άνδρες, όλοι έμπειροι condottieri, όπως ο ίδιος ο Giovanni, όταν κανένα άλλο κράτος δεν τολμούσε να κάνει το ίδιο.
Ο Ιουστινιάνης και οι άνδρες του έτυχαν θερμής υποδοχής, και ο αυτοκράτορας τον ανέδειξε αμέσως σε Προστάτη και αρχηγό της χερσαίας άμυνας.
Τοποθετήθηκε στα δεξιά της θέσης των βυζαντινών στρατευμάτων, και πιο συγκεκριμένα στο χαμηλότερο τμήμα των τειχών, ανάμεσα στις πύλες του Αγίου Ρωμανού και του Χαρισίου. Έκανε επίσης προετοιμασίες για την επίθεση, όπως η ενίσχυση της άμυνας και η ειδική εκπαίδευση των στρατιωτών του.
Η γενναιότητά του φάνηκε όταν αποφάσισε να επιχειρήσει σε εξόδους και να τις διοικήσει προσωπικά, καταστρέφοντας πολιορκητικές μηχανές κι αιφνιδιάζοντας τους Οθωμανούς, μην επιτρέποντας ποτέ στον εχθρό να χαλαρώσει την επιφυλακή του.
Οι απωλειές του σε ανθρώπινες ζωές ήταν μεγάλες και τελικά εγκαταλείφθηκαν αυτού του ειδους οι επιχειρήσεις
Αξιοποίησε επίσης την εξυπνάδα του, χρησιμοποιώντας μεγάλα κομμάτια μαλακού υφάσματος για να καλύψει τα τείχη ώστε να μετριάσει τις ζημιές από τα συνεχή πυρά του πυροβολικού, και επίσης επισκεύασε τα τείχη στοιβάζοντας μπάζα στα κενά, κάτι που αποδείχθηκε αποτελεσματικό, καθώς οι μπάλες των κανονιών απλά βυθίζονταν μέσα σ’ αυτά.
Τα κανόνια της πόλης χρησιμοποιήθηκαν επίσης από τον Τζιοβάνι, αλλά ως αυτοσχέδια κυνηγετικά όπλα. Αντί να τα γεμίζει με κανονικές μπάλες κανονιού, ο Ιουστινιάνης διέταξε να τα γεμίζουν με πυρομαχικά τύπου σκάγια (grapeshot), τα οποία είχαν πολύ ευρύτερη περιοχή θανατηφόρου αποτελέσματος.
Ο αγώνας του πάνω στα τείχη ήταν ηρωικός κι αποτελεσματικός. Οι Οθωμανοί δεν έκαναν καμία πρόοδο στον τομέα ευθύνης του και είχαν τεράστιες απώλειες.
Έως τη στιγμή που τραυματίστηκε βαριά. Η απόσυρση του από τα τείχη και μαζί των ανδρών του σήμανε την αρχή του τέλους για την ηρωική άμυνα του Αυτοκράτορα … Ήταν πια μόνος με τους εξουθενωμένους λιγοστούς υπερασπιστές της Πόλης …
Ο Ιουστινιάνης πέθανε από τα τραύματά του λίγο μετά στη Χίο όπου τον είχαν μεταφέρει οι συντροφοί του. Είχε γεννηθεί το 1418…
ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ ΑΓΙΟ .ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ , ΑΒΑΤΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
Ένα από τα πιο ξεχωριστά σημεία της ελληνικής επικράτειας και η ιστορία του πριν γίνει το κέντρου του μοναχισμού. Το άβατο και οι περιπτώσεις που αυτό έχει σπάσει
Βουνό Άθως, Περιβόλι της Παναγίας, Άγιο Όρος. Η χερσόνησος του Άθω στο ανατολικότερο άκρο της Χαλκιδικής εδώ και αιώνες αποτελεί μια ξεχωριστή πολιτεία αφιερωμένη στην Παναγία και τον Θεό. Ένα ξεχωριστό αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους που αποτελεί μια Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία με είκοσι Ιερές Μονές.
Ωστόσο, το πιο άγριο και τραχύ «πόδι» της Χαλκιδικής δεν ήταν πάντα ένας ιερός τόπος, αλλά αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο ήδη από την αρχαιότητα.
Όταν το Άγιο Όρος ήταν απλά Όρος
Φυσικά, η γεωμορφολογία της περιοχής δεν έχει αλλάξει εδώ και αρκετές χιλιετίες. Πάνω σε αυτή την χερσόνησο βρίσκεται το όρος Άθω, ύψους 2033μ. Η αρχαία ελληνική μυθολογία μας παρέχει πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για το πώς το βουνό αυτό πήρε το όνομά του.
Πολύ εύκολα μπορεί να γίνει η σύνδεσή του με τον γίγαντα Άθω, ο οποίος είχε πάρει μέρος στην Γιγαντομαχία, την μεγάλη μάχη μεταξύ Θεών και Γιγάντων. Σύμφωνα με την μυθολογία, το όρος Άθως δημιουργήθηκε όταν ο γίγαντας Άθως άρπαξε ένα βράχο από το βουνό της Θράκης και το έριξε κατά των Θεών, ωστόσο αυτός έπεσε στην άκρη της Χαλκιδικής δημιουργώντας την εν λόγω χερσόνησο.
Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή της ιστορίας, ο Άθως βρισκόταν στην χερσόνησο και αμυνόταν όταν ο Ποσειδώνας έριξε εναντίον του ένα κομμάτι βράχου που έκοψε από την Καναστραία άκρα της Παλλήνης. Ο βράχος καταπλάκωσε τον Άθω και το βουνό που δημιουργήθηκε στην Χερσόνησο είναι ουσιαστικά ο νεκρός γίγαντας. Υπάρχουν πάντως και άλλες αναφορές που υποστηρίζουν ότι το όνομα οφείλεται σε έναν άλλο Άθω, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Ροδόπης.
Αξίζει παράλληλα να αναφερθεί ότι ένα από τα προσωνύμια του Δία ήταν και το «Αθώος Ζεύς» επειδή στη κορυφή του ομώνυμου όρους της χερσονήσου υπήρχε μεγάλο άγαλμά του.
Πάρα πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έχουν αναφερθεί στην χερσόνησο της Χαλκιδικής, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Δημοσθένης και ο Στράβων. Άλλωστε, η χερσόνησος του Άθω έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στους Περσικούς Πολέμους. Κατά την πρώτη εκστρατεία του Δαρείου εναντίον της Ελλάδας το 492 π.Χ., ο στόλος με αρχηγό τον Μαρδόνιο υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή σε καταιγίδα που ξέσπασε στα νερά της Χερσονήσου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Πέρσες έχασαν περίπου 300 πλοία και 20.000 άνδρες. Η καταιγίδα ανέκοψε την πορεία των Περσών και τους ανάγκασε να επιστρέψουν στην Ασία, για να ανασυνταχθούν.
Όταν πλέον βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Ξέρξης επιχειρήθηκε για ακόμα μια φορά νέα εκστρατεία για υποδούλωση της Ελλάδας. Ο Ξέρξης θέλοντας να αποφύγει την πανωλεθρία του 492 π.Χ. διέταξε την κατασκευή μιας μεγάλης διώρυγας στην χερσόνησο του Άθω. Τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Θουκυδίδης αναφέρονται στην διώρυγα, αλλά μεταγενέστεροι ιστορικοί την αμφισβήτησαν γράφοντας ότι ο Πέρσης βασιλιάς κατασκεύασε δίωλκο και όχι διώρυγα. Πάντως οι σημερινές έρευνες δείχνουν ότι πράγματι υπήρχε διώρυγα, η οποία βρίσκεται θαμμένη και έχει εντοπιστεί ανάμεσα στα χωριά Νέα Ρόδα και Τρυπητή. Το 2008 έγιναν έρευνες από Βρετανούς και Έλληνες μηχανικούς που έδειξαν την ακριβή της θέση αλλά και τις διαστάσεις της. Η διώρυγα έχει μήκος περίπου δύο χιλιόμετρα και πλάτος 30 μέτρα και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 15 μέτρα. Είναι ορατή από μεγάλο ύψος, αφού η θέση έχει πάθει καθίζηση. Οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι αμέσως μετά τη χρήση της από τον Ξέρξη εγκαταλείφθηκε και με τα χρόνια επιχωματώθηκε.
Πολύ σημαντικές πληροφορίες για την Χερσόνησο μας δίνει ο αρχαίος γεωγράφος Σκύλαξ ο Καρυανδεύς (5ος αιω. πΧ). Αυτός στο έργο του «Περίπλους» αναφέρεται σε πέντε πόλεις που βρίσκονταν στην Ακτή της χερσονήσου: «Δίον Ελληνίς», «Κλεωναί Ελληνίς», «Χαράδρια Ελληνίς», «Ολόφυξος Ελληνίς» και «Σάννη Ελληνίς» (ή Ακρόθωοι-η σημερινή Ουρανούπολη), ενώ άλλοι γεωγράφοι παραδίδουν μερικές ακόμα.
Το Δίον στα βόρεια της Χερσονήσου αποτελούσε ένα ασφαλές λιμάνι στον Ακάνθιο κόλπο (κόλπος της Ιερισσού), όπου υπάρχουν αναφορές για αρχαιότητες ήδη από τον 11ο αιώνα. Στην περιοχή, κοντά στο ακρωτήριο Αράπης, διακρίνονται ως σήμερα θεμέλια και όστρακα κεραμικής των κλασικών χρόνων.
Στην παραλία της Μονής Χιλανδαρίου, στον απόκρημνο και βραχώδη λόφο, γνωστό ως «Μικρή Σαμάρεια» είναι ορατά σε μεγάλη έκταση θεμέλια κτισμάτων, ενώ στην αμμώδη ακτή ανάμεσα στον χιλανδαρινό αρσανά και στο Μονύδριο του Αγίου Βασιλείου οι φουρτούνες έχουν αποκαλύψει τάφους και αγγεία της Εποχής του Σιδήρου, με πλούσιο υλικό να έρχεται στο φως μετά από μεγάλη καταιγίδα το 2003. Για τους αρχαιολόγους η πόλη της Σαμάρειας, με λιμάνι στον αρσανά της Μονής Χιλανδαρίου πρέπει να είναι η Ολόφυξος και είναι ενδεικτικό πως μνεία των «Ολοφυξίων» γίνεται σε επιγραφή που βρέθηκε σε σαρκοφάγο της παρακείμενης Μονής Εσφιγμένου.
Στην άκρη της αθωνικής χερσονήσου βρισκόταν η πόλη Ακρόθωοι, αλλά τα ευρήματα είναι ελάχιστα και η εκτίμηση είναι πως για την ανέγερση του τεράστιου μοναστηριού της Μεγίστης Λαύρας, χρησιμοποιήθηκε όλο το έτοιμο οικοδομικό υλικό.
Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Όρους είναι στην πλαγιά της Μονής Κωνσταμονίτου (ή Κασταμονίτου), όπου υπάρχει ο μεγάλος ελαιώνας του μοναστηριού. Στην κορυφή του λόφου διακρίνονται τα θεμέλια της οχύρωσης της ακρόπολης και στην πλαγιά κατάλοιπα κατοικιών, ενώ έχει βρεθεί κεραμική αρχαϊκής και κλασικής εποχής, καθώς και υπολείμματα μεταλλουργικών εργασιών. Εκτιμάται με μεγάλη βεβαιότητα ότι ο χώρος ταυτίζεται με την αρχαία Θύσσο, μια άλλη πόλη της Χερσονήσου.
Σε παλαιότερους χρόνους στην περιοχή φαίνεται ότι κατοικούσαν Θράκες, ωστόσο από νωρίς ελληνικά φύλα είχαν εποικίσει την χερσόνησο (εξ ου και το προσωνύμιο «Ελληνίς» του Σκύλακα). Έτσι, την εποχή πια του Θουκυδίδη στη περιοχή ζούσαν μαζί ελληνικοί και βαρβαρικοί λαοί μεταξύ των οποίων Χαλκιδείς, Πελασγοί, Βισάλτες, Κρηστώνες και Ηδώνες. Οι ελληνικές πόλεις του Άθωνα ήταν μάλιστα μέλη της Αθηναϊκής συμμαχίας πληρώνοντας τον ανάλογο φόρο. Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι πόλεις υπάχθηκαν στη τοπική Συμπολιτεία της Ολύνθου και τελικά στο Μακεδονικό κράτος υπό τον βασιλιά Φίλιππο τον Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Στο Άγιον Όρος δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές. Κι αυτό κυρίως λόγω του Αυτοδιοίκητου και του ειδικού νομικού καθεστώτος, που δυσκολεύει την έρευνα, επειδή οι μοναχοί θέλουν ησυχία και ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς. Επιπλέον είναι ένας τόπος αφιερωμένος στην Παναγία και αυτό δημιουργεί μια τύπου «αντιπαλότητα» με την αρχαιότητα», εξηγεί στη Voria.gr, ο αρχαιολόγος, Ιωακείμ Παπάγγελος, ο οποίος έχει κάνει και τις περισσότερες ανασκαφές στην χερσόνησο.
