Εγκυκλοπαίδεια

 

ΤΕΛΙΚΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΣΟ ΕΠΑΧΘΗ ΗΤΑΝ ΑΝ ΗΤΑΝ ?

Τα δάνεια που έλαβε η χώρα μας από την Αγγλία το 1824 και 1825 παρουσιάζονται ως επαχθή με ληστρικούς όρους. Μια ανάλυση για τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα διαφωνεί

Μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης για την Ανεξαρτησία έγινε γρήγορα σαφές πως ο Αγώνας δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί με τοπικούς εράνους, λαφυραγωγία και δωρεές ιδιωτών φιλελλήνων. Η Επανάσταση είχε ανάγκη από ισχυρή οικονομική ενίσχυση και αυτό μπορούσαν μόνο να το προσφέρουν οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις. Κάπως έτσι φτάσαμε στα «δάνεια της Αγγλίας», τα πρώτα κρατικά δάνεια που συνήφθησαν από την Ελλάδα, πριν καν αυτή αποτελέσει επίσημα αναγνωρισμένο ελεύθερο κράτος. Συνήθως τα συγκεκριμένα δάνεια, του 1824 και 1825, παρουσιάζονται ως ληστρικά και ένα μνημείο εκμετάλλευσης.

Σε άρθρο που υπογράφουν οι Νίκος Αποστολίδης (καθηγητής στο ΕΜΠ) και Κωνσταντίνος Βελέντζας (επιχειρηματίας με σπουδές στην Ευρωπαϊκή Οικονομία») παρουσιάζεται μια διαφορετική άποψη για τα αγγλικά δάνεια. Υποστηρίζουν ότι οι όροι σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήταν επαχθείς και το μεγάλο πρόβλημα ήταν τελικά το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα λεφτά που έφτασαν στα χέρια των επαναστατημένων Ελλήνων.

Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Εταιρίας για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό:

«Σύμφωνα με την βιβλιογραφία του 20ου και 21ου αιώνα, πολλοί ακαδημαϊκοί, δημοσιογραφικοί και πολιτικοί κύκλοι, αναφέρονται στα δάνεια αυτά, χαρακτηρίζοντάς τα «επαχθή», ή και «ληστρικά», και ισχυρίζονται ότι αποτελούσαν παράδειγμα εκμετάλλευσης μιας φτωχής χώρας από ξένους τραπεζίτες, και γενικά της οικονομικής εκμετάλλευσης της Ελλάδος από «τους ξένους».

Συνιστούσαν όμως πράγματι τα δάνεια αυτά που έλαβε η Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο στυγνή εκμετάλλευση της χώρας μας, και ήταν τόσο ανόητοι ή ανίκανοι οι εκπρόσωποι της Ελλάδας που συμφώνησαν αυτά τα δάνεια ;

Ας δούμε πρώτα τα στοιχεία αυτών των δανείων.

Τα δάνεια αυτά ήταν δύο.

Α. Το πρώτο συνήφθη το 1824 και είχε τα εξής δεδομένα :

Ονομαστικό ύψος δανείου 800.000 λίρες Αγγλίας.

Υπεύθυνοι έκδοσης: Loughnan Sons και Ο’Brien

Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).

Διάρκεια 36 έτη.

Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.

Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 472.000 λίρες ή το 59% του ονομαστικού ποσού.

Το δάνειο διαπραγματεύθηκαν από ελληνικής πλευράς οι Ι. Ορλάνδος και Ανδρ. Λουριώτης.

Β. Το δεύτερο δάνειο συνήφθη το 1825, είχε τα εξής δεδομένα :

Ονομαστικό ύψος δανείου 2.000.000 λίρες Αγγλίας.

Υπεύθυνοι έκδοσης: Αδελφοί Ricardo

Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).

Διάρκεια 36 έτη.

Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.

Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 1.100.000 λίρες ή το 55,5% του ονομαστικού ποσού.

Η σύμβαση του δευτέρου δανείου προέβλεπε επίσης τη διάθεση μέρους του παραπάνω ποσού για προεξόφληση ομολόγων του πρώτου δανείου, συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, με σκοπό τη στήριξη της τιμής τους στη δευτερογενή αγορά.

Και τα δύο δάνεια ήταν ομολογιακά, επίσης δε και στις δύο περιπτώσεις προεισπράχθηκαν τα τοκοχρεολύσια των δύο πρώτων ετών.

Θα προσπαθήσουμε να αναδιατυπώσουμε την περιγραφή των όρων των δανείων αυτών, σύμφωνα με όσα ισχύουν σήμερα με τα ομολογιακά δάνεια του Ελληνικού δημοσίου και με την σύγχρονη ορολογία.

Ξεκινάμε με τα χρεολύσια.

Για την αποπληρωμή του κεφαλαίου, και οι δύο συμβάσεις προέβλεπαν την καταβολή 1% του ονομαστικού κεφαλαίου ετησίως επί 36 έτη (όση ήταν η διάρκεια των συμβάσεων). Φυσικά, το απλό άθροισμα όλων αυτών των χρεολυσίων φθάνει μόλις το 36% του κεφαλαίου, πλην όμως (θεωρητικά) αν το χρεολύσιο αυτό κατετίθετο κάθε χρόνο σε ένα έντοκο λογαριασμό με ένα σχετικά μικρό, άρα και ασφαλές, επιτόκιο (ίσο στην προκειμένη περίπτωση με 5%), η κατάθεση αυτή θα έφθανε στο τέλος των 36 ετών το 100% του κεφαλαίου.

Αυτή η μέθοδος υπολογισμού της τελικής αξίας μίας περιοδικής καταβολής σε ένα λογαριασμό (sinking fund) ενός ποσού X επί Ψ έτη, όπου το ποσό που είναι κατατεθειμένο, ανατοκίζεται κάθε χρόνο με ένα ασφαλές επιτόκιο (safe interest rate), ίσχυε πάντα και φυσικά ισχύει και σήμερα. Η μόνη διαφορά είναι ότι τη σημερινή εποχή το ασφαλές επιτόκιο (κάτι σαν το επιτόκιo της Bundesbank ή των U.S. bonds), είναι περίπου 3% ή και μικρότερο, ενώ τότε το ασφαλές επιτόκιο ήταν, όπως φαίνεται, το 5%.

Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο των επιτοκίων δανεισμού εκείνης της εποχής, τα οποία  κυμαίνονταν βέβαια ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε η κάθε επένδυση, ήταν σε γενικές γραμμές σχεδόν διπλάσιο από το επίπεδο των επιτοκίων της σημερινής εποχής.

Εκείνο που ξενίζει τους σημερινούς αναγνώστες είναι το θέμα της περικοπής του κεφαλαίου, που τελικά πήραν στα χέρια τους οι δανειζόμενοι (δηλαδή η επαναστατική κυβέρνηση των Ελλήνων).

Γιατί έγινε αυτή η περικοπή; Γιατί για παράδειγμα στην περίπτωση του πρώτου δανείου, αντί να λάβει η Ελλάδα στο χέρι τις 800.000 λίρες (που ήταν το ονομαστικό ύψος του δανείου αυτού), έλαβε μόνο 472.000 λίρες, δηλαδή το 59%;

Πολλοί νομίζουν ότι η διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά και εκβιαστικά και επομένως τα δάνεια ήταν «ληστρικά».

Μήπως τα δάνεια αυτά ήταν επαχθή, και οι ξεσηκωμένοι Έλληνες έπεσαν θύματα των ξένων Σάϋλοκ (όπως ο Έμπορος της Βενετίας);

Όχι βέβαια. Απλώς έπρεπε οι όροι του δανείου να διαμορφωθούν ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε το δάνειο αυτό.

Σήμερα, η διαμόρφωση των όρων ενός δανείου ανάλογα με το ρίσκο που αυτό παρουσιάζει, γίνεται μέσω του επιτοκίου. Όσο μεγαλύτερο το ρίσκο, και όσο μεγαλύτερη η διάρκεια αποπληρωμής, τόσο υψηλότερο το επιτόκιο δανεισμού που συμφωνείται.

Εκείνα τα χρόνια όμως, από ό,τι φαίνεται, ακολουθούσαν μια διαφορετική πρακτική :

Η δανειακή σύμβαση προέβλεπε ένα στάνταρντ επιτόκιο (και ειδικότερα το «ασφαλές» επιτόκιο του 5% ) και η προσαρμογή των όρων δανεισμού, ανάλογα με το ρίσκο, γινόταν με τη μέθοδο της αγοράς των ομολόγων σε τιμή κατώτερη της ονομαστικής. Η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται μερικώς και σήμερα.

Με άλλα λόγια γινόταν αυτό ακριβώς που γίνεται και σήμερα στη δευτερογενή αγορά των ομολόγων, και το επιτόκιο που εισέπραττε ο δανειστής ήταν αυτό που σήμερα ονομάζεται «απόδοση» του ομολόγου.

Στην πράξη, το πραγματικό επιτόκιο που πλήρωνε το ελληνικό κράτος για το πρώτο δάνειο δεν ήταν το ονομαστικό 5%, αλλά περίπου 8,47 %, δηλαδή 5/0,59.

Χρειάζεται ακόμη μια μικρή διόρθωση:

Σύμφωνα με τους όρους των δανείων, το ελληνικό κράτος πλήρωνε ετησίως 1% του ονομαστικού ποσού του δανείου για χρεολύσια, ενώ θα έπρεπε να πληρώνει ως χρεολύσιο μόνο 0,59% για να ξεπληρώσει το ποσό που πραγματικά είχε εισπράξει ως δάνειο. Ως διόρθωση γι’αυτή την επί πλέον επιβάρυνση των ετήσιων τοκοχρεολυσίων, που έφθανε το 0,70% επί του πραγματικού κεφαλαίου, μπορούμε να την προσθέσουμε στο επιτόκιο του 8,47% που αναφέραμε παραπάνω, και να προκύψει έτσι τελικά ένα πραγματικό επιτόκιο ίσο με 9,17%, που θα επεβάρυνε τη χώρα μας.

Αυτά για το πρώτο δάνειο.

Στην περίπτωση του δεύτερου δανείου, τα δεδομένα είναι λίγο διαφορετικά και το πραγματικό επιτόκιο, που διαμορφώνεται τελικά, είναι 9,80%.

Συμπερασματικά, και χρησιμοποιώντας την ορολογία που ισχύει σήμερα, διαπιστώνουμε ότι:

– Το πρώτο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας, συνολικού ύψους 472.000 λιρών με επιτόκιο ίσο με 9,17%.

Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 800.000 λιρών (με τη σημερινή ορολογία), όπως πολλοί νομίζουν και συμπεραίνουν στη συνέχεια ότι η (θεωρητική) διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά.

– Το δεύτερο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας επίσης, συνολικού ύψους 1.100.000 λιρών με επιτόκιο 9,80%

Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 2.000.000 λιρών, όπως πιστεύουν οι ίδιοι άνθρωποι, και επομένως και στην περίπτωση αυτή ισχύουν τα ίδια για τη διαφορά των 900.000  λιρών όπως παραπάνω.

Οι όροι αυτών των δανείων, και κυρίως το πραγματικό επιτόκιο τους, όπως υπολογίσθηκε παραπάνω, δεν είναι καθόλου «ληστρικοί». Ειδικά δε αν λάβουμε υπόψιν μας τα ακόλουθα:

(α) τα εχέγγυα που είχαν να παρουσιάσουν οι δανειζόμενοι, και ειδικότερα :

Οι επίδοξοι δανειολήπτες δεν ήταν καν ένα αναγνωρισμένο κράτος, αλλά ήταν απλώς οι εκπρόσωποι ενός επαναστατημένου έθνους οι οποίοι φιλοδοξούσαν να συγκροτηθούν εν καιρώ σε ένα κράτος, και οι οποίοι μετά από κάποιες αρχικές επιτυχίες είχαν μάλιστα αρχίσει να συγκρούονται μεταξύ τους, με τις συγκρούσεις να έχουν λάβει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το επαναστατημένο αυτό έθνος, η Οθωμανική αυτοκρατορία το αποκαλούσε «τρομοκράτες», ενώ η Ιερά Συμμαχία το έβλεπε αρνητικά και ως σοβαρή απειλή για την ειρήνη στην Ευρώπη.

(β) ότι το επίπεδο των επιτοκίων εκείνη την εποχή ήταν διεθνώς ψηλότερο από σήμερα, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι το «ασφαλές επιτόκιο» ήταν στο 5%, ενώ σήμερα είναι περίπου στα μισά αυτής της τιμής, το ίδιο δε προκύπτει και από άλλα στοιχεία. Επομένως το (πραγματικό) επιτόκιο της τάξεως του 9,5%, με το οποίο επιβαρυνόταν η χώρα μας, αντιστοιχεί σε ένα επιτόκιο της τάξεως του 5,5% – 6% με τα σημερινά δεδομένα. Οι όροι αυτοί είναι πολύ ευνοϊκοί, τουλάχιστον σύμφωνα με αυτά που ισχύουν σήμερα, και μάλιστα όταν πρόκειται για 36-ετή ομόλογα.

Η καλύτερη όμως απόδειξη ότι τα δάνεια αυτά όχι μόνο επαχθή δεν ήταν, αλλά το αντίθετο, είναι η εξής : ένας από τους όρους του δεύτερου δανείου ήταν να προεξοφληθούν ομόλογα του πρώτου δανείου συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, όπως αναφέραμε παραπάνω.

Αυτό έγινε, και το αντίτιμο της εξαγοράς ήταν σε πρώτη φάση 113.200 λίρες, δηλαδή 45.3 λίρες για κάθε ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 λιρών.