«Η ανεύρεση σπαραγμάτων, όπως οικοδομικά κατάλοιπα, κεραμική, επιγραφές, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, οδηγεί στο συμπέρασμα πως στην αρχαιότητα υπήρχαν πόλεις, με ενεργό πληθυσμό, που άκμασαν κυρίως στα παράλια και λιγότερο στο εσωτερικό που είναι άγριο και αφιλόξενο», προσθέτει ο κ. Παπάγγελος.
Η μετατροπή σε… Άγιο
Το τραχύ έδαφος της Χερσονήσου- ειδικά στα σημεία μακριά από τις Ακτές- αποτέλεσε από πολύ νωρίς έναν ιδανικό τόπο για ηρεμία, απομόνωση και περισυλλογή, όπως όριζε ο μοναστικός βίος της «νέας» θρησκείας που εμφανίζεται στην εποχή των ρωμαϊκών χρόνων. Άλλωστε οι αρχαίες πόλεις της περιοχής φέρεται να είχαν καταστραφεί αφήνοντας έρημο τον τόπο, ενώ όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε η Εικονομαχία αρκετοί μοναχοί προσπάθησαν να βρουν καταφύγια σε νέους τόπους. Σύμφωνα με στοιχεία φαίνεται ότι ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα αρχίζουν να ζουν μοναχοί στο Όρος.
Το πρώτο μοναστικό κέντρο, η Μεγάλη Βίγλα, χτίστηκε το 866, ενώ έναν περίπου αιώνα μετά – το 958 – ο Αθανάσιος Αθωνίτης έφτασε εκεί και με την υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και ίδρυσε την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963). Μάλιστα, ήδη το 885 με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, ο Άθως ορίσθηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.
Η μετονομασία του όρους σε «άγιο» καταγράφεται για πρώτη φορά στον Βίο των μαρτύρων της Τιβεριούπολις του Θεοφύλακτου Αχρίδος (περί το 1090), όπου διαβάζουμε: «τὸ πάλαι μὲν ἱερόν, νῦν δὲ ἃγιον ὃρος λεγόμενον καταλαμβάνει». Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), ο Άθως καλείται απλώς «Όρος». Ίσως αυτή να ήταν η συνήθης τότε ονομασία του χώρου.
Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».
Σήμερα στο Άγιο Όρος υπάρχουν 20 μοναστήρια από τα οποία τα 17 είναι ελληνικά, ένα ρώσικο, ένα βουλγάρικο και ένα σέρβικο. Στις μονές, εκτός από τον κοινοβιακό τρόπο ζωής υπήρχε και ο ιδιόρρυθμος, δηλαδή όταν ο κάθε μοναχός ζούσε κατά μόνας και όχι κοινοβιακά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο τρόπος ζωής υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά τώρα όλες οι μονές ακολουθούν τον κοινόβιο τρόπο ζωής.
Όλες οι μονές ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή 13 μέρες πίσω) και υπολογίζουν την έναρξη της ημέρας με τη δύση του ηλίου, εκτός από τη μονή Ιβήρων όπου η ημέρα ξεκινά από την ανατολή.
Το άβατο και οι γυναίκες που το παραβίασαν
Το Άγιο Όρος ήδη από το 539 αποτελεί άβατο για τις γυναίκες και απαγορεύεται πλήρως η πρόσβασή τους σε αυτό.
Η πρώτη γενική μνεία αβάτου στην περιοχή απαντά σε Πράξη (σιγίλλιο) του αυτοκράτορα Βασιλείου Α’, που εκδόθηκε το 883, με το οποίο θεσπίστηκε η απαγόρευση να εισέρχονται στην περιοχή του Αθω ακόμη και βοσκοί με τα κοπάδια τους.
«Απαγορεύεται να εισέρχονται στον Αθω ευνούχοι και αγένειοι νέοι, ακόμα και τα παιδιά των κτιστών και των εργατών» αναγράφεται ρητά στον «Τράγο» του Ιωάννη Τσιμισκή («τράγος», γιατί έχει συνταχτεί πάνω σε περγαμηνή από δέρμα τράγου και πρόκειται για το «Τυπικό του Ιωάννη Τσιμισκή», που χρονολογείται από το 972).
Στο τυπικό της Μεγίστης Λαύρας που συντάχθηκε το έτος 969 αναφέρεται ότι «Η είσοδος γυναικών απαγορεύεται ρητά στο πρώτο τυπικό του Αγίου, όπως και αγενείων παίδων και θηλυκών ζώων». Το άβατο περιφρουρήθηκε πλήρως με αυτοκρατορικά διατάγματα και του Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου και του Μανουήλ Παλαιολόγου, αλλά και με πατριαρχικά έγγραφα και σιγίλλια.
Ωστόσο, το άβατο φαίνεται ότι ίσχυε και παλιότερα.
Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της «Αντιφωνήτριας». Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, η ονομασία της οφείλεται στην εποχή που η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου, Πλακιδία, θέλησε να επισκεφτεί το Αγιον Ορος το 382. Οι μοναχοί την περίμεναν στο μικρό λιμάνι όπου άκουσαν την επιθυμία της να προσκυνήσει τον ναό. Τότε η εικόνα της Παναγίας μίλησε: «Τι θέλει μια γυναίκα εδώ, όπου η βασίλισσα είναι μία;» είπε. Η κόρη του Αυτοκράτορα γονάτισε τρομαγμένη και η εικόνα της Παναγίας ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια». Το γεγονός αυτό λέγεται ότι ήταν η αφορμή να καθιερωθεί το «άβατο» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.
Πάντως, υπάρχουν αναφορές ότι στην ευρύτερη περιοχή του Άθω υπήρχε άβατο και στην αρχαιότητα μόνο που τότε ίσχυε για τους άντρες. Ο Αγιορείτης μοναχός Ανδρέας, γράφει για την Ουρανούπολη: «Η πόλις αυτή ήτο αφιερωμένη στην αγροτέραν θεάν Αρτεμιν, με αυστηρούς νόμους και ίδιον νόμισμα. Σ’ αυτήν κατοικούσαν μόνο γυναίκες, κυρίως νέες παρθένες που προορίζονταν να γίνουν ιέρειες στα διάφορα ειδώλια της Αρτεμης. Στην Ουρανούπολη απαγορευόταν η είσοδος στους άνδρες. Όσοι παραβίαζαν το άβατο θανατώνονταν»!
Η αιτία πίσω από το άβατο σήμερα είναι διπλή. Αφενός, το Άγιο Όρος θεωρείται κήπος και περιβόλι της Θεοτόκου και γι’ αυτό τιμάται ως έφορος και ηγουμένη του οπότε δεν χωρά εκεί άλλη γυναίκα. Μάλιστα, υπάρχουν αγιορείτικες παραδόσεις περί επεμβάσεων της ίδιας της Παναγίας για να απομακρυνθούν γυναίκες που παραβιάζουν το Άβατο, όπως στην περίπτωση της Πλακιδίας.
Από την άλλη, βασική αιτία είναι η διαφύλαξη της παρθενίας των μοναχών και η αφιέρωση τους στη Θεοτόκο χωρίς «πονηρούς» περισπασμούς.
Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να φτάσουν μέχρι τα λιμάνια που οδηγούν στην ιερή περιοχή, ενώ αν βρίσκονται σε κάποιο πλοίο, αυτό πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τις ακτές. Στο όρος απαγορεύεται μάλιστα η παρουσία ακόμα και θηλυκών ζώων – οι μοναχοί δεν έχουν κότες και προμηθεύονται τα τυχόν αυγά που χρειάζονται από αλλού! Μόνη εξαίρεση αποτελούν οι γάτες αλλά και τα άγρια ζώα τα οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.
Μάλιστα, σε δημοσίευμα του BBC, αναφέρεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκταση στον κόσμο όπου ισχύει μια τέτοια απαγόρευση.
Ωστόσο, η ύπαρξη του άβατου δεν σημαίνει ότι καμία γυναίκα δεν έχει πατήσει το πόδι της στο όρος μετά τη θέσπισή του. Ήδη από τα βυζαντινά χρόνια έχουν καταγραφεί τέτοιες παραβιάσεις.
Η πρώτη «επίσημη» παραβίαση του άβατου έγινε το 1346, όταν η σύζυγος του αυτοκράτορα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, επισκέφτηκε τη σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όμως δεν εισήλθε μέσα σε αυτή, ενώ η σύζυγος του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου επισκέφθηκε το 1404 τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.
Η μητέρα του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, Μάρα Μπράνκοβιτς- χριστιανή στο θρήσκευμα και κόρη του Σέρβου βασιλιά Γεωργίου, κτήτορα του καθολικού της Μονής Αγίου Παύλου- μετά την άλωση της Πόλης επισκέφτηκε τη Μονή Αγίου Παύλου για να προσφέρει τα δώρα των τριών Μάγων, που είχαν αρπάξει οι κατακτητές από την Αγια Σοφιά. Ωστόσο ο θρύλος λέει ότι επενέβη η Παναγία και την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να ανέβει στο Όρος, με αποτέλεσμα να παραδώσει τα δώρα στους μοναχούς και να φύγει.
Κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, «περί τας πεντακισχιλίας ψυχάς γυναικοπαίδων» ζήτησαν άσυλο στο Άγιο Όρος λόγω της καταδίωξης από τον Τούρκο πασά Αβδουλαμπούτ, ωστόσο αυτός τις καταδίωξε και μέσα στο Όρος, κατασφάζοντάς τες. Επίσης, το 1854, στον ξεσηκωμό του Τσάμη Καρατάσου, γυναικόπαιδα από την Ιερισσό μπήκαν στο Άγιον Όρος αναζητώντας προστασία.
Παραβίαση έγινε επίσης το 1850, όταν ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή του στο Άγιο Όρος. Ο πατριάρχης Άνθιμος, σε μεταγενέστερη επιστολή του επεσήμαινε ότι κατανοούνται οι λόγοι της εξαίρεσης, συνιστώντας ωστόσο αυστηρά να μην επαναληφθεί.
Το 1882 η μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας Αλεξάνδρα Πετρόβνα προσπάθησε να προσκυνήσει σε Μονή του Αγίου Όρους, αλλά μεταπείστηκε και επέστρεψε άπρακτη. Την εποχή εκείνη λένε οι φήμες ότι έφτασαν νύχτα Ρωσίδες προσκυνήτριες και με τη βοήθεια ομοεθνών τους μοναχών μπήκαν στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα.
Το 1905 η νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα (φωτό) φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το 1942 παραβίασε το άβατο η σύζυγος του λαϊκού γραμματέα της μονής Σίμωνος Πέτρας και στις 22 του ίδιου μήνα και χρόνου η αρραβωνιαστικιά υπαλλήλου μαγαζιού της Δάφνης και άλλες γυναίκες, όλες στο επίνειο των Καρυών. «Η Ιερά Κοινότητα όμως δεν επέτρεψε να γίνει καθεστώς και προέβη σε άμεση απέλασή τους», σημειώνεται.
«Το καλοκαίρι του 1944, μπήκαν από την Ιερισσό γυναικόπαιδα στο Άγιον Όρος (Μονή Εσφιγμένου) ζητώντας προστασία. Στους εκπροσώπους που έστειλε η Ιερά Κοινότητα, για να δουν τι συμβαίνει, “οι οικογένειες δήλωσαν ότι κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και ότι θα αποχωρήσουν με την πρώτη ευκαιρία. Η.Ι.Μ. Εσφιγμένου προθυμοποιήθηκε να τους συμπαρασταθεί και προσφέρθηκε να τους μεταφέρει στην Ιερισσό με βενζινόπλοιο», αναφέρεται σχετικά στο δημοσίευμα, όπου επίσης σημειώνεται ότι στις 16 Οκτωβρίου 1948 επιτέθηκε στις Καρυές τμήμα της VI Μεραρχίας του ΔΣΕ, που την αποτελούσαν 400 άνδρες και γυναίκες ένοπλες, για να προμηθευθούν τρόφιμα.
Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρεται στο Pontos News, έχει αναφερθεί το 1930 παραβίαση από την εκλεγείσα εκείνη τη χρονιά Μις Ευρώπη, Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Ακόμη η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί είχε ισχυριστεί πως το 1929 είχε μπει στο Άγιο Όρος ντυμένη ανδρικά και έμεινε ένα μήνα, εμπειρία την οποία περιέγραψε στο βιβλίο «Ένας μήνας με τους άνδρες στο Αγιον Όρος». Επίσης, η Μαρία Ποιμενίδου το 1953, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός», είχε μπει ντυμένη σαν άνδρας και παρέμεινε τρεις ημέρες, επισκεπτόμενη τις περισσότερες μονές. Η πράξη της Ποιμενίδου οδήγησε στην ψήφιση του Ν.Δ 2623/1953, που προβλέπει φυλάκιση μέχρι ενός έτους για τους παραβάτες.
Το άβατο προσπάθησε να σπάσει και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία επιχείρησε να ανέβει στο όρος ντυμένη σαν άνδρας. Το 2008 η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λίτσα Αμανατίδου και ομάδα πέντε γυναικών διαμαρτυρόμενες για εδαφικές διεκδικήσεις μοναστηριών παραβίασαν τα σύνορα της Αθωνικής Πολιτείας.
ΟΞΦΟΡΔΗ vs ΚΕΙΜΠΡΙΤΖ . Η ΑΙΩΝΙΑ ΚΟΝΤΡΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ (vid)
Τα δύο πιο διάσημα και παλαιότερα πανεπιστήμια στην Αγγλία, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ είναι γνωστά ως Oxbridge. Η ιστορία των ιδρυμάτων τους χρονολογείται από περισσότερα από 750 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα πολλοί πολιτικοί και επιστήμονες έχουν παραχθεί από αυτούς. Υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ των δύο από την αρχή.
Είναι αρχές του 1209 μΧ , 83 χλμ βορειοδυτικά του Λονδίνου μαίνεται αναταραχή στο επισκοπικό πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (ίδρυση 1096 μΧ) ανάμεσα σε κατοίκους της κωμόπολης (τότε) και σε καθηγητές και φοιτητές του πανεπιστημίου με αιτία την μη καταβολή μισθών σε φοιτητές που παρείχαν γεωργικές εργασίες . Αποτέλεσμα ήταν μια ομάδα λόγιων καθηγητών με αρκετούς φοιτητές να αποχωρήσουν και να εγκατασταθούν στην περιοχή του Cam 79 χλμ ανατολικά ιδρύοντας το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ .
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Από τότε κρατάει η μεγάλη κόντρα των δυο ιδρυμάτων που στο πέρασμα των αιώνων είχε να επιδείξει επικούς καυγάδες , ραντεβού για επίλυση διαφορών με τραυματισμούς , αποκλεισμοί κυρίως καθηγητών που έτυχε είτε να σπουδάσουν ή να διδάξουν σε κάποιο από τα δύο αντίπαλα πανεπιστήμια και πολλά άλλα που έφθασαν να κοσμούν τίτλους εφημερίδων .
η κόντρα τους ισχύει μέχρι και στην βράβευση Νόμπελ στην οποία προηγείται το Κέιμπριτζ με 93 Νόμπελ και πολύ πιο πίσω η Οξφόρδη με 38 ( παρόλα αυτά είναι και το νο 1 και 2 παγκοσμίως )
The Boat Race. Έτσι ονομάζεται ο κωπηλατικός αγώνας μεταξύ των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ που γίνεται κάθε χρόνο στις αρχές της Άνοιξης στον Τάμεση. Είναι ένα γεγονός που παρακολουθεί πολύς κόσμος, αφού στις όχθες του ποταμού σπεύδουν περίπου 250.000 κόσμος ενώ άλλα 7-9 εκατομμύρια Βρετανοί το βλέπουν από την τηλεόραση.
Ο αγώνας, ή αν θέλετε η κόντρα, κρατάει από το 1829, όταν ένας φοιτητής του Cambridge προκάλεσε των φίλο του από τα σχολικά χρόνια που σπούδαζε στο Oxford. Ο αγώνας έληξε με νικητή την Οξφόρδη, και το Cambridge ζήτησε τη ρεβάνς. Από τότε είναι παράδοση ο χαμένος κάθε αγώνα να προκαλεί τον αντίπαλο για ένα re-match. Ο δεύτερος αγώνας έγινε το 1836 και από το 1856 γίνεται κάθε χρόνο.
Τα πληρώματα (οκτώ κωπηλάτες κι ένας τιμονιέρης) ονομάζονται Blues (από τα χρώματα που φοράνε, ανοιχτό μπλε το Cambridge, σκούρο μπλε το Oxford) και τα σκάφη ονομάζονται Blue Boats.
Το Cambridge έχει το προβάδισμα στις νίκες με 83 έναντι 77 της Οξφόρδης!
Cambridge
Είναι διαφορετικοί με πολλούς τρόπους. Μερικές από τις διαφορές τους είναι:
Οι δύο πόλεις που περιέχουν αυτά τα δύο πανεπιστήμια είναι τελείως διαφορετικές. Για παράδειγμα, η πόλη της Οξφόρδης είναι μεγαλύτερη και έχει περισσότερες βιομηχανίες. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge είναι μικρότερο και λιγότερο κατοικημένο.
Η περιοχή γύρω από το Cambridge ονομάζεται Silicon Fen και φιλοξενεί πολλούς κατασκευαστές υψηλής τεχνολογίας. Η Οξφόρδη είναι συνδεδεμένη με την αυτοκινητοβιομηχανία. Η BMW κατασκευάζει το Mini στην Οξφόρδη.
Δείτε πιο κάτω ένα βίντεο με τα δύο πανεπιστήμια από αέρος !
Τα δύο πανεπιστήμια χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους για διάφορα θέματα. Για παράδειγμα, το JCR χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε ένα προπτυχιακό αγόρι φοιτητή, αλλά στο Cambridge η πλήρης μορφή του είναι το «Junior Combination Room» ενώ στην Οξφόρδη είναι το «Junior Common Room». Και οι δύο έχουν τρεις όρους του ακαδημαϊκού έτους, αλλά τα ονόματα είναι διαφορετικά. Στο Κέιμπριτζ ονομάζονται Michaelmas, Lent και Easter, ενώ στην Οξφόρδη τα ονόματα είναι Michaelmas, Hilary και Trinity. Στα περισσότερα κολέγια του Cambridge οι μεγάλες χορτάνιες ενώσεις ονομάζονται «γήπεδα». Στην Οξφόρδη αναφέρονται ως «τετράπλευρα» ή τετράκλινα.
Στην Οξφόρδη δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην επιλογή του κολλεγίου από το Cambridge. Οι φοιτητές δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για όλα τα μαθήματα που είναι διαθέσιμα στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ένας φοιτητής μπορεί να υποβάλει αίτηση μόνο για τα μαθήματα που διδάσκουν το θέμα του ενδιαφέροντός τους. Αλλά στο Cambridge οι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν σε οποιοδήποτε θέμα που προσφέρουν τα κολέγια.
Έχουν επίσης διαφορετικά συστήματα συνεντεύξεων. Η Οξφόρδη συνενώνει τους υποψήφιους σε περισσότερα από ένα κολέγια και συχνά τους ζητάει να παραμείνουν περισσότερο στην πόλη ώστε να μπορούν να τους καλέσουν για μεταγενέστερες συνεντεύξεις. Η διαδικασία επιλογής είναι ταχύτερη και δημοσιεύουν συνήθως το αποτέλεσμα πριν από τα Χριστούγεννα. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge προσφέρει στους φοιτητές μια δεύτερη συνέντευξη αν αποτύχουν να φτάσουν στο κολέγιο της πρώτης επιλογής τους. Οι συνεντεύξεις είναι πιο σύντομες εδώ. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων είναι γενικά τον Ιανουάριο ή το τέλος Δεκεμβρίου. Και τα δύο πανεπιστήμια ξεκινούν τη διαδικασία συνέντευξης στα μέσα Δεκεμβρίου.
Οι κανόνες και οι παραδόσεις είναι διαφορετικοί στα δύο πανεπιστήμια. Όπως το Cambridge δεν είναι αυστηρό για τη φοίτησή του στην πανεπιστημιακή στολή, η Οξφόρδη απαιτεί από τους φοιτητές να φορούν το επίσημο ακαδημαϊκό φόρεμα που ονομάζεται “Sub Fusc” προτού παρακολουθήσουν όλες τις εξετάσεις.
Η Οξφόρδη είναι πιο δημοφιλής στις ταινίες. Συχνά υπάρχουν πολλοί κινηματογράφοι. Ένα διάσημο παράδειγμα είναι η ταινία του Harry Potter. Αυτή η ταινία γυρίστηκε σε διάφορες τοποθεσίες της Οξφόρδης. Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός της πόλης συγκεντρώνουν περισσότερους παραγωγούς και τουρίστες. Το Cambridge διαθέτει επίσης τα διάσημα τουριστικά σημεία και τοποθεσίες που προτιμούν οι παραγωγοί ταινιών. Το Chapel College Kings είναι ένα από τα πιο ελκυστικά σημεία στο Cambridge. Το Punting είναι λιγότερο δημοφιλές στην Οξφόρδη από το Cambridge καθώς η Οξφόρδη δεν έχει την εγγύτητα ως Cambridge για το σκοπό αυτό.
Οι φημισμένοι δάσκαλοι
Τα δύο πανεπιστήμια διαγωνίζονται και στο ποιο θα τραβήξει το ενδιαφέρον καθηγητών που θα διδάξου και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης αλλά και διαφήμισης ( μη ξεχνάμε πως στην ουσία πρόκειται για ιδιωτικά ιδρύματα )
Το Κέιμπριτζ έχει να επιδείξει μια πλειάδα παγκοσμίως γνωστών επιστημόνων που πολλοί από αυτούς έχουν θεμελιώσει την σύγχρονη επιστήμη έχοντας στο πανεπιστήμιό του την πιο περιζήτητη έδρα με τον μεγαλύτερο κύρος παγκοσμίως . Αυτήν της Λουκασιανής έδρας των μαθηματικών την οποία κατείχαν και κατέχουν ως σήμερα 18 μόλις δάσκαλοι όπως ο Ισαάκ Νεύτωνας , ο Ισαάκ Μπάροου , ο Πολ Ντιράκ , ο Νίλς Μπορ , ο Στίβεν Χοκινγκ , και εσχάτως ως σήμερα ο Μάικλ Γκριν θεμελιωτής της θεωρίας των χορδών .
ΦΑΒΕΛΕΣ . ΟΙ ΠΑΡΑΓΚΟΥΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΗΡΩΝ
Οι φαβέλες είναι κοινότητες που αποτελούνται από φτωχογειτονιές με κατοικίες χαμηλού εισοδήματος, που συνήθως δεν έχουν τις απαραίτητες υποδομές όπως δίκτυο αποχέτευσης, ύδρευση, ενέργεια, κέντρο υγείας, αποκομιδή σκουπιδιών, σχολεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλα πολλά.
Αυτές οι παραγκουπόλεις είναι χτισμένες εκτός σχεδίου πόλεως, συνήθως πάνω σε πλαγιές λόφων και στις όχθες ρεμάτων και ποταμών. Τα σπίτια είναι χτισμένα από ξύλο ή τούβλα, πολλά από αυτά με περισσότερους από έναν ορόφους, το ένα πάνω στο άλλο και κολλημένα χωρίς αποστάσεις, δημιουργώντας έτσι πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Τι συμβολίζουν σήμερα οι φαβέλες;
Φαβέλα στην Κολομβία στην πόλη Μεντεγίν
Οι φαβέλες σήμερα είναι η ζωντανή έκφραση των κοινωνικών ανισοτήτων, της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού των μεγάλων πόλεων, στον υπανάπτυκτο ή αναπτυσσόμενο κόσμο. Στη Βραζιλία αυτό το σύμπλεγμα κτιρίων ονομάζεται φαβέλα, στο Περού (barriadas), στη Χιλή (callampas), στη Βενεζουέλα (barrios). Βασικά η φαβέλα είναι αποτέλεσμα του Καπιταλισμού που επικρατεί σήμερα σχεδόν σε όλο τον κόσμο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας;
Σήμερα, οι φαβέλες έχουν γίνει μέρος του τοπίου πολλών πόλεων της Βραζιλίας. Ένα τρανό παράδειγμα είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας που ονομάζεται Rocinha (προφέρεται ως Χοσίνια), που χτίστηκε στο λόφο Dois Irmãos (σημαίνει τα δύο αδέρφια), στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου κατοικούν περίπου 100.000 κάτοικοι.
Από το 1980, οι φαβέλες υπόκεινται σε πολιτική αστικοποίηση και η ενσωμάτωση τους στην πόλη δημιούργησε τον όρο «κοινότητα», με σκοπό να μη χρησιμοποιείται η λέξη φαβέλα που δυστυχώς έχει αρνητικό αντίκτυπο.
Ωστόσο, αυτή η λέξη φαίνεται να μην πτοεί τους κατοίκους της φαβέλας οι οποίοι είναι περήφανοι για τη γειτονιά τους, κάτι που διαπιστώνεις και από τα τραγούδια τους, στα οποία συχνά εξυμνούν τη φαβέλα.
Η πολιτιστική κουλτούρα της φαβέλας
Άλλωστε, δεν είναι κρυφό ότι τα μεγαλύτερα ταλέντα της Βραζιλίας προέρχονται από τις φαβέλες. Σχεδόν το 90% των ποδοσφαιριστών της Εθνικής Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες. Μερικοί από αυτούς είναι ο Νειμάρ, ο Ροναλντίνιο, ο Αντριάνο, ο Βινίσιους της Ρεάλ, ο Τιάγκο Σίλβα και πολλοί άλλοι.
Η Σάμπα επίσης ξεκίνησε από τις φαβέλες και οι περισσότεροι τραγουδιστές αυτής της πασίγνωστης βραζιλιάνικης μουσικής έχουν επίσης καταγωγή από αυτές τις φτωχογειτονιές. Γενικά, πάρα πολλοί καλλιτέχνες της Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες.
Πως δημιουργήθηκαν οι φαβέλες
Οι πρώτες φαβέλες άρχισαν να εμφανίζονται στο αστικό τοπίο του Ρίο ντε Τζανέιρο το 1897, όταν επετράπη στους στρατιώτες που επέστρεψαν από τον Πόλεμο του Canudos να χτίσουν τις παράγκες τους σε περιοχές που ήταν εκτός σχεδίου πόλεως όπως οι πλαγιές των λόφων.