Ανεξάρτητα από το εάν η εξαγορά αυτή ήταν σκόπιμη ή όχι, διαπιστώνουμε ότι ένα χρόνο μετά από την έκδοση τους, η τιμή των ομολόγων του πρώτου δανείου στην ελεύθερη (ή δευτερογενή) αγορά είχε πέσει από 59 λίρες στις 45,4 λίρες (είχαν δηλαδή υποτιμηθεί κατά 23%) και αντίστοιχα η «απόδοση» των ομολόγων από 9,5% είχε ανέβει στο 11,9%.

Άρα οι «αγορές» είχαν κρίνει ότι τα ελληνικά ομόλογα ήταν υπερτιμημένα, και ότι η πραγματική τους αξία, η ανταποκρινόμενη στο ρίσκο που παρουσίαζαν τα ομόλογα αυτά, ήταν 45.4 λίρες και όχι 59.

Επομένως οι ζημιωμένοι από το πρώτο δάνειο ήταν οι δανειστές, δηλαδή οι αρχικοί αγοραστές των ομολογιών, και όχι οι δανειζόμενοι. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι πραγματικοί δανειστές μας δεν ήταν οι «κακοί» τραπεζίτες, οι οποίοι είναι λογικό να ήθελαν να βγάλουν κάποια προμήθεια, αλλά οι ομολογιούχοι που κατά μεγάλο μέρος ήταν φιλέλληνες (και μάλιστα οι περισσότεροι απλοί πολίτες), που ήθελαν να βοηθήσουν τους επαναστατημένους Έλληνες και να τιμήσουν την μνήμη και τον αγώνα του Λόρδου Βύρωνος.

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι όλα τα δάνεια που έλαβαν χώρες της Λατινικής Αμερικής από Αγγλικές τράπεζες την περίοδο 1822 έως 1825, είχαν αντίστοιχη δομή με τα Ελληνικά δάνεια. Σε γενικές γραμμές, εάν λάβει κανείς υπόψη του όλα τα δεδομένα, τα δάνεια προς την Ελλάδα είχαν καλύτερους όρους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι όλα τα δάνεια (με εξαίρεση το πρώτο δάνειο που έλαβε το Μεξικό) είχαν αρχικό επιτόκιο 6%, αντί του 5% που είχε η Ελλάδα και μεγάλες προμήθειες.

Για παράδειγμα, για το πρώτο δάνειο αρχικής αξίας £ 3.200.000 που έλαβε το Μεξικό από την τράπεζα B.A. Goldsmith & Co, το 1824 ίσχυαν τα εξής. Η τιμή για την αγορά ενός ομολόγου £100, ήταν £58. Το επιτόκιο ήταν 5%. Από την πώληση εισπράχθηκαν £1.850.000. Από αυτά όμως αφαιρέθηκαν προμήθειες £750,000. Έτσι το Μεξικό έλαβε εν τέλει £1.100.000. Η σύγκριση με τους όρους του Ελληνικού δανείου είναι καθαρή. Να υπενθυμίσουμε ότι μετά την επανάσταση που ξεκίνησε το 1810, το Μεξικό ήταν ήδη από τις 24 Αυγούστου 1821, ανεξάρτητο κράτος.

Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει, είναι ότι τα περίφημα δάνεια της Αγγλίας δεν ήταν καθόλου ληστρικά, και αυτοί που τα διαπραγματεύθηκαν δεν ήταν ούτε προδότες, ούτε ανόητοι. Φαίνεται δε ότι είχαν τη βοήθεια άξιων οικονομικών συμβούλων.

Μπορεί η μετέπειτα διαχείριση των δανεικών να μην ήταν η ενδεδειγμένη, και όπως φαίνεται, συνέβησαν διάφορα παρατράγουδα, όμως τα ίδια τα δάνεια είχαν συναφθεί με πολύ λογικούς όρους, αν λάβουμε υπόψιν όλες τις παραμέτρους.

Το πρόβλημα με τα δάνεια αυτά δεν ήταν οι όροι τους, που κάθε άλλο παρά σκληροί ήταν, αλλά η αδυναμία της χώρας μας πρώτα να τα αξιοποιήσει υπέρ του αγώνα της, και στη συνέχεια να τα εξυπηρετήσει στα χρόνια που ακολούθησαν, έστω και με αυτούς τους αντικειμενικά ευνοϊκούς για αυτήν όρους.

Αξίζει όμως να σημειώσουμε και μερικές άλλες παραμέτρους σχετικές με τα δάνεια. Πέραν της οικονομικής πτυχής, τα δάνεια αποτελούσαν τις ισχυρότερες πολιτικές πράξεις επίσημης αναγνώρισης των Ελλήνων και της προοπτικής τους να συστήσουν στο μέλλον ανεξάρτητο κράτος.

Η σύναψη των δανείων έγινε εφικτή όταν ανέλαβε Υπουργός Εξωτερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός και φιλέλλην, George Canning.

Ο Canning άλλαξε δραστικά την πολιτική του προκατόχου του, του Castlereagh. Αναγνώρισε στην Ελλάδα καθεστώς εμπόλεμης χώρας και άναψε το πράσινο φως στο City του Λονδίνου για τη σύναψη των δανείων.

Ακόμη όμως και εάν οι Έλληνες είχαν κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση των δανείων, η ιστορία απέδειξε ότι η απελευθέρωση της Ελλάδος χρειάστηκε την Ναυμαχία στο Ναβαρίνο.

Στην Ναυμαχία αυτή έλαβαν μέρος 29 από τα καλύτερα πλοία των τριών συμμάχων με το πλέον έμπειρο προσωπικό και διοικητή τον σπουδαίο Βρετανό Ναύαρχο Codrington, που διέλυσαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο των 90 πλοίων.

Παρόλα αυτά όμως, για να πεισθεί ο Ιμπραήμ να αποχωρήσει από την Ελλάδα, χρειάσθηκαν άλλοι 10 μήνες και η παρουσία τακτικού στρατού 15.000 ανδρών υπό τον Στρατηγό Maison. Και παράλληλα, σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ναυάρχου Codrington και των Αιγυπτίων που κατέληξαν σε συμφωνία μόλις τον Ιούλιο του 1828.

Έχει υπολογίσει ποτέ κανείς την αξία της στήριξης αυτής που έλαβε η Ελλάδα από τους συμμάχους της, με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο; Πόσα δάνεια ακόμη θα έπρεπε να λάβει η Ελλάδα και ποιο φόρο σε αίμα θα έπρεπε να καταβάλει μόνη της για να αποκτήσει την ελευθερία της;

Εάν συνυπολογισθούν όλα αυτά, τότε μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα εν λόγω δάνεια της ανεξαρτησίας ήταν σχεδόν χαριστικά, και ότι η βοήθεια και η υποστήριξη που εν τέλει έλαβε η Ελλάδα ήταν τότε, όπως είναι και σήμερα, πρωτοφανής στα διεθνή χρονικά.