Η εγκατάσταση αυξήθηκε από τη δεκαετία του 1950 και μετά, περίοδος κατά την οποία η χώρα υπέστη μεγάλες οικονομικές αλλαγές, κυρίως λόγω της εκβιομηχάνισης των μεγάλων πόλεων και της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, πολλοί εργάτες εγκατέλειψαν τον αγροτικό κλάδο και την ύπαιθρο και εγκαταστάθηκαν στις πόλεις με σκοπό να βρουν νέα εργασία.
Καθώς η οικονομία δεν ήταν σε θέση να απορροφήσει όλη τη διαθέσιμη εργατική τάξη, ξεκίνησε η φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού και η αισθητή επιδείνωση της αστικής ζωής. Σήμερα, πολλοί άνθρωποι στερούνται τα βασικά που είναι το φαγητό και η κατοικία. Για να έχεις αυτά όμως χρειάζεται δουλειά.
Έτσι, λόγω της ανεργίας αναπτύχθηκαν αυτές οι κοινότητες των φτωχών ανέργων που στη συνέχεια ονομάστηκαν φαβέλες. Σήμερα η ανεργία, η πείνα και η ανισότητα που επικρατεί στις φαβέλες σε σχέση με την υπόλοιπο κόσμο έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγκληματικότητας.
Η εγκληματικότητα στις Φαβέλες
Οι φτωχές συνθήκες ζωής στις φαβέλες συχνά τροφοδοτούν το έγκλημα. Το εμπόριο ναρκωτικών ανθεί, με πρωταγωνιστές νεαρά αγόρια και εφήβους που είναι τέσσερις με πέντε φορές πιο πιθανό να πεθάνουν πριν τα 21, όπως αναφέρει η The Guardian.
Οι συμμορίες δεν ανοίγουν πόλεμο μόνο εναντίον άλλων παραγκουπόλεων της Βραζιλίας, αλλά και εναντίον της αστυνομίας, ειδικά το καλοκαίρι του 2016, όταν η κυβέρνηση αναγκάστηκε να διορίσει αμέτρητες μονάδες καταστολής της αστυνομίας.
Παρόλο που οι μονάδες αυτές αρχικά αύξησαν την ασφάλεια όταν πρωτοεμφανίστηκαν το 2008, πρόσφατα έχουν προκαλέσει μεγάλη διένεξη, αφού η κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της αστυνομίας έχει προκαλέσει το θάνατο πολιτών.
Παρά τις φτωχές αυτές συνθήκες, η ζωή στις φαβέλες έχει αρχίσει να βελτιώνεται. ΜΚΟ, όπως η Community in Action, εστιάζει στην αειφόρο ανάπτυξη της κοινότητας στις βραζιλιάνικες παραγκουπόλεις.
Πολλά σπίτια έχουν πλέον πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες, όπως τηλεόραση και ίντερνετ. Επιπλέον, μικρές επιχειρήσεις κάνουν πρόοδο σταδιακά στις κοινότητές τους, προσφάτως στον τομέα του τουρισμού.
Γιατί όμως οι Ευρωπαίοι λατρεύουν τις φαβέλες;
Μπορεί οι υπόλοιποι Βραζιλιάνοι να απεχθάνονται τις φαβέλες ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τους γκρίνγκος (ξένοι) που ο διακαής πόθος τους είναι να επισκεφθούν αυτές τις φτωχογειτονιές.
Αυτό συμβαίνει επειδή είναι ένα σπάνιο φαινόμενο στην Ευρώπη και πολλοί το βλέπουν σαν μια νέα εξερεύνηση.
Παρόλα αυτά, εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι στις φαβέλες όλες τις ώρες της μέρας. Για αυτό, καλό θα είναι να βρείτε κάποιον ντόπιο ο οποίος κάνει ξεναγήσεις και σας προσφέρει κυρίως ασφάλεια.
Τέλος, το πιο συγκλονιστικό γεγονός είναι ότι οι φαβέλες στη Βραζιλία αυξάνονται κάθε χρόνο!
Όποιος έχει δει την ταινία «η πόλη του θεού» (Cidade de Deus ή City of the god) ξέρει ακριβώς τι είναι η φαβέλα!
ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ : ΟΙ ΤΕΚΤΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΑΝ
4 αιώνες σκλαβιάς, υποδούλωσης, εξαθλίωσης, εξόντωσης και θανάτου. 400 χρόνια στα οποία οι Έλληνες ονειρεύονταν κάθε στιγμή το υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο. Την Ελευθερία. Η σπίθα για την επανάσταση κρυβόταν και υπέμενε, ώσπου η φλόγα άναψε και μετατράπηκε σε τεράστια πυρκαγιά που σήμανε την αντίσταση και την λυσσαλέα μάχη. Μία πυρκαγιά που ξεκίνησε πίσω από κλειστές πόρτες. Από μία μυστική οργάνωση αποτελούμενη από τέκτονες που κινούσαν τα νήματα και οδήγησαν τελικά το έθνος στην οριστική απελευθέρωση. Αυτή είναι η σημαντικότερη μυστική αδελφότητα στην ελληνική ιστορία, η Φιλική εταιρεία!
Φιλική εταιρεία: Οι τέκτονες που επαναστάτησαν
Η Φιλική εταιρεία αποτελεί ίσως την σημαντικότερη μυστική οργάνωση στην Ελλάδα τους τελευταίους αιώνες και είχε ιδρυθεί για να προετοιμάσει την επανάσταση και την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Οθωμανικό ζυγό. Τα μέλη της Φιλικής εταιρείας διέθεταν μυστικούς κώδικες επικοινωνίας και ψευδώνυμα και μυούνταν με ένα μυστικό όρκο αιώνιας πίστης. Όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που υπήρχαν στις μυστικιστικές εταιρείες και οργανώσεις του 19ου αιώνα υπήρχαν και στην Φιλική εταιρεία, ενώ στο εσωτερικό της πραγματοποιήθηκαν και φόνοι προκειμένου να μην αποκαλυφθεί το μεγάλο απελευθερωτικό σχέδιο.
Έτσι στην συνέχεια δεν θα αναλύσουμε την επανάσταση, αλλά το αν η φιλική εταιρεία ήταν μία τεκτονική οργάνωση καθώς και ποια ήταν η δράση της μέχρι και την στιγμή της επανάστασης.
Φιλική εταιρεία: η ίδρυση
Σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές η Φιλική εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 από τους Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ στην Οδησσό. Και οι τρεις τους φαίνεται πως διατηρούσαν άμεσες ή έμμεσες επαφές με τον αποκαλούμενο «εταιρισμό» της εποχής. Ο Σκουφάς είχε φιλικές σχέσεις με τον Κωνσταντίνο Ράδο που οποίος ήταν μυημένος στον επαναστατικό καρμποναρισμό, μία μυστική εταιρεία της Ιταλίας. Ο Ξάνθος είχε μυηθεί στην τεκτονική στοά της Λευκάδας και ο Τσακάλωφ ήταν ιδρυτικό μέλος του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου, μιας μυστικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1809 στο Παρίσι από τον Θεσσαλονικέα Γρηγόριο Ζαλύκη, με σκοπό την πνευματική αναγέννηση και διαφώτιση του Ελληνισμού και την προετοιμασία εξέγερσης των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους.
Από την στιγμή που ιδρύθηκε η Φιλική εταιρεία επιχείρησε να αναπτυχθεί μέσα από μυήσεις, όμως το ξεκίνημα δεν ήταν ελπιδοφόρο αφού στην διετία 1814 – 1816 διέθετε 20 μόλις μέλη. Μέχρι το 1821 όμως είχε εκπροσώπους σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και σε κάθε αξίωμα, με τα μέλη της να είναι πλέον δεκάδες χιλιάδες.
Η μύηση στην Φιλική εταιρεία
Από την στιγμή που γιγαντώθηκε η Φιλική εταιρεία διέθετε στις τάξεις της κάθε είδος ανθρώπου και σε κάθε αξίωμα: απλό λαό, πλούσιους, εμπόρους, κλέφτες και αρματωλούς, κληρικούς και ιερείς. Οι ιστορικές αναφορές επισημαίνουν πως η οργανωτική δομή και η μυστικιστική λειτουργία της φιλικής εταιρείας βασίστηκαν στα πρότυπα του Ελευθεροτεκτονισμού και των Καρμπονάρων: της μυστικής επαναστατικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 19ο αιώνα στην Ιταλία.
Η ηγετική ομάδα των Φιλικών αποκαλούνταν «Αόρατος Αρχή» και το 1818 μετονομάστηκε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων». Οι Aπόστολοι της Εταιρείας διασκορπίστηκαν στις περιφέρειές τους και άρχισαν να μυούν τους Έλληνες στους σκοπούς της εθνεγερσίας. Η όλη δομή ήταν πυραμιδοειδής και στην κορυφή δέσποζε η ηγετική ομάδα, η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δεν γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν ασυζητητί, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων.
Η Εταιρεία αποκαλούνταν «Ναός» και είχε τέσσερις βαθμίδες μύησης, τους αδελφοποιητούς (ή βλάμηδες), τους συστημένους, τους ιερείς και τους ποιμένες. Όταν η Εταιρεία μετέφερε το 1818 την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, δημιουργήθηκαν δύο ακόμα βαθμοί: οι αφιερωμένοι και οι αρχηγοί των αφιερωμένων, οι οποίοι επαφίονταν αποκλειστικά σε στρατιωτικούς. Αργότερα οι βαθμίδες συμπληρώθηκαν από τους απόστολους και τον Γενικό Επίτροπο της Αρχής, τίτλος που δόθηκε στον Υψηλάντη όταν αποδέχτηκε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (1820).
Οι ιερείς ήταν επιφορτισμένοι με το έργο της μύησης στους δύο πρώτους βαθμούς. Όταν ο ιερέας πλησίαζε κάποιον και σιγουρευόταν για τη φιλοπατρία του, τον κατηχούσε στους σκοπούς της εταιρείας και εκκρεμούσε πλέον ο όρκος. Ο οποίος δινόταν υποχρεωτικά σε κάποιον κληρικό, γι’ αυτό και στις τάξεις των Φιλικών υπήρχαν και πολλοί ιερωμένοι. «Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης, ενώπιον του Υπερτάτου Όντος, να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον, το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ό,τι ερωτηθώ», επαναλάμβανε ο κατηχούμενος χαμηλόφωνα τρεις φορές.
Όταν ολοκληρωνόταν η μυητική διαδικασία, ο νεοφώτιστος έπαιρνε τον βαθμό του βλάμη, αν και ακόμα δεν γνώριζε για τους επαναστατικούς σκοπούς της οργάνωσης. Η δομή της Φιλικής στηριζόταν σε σημάδια αναγνώρισης και μυστικούς κώδικες, καθώς η μυστικότητα ήταν πρωταρχικής σημασίας για να μην προδοθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Φιλικών…
Η πορεία προς την Επανάσταση
Με την μεταφορά της ΄έδρας της Φιλικής εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη οι εξελίξεις έγιναν ραγδαίες. Ο ενδιάμεσος θάνατος του Σκουφά ήταν σοβαρή απώλεια και με αφορμή την ταυτόχρονη και ραγδαία εξάπλωσή της, οι υπόλοιποι από τους ιδρυτές επιχείρησαν να βρουν μια μεγάλη προσωπικότητα να αναλάβει τα ηνία, θέλοντας να της προσδώσουν μεγαλύτερο κύρος και αίγλη.
Στις αρχές του 1818 έγινε μια συνάντηση με τον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος αρνήθηκε να αναλάβει την ηγεσία, καθώς δεν μπορούσε να προδώσει την εμπιστοσύνη του τσάρου. Στην πραγματικότητα ο ίδιος θεωρούσε ότι θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα από τη θέση που βρισκόταν ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Τελικά, μετά από αρκετές επαφές, τον Απρίλιο του 1820 ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.
Οι συνθήκες έδειχναν πλέον αρκετά ώριμες για να εκδηλωθεί η εξέγερση. Νεώτερη μελέτη δείχνει ότι ως αρχική εστία της Επανάστασης είχε επιλεγεί η Πελοπόννησος. Αυτό προκύπτει από τη μεγάλη συγκέντρωση “αποστόλων” της Εταιρείας και μυήσεων σ’ αυτή την περιοχή. Επιδιώχθηκε μάλιστα η δημιουργία ενός κύκλου μελών με ηγετικές θέσεις στην τοπική κοινωνία. Για ανεξιχνίαστους λόγους και αφού κάποια από τα σχέδια της Εταιρείας είχαν ήδη προδοθεί ή διαρρεύσει, η επανάσταση κηρύχθηκε το Φεβρουάριο του 1821 στο Ιάσιο, πρωτεύουσα της Μολδαβίας. Στις 24 Φεβρουαρίου κυκλοφόρησε η περίφημη προκήρυξη του Υψηλάντη, «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ»,[28] στην οποία ανταποκρίθηκαν αρκετοί Έλληνες, μεταξύ των οποίων οι νέοι.