Την βοήθεια αυτή την οφείλουμε στον φιλελληνισμό, στον θαυμασμό του δυτικού κόσμου προς τον Ελληνικό πολιτισμό και την κληρονομιά μας, την οποία ακτινοβολούν διαμέσου των αιώνων τα μάρμαρα της Ακρόπολης των Αθηνών».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Η ΑΚΡΑΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

OI ΠΑΓΟΙ ΛΙΩΝΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΙΟΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ

Οι πιο ζεστές θερμοκρασίες που επικρατούν όλο και περισσότερο στην Αρκτική οδηγούν στο λιώσιμο του permafrost της περιοχής, του μόνιμα παγωμένου στρώματος που βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Λιώνοντας αυτό το χιλιάδων ετών κομμάτι πάγου θα μπορούσε να έρθουν ξανά στο φως ιοί που, αφού έχουν παραμείνει αδρανείς για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία ανθρώπων και ζώων.

Το σενάριο μιας πανδημίας που ξεσπά από μια ασθένεια που έρχεται από το μακρινό παρελθόν μπορεί να ακούγεται σαν ταινία επιστημονικής φαντασίας, όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι υπάρχουν κίνδυνοι, οι οποίοι αν και χαμηλοί, για την ώρα υποτιμώνται. Χημικά και ραδιενεργά απόβλητα που χρονολογούνται από τον Ψυχρό Πόλεμο, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να βλάψουν την άγρια ζωή και να διαταράξουν τα οικοσυστήματα, μπορεί επίσης να απελευθερωθούν κατά το λιώσιμο των πάγων και την απόψυξή τους.

«Συμβαίνουν πολλά με το μόνιμο στρώμα πάγου που προκαλούν ανησυχία και αυτό δείχνει πραγματικά γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρήσουμε παγωμένο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του μόνιμου στρώματος πάγου», αναφέρει στο CNN η Κίμπερλι Μάινερ, κλιματολόγος στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας.

Το permafrost καλύπτει το ένα πέμπτο του βόρειου ημισφαιρίου, έχοντας στηρίξει την αρκτική τούνδρα και τα βόρεια δάση της Αλάσκας, του Καναδά και της Ρωσίας για χιλιετίες. Χρησιμεύει ως ένα είδος χρονοκάψουλας, διατηρώντας – εκτός από τους αρχαίους ιούς – τα μουμιοποιημένα λείψανα πολλών εξαφανισμένων ζώων, τα οποία οι επιστήμονες μπόρεσαν να ανασύρουν και να μελετήσουν τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων δύο μικρών λιονταριών σπηλαίου και ενός μαλλιαρού ρινόκερου.

Ο λόγος για τον οποίο το μόνιμο στρώμα πάγου είναι ένα καλό μέσο αποθήκευσης δεν είναι μόνο επειδή είναι παγωμένο. Είναι παράλληλα ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο, στο οποίο δεν εισχωρεί το φως. Ωστόσο, οι σημερινές θερμοκρασίες της Αρκτικής ανεβαίνουν έως και τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, αποδυναμώνοντας το ανώτερο στρώμα του permafrost στην περιοχή.

Για να κατανοήσει καλύτερα τους κινδύνους που εγκυμονούν οι παγωμένοι ιοί, ο Ζαν-Μισέλ Κλαβεριέ, ομότιμος καθηγητής ιατρικής και γονιδιωματικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αιξ Μασσαλίας στη Γαλλία, εξέτασε δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από το μόνιμο στρώμα πάγου της Σιβηρίας, για να διαπιστώσει αν τυχόν ιικά σωματίδια που περιέχονται σε αυτά έχουν ακόμα την δυνατότητα να μολύνουν. Ψάχνει για αυτό που περιγράφει ως «ιούς ζόμπι». Και βρήκε μερικούς.

Ο κυνηγός των ιών

Ο Κλαβεριέ μελετά έναν συγκεκριμένο τύπο ιού που ανακάλυψε για πρώτη φορά το 2003. Γνωστοί ως γιγαντιαίοι ιοί, είναι πολύ μεγαλύτεροι από την τυπική ποικιλία ιών που γνωρίζουμε και είναι ορατοί με ένα κανονικό μικροσκόπιο φωτός αντί για το πιο ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που απαιτείται συνήθως. Αυτό τους καθιστά ένα καλό μοντέλο γι’ αυτού του είδους τις εργαστηριακές εργασίες.

Οι προσπάθειες του Κλαβεριέ να ανιχνεύσει ιούς που έχουν παγώσει σε μόνιμο παγετό εμπνεύστηκε εν μέρει από μια ομάδα Ρώσων επιστημόνων που το 2012 αναβίωσε ένα αγριολούλουδο από έναν ιστό σπόρου ηλικίας 30.000 ετών που βρέθηκε στο λαγούμι ενός σκίουρου. Έκτοτε, οι επιστήμονες έχουν επίσης επαναφέρει με επιτυχία στη ζωή αρχαία μικροσκοπικά ζώα.

Το 2014, κατάφερε να επαναφέρει στη «ζωή» έναν ιό που απομόνωσε ο ίδιος και η ομάδα του από το μόνιμο στρώμα πάγου και τον κατέστησε μολυσματικό για πρώτη φορά μετά από 30.000 χρόνια, εισάγοντας τον σε καλλιεργημένα κύτταρα. Για λόγους ασφαλείας, είχε επιλέξει να μελετήσει έναν ιό που θα μπορούσε να στοχεύσει μόνο μονοκύτταρες αμοιβάδες και όχι ζώα ή ανθρώπους.

Επανέλαβε το κατόρθωμα το 2015, απομονώνοντας έναν διαφορετικό τύπο ιού που επίσης στόχευε αμοιβάδες. Στην πιο πρόσφατη έρευνά του, που δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Viruses, ο Κλαβεριέ αναφέρει ότι αυτός και η ομάδα του απομόνωσαν διάφορα στελέχη αρχαίου ιού από πολλαπλά δείγματα μόνιμου πάγου που ελήφθησαν από επτά διαφορετικά μέρη της Σιβηρίας και έδειξαν ότι το καθένα από αυτά μπορούσε να μολύνει καλλιεργημένα κύτταρα αμοιβάδας.

Αυτά τα τελευταία στελέχη αντιπροσωπεύουν πέντε νέες οικογένειες ιών, πέραν των δύο που είχε επαναφέρει στη «ζωή» προηγουμένως. Το παλαιότερο ήταν σχεδόν 48.500 ετών, με βάση τη ραδιοχρονολόγηση του εδάφους, και προήλθε από δείγμα γης σε μια υπόγεια λίμνη 16 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Τα νεότερα δείγματα, που βρέθηκαν στο περιεχόμενο του στομάχου και στο τρίχωμα των λειψάνων ενός μαλλιαρού μαμούθ, ήταν ηλικίας 27.000 ετών.

Οι ιοί που μολύνουν τις αμοιβάδες εξακολουθούν να είναι μολυσματικοί μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό είναι ενδεικτικό ενός δυνητικά μεγαλύτερου προβλήματος, δήλωσε ο Κλαβεριέ. Όπως λέει, φοβάται ότι οι άνθρωποι εκλαμβάνουν την έρευνά του μόνο ως επιστημονική περιέργεια και δεν αντιλαμβάνονται πλήρως την προοπτική να επανέλθουν στη ζωή αρχαίοι ιοί ως σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.