Ήταν τέκτονες στην Φιλική εταιρεία;
Αν μπει κανείς στην επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος θα διαβάσει στη σελίδα με τους «Διακεκριμένους Έλληνες Τέκτονες» τα ονόματα και των τριών πρωτεργατών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ), καθώς και του αρχηγού της μετά το 1820, Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Σύμφωνα με τα αρχεία, τέκτονες ήταν αρκετοί ακόμα πρωτεργάτες του εθνικού μας ξεσηκωμού, από τον «Γέροντα του Μοριά» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον επικεφαλής του Ιερού Λόχου, Νικόλαο Υψηλάντη, μέχρι και τον πρώτο κυβερνήτη του νεοσύστατου κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια! Είχε όμως πράγματι ο τεκτονισμός συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση και μάλιστα κάπου έναν αιώνα πριν από την έκρηξή της;
Το σίγουρο είναι οι σχέσεις της Φιλικής εταιρείας με στοές του εξωτερικού ήταν ισχυρές, και πως η δομή, η διαδικασία μύησης και τα σύμβολα της εταιρείας δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στα πρότυπα του Τεκτονισμού. Λίγοι όμως θα μάθουν πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος των μελών που ήταν τέκτονες, αλλλά και του ίδιου του Τεκτονισμού στην επανάσταση και την απελευθέρωση των προγόνων μας…
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
Η κοσμολογία είναι κλάδος της αστροφυσικής που εξετάζει το πώς και γιατί γεννήθηκε το Σύμπαν (ή οποιοσδήποτε σχηματισμός το περικλείει), τι υπήρχε ενδεχομένως πριν από αυτό, την εξέλιξή του μέχρι την κατάληξή του και το αν θα υπάρχει τέτοια. Η κοσμολογία έγινε βαθμιαία πειραματική και παρατηρησιακή επιστήμη, αφού πρώτα πέρασε από πολλά στάδια. Ο αρχαίος άνθρωπος δημιούργησε την κοσμολογική μυθολογία δημιουργώντας μύθους πίσω από κάθε φαινόμενο της ζωής του, στην προσπάθειά του να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα. Με τη γέννηση και εξέλιξη της φιλοσοφίας, που είναι αποτέλεσμα της διανόησης των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων, η μυθολογική κοσμολογία έπαψε να έχει οπαδούς και αντικαταστάθηκε από την επιστήμη. Οι φιλόσοφοι διέλυσαν τους μύθους από τον λόγο σχηματίζοντας τις επιστήμες, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας παράλληλα προς τη γέννηση της κοσμολογίας. Αυτή η κοσμολογία μεταλαμπαδεύθηκε στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, κυρίως λόγω της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους, και εξελίχθηκε στη σημερινή μορφή της, ιδίως μετά την ανάπτυξη της φασματοσκοπίας στα τέλη του 19ου αιώνα.
Οι θεωρίες που περιγράφουν την δημιουργία του Σύμπαντος από το τίποτα διαμέσου των κβαντικών διαταραχών του κενού υπονοούν την ύπαρξη του κενού χώρου.Ο Alexander Vilelkin δημοσίευσε ένα άρθρο το 1982 στο οποίο περιγράφει την δημιουργία του σύμπαντος μέσω κβαντικών διαδικασιών «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ!
Όμως, αν το Σύμπαν μας δημιουργήθηκε από τον κενό χώρο, από πού προέρχεται ο χώρος αυτός;
Στην καθημερινή μας εμπειρία, συνηθίζουμε να εξισώνουμε τον άδειο χώρο με το «τίποτα». Ο κενός χώρος δεν έχει μάζα, ούτε χρώμα, ούτε υφή, ούτε σκληρότητα, ούτε θερμοκρασία. Αν αυτό δεν είναι το «τίποτα, τότε τι είναι; Από τη σκοπιά της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, ο χώρος δεν είναι ένα παθητικό υπόβαθρο, αλλά ένα εύκαμπτο μέσο το οποίο μπορεί να στραφεί, να καμπυλωθεί, να αλλάξει μορφή. Η καμπύλωση του χώρου είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο περιγράφεται το βαρυτικό πεδίο. Από αυτή τη σκοπιά, η πρόταση ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε στον κενό χώρο, δεν φαίνεται να εξηγεί περισσότερα από την πρόταση για παράδειγμα, ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε από ένα κομμάτι λάστιχο. Μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά θα θέλαμε να μάθουμε από πού προήλθε το λάστιχο αυτό.
Το 1982, ο Ο Alexander Vilenkin από το Πανεπιστήμιο Tufts πρότεινε μια επέκταση της αρχικής ιδέας του Tryon. Πρότεινε ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε με κβαντικές διαδικασίες «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ. Η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι δυσνόητη, γιατί έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε το χώρο σαν ένα αμετάβλητο υπόβαθρο, το οποίο πρέπει να υπάρχει. Όπως ένα ψάρι δεν μπορεί να φανταστεί την απουσία νερού, έτσι κι εμείς δεν μπορούμε να φανταστούμε την απουσία του χώρου και του χρόνου. Ένας τρόπος να κατανοήσει κανείς το απόλυτο τίποτα είναι να θεωρήσει ένα κλειστό Σύμπαν με πεπερασμένο όγκο και στη συνέχεια να φανταστεί ότι ο όγκος του ελαττώνεται στο μηδέν.
Είτε μπορείτε να το φανταστείτε είτε όχι, ο Vilenkin απέδειξε ότι, η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι τουλάχιστον πλήρως ορισμένη μαθηματικά, και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν το σημείο εκκίνησης στις θεωρίες της δημιουργίας του Σύμπαντος.
Θεωρίες για τη δημιουργία του σύμπαντος
Η θέση της επιστήμης αυτή την εποχή είναι ότι η ύπαρξη του σύμπαντος, στο οποίο ζούμε, αρχίζει με τη μεγάλη έκρηξη (big bang). Από καιρού ασχολούνται οι επιστήμονες με τη διερεύνηση των λεπτομερειών, πώς πραγματοποιήθηκε αυτή η έκρηξη, τι υπήρχε πριν, τι ακολούθησε μετά κ.ο.κ. Μια από τις επιστημονικές αυτές απόψεις θεωρεί ότι πριν από την έκρηξη υπήρχε ένα άλλο σύμπαν, το οποίο συρρικνώθηκε και στη συνέχεια εξερράγη. Μια άλλη δέχεται ότι μπορεί το σύμπαν να προέκυψε από ένα κενό ύλης με πολύ υψηλή ενεργειακή πυκνότητα μέσω μιας κβαντικής διαταραχής.
Ίσως, βέβαια, να ήταν η μεγάλη έκρηξη μία από τις πολλές που συμβαίνουν σε ένα υπερσύμπαν και ακολουθούν νόμους που δεν γνωρίζουμε ακόμα. Σ’ αυτή την περίπτωση λειτουργεί η αντίληψη των φυσαλίδων: το υπερσύμπαν είναι δηλαδή ένας αιώνιος αφρός άπειρων διαστάσεων και κάθε φυσαλίδα του αποτελεί ένα αυτοτελές σύμπαν, όπως αντιλαμβανόμαστε εμείς το δικό μας.
Αν και δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη, ξέρουμε ότι αυτό πρέπει να έγινε πριν από περίπου 13,7 δισεκ. έτη. Αυτή η γνώση προκύπτει από τις μετρήσεις της ακτινοβολίας, η οποία διαχέεται στο σύμπαν που ζούμε.
Εδώ θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε όλες τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν πώς δημιουργήθηκε ο Κόσμος. Αρχικά υπάρχουν δύο θεωρίες που είναι άμεσες ερμηνείες άλλων θεωριών, οι οποίες όμως δεν έχουν αποδειχθεί ακόμα, εν συνεχεία υπάρχουν θεωρίες που προτείνονται ανεξάρτητα από τους θεωρητικούς φυσικούς. Θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε όλες τις θεωρίες και να σας αφήσουμε να αποφασίσετε εσείς ποιός είναι ο πιο εύλογος τρόπος που γεννήθηκε το σύμπαν. Φυσικά υπάρχει και η κλασσική θεωρία του Big Bang
1η Θεωρία: Δεν υπήρξε ποτέ καμία αρχή του Κόσμου και δεν θα υπάρξει κανένα τέλος του. Είναι τόσο παλιά αυτή η θεωρία όσο και οι άνθρωποι. Η εξελιγμένη της μορφή είναι η Κβαντική Θεωρία Βρόχων (LQG) που προτάθηκε από τους Martin Bojowald, Ashtekar και άλλους. Δεν υπάρχει ακόμη καμία απόδειξη της.
2η Θεωρία: Η εκπυρωτική θεωρία προτάθηκε το 2001 από τον Neil Turok και δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να την επαληθεύει.
3η Θεωρία: Το σύμπαν χωρίστηκε στα δύο. Προτάθηκε από τον Cumrun Vafa το 1994 και προκύπτει από έμμεσα συμπεράσματα της αποστολής WMAP. ( Wilkinson Microwave Anisotropy Probe)
4η Θεωρία: Το σύμπαν φτιάχτηκε εκ του μηδενός. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν τη θεωρία από το 1925, που αναπτύχθηκε η κβαντική θεωρία. Αποδείξεις υπάρχουν στην κβαντική θεωρία (πχ στο πείραμα της διπλής σχισμής).
5η Θεωρία: Το Σύμπαν κατασκευάστηκε στο εργαστήριο εξωγήινων πολιτισμών. Προτάθηκε από τον Ed Harrison γύρω στο 2001 και δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη.
6η Θεωρία: Το Σύμπαν δημιουργήθηκε από μόνο του. Το 1998 ο Richard Gott III δημοσίευσε μια εργασία στην οποία υποστήριξε τη θεωρία αυτή. Ο ίδιος αναφέρει σαν αποδείξεις την διάσπαση του ουρανίου (κι άλλα κβαντικά φαινόμενα με το πέρασμα σήραγγος), καθώς επίσης τη θεωρία χορδών και τους κανόνες για ένα ταξίδι στον χρόνο.
7η Θεωρία: Η θεωρία περί μεταβολής της ταχύτητας του φωτός, η οποία προτάθηκε από τον Πορτογάλο θεωρητικό João Magueijo γύρω στο 1998. Ο ίδιος λέει ότι αποδείξεις υπάρχουν στις αλλαγές της συχνότητας του φωτός, που μας έρχεται από πολύ μακριά (πχ από τα κβάζαρ) και από διάφορες αποστάσεις, ενώ περνάει μέσα από κοσμικά νέφη αερίων.
8η Θεωρία: Η Θεία Πρόνοια είναι η θεωρία που ξεκίνησε από το Μωϋσή και υπάρχει εδώ και 4.000 χρόνια. Οι αποδείξεις βρίσκονται στα Ιερά Κείμενα.
Υπάρχουν κι άλλες θεωρίες, αλλά οι παραπάνω 8 θεωρούνται οι κύριες θεωρίες. Θα εξετάσουμε τα αποδεικτικά στοιχεία της κάθε μίας θεωρίας, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Τι θα πιστέψετε στο τέλος είναι δικιά σας υπόθεση.
Αρχαία κοσμολογική μυθολογία: Είχαν αναφερθεί διάφορες κοσμολογικές (μυθολογικές) θεωρίες όπως: Βαβυλωνιακή κοσμολογία ,η Αιγυπτιακή, η Σκανδιναβική, Ινδουιστική Κινέζικη και Ελληνική κοσμολογία.
Σημ :Το παρόν είναι απόσπασμα εν δυνάμει διενεργούμενης διδακτορικής διατριβής και απαγορεύεται η αντιγραφή του ή χρήση τμημάτων του
Οι τρεις θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου
Υπάρχουν τρεις κύριες θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου, τις οποίες εμπνεύσθηκαν φιλόσοφοι και οι αρχηγοί των θρησκειών. Αυτές είναι:
(1) Ένας κόσμος άπειρης διάρκειας
Ο Αριστοτέλης πίστευε πως ο κόσμος υπήρχε από πάντα. Κάποιοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι αυτός ο κόσμος δεν είχε αλλάξει ποτέ, ότι ήταν σταθερός. Άλλοι πάλι, πίστευαν ότι περνούσε από διαφορετικά στάδια, αλλά στο τέλος πάντα θα επέστρεφε στο προγενέστερο στάδιο. Ωστόσο, κάθε τέτοια πίστη σε μια άπειρη ηλικία του κόσμου ποτέ δεν ήταν πολύ δημοφιλής. Φαίνεται ότι υπήρχε έντονη η επιθυμία να προσδιορισθεί η αφετηρία, να εξηγηθεί το ξεκίνημα.
Επίσης ο κόσμος για τον Ηράκλειτο δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια και περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά, η οποία εναλλάξ δυναμώνει και εξασθενεί, χωρίς ποτέ να σβήνει εντελώς.
(2) Ένας σταθερός κόσμος βραχείας διάρκειας
Αυτή ήταν φυσικά, η χριστιανική άποψη, όπως παρουσιάστηκε στη βίβλο. Υπήρξε η επικρατούσα άποψη στον δυτικό κόσμο κατά τον Μεσαίωνα και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Βασιζόταν στην πίστη πως ένα υπέρτατο ον, ένας Θεός, ο οποίος είχε δημιουργήσει ολόκληρο τον κόσμο και τον άνθρωπο όπως περιγράφει η Δημιουργία στη βίβλο (γένεση).
Η πίστη ότι ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από έναν παντοδύναμο θεό καλείται δημιουργισμός (creationism). Οι περισσότεροι από όσους πρεσβεύουν αυτή την πίστη, πιστεύουν επίσης ότι ο θεός σχεδίασε την δημιουργία του τόσο “σοφά” ώστε όλα τα ζώα και τα φυτά να είναι “τέλεια προσαρμοσμένα” μεταξύ τους και στο περιβάλλον τους. Καθετί στον κόσμο σήμερα εξακολουθεί να είναι όπως ήταν όταν δημιουργήθηκε. Κάτι τέτοιο φαίνεται λογικό αν εξετάσει κανείς τις γνώσεις που είχαν οι άνθρωποι την εποχή που γράφτηκαν οι ιερές γραφές των χριστιανών.
(3)Ένας εξελισσόμενος κόσμος
Σύμφωνα με αυτή την τρίτη άποψη, ο κόσμος είχε μεγάλη διάρκεια και συνεχώς μεταβάλλεται, εξελίσσεται. Παρότι μπορεί να μας φαίνεται παράξενο σήμερα, η έννοια της εξέλιξης ήταν αρχικά ξένη προς τη δυτική σκέψη. Η ισχύς του χριστιανικού φονταμενταλιστικού δόγματος ήταν τόσο δυνατή ώστε απαιτήθηκε μια μακρά σειρά από διαδικασίες αλλαγής και ανάπτυξης στον 17ο και 18ο αιώνα προτού γίνει πλήρως αποδεκτή η ιδέα της εξέλιξης.
Όσον αφορά την επιστήμη, η αποδοχή της εξέλιξης σήμαινε ότι ο κόσμος δεν μπορούσε πλέον να θεωρείται απλώς το κέντρο δράσης των φυσικών νόμων, αλλά έπρεπε να ενσωματώσει την ιστορία και το πιο σημαντικό τις παρατηρούμενες αλλαγές στον έμβιο κόσμο προϊόντος του χρόνου. Σταδιακά, ο όρος “εξέλιξη” κατέληξε να σημαίνει αυτές τις αλλαγές.
Μέσα στις αλλαγές αυτές υπάρχει και μια κατευθυντήρια συνιστώσα. Η μεταβολή αυτή ονομάζεται εξέλιξη. Η πρώτη ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τις ιστορίες περί Δημιουργίας, αλλά ότι μάλλον εξελίσσεται μπορεί να εντοπιστεί στον 18ο αιώνα. Τελικά έγινε αντιληπτικό ότι η στατική scala naturae μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος βιολογικής κυλιόμενης κλίμακας, οδηγώντας από τους κατώτερους οργανισμούς σε όλο και ανώτερους και τελικά στον άνθρωπο. Όπως ακριβώς η βαθμιαία αλλαγή κατά την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου οργανισμού οδηγεί από το γονιμοποιημένο αυγό στο πλήρως ανεπτυγμένο ενήλικο άτομο, ομοίως πιστευόταν ότι και ο οργανικός κόσμος ως σύνολο μετακινούνταν από τους απλούστερους οργανισμούς σε όλο και πιο πολύπλοκους, με αποκορύφωμα τον άνθρωπο.
ΑΙΘΙΟΠΙΣ . ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΩΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας, και έπονται τα γεγονότα της Μικρής Ιλιάδας. Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου. Το ποίημα περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.
Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα.
Χωρισμένη σε πέντε βιβλία, η Αιθιοπίδα περιγράφει κι αυτή τους αγώνες του Αχιλλέα αλλά με την βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, και με τον βασιλιά των Αιθιόπων, Μέμνονα. Το έπος φτάνει ως τον φόνο του Αχιλλέα από τον Πάρη με την ενεργή βοήθεια του Απόλλωνα. Η χαμένη «Αιθιοπίδα», αρχίζει την εξιστόρηση των γεγονότων από τις ημέρες πένθους των Τρώων, μετά τον φόνο του Έκτορα από τον Αχιλλέα. Οι Τρώες είχαν άσχημα στριμωχτεί. Η άφιξη της Πενθεσίλειας και των Αμαζόνων της τους έκανε να αναθαρρήσουν. Αν και γυναίκα, η βασίλισσα μπορούσε να αναπληρώσει τους χαμένους αρχηγούς τους, Έκτορα, Πάνδαρο, Σαρπηδόνα και Ρήσο, έστω κι αν ο τελευταίος δεν είχε προλάβει καν να μπει στη μάχη.
Αχιλλέας και Πενθεσίλεια
Κόρη του Άρη και της Οτρηρής, η βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, ήταν πανέμορφη σαν την Άρτεμη. Είχε πολλούς λόγους, για τους οποίους έπρεπε να βοηθήσει τους Τρώες στην πάλη τους εναντίον των Αχαιών. Μικρή, είχε σκοτώσει κατά λάθος μιαν άλλη αμαζόνα και είχε καταφύγει στον Πρίαμο που την εξάγνισε. Κι ακόμα, καμιά Αμαζόνα δεν είχε δικαίωμα να ζευγαρωθεί, αν δεν διακρινόταν στη μάχη. Και, τέλος, η Πενθεσίλεια λαχταρούσε να γίνει ηρωίδα, να κάνει κατορθώματα και να τραγουδηθεί γι’ αυτά. Η μεγάλη ευκαιρία τής δινόταν στην Τροία. Όταν την είδε ο Πρίαμος να καταφθάνει αναθάρρησε. Την υποδέχτηκε με μεγάλες τιμές, έστρωσε γι’ αυτήν πλούσιο τραπέζι, την φόρτωσε με αμύθητα δώρα και της υποσχέθηκε πολλά περισσότερα, αν γλίτωνε την Τροία από τους Αχαιούς. Η Πενθεσίλεια καυχήθηκε πως θα σκότωνε τον Αχιλλέα και θα του έπαιρνε την αρματωσιά του. Κι ακόμα, ότι θα έβαζε φωτιά και θα έκαιγε τα πλοία των Αχαιών.
Με το που έληξε η εκεχειρία για το πένθος του Έκτορα, η Πενθεσίλεια ρίχτηκε στη μάχη. Ήταν ο όλεθρος προσωποποιημένος. Σκότωσε πολλούς Αχαιούς. Μαχάονας, ο γιατρός γιος του Ασκληπιού, Μολίονας, Περσίνοος, Ειλισσός, Αντίθεος, Λέρνος, Ίππαλμος, Αιμονίδης, Ελάσιππος έπεσαν νεκροί από το χέρι της. Πλάι της, μάχονταν η Δηρινόη και η Κλονίη. Η πρώτη σκότωσε τον Λαογόνο και η δεύτερη τον Μένιππο. Την σκότωσε ο Ποδάρκης, για να πέσει νεκρός από το χέρι της Πενθεσίλειας. Ο Αίαντας ο μικρός σκότωσε την Δηρινόη. Οι Αχαιοί αντεπιτέθηκαν. Ο Μηριόνης σκότωσε την Εύανδρη κι ο Ιδομενέας την Βρέμουσα. Ο Διομήδης σκότωσε την Αλκιβίη και την Δηριμάχεια. Οι Αμαζόνες ανασυντάχθηκαν και αντεπιτέθηκαν με τη σειρά τους. Τις έβλεπαν από τις επάλξεις των τειχών οι γυναίκες των Τρώων και θέλησαν να τις μιμηθούν και να πολεμήσουν κι αυτές. Τις συγκράτησε η Θεανώ, αδελφή της βασίλισσας Εκάβης και ιέρεια της Αθηνάς. Δεν ήταν γι’ αυτές ο πόλεμος.
Χάρη στην επέμβαση των θεών, ο Αχιλλέας που συνέχιζε να θρηνεί τον Πάτροκλο και ο Αίαντας του Τελαμώνα απείχαν από τις μάχες για τρεις ολόκληρες μέρες. Χωρίς αυτούς, οι Αχαιοί πετσοκόβονταν από τις Αμαζόνες και τους Τρώες που είχαν για τα καλά αναθαρρήσει. Ήρθε κάποια στιγμή που απειλήθηκαν τα καράβια. Τότε, ανέλαβαν δράση οι δυο ήρωες:
Ο Αίαντας ρίχτηκε στους Τρώες κι άρχισε να τους αφανίζει. Ο Αχιλλέας ρίχτηκε στις Αμαζόνες. Μετά τον Ηρακλή και τον Θησέα, ο πιο μεγάλος ήρωας της εποχής του ήταν ο τρίτος που η μοίρα τον έβαλε αντιμέτωπο με Αμαζόνα. Σκότωσε στη σειρά τις Αντάνδρη, Πολεμούσα, Αντιβρότη, Ιπποθόη και Αρμοθόη. Στη συνέχεια, βρέθηκε μπροστά στην Πενθεσίλεια. Ή εκείνη ρίχτηκε εναντίον του, όταν τον είδε να εξολοθρεύει τις συντρόφισσές της. Το δόρυ του διαπέρασε το στήθος της και την κάρφωσε στη γη. Ο Κόιντος Σμυρναίος έγραψε ότι η ηρωίδα δεν μπορούσε να σηκωθεί. Αναγνώρισε όμως την αξία του νικητή της, όπως οι συγγραφείς αναγνώρισαν το δικό της θάρρος: Ακόμα και ο Έκτορας το είχε βάλει στα πόδια, όταν μπροστά του βρέθηκε ο Αχιλλέας. Η Πενθεσίλεια στάθηκε να τον αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ακόμα και τρυπημένη, η Αμαζόνα συνέχισε τον καλπασμό εναντίον του. Το σπαθί του Αχιλλέα τρύπησε το άλογο και την ίδια μαζί.
Ο φημισμένος ζωγράφος του 5ου π.Χ. αιώνα, Πολύγνωτος, κόσμησε με τοιχογραφίες το αφιέρωμα των Κνιδίων στους Δελφούς. Τις περιέγραψε ο Παυσανίας (10, 25 κ.ε.). Σε μια από αυτές, οι Τρώες και οι σύμμαχοί τους παρουσιάζονται στον Άδη. Εκεί, ο Πάρης εμφανίζεται να χειροκροτεί σαν αγροίκος, προσπαθώντας να προκαλέσει την προσοχή της Πενθεσίλειας. Η ηρωίδα τον κοιτάζει περιφρονητικά. Εκείνη είχε θέση ανάμεσα σε ήρωες άνδρες. Στον Πάρη όμως ταίριαζε να βρίσκεται με τις γυναικούλες.
ΟΙ ΓΛΥΞΜΠΟΥΡΓΚ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
O ελληνικός οίκος είναι παρακλάδι του οίκου της Δανίας, όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά η δυναστεία, και ο πρώτος Έλληνας βασιλιάς της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ είναι ο Γεώργιος Α’, αναλαμβάνοντας την θέση μετά την ανατροπή του Όθωνα. Η αλλαγή βασιλιά δεν σήμανε μόνο την αλλαγής μιας δυναστείας αλλά και την μετάβαση σε ένα νέο πολίτευμα, αυτό της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.
Η βασιλική οικογένεια των Γκλύξμπουργκ κατείχε τον θρόνο έως και την κατάργηση της βασιλείας στην Ελλάδα το 1973, έπειτα από δημοψήφισμα που πραγματοποίησε η Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Τελευταίος βασιλιάς την δυναστείας ήταν ο Κωνσταντίνος Β’. Ο Οίκος έχει έναν πλάγιο κλάδο τον οποίο ίδρυσε ο Ανδρέας (1882-1944), πρίγκιπας της Ελλάδας. Με το γάμο τού γιου του Φιλίππου με την Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο γιος τους Κάρολος έγινε διάδοχος του θρόνου του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο οίκος αριθμεί συνολικά, μαζί με τους βασιλείς και τους πρίγκιπες, 58 μέλη.
Γεώργιος Α’
Είναι ο πρώτος βασιλιάς της δυναστείας και δεύτερος σε σειρά των συνολικών βασιλέων. Υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλέας της Ελλάδας. Ήταν ο δεύτερος γιος του πρίγκιπα Χριστιανού του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ και της Λουίζας της Έσσης-Κάσσελ. Τα αδέλφια του Γεώργιου ήταν ο Φρειδερίκος (ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του στον θρόνο της Δανίας), η Αλεξάνδρα (η οποία έγινε βασιλική σύζυγος του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και βασιλομήτωρ τού Γεώργιου Ε΄), η Μαρία Φιόντοροβνα (σύζυγος τού Αλέξανδρου Γ΄ της Ρωσίας), η Τύρα και ο Βάλντεμαρ. Αρχικά δεν μιλούσε ελληνικά παρά μόνο δανικά και αγγλικά. Στην συνέχεια έμαθε και την ελληνική γλώσσα. Η καριέρα του ξεκίνησε στο ναυτικό της Δανίας.