«Θεωρούμε αυτούς τους ιούς που μολύνουν τις αμοιβάδες αντιπροσωπευτικούς για όλους τους άλλους πιθανούς ιούς που μπορεί να υπάρχουν στο μόνιμο στρώμα πάγου», δήλωσε ο Κλαβεριέ στο CNN.

«Βλέπουμε τα ίχνη πολλών, πολλών, πολλών άλλων ιών», πρόσθεσε. «Οπότε ξέρουμε ότι υπάρχουν. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Αλλά το σκεπτικό μας είναι ότι αν οι ιοί της αμοιβάδας είναι ακόμη ζωντανοί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκλείουμε το ότι οι άλλοι ιοί δεν θα είναι ακόμη ζωντανοί και ικανοί να μολύνουν τους δικούς τους ξενιστές».

Φέρνοντας στο φως παλιούς ιούς

Ίχνη ιών και βακτηρίων που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο έχουν εντοπιστεί διατηρημένα στον μόνιμο παγετό.

Ένα δείγμα από τον πνεύμονα μιας γυναίκας στην οποία έγινε εκταφή το 1997 από το permafrost σε ένα χωριό στη χερσόνησο Σέγουαρντ της Αλάσκας περιείχε γονιδιωματικό υλικό από το στέλεχος της γρίπης που ευθύνεται για την πανδημία του 1918. Το 2012, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα μουμιοποιημένα λείψανα μιας γυναίκας που θάφτηκε πριν από 300 χρόνια στη Σιβηρία περιείχαν τη γενετική υπογραφή του ιού που προκαλεί την ευλογιά.

Μια απελευθέρωση άνθρακα στη Σιβηρία που επηρέασε δεκάδες ανθρώπους και περισσότερους από 2.000 ταράνδους μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου του 2016 συνδέθηκε επίσης με το ξεπάγωμα του permafrost κατά τη διάρκεια εξαιρετικά θερμών καλοκαιριών, επιτρέποντας σε παλιούς σπόρους του Bacillus anthracis να αναδυθούν από παλιούς τόπους ταφής ή κουφάρια ζώων.

Η Μπιργκίτα Έβενκορτ, ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Κλινικής Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Ουμέα στη Σουηδία, δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη επιτήρηση του κινδύνου που δημιουργείται από τους πιθανούς παθογόνους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο permafrost που αποψύχεται, αλλά προειδοποίησε κατά της κινδυνολογίας.

«Πρέπει να θυμάστε ότι η ανοσολογική μας άμυνα έχει αναπτυχθεί βρισκόμενοι σε στενή επαφή με το μικροβιολογικό περιβάλλον», δήλωσε η Έβενκορτ, μέλος του Σκανδιναβικού Κέντρου Αριστείας CLINF, ομάδας που ερευνά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον επιπολασμό των μολυσματικών ασθενειών σε ανθρώπους και ζώα σε βόρειες περιοχές.

«Εάν υπάρχει ένας ιός κρυμμένος στον μόνιμο πάγο με τον οποίο δεν έχουμε έρθει σε επαφή εδώ και χιλιάδες χρόνια, μπορεί να σημαίνει ότι η ανοσολογική μας άμυνα δεν είναι επαρκής», είπε. «Είναι σωστό να σεβόμαστε την κατάσταση και να είμαστε προληπτικοί και όχι απλώς αντιδραστικοί. Και ο τρόπος για να καταπολεμήσουμε τον φόβο είναι να έχουμε γνώση».

Πιθανότητες διάχυσης του ιού

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πόσο καιρό αυτοί οι ιοί θα μπορούσαν να παραμείνουν μολυσματικοί, όταν εκτεθούν σε σημερινές συνθήκες, ή πόσο πιθανό είναι να συναντήσει ο ιός έναν κατάλληλο ξενιστή. Δεν είναι όλοι οι ιοί παθογόνοι που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Ορισμένοι είναι αβλαβείς ή ακόμη και ωφέλιμοι για τους ξενιστές τους. Και ενώ φιλοξενεί 3,6 εκατομμύρια ανθρώπους, η Αρκτική εξακολουθεί να είναι ένα αραιοκατοικημένο μέρος, γεγονός που καθιστά τον κίνδυνο έκθεσης του ανθρώπου σε αρχαίους ιούς πολύ μικρό.

Παρόλα αυτά, «ο κίνδυνος είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί στο πλαίσιο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε ο Κλαβεριέ, «στον οποίο η απόψυξη του μόνιμου πάγου θα συνεχίσει να επιταχύνεται και περισσότεροι άνθρωποι θα κατοικήσουν την Αρκτική στο πλαίσιο βιομηχανικών εγχειρημάτων».

Και ο Κλαβεριέ δεν είναι ο μόνος που προειδοποιεί ότι η περιοχή θα μπορούσε να γίνει πρόσφορο έδαφος για ένα περιστατικό διάχυσης (spillover event), όταν δηλαδή ένας ιός μεταπηδά σε έναν νέο ξενιστή και αρχίζει να εξαπλώνεται.

Την περασμένη χρονιά, μια ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε έρευνα σε δείγματα εδάφους και ιζήματος που ελήφθησαν από τη λίμνη Χάζεν, μια λίμνη γλυκού νερού στον Καναδά που βρίσκεται εντός του αρκτικού κύκλου. Αλληλούχισαν το γενετικό υλικό στο ίζημα για να εντοπίσουν το αποτύπωμα των ιών και τα γονιδιώματα των πιθανών ξενιστών – φυτών και ζώων – στην περιοχή.

Χρησιμοποιώντας μια ανάλυση υπολογιστικού μοντέλου, υπέδειξαν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης των ιών σε νέους ξενιστές ήταν υψηλότερος σε τοποθεσίες που βρίσκονταν κοντά σε σημεία όπου μεγάλες ποσότητες νερού από τους παγετώνες έρεαν στη λίμνη, ένα σενάριο που γίνεται πιο πιθανό καθώς το κλίμα θερμαίνεται.

Άγνωστες συνέπειες

Ο εντοπισμός των ιών και άλλων επικίνδυνων στοιχείων που περιέχονται στο μόνιμο στρώμα πάγου, το οποίο θερμαίνεται συνεχώς, είναι το πρώτο βήμα για την κατανόηση του κινδύνου που συνιστούν για την Αρκτική, δήλωσε η Μάινερ από το Jet Propulsion Laboratory της NASA. Άλλες προκλήσεις περιλαμβάνουν την ποσοτικοποίηση του πού, πότε, πόσο γρήγορα και πόσο βαθιά θα αποψυχθεί το permafrost.

Η απόψυξη μπορεί να είναι μια σταδιακή διαδικασία μόλις κάποιων εκατοστών ανά δεκαετία, αλλά συμβαίνει και πιο γρήγορα, όπως στην περίπτωση μαζικών κατολισθήσεων που μπορούν ξαφνικά να αποκαλύψουν βαθιά και αρχαία στρώματα του permafrost. Η διαδικασία αυτή απελευθερώνει επίσης μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα – έναν παράγοντα της κλιματικής αλλαγής που έχει υποτιμηθεί.

Η Μάινερ κατέγραψε μια σειρά από πιθανούς κινδύνους που βρίσκονται σήμερα παγωμένοι στο permafrost της Αρκτικής σε μια εργασία του 2021 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Climate Change. Αυτοί οι πιθανοί κίνδυνοι περιλάμβαναν θαμμένα απόβλητα από την εξόρυξη βαρέων μετάλλων και χημικών ουσιών όπως το φυτοφάρμακο DDT, το οποίο απαγορεύτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ραδιενεργά υλικά έχουν επίσης πεταχτεί στην Αρκτική – από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες – από την εποχή των πυρηνικών δοκιμών τη δεκαετία του 1950.

«Η απότομη απόψυξη εκθέτει στον αέρα πολύ γρήγορα τα παλαιά μέρη του permafrost, απελευθερώνοντας ενώσεις και μικροοργανισμούς που έχουν δεσμευτεί σε βαθύτερα στρώματα», σημειώνουν η Μάινερ και άλλοι ερευνητές στο έγγραφο του 2021.

Στο ερευνητικό έγγραφο, η Μάινερ χαρακτήρισε την άμεση μόλυνση του ανθρώπου με αρχαίους παθογόνους μικροοργανισμούς που απελευθερώνονται από το μόνιμο πάγο ως «προς το παρόν απίθανη».

Ωστόσο, η Μάινερ δήλωσε ότι ανησυχεί για αυτό που ονόμασε «Μικροοργανισμοί Μαθουσάλες», δίνοντας το όνομα από τη βιβλική μορφή με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Πρόκειται για οργανισμούς που θα μπορούσαν να μεταφέρουν τη δυναμική αρχαίων και εξαφανισμένων οικοσυστημάτων στη σημερινή Αρκτική, με άγνωστες συνέπειες.

Η επανεμφάνιση των αρχαίων μικροοργανισμών έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη σύνθεση του εδάφους και την ανάπτυξη της βλάστησης, επιταχύνοντας ενδεχομένως περαιτέρω τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε η Μάινερ.

«Πραγματικά δεν ξέρουμε ακριβώς το πώς αυτά τα μικρόβια πρόκειται να αλληλεπιδράσουν με το σύγχρονο περιβάλλον», είπε. «Δεν είναι ένα πείραμα που νομίζω ότι κάποιος από εμάς θέλει να κάνει».

Ο καλύτερος τρόπος δράσης, δήλωσε η Μάινερ, είναι να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την απόψυξη και την ευρύτερη κλιματική κρίση και να κρατήσουμε αυτούς τους κινδύνους θαμμένους στο μόνιμο στρώμα πάγου για πάντα.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κατάσταση. Σχεδόν σε όλες τις χώρες το νερό τελειώνει και η ξηρασία απειλεί ακόμα και την επιβίωσή μας

Οι σκηνές αυτές είναι αρκετά σπάνιες στα μέσα του καλοκαιριού. Στις αρχές Μαρτίου είναι απλά πρωτοφανείς. Η λίμνη Lac de Montbel στη νοτιοδυτική Γαλλία είναι κατά 80% άδεια και οι βάρκες της τοπικής ομάδας ιστιοπλοΐας στέκονται σφηνωμένες στο χώμα εκεί που κάποτε ήταν οι όχθες.

Στην βόρεια Ιταλία, οι τουρίστες μπορούν πλέον κάνουν με τα πόδια τη διαδρομή προς το νησάκι Σαν Μπιάτζιο, όπου συνήθως μπορούσε να φτάσει κάποιος μόνο με βάρκες, αφού η στάθμη του νερού γύρω του έχει υποχωρήσει κατά 70 εκατοστά κάτω από τον μέσο όρο.

Από την άλλη στις Άλπεις το χιόνι είναι λιγότερο κατά 63% σε σχέση με το συνηθισμένο.

Στη Γερμανία, η πτώση της στάθμης του νερού στον ποταμό Ρήνο ήδη δημιουργεί προβλήματα στην μετακίνηση των ποταμόπλοιων αναγκάζοντάς τα να ταξιδεύουν προς την κεντρική Ευρώπη με το μισό από το κανονικό φορτίο. Στην Καταλονία, όπου η ξηρασία εντείνεται τα τελευταία τρία χρόνια, ο δήμος της Βαρκελώνης ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να ποτίζει τα πάρκα.

Μετά το πιο ξηρό καλοκαίρι των τελευταίων 500 ετών, το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης βρίσκεται αντιμέτωπο με χειμερινή ξηρασία, η οποία οφείλεται στην κλιματική κατάρρευση, κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία μεταξύ των κυβερνήσεων σχετικά με την διασφάλιση της παροχής του νερού στα σπίτια, στους αγρότες και στα εργοστάσια στην Γηραιά Ήπειρο.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Γκρατς στην Αυστρία, για την οποία οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα για να αναλύσουν τα αποθέματα υπόγειων υδάτων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ξηρασία από το 2018 και η κατάσταση της πλέον «πολύ αβέβαιη».

Ο Τόρστεν Μάγιερ – Γκαρ, ένας από τους ερευνητές, αναφέρει: «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι το νερό θα ήταν πρόβλημα εδώ στην Ευρώπη, ειδικά στη Γερμανία ή την Αυστρία. Αντιμετωπίζουμε πλέον πράγματι προβλήματα με την παροχή νερού και στις δύο χώρες και αυτό πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις».

Η υπηρεσία World Weather Attribution ανακοίνωσε πέρυσι ότι η ξηρασία στο βόρειο ημισφαίριο ήταν τουλάχιστον 20 φορές πιο πιθανή λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, προειδοποιώντας ότι τέτοιες ακραίες περίοδοι θα γίνονται όλο και πιο συχνές με την παγκόσμια υπερθέρμανση.

 

«Αυτό που είναι ασυνήθιστο είναι η επανάληψη αυτών των γεγονότων, γιατί ήδη βιώσαμε μια έντονη έως ακραία ξηρασία πριν από ένα χρόνο και μια άλλη το 2018», ανέφερε από την πλευρά του ο Αντρέα Τορέτι στο Euronews, ένας επιστήμονας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας. «Σαφώς, σε ορισμένα τμήματα της Ευρώπης, η έλλειψη βροχοπτώσεων και το παρόν έλλειμμα είναι τέτοια που δεν θα είναι εύκολο να ανακάμψει η στάθμη των υδάτων πριν από το καλοκαίρι», συμπληρώνει. Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι.

Ένας χάρτης που αποτυπώνει τις παρούσες ξηρασίες στην Ευρώπη από το πρόγραμμα Copernicus της ΕΕ προειδοποιεί για χαμηλές βροχοπτώσεις ή καταγράφει την απουσία υγρασίας του εδάφους σε πολλές περιοχές της βόρειας και νότιας Ισπανίας, της βόρειας Ιταλίας και της νότιας Γερμανίας, ενώ σχεδόν ολόκληρη η Γαλλία επηρεάζεται.