Έγινε βασιλιάς μετά την έξωση του Όθωνα το 1863 και η στέψη του πραγματοποιήθηκε όταν ήταν ακόμα ανήλικος. Υπήρξε μια από τις προσωπικότητες που πήραν μέρος στην δημιουργία του Συντάγματος του 1864. Παρόλα αυτά, έδειξε κάποια αδυναμία συμμόρφωσης στην νέα πολιτική κατάσταση με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις να είναι συχνό φαινόμενο. Η πρώτη φορά στην οποία ένιωσε τριγμούς στον θρόνο του ήταν το 1874 όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης με μια σειρά άρθρων, του επιτέθηκε για την πολιτική του, να βοηθάει πολιτικούς της αρεσκείας του με στόχο να γίνουν πρωθυπουργοί. Η μεγάλη ευελιξία του Γεωργίου φάνηκε από τον τρόπο που αντέδρασε στην επίθεση. Μετά από μια παρατεταμένη κρίση λόγω αποκαλύψεων για δωροδοκίες υπουργών, κάλεσε τον Τρικούπη, του έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και διακήρυξε την πρόθεσή του να εφαρμόζει την Αρχή της Δεδηλωμένης. Το 1909 θα ξεσπάσει το Κίνημα στο Γουδί από στρατιωτικούς. Τα αιτήματα των κινηματιών ήταν κάθε άλλο παρά ριζοσπαστικά, ωστόσο όσον αφορά στη Δυναστεία απαιτούσε την απομάκρυνση των Πριγκίπων από το στράτευμα. Στη συνέχεια θα συμμετάσχει στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο Βενιζέλος, επιδιώκοντας την εθνική ενότητα, ζήτησε από τον Γεώργιο να τεθεί επικεφαλής του κινήματος εθνικής αναγέννησης.
Ο γηραιός, πλέον, Βασιλιάς άφησε τον Βενιζέλο να κυβερνήσει ριζοσπαστικά, να ανασυγκροτήσει το ελληνικό κράτος, να προβεί σε γενναίες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει ισχυρό στράτευμα. Τοποθέτησε τον Διάδοχο Κωνσταντίνο επικεφαλής του στρατεύματος και προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα η Ήπειρος, η Μακεδονία και τα Νησιά του Αιγαίου. Οι επιτυχίες της Ελλάδας στον πόλεμο θα του δώσουν την ευκαιρία προς στιγμήν να γίνει πολύ αγαπητός στους Έλληνες. Δολοφονήθηκε στις 18 Μαρτίου 1913 στην Θεσσαλονίκη. Η δολοφονία του αποδίδεται από ορισμένους μελετητές σε γερμανική σκευωρία.
Κωνσταντίνος Α’
Ο Κωνσταντίνος είναι ο πρωτότοκος γιος του Γεώργιου Α’ και της Βασίλισσας Όλγας. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και έλαβε το όνομα του παππού του, του μεγάλου δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πεζικού. Στις 15 Οκτωβρίου του 1889 ο Κωνσταντίνος νυμφεύτηκε στην Αθήνα τη Σοφία της Πρωσίας, αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄, με την οποία έκανε έξι παιδιά.
Ήταν αρχιστράτηγος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, όταν ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε. Θεωρήθηκε από μεγάλο μέρος του πληθυσμού και της διανόησης ένας από τους βασικούς υπεύθυνους της εθνικής ταπείνωσης στο πολεμικό μέτωπο. Το 1909 αντιφρονούντες Έλληνες αξιωματικοί του Στρατιωτικού Συνδέσμου οργάνωσαν κίνημα για να αναδιοργανώσουν τη χώρα με ένα από τα στοιχεία της κριτικής τους να είναι η μεροληπτική μεταχείριση στις προαγωγές του Διαδόχου και των αδελφών του, όπως και η αναδιοργάνωση του στρατεύματος. Συμμετείχε στους, νικηφόρους για την Ελλάδα, Βαλκανικούς Πολέμους και κατάφερε με τα στρατεύματα του να απελευθερώσει τα Γιαννιτσά, την Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Γεωργίου Α΄, στις 18 Μαρτίου 1913 στη Θεσσαλονίκη από τον Αλέξανδρο Σχινά, ο Κωνσταντίνος ανέβηκε στον θρόνο.
Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου θα έρθει σε σύγκρουση με τον Βενιζέλο, για το αν θα ήταν σκόπιμο η Ελλάδα να πάρει μέρος στον πόλεμο ή όχι. Ο Βενιζέλος υποστήριζε ότι η Ελλάδα έπρεπε να σταθεί στο πλευρό της Αγγλίας και της Γαλλίας ενώ ο Κωνσταντίνος ότι έπρεπε να παραμείνει ουδέτερη. Με την οριστική επικράτηση του Βενιζέλου θα εξοριστεί (Ιούνιος 1917). Ο Βενιζέλος όμως ηττήθηκε στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 και εγκατέλειψε τη χώρα. Μετά τον πρόωρο θάνατο του υιού του Βασιλιά Αλεξάνδρου (Οκτώβριος 1920) και την νίκη των Αντιβενιζελικών Δυνάμεων της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης» έναντι του Βενιζέλου, όπως προαναφέρθηκε, προκηρύχθηκε δημοψήφισμα κατά το οποίο ο λαός υπερψήφισε την επιστροφή του Κωνσταντίνου στον Θρόνο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο στρατός, που είχε καταφύγει στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, εξεγέρθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1922 υπό την ηγεσία των Συνταγματαρχών Πλαστήρα και Γονατά, απαιτώντας την παραίτηση της κυβέρνησης και την αποχώρηση του Βασιλιά Κωνσταντίνου, όπερ και εγένετο, παραιτούμενος υπέρ του διαδόχου του Γεωργίου Β’.
Στις 11 Ιανουαρίου του 1923, ο Κωνσταντίνος Α΄ πέθανε σε ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας από ανακοπή καρδιάς. Τάφηκε σε ρωσική εκκλησία της Φλωρεντίας και το 1936 η σορός του μεταφέρθηκε στα βασιλικά ανάκτορα του Τατοΐου στην Αθήνα.
Αλέξανδρος Α΄ της Ελλάδας
Ανέβηκε στο θρόνο στις 12 Ιουνίου 1917, ύστερα από την απομάκρυνση του πατέρα του και του διαδόχου, πρίγκιπα Γεωργίου, από τις δυνάμεις της Αντάντ που είχαν καταλάβει τον Πειραιά και τον ισθμό της Κορίνθου και είχαν επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό στην Αθήνα, η οποία έζησε ημέρες πείνας, ενώ υπέστη και βομβαρδισμό. Η ανάληψη του Θρόνου ήταν συνταγματικό πραξικόπημα ουσιαστικά, διότι δεν ακολουθήθηκαν οι περί διαδοχής διατάξεις του συντάγματος. Αρχικά, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εκφράσει την προτίμησή του προς το νεότερο γιο του Κωνσταντίνο, τον ανήλικο τότε Παύλο και τον ορισμό Αντιβασιλέα. Όμως οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επέτρεψαν στον Κωνσταντίνο να επιλέξει ο ίδιος το διάδοχό του. Νυμφεύθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1919 την Ασπασία Μάνου, κόρη του Συνταγματάρχη της Χωροφυλακής Πέτρου Μάνου. Ο Αλέξανδρος παρέμενε πιστός στον έκπτωτο πατέρα του και στην μυστική επικοινωνία που είχε με τους γονείς του παροτρυνόταν να συγκρουσθεί με το Βενιζέλο. Κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του, η Ελλάδα πήρε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Απεβίωσε στις 12 Οκτωβρίου 1920 από σηψαιμία. Ο θάνατός του αποδόθηκε σε μόλυνση, η οποία προκλήθηκε όταν ένας από τους δύο μακάκους Μπάρμπαρι-κατοικίδια, στο βασιλικό κτήμα Τατοΐου, τον δάγκωσε.
Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας
Ήταν πρωτότοκος γιος του τότε πρίγκιπα διαδόχου και μετέπειτα Βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄ και της πριγκίπισσας διαδόχου Σοφίας της Πρωσίας και Ελλάδας, αδελφής του Κάιζερ, Γουλιέλμου Β΄ της Γερμανίας. Ένα μήνα περίπου μετά τη γέννηση, σε περιορισμένο κύκλο προσκεκλημένων τελέστηκε στο παρεκκλήσιο της βασιλικής έπαυλης, από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, η βάπτιση του νέου πρίγκιπα όπου και έλαβε το όνομα Γεώργιος. Ανάδοχοί του ήταν, η μετέπειτα Βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας, Αλεξάνδρα, ο Αυτοκράτορας της Γερμανίας, ο Βασιλεύς της Δανίας, ο διάδοχος της Ρωσίας, εκπροσωπώντας τον Τσάρο, και οι αδελφοί του διαδόχου πρίγκιπες Γεώργιος και Νικόλαος. Ο πρίγκιπας Γεώργιος τέθηκε πρώτος στη σειρά διαδοχής για το θρόνο της Ελλάδος μετά τον πατέρα του. Υπηρέτησε στο πλευρό του πατέρα του ως υπασπιστής, ενώ την περίοδο της μεγάλης σύγκρουσης με το Βενιζέλο, αυτός και ο αδελφός του ακολουθήσαν τον πατέρα τους στην εξορία. Έπειτα, όμως, από την εκλογική ήττα του Βενιζέλου το 1920 επέστρεψε στην Ελλάδα μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, το Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922 και την παραίτηση του Κωνσταντίνου, τον διαδέχτηκε στο θρόνο ως Βασιλεύς των Ελλήνων στις 27 Σεπτεμβρίου 1922. Μετά από ένα χρόνο, αναγκάστηκε από την Επαναστατική Κυβέρνηση να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Η επιστροφή του πραγματοποιήθηκε έντεκα ολόκληρα χρόνια αργότερα, έπειτα από δημοψήφισμα το 1935. Με την επιστροφή του στη χώρα, ο Γεώργιος μαζί με τον Ιωάννη Μεταξά έθεσαν τις βάσεις για να προετοιμαστεί η χώρα για τον πόλεμο που ήταν προφανές ότι ερχόταν. Όταν καταλήφθηκε και η Κρήτη από τους Γερμανούς έφυγαν για το Κάιρο. Όταν η Ελλάδα απελευθερώθηκε, υποχρεώθηκε να παραμείνει στο εξωτερικό και να δεχθεί την Αντιβασιλεία. Το 1946 τον κάλεσαν να αναλάβει ξανά το στέμμα ·όμως απεβίωσε μετά από λίγους μήνες. Στις 27 Φεβρουαρίου 1921 τελέστηκαν οι διπλοί γάμοι του Γεωργίου με την πριγκίπισσα της Ρουμανίας Ελισάβετ (1894-1956) και του πρίγκιπα διαδόχου της Ρουμανίας Καρόλου με την αδελφή του Γεωργίου, πριγκίπισσα Ελένη. Το ζευγάρι δεν απέκτησε παιδιά και τελικά χώρισε στις 6 Ιουλίου 1935 στην εξορία, λίγους μήνες πριν την επιστροφή του Γεωργίου στην Ελλάδα.
Την 3 Νοεμβρίου 1935 και έπειτα από ένα δημοψήφισμα-παρωδία, μετεβλήθη οριστικά το πολίτευμα σε Βασιλευομένη Δημοκρατία, με την επαναφορά στο θρόνο του Γεωργίου Β’.
Παύλος Α΄ της Ελλάδας
Ο Βασιλεύς Παύλος ήταν το τέταρτο τέκνο των βασιλέων Κωνσταντίνου Α΄ και Σοφίας. Φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και υπηρέτησε ως σημαιοφόρος στο καταδρομικό «Έλλη». Ακολούθησε τον πατέρα του στην εξορία το 1917 και επέστρεψε μαζί του από την Ελβετία στην Ελλάδα το 1920. Το 1923, λίγο πριν από την ανακήρυξη της αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ελλάδα, έφυγε για το εξωτερικό μαζί με τον αδελφό του, Γεώργιο Β΄. Το 1935, με την παλινόρθωση της μοναρχίας, ξαναγύρισε στην Ελλάδα, ως διάδοχος του θρόνου. Στις 9 Ιανουαρίου 1938 παντρεύτηκε στην Αθήνα τη φιλόδοξη και δυναμική πριγκίπισσα του Αννόβερου Φρειδερίκη. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1946 επανήλθε στην Ελλάδα με τον άτεκνο αδελφό του Γεώργιο, μετά το θάνατο του οποίου, την 1η Απριλίου 1947, έγινε βασιλιάς. Από το φθινόπωρο του 1963 η υγεία του ήταν αρκετά κλονισμένη, ενώ κατά τις λιγοστές δημόσιες εμφανίσεις του παρουσιαζόταν εμφανώς καταβεβλημένος από την ασθένειά του (καρκίνος στομάχου). Στις 18 Φεβρουαρίου 1964 δόθηκε ανακοίνωση στον Τύπο ότι σημειώθηκε επιδείνωση του έλκους και ότι ο βασιλιάς έπρεπε να χειρουργηθεί, ενώ στην ίδια ανακοίνωση αναφερόταν ότι ο Κωνσταντίνος ανέλαβε καθήκοντα αντιβασιλέα. Ο Παύλος πέθανε το απόγευμα της 6ης Μαρτίου.
Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας
Γεννήθηκε το απόγευμα της 2ας Ιουνίου 1940 στα Ανάκτορα του Παλαιού Ψυχικού. Γονείς του ήταν ο Παύλος της Ελλάδας, αδελφός και διάδοχος του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου Β΄, και η πριγκίπισσα της Ελλάδας, του Αννόβερου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας Φρειδερίκη. Η οικογένειά του ακολούθησε την βασιλική οικογένεια, η οποία κατά τις παραμονές της ναζιστικής προέλασης στην Αθήνα, μαζί με την κυβέρνηση και την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, μέσω της Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο. Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 με την παλινόρθωση της μοναρχίας και την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β΄. Ένα χρόνο αργότερα, το 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου Β΄, ο πατέρας του ανέβηκε στο θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Το 1958 αποφοίτησε από το Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων, συνεχίζοντας διετή φοίτηση στα Σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1960 εγγράφηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών. Στις 20 Φεβρουαρίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος, εξαιτίας της επιδείνωσης της υγείας του, εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο μετέφερε τις εξουσίες του στο διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος γινόταν πλέον Αντιβασιλέας της Ελλάδας. Στις 6 Μαρτίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος πέθανε από καρκίνο και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο 24χρονος Κωνσταντίνος, ως Βασιλιάς της Ελλάδας Κωνσταντίνος Β΄. Το 1973 με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Με το Δημοψήφισμα του 1974 εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην Ελλάδα, καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% τη Αβασίλευτη Δημοκρατία ως μορφή του πολιτεύματος.
Στις 22 Νοεμβρίου 1974 προκηρύχθηκε δημοψήφισμα (ΦΕΚ Α΄ 353) και στις 8 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους διεξήχθη στην Ελλάδα για τη μορφή του πολιτεύματος μεταξύ Βασιλευόμενης και Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν 69,2% υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας.
ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ ΘΗΒΑΣ . ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΕΡΓΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ
Η θρυλική πολεμική μονάδα της αρχαιότητας. Οι 300 επίλεκτοι που μάχονταν με… μυστικό όπλο τον έρωτα. Έμειναν 35 χρόνια ανίκητοι μέχρι που αντιμετώπισαν τους Μακεδόνες και τον πατέρα του Μέγα Αλεξάνδρου , Φίλιππο Β΄ στην μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ
2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Η μάχη στην πεδιάδα της Χαιρώνειας είχε ολοκληρωθεί. Ο μακεδονικός στρατός του Φιλίππου Β’ είχε κατατροπώσει και τρέψει σε φυγή τις συμμαχικές δυνάμεις που είχαν παραταχθεί με ηγέτιδα τη Θήβα. O βασιλιάς της Μακεδονίας περπατούσε στο πεδίο της μάχης όταν βρέθηκε μπροστά στα πτώματα των ανδρών του Ιερού Λόχου. «Είθε να έχει κακό χαμό όποιος πει ότι αυτοί οι άνδρες έκαναν κάτι κακό» φέρεται να είπε. Έτσι γράφτηκε ο επίλογος για μια από τις πιο φημισμένες πολεμικές μονάδες στην ιστορία του αρχαίου κόσμου. Μάλιστα ήταν ο 18χρονος τότε Αλέξανδρος (πριν καν πάρει τον τίτλο Μέγας) που σφράγισε το τέλος των επιλέκτων και αήττητων, έως τότε, της Θήβας. Οι πολεμικές ικανότητες του Ιερού Λόχου έφτασαν τα όρια του μύθου όμως αυτό που επίσης απασχόλησε ήταν η σχέση που είχαν μεταξύ τους τα μέλη του. Σε μια κοινωνία εντελώς διαφορετικά δομημένη δεν ήταν παράδοξο μια πολεμική μηχανή να στηρίζεται (και) στον έρωτα και μάλιστα τον ομοφυλοφιλικό.
Η δημιουργία
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο ο Ιερός Λόχος της Θήβας ιδρύθηκε από τον Γοργίδα, το 379 π.Χ. την εποχή δηλαδή κατά την οποία η Θήβα αποτίναξε τη σπαρτιατική κυριαρχία. Όμως ο Διόδωρος Σικελιώτης μαρτυρεί ύπαρξη Ιερού Λόχου το 424 π.Χ., κατά τη μάχη του Δηλίου. Η επικρατούσα άποψη είναι πως ο Πλούταρχος αναφέρει ως ιδρυτή τον Γοργίδα γιατί αυτός αναδιοργάνωσε τη μονάδα, μετά την απελευθέρωση της Θήβας.
Αρχικά οι άνδρες του Ιερού Λόχου χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στην πρώτη γραμμή της θηβαϊκής φάλαγγας, όχι ως συμπαγές σώμα. Ο Πελοπίδας όμως χρησιμοποίησε τον Ιερό Λόχο ως αδιάσπαστη δύναμη. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι μετά την αναδιοργάνωση από τον Πελοπίδα η μονάδα τοποθετούνταν στην πρώτη γραμμή της πτέρυγας του Επαμεινώνδα, είτε καλύπτοντάς την ολόκληρη είτε εν μέρει.
Ο «μύθος» της ισχύος του Ιερού Λόχου έχει τις βάσεις του στη μάχη στην Τέγυρα το 375 π.Χ. όπου η μονάδα συνέβαλε τα μέγιστα στην ανακοπή μιας ισχυρότερης αριθμητικά σπαρτιατικής δύναμης. Στη μάχη των Λεύκτρων η μονάδα έπαιξε καθοριστικό ρόλο ώστε να διασπαστεί η κυκλωτική κίνηση που επιχείρησαν οι Σπαρτιάτες. Η εικόνα που υπάρχει για τον Ιερό Λόχο είναι ενός πολύ εκπαιδευμένου και συμπαγούς πολεμικού σώματος που μαχόταν μέχρις εσχάτων. Θεωρητικά έμεινε αήττητος για 35 ολόκληρα χρόνια, μέχρι τη συνάντηση με τον μακεδονικό στρατό και τον Μέγα Αλέξανδρο στην πεδιάδα της Χαιρώνειας.
«ἐξ ἐραστῶν καὶ ἐρωμένων»
Ο Ιερός Λόχος αποτελούνταν συνολικά από 300 επίλεκτους άνδρες. Μάχονταν σε ζεύγη και σύμφωνα με τον Πλούταρχο υπήρχε μια ιδιαιτερότητα που έκανε τη μεγάλη διαφορά. Εκτός από τη σκληρή εκπαίδευση ο Ιερός Λόχος ήταν βασισμένος στον έρωτα. Τα μέλη του ήταν ουσιαστικά 150 ομοφυλόφιλα ζευγάρια. Στο έργο του «Βίοι Παράλληλοι: Πελοπίδας» ο Πλούταρχος γράφει χαρακτηριστικά: «ἔνιοι δέ φασιν ἐξ ἐραστῶν καὶ ἐρωμένων γενέσθαι τὸ σύστημα τοῦτο» (μτφ: ορισμένοι λένε ότι το σύστημα αυτό έχει δημιουργηθεί με εραστές και συντρόφους). Τα μέλη της μονάδας συνδέονταν και ερωτικά. Αυτό σημαίνει πως είχαν ένα επιπλέον κίνητρο να μην χαθεί ο σύντροφος τους στη μάχη και επιπλέον δεν παρατούσαν ποτέ τα όπλα για να μην ντροπιαστούν μπροστά στον αγαπημένο τους. Τον ισχυρισμό του Πλούταρχου ενισχύουν τα όσα γνωρίζουμε για τις κοινωνικές αντιλήψεις της Θήβας εκείνη την εποχή. Αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι η Θήβα ήταν μια από τις δυο πόλεις-κράτη της ηπειρωτικής αρχαίας Ελλάδας (η άλλη ήταν η Ήλις), όπου ενθαρρύνονταν οι σχέσεις μεταξύ ανδρών και εφήβων. Επίσης, η λατρεία του Ηρακλή ήταν πολύ διαδεδομένη στη Βοιωτία. Ο Αριστοτέλης αναφέρει και ιερό αφιερωμένο στον Ιόλαο, ο οποίος παρουσιάζεται ως σύντροφος και εραστής του Ηρακλή, όπου οι Θηβαίοι εραστές έδιναν υποσχέσεις αμοιβαίας αφοσίωσης. Μάλιστα κατά τον Πλούταρχο, ο Ιερός Λόχος πήρε το πρώτο συνθετικό του ονόματός του από το συγκεκριμένο έθιμο που αναφέρει ο Αριστοτέλης.
Τους ισχυρισμούς του Πλούταρχου για τα 150 ζευγάρια του Ιερού Λόχου ασπάζονται και άλλοι ιστορικοί της αρχαιότητας όπως ο Πολύναιος, ο Αθήναιος, ο Ιερώνυμος Ρόδιος, ο Μάξιμος της Τύρου και ο Δίων Χρυσόστομος. Συγκεκριμένα από τα 11 αρχαία κείμενα (από 9 διαφορετικούς συγγραφείς) που αναφέρονται στον Λόχο, τα έξι μιλούν για σεξουαλική σχέση.
Τη σεξουαλική σχέση των μελών του Ιερού Λόγου αμφισβητεί ο ιστορικός Ντέιβιντ Λεϊτάο. Σε μελέτη του που δημοσιεύθηκε το 2002 τονίζει ότι οι πηγές που αναφέρονται στον Ιερό Λόχο είναι αρκετά μεταγενέστερες και αμφισβητήσιμης αξιοπιστίας. Υποστηρίζει ότι πιθανότατα αναπαράγουν μια ερωτική παράδοση της ευρύτερης Ελλάδας η οποία φτάνει μέχρι τον Πλάτωνα. Ως αντίλογο στη μελέτη του Λεϊτάο ιστορικοί αναφέρουν ότι οι πηγές που μιλούν για ερωτική σχέση μεταξύ των μελών του Ιερού Λόχου είναι λιγότερο επισφαλείς από άλλες πληροφορίες της αρχαίας ιστοριογραφίας τις οποίες έχουμε αποδεχθεί ως αληθινές. Επιπλέον τονίζουν πως ο όγκος των αρχαίων αναφορών στην ερωτική φύση του Λόχου, εκ των οποίων μεγάλο μέρος είναι σύγχρονες με την εποχή του, είναι πολύ σημαντικός για να μπορεί να απορριφθεί.
Το τέλος
Στις 2 Αυγούστου 338 π.Χ. ο Ιερός Λόχος παρατάχθηκε, μαζί τις υπόλοιπες συμμαχικές δυνάμεις, απέναντι στον μακεδονικό στρατό. Βρισκόταν στο δεξί άκρο της παράταξης με τον Θεαγένη στη διοίκηση. Ο Φίλιππος Β’ διέταξε συντεταγμένη εικονική υποχώρηση, μια παγίδα στην οποία έπεσε το αθηναϊκό τμήμα των συμμάχων (ο Μακεδόνας Βασιλιάς φέρεται να είπε μετά ότι «οι Αθηναίοι δεν ξέρουν να κερδίζουν»). Η ασύντακτη επέλαση των Αθηναίων και κάποιων άλλων συμμαχικών τμημάτων, που πίστεψαν ότι οι Μακεδόνες υποχωρούν, άφησε ακάλυπτη τη θηβαϊκή φάλαγγα. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στον Αλέξανδρο, με το επίλεκτο μακεδονικό ιππικό των Εταίρων, να πραγματοποιήσει ξαφνική έφοδο. Με αστραπιαίες κινήσεις βρέθηκε στα μετόπισθεν των Θηβαίων. Το συμμαχικό μέτωπο διαλύθηκε και οι περισσότεροι τράπηκαν σε φυγή. Ο Ιερός Λόχος όμως παρέμεινε συμπαγής και αντιστάθηκε. Πολέμησαν λυσσαλέα μέχρι να σκοτωθεί και ο τελευταίος. Αυτό το τραγικό αλλά επικ
Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (35, 26% και 112 έδρες) και η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη (11,80% και 20 έδρες). 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ συμφώνησαν στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και στις 20 Ιουνίου 2012 ορκίστηκε πρωθυπουργός ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς.
και το Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο (0,77% και 1 έδρα), ενώ οι ανεξάρτητοι συγκέντρωσαν 1 έδρα. Το ΚΚΕ κατέβηκε στις εκλογές με την επωνυμία Παλλαϊκόν Μέτωπον και επικεφαλής τον Νικόλαο Πλουμπίδη, αποσπώντας το 5,76% των ψήφων και 15 έδρες.
Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από πολλούς ως το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου.
Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο (17,24% και 56 έδρες), Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ) υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (16,44% και 49 έδρες), Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (10,67% και 36 έδρες), Δημοκρατική Παράταξις υπό τον Αλέξανδρο Σβώλο (9,70% και 19 έδρες), Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις υπό τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (8,15% και 10 έδρες), Μέτωπον Εθνικής Αναδημιουργίας υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο 
(5,27% και 8 έδρες), Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα (3,65 και 5 έδρες), Παράταξις Αγροτών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (2,62% και 3 έδρες) και Νέον Κόμμα υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (2,50% και 1 έδρα). Εξελέγησαν και 3 ανεξάρτητοι.
Το κόμμα του Εθνικός Συναγερμός συγκέντρωσε το 36,53% των ψήφων και 116 έδρες, χωρίς να επιτύχει αυτοδυναμία, παρά το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που εφαρμόστηκε. Ακολούθησε η ΕΠΕΚ υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (23,49% και 75 έδρες), το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλο (19,04% και 57 έδρες), η νεοσύστατη Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (10,57% και 18 έδρες), το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη (6,66% και 2 έδρες) και ο Συναγερμός Εργατών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (1,23% και 2 έδρες).
Πρωθυπουργός ανέλαβε ο ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος Ιωάννης Κωλέττης, που κυριάρχησε την επόμενη τριετία στην πολιτική σκηνή και επικρίθηκε για τη δημαγωγία του και τις παραβιάσεις του Συντάγματος.