Γαλλία: Έλλειψη βροχοπτώσεων εξαιτίας του ανθρώπου

Η Γαλλία πρόσφατα κατέγραψε 32 συνεχόμενες ημέρες χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η μεγαλύτερη περίοδος ανομβρίας που έχει καταγραφεί στη χώρα από το 1959, όταν και άρχισαν να κρατούνται τα σχετικά στοιχεία. Μάλιστα η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Γαλλίας ανακοίνωσε ότι δεν αναμένεται σχεδόν καθόλου βροχόπτωση μέχρι το τέλος του μήνα.

Ο κλιματολόγος Σιμόν Μιτελμπεργκερ ανέφερε ότι έχει πέσει περίπου 75% λιγότερη βροχή στην Γαλλία τον φετινό Φεβρουάριο σε σχέση με το μέσο όρο του μήνα προηγούμενων ετών. Τους 9 από τους 12 τελευταίους μήνες η βροχόπτωση σημειώνει μείωση κατά 85% από το συνηθισμένο.

Σύμφωνα με το γαλλικό επιστημονικό ερευνητικό κέντρο CNRS, οι συγκρίσεις από τις ξηρασίες που σημειώθηκαν πριν το 1945 και μετά το 1945 αποκαλύπτουν ότι αυτή του περασμένου καλοκαιριού προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή που πυροδότησε ο άνθρωπος και ο φετινός χειμώνας παρουσίασε «τα ίδια χαρακτηριστικά».

Ως αποτέλεσμα, οι τοπικές αρχές και στα επτά μεγάλα ποτάμια της χώρας έλαβαν εντολή να επιβάλλουν περιορισμούς στο νερό, καθώς η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο κρίσης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, οι οποίες αναπόφευκτα θα οδηγήσουν φέτος σε λειψυδρία διαρκείας. Ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Κριστόφ Μπεσού,  προειδοποίησε ότι η Γαλλία θα πρέπει να τα βγάλει πέρα με 40% λιγότερο νερό τα επόμενα χρόνια προσθέτοντας ότι η χώρα είναι ήδη σε «κατάσταση συναγερμού» και γι’ αυτό οι περιορισμοί σε ορισμένες περιοχές είναι απολύτως δικαιολογημένοι.

«Η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή απ’ ό,τι ήταν πριν από έναν χρόνο», ανέφερε ο Μπεσού. Οι πολίτες σε τέσσερις επαρχίες της Γαλλίας δεν επιτρέπεται πλέον να γεμίζουν τις πισίνες τους ή να πλένουν τα αυτοκίνητά τους, ενώ οι αγρότες πρέπει να μειώσουν στο μισό το νερό που χρησιμοποιούν για τις καλλιέργειές τους.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χρησιμοποιώντας παρόμοιες φράσεις, με αυτές που είχε χρησιμοποιήσει όταν μιλούσε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, έκανε λόγο για ένα «σχέδιο νηφαλιότητας» με σκοπό την εξοικονόμηση νερού και προειδοποίησε ότι η «ώρα της αφθονίας» έφτασε στο τέλος της.

«Όλοι μας θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί», τόνισε. Μεταξύ των σχεδίων της κυβέρνησης είναι να εκσυγχρονίσει την άρδευση των καλλιεργειών, η οποία αποτελεί το 80% της κατανάλωσης νερού το καλοκαίρι ενισχύοντας την ανακύκλωση των λυμάτων και μειώνοντας τις απώλειες λόγω διαρροής.

Ισπανία: Νερό με το… σταγονόμετρο

Από την άλλη ολόκληρη η Ισπανία βιώνει συνθήκες ξηρασίας από τον Ιανουάριο του 2022, αλλά η Καταλονία συγκεκριμένα βρίσκεται σε τόσο άσχημη κατάσταση που οι αρχές εισήγαγαν νόμους με σκοπό την μείωση της χρήσης νερού στις καλλιέργειες κατά 40%, σε βιομηχανικές χρήσεις κατά 15% και μείωση στην καθημερινή κατανάλωση ανά κάτοικο από τα 250 λίτρα στα 230 λίτρα.

Ο Ρουμπέν Ντελ Κάμπο, ο εκπρόσωπος της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Aemet, ανέφερε ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση δεν θα παρουσιάσει καμία βελτίωση τους επόμενους μήνες. Οι περιοχές που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι το βορειότερο σημείο της χώρας, αλλά και περιοχές της Ανδαλουσίας και ο νότος της Καστίγια-Λα Μάντσα.

Αναφορικά με το ρόλο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο Ντελ Κάμπο ανέφερε ότι παρόλο που η ξηρασία ήταν πάντα ένα φυσικό φαινόμενο που συνέβαινε κατά καιρούς εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της Ισπανίας, έχει παρατηρηθεί αλλαγή τις τελευταίες δεκαετίες.

«Έχουμε παρατηρήσει ότι οι ξηρασίες στα νότια της Ισπανίας διαρκούν περισσότερο και ότι όταν τελικά έρχονται οι βροχές αυτές είναι πιο σύντομες αλλά πιο έντονες. Είναι πολύ άσχημα κατανεμημένες. Όταν οι βροχοπτώσεις είναι ισχυρές δεν είναι τόσο χρήσιμες για να γεμίσουν ξανά οι πηγές του νερού και δεν βοηθούν στο κατάλληλο πότισμα των εδαφών. Γι’ αυτό χρειάζεται πιο ήπια βροχόπτωση», τονίζει.

Τον Ιανουάριο, η υπουργός Περιβάλλοντος της Ισπανίας, Τερέσα Ριμπέρα, προειδοποίησε για την αναπόφευκτη πραγματικότητα της κλιματικής έκτακτης ανάγκης, λέγοντας ότι η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για «πολύ μεγαλύτερους κύκλους ακραίας ξηρασίας και περιόδους απίστευτα σκληρών πλημμυρών».

Η μέση ποσότητα του διαθέσιμου νερού είχε μειωθεί κατά 12% από το 1980, σημείωσε η Ριμπέρα και οι προβλέψεις μιλούν για περαιτέρω πτώση μεταξύ 14% και 40% έως το 2050. «Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε αποκλειστικά από τη βροχή όταν θέλουμε να εγγυηθούμε την παροχή πόσιμου νερού ή νερό για διάφορες εργασίες», είπε.

Η κυβέρνηση της ενέκρινε τον Ιανουάριο ένα σχέδιο 23 δισ. ευρώ για την προστασία και τη βελτίωση των αποθεμάτων νερού επενδύοντας σε τομείς όπως οι υποδομές, η επεξεργασία και ο καθαρισμός του νερού, ο εκσυγχρονισμός της άρδευσης και η διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.

Ιταλία: Νερό με το δελτίο

Η ιταλική κυβέρνηση από την άλλη φέρεται να ετοιμάζεται να δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας που θα περιλαμβάνει μια «υπερ-επιτροπή» και αξιωματούχους από πολλά υπουργεία με σκοπό να εξευρεθούν λύσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της έντονης ξηρασίας, η οποία έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τη γεωργία.

Η στάθμη των υδάτων στο Πάδο, τον μεγαλύτερο ποταμό της χώρας που διαπερνά αρκετές βόρειες και κεντρικές περιοχές της χώρας, ήταν 61% κάτω από τον μέσο όρο του Φεβρουαρίου. Ενώ οι πρόσφατες βροχοπτώσεις στην περιοχή μετρίασαν σε ένα βαθμό την πίεση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ζιλμπέρτο Πιτσέτο, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να χρειαστεί να τεθεί σε εφαρμογή δελτίο νερού σε ορισμένες περιοχές.

«Το πρόβλημα της ξηρασίας είναι σοβαρό», ανέφερε μιλώντας στην Corriere della Sera. «Φέτος οι χιονοπτώσεις ήταν οι μισές από την μέση ποσότητα χιονιού που πέφτει κάθε χειμώνα. Οι υδάτινες οδοί, οι λίμνες και οι ταμιευτήρες νερού είναι σε πολύ κρίσιμη κατάσταση και τα υδροηλεκτρικά φράγματα παρουσιάζουν πολύ μεγάλη πτώση».

Το εθνικό συμβούλιο έρευνας της Ιταλίας (CNR) δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι οι βροχοπτώσεις στα βόρεια ήταν 40% λιγότερες από το μέσο όρο το 2022, προσθέτοντας ότι η απουσία βροχοπτώσεων από τις αρχές του 2023 ήταν «σημαντική».

Ο επικεφαλής μετεωρολόγος, Λούκα Μερκάλι, είπε ότι η Ιταλία θα μπορούσε να αποφύγει την επανάληψη της ακραίας ξηρασίας του περασμένου καλοκαιριού μόνο εάν υπήρχαν άφθονες βροχοπτώσεις την άνοιξη. «Είναι η τελευταία ελπίδα», είπε. «Αν δεν έχουμε ανοιξιάτικη βροχή για δύο συνεχόμενα χρόνια, αυτό θα ήταν η πρώτη φορά που θα συμβεί».

Άλπεις χωρίς χιόνι

Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, η έλλειψη βροχοπτώσεων έχει παρατηρηθεί μέχρι στιγμής κυρίως σε περιοχές των Άλπεων όπου οι χειμερινοί τουρίστες βρέθηκαν αντιμέτωποι με πίστες για σκι χωρίς χιόνι.

Στην επαρχεία του Τιρόλου στην Αυστρία, για παράδειγμα, οι πόλεις Λάντεκ και Ρέουτε κατέγραψαν τον πιο ξηρό χειμώνα που έχει σημειωθεί ποτέ, ενώ σε περιοχές της Ελβετίας οι δήμοι αναγκάστηκαν να παροτρύνουν και πάλι τους πολίτες να εξοικονομήσουν νερό, όπως έκαναν το περασμένο καλοκαίρι.

Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος της χειμερινής ξηρασίας πιθανότατα θα γίνει αισθητός στη Γερμανία και τις χαμηλότερες περιοχές της Αυστρίας τους επόμενους μήνες: λιγότερο χιόνι το χειμώνα σημαίνει λιγότερο λιώσιμο για να τροφοδοτήσει τα ποτάμια της κεντρικής Ευρώπης τους θερμότερους μήνες.

«Η σημερινή έλλειψη χιονοπτώσεων θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει η αυριανή καλοκαιρινή ξηρασία», δήλωσε η Μανουέλα Μπρούνερ, καθηγήτρια υδρολογίας και κλιματικών επιπτώσεων στο πανεπιστήμιο ETH της Ζυρίχης.

Ο μετεωρολόγος Γιόζεφ Έιτζινγκερ, του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας της Βιέννης, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων DPA: «Εάν ο καιρός της φετινής άνοιξης είναι παρόμοιος με αυτόν του 2022, η ξηρασία θα αυξηθεί σημαντικά». Επεσήμανε μάλιστα ότι τα επίπεδα νερού στη λίμνη Neusiedl, μια βασική πηγή νερού που απλώνεται στα σύνορα μεταξύ Αυστρίας και Ουγγαρίας, βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό σημείο.

Αναπόφευκτη η ξηρασία και στην Ελλάδα

Δυστυχώς η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στη χώρα μας. Οι γεωργοί στις επαρχιακές περιοχές της Ελλάδας ήδη βιώνουν τον αντίκτυπο της έλλειψης βροχοπτώσεων με τις σοδειές διαρκώς να μειώνονται. Παράλληλα, δεν λείπουν οι περιοχές που τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζουν πρόβλημα και με την ποσότητα του πόσιμου νερού.

Μάλιστα, μία ελληνική μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο, απλώς επιβεβαίωσε τις δυσμενέστερες προβλέψεις καταλήγοντας ότι η Ελλάδα αναμένεται να έρθει αντιμέτωπη με συνθήκες σοβαρής ξηρασίας τα επόμενα χρόνια. Όπως προκύπτει από την έρευνα, η χώρα μας, σε κάποιες περιοχές, πρόκειται να βιώσει πιο έντονα και πιο παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας, με τη διάρκειά τους να αυξάνεται έως και κατά τέσσερις μήνες ανά πενταετία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το φαινόμενο θα εκδηλωθεί στο εγγύς μέλλον στις περιοχές της Ανατολικής και Κεντρικής Ελλάδας και μετά το δεύτερο μισό του αιώνα θα πλήξει τη Δυτική Ελλάδα, ενώ άκρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η ξηρασία προβλέπεται πολύ έντονη σε πεδινές περιοχές αγροτικού ενδιαφέροντος, όπως στη Θεσσαλία και την Ανατολική Κρήτη. Τα στοιχεία διαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον: ερημοποίηση, χαμένες αγροτικές εκτάσεις, αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας υπολογίστηκε η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται τα γεγονότα ξηρασίας, η σοβαρότητά τους, η ένταση της ξηρασίας και η διάρκειά της που υπολογίστηκαν σε κλίμακα 12μήνου και 6μήνου. Για να γίνει αυτό αξιοποιήθηκαν δύο δείκτες ξηρασίας, αποδεκτοί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, το αν βρέχει περισσότερο ή λιγότερο από το κανονικό (SPI) και η κατακρήμνιση – εξατμισοδιαπνοή (SPEI).

«Διαπιστώσαμε ότι τόσο στο ενδιάμεσο όσο και στο χειρότερο σενάριο, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει σοβαρή ξηρασία σε πολλές περιοχές. Η κατάσταση φαίνεται χειρότερη στο δεύτερο σενάριο και την περίοδο 2075 – 2100, οπότε βλέπουμε αύξηση της διάρκειας των επεισοδίων ξηρασίας στη χώρα μέχρι 4 μήνες ανά 5ετία, όμως ακόμη και στο ενδιάμεσο σενάριο προκύπτει ότι θα έχουμε παρατεταμένα επεισόδια κυρίως στις πεδινές περιοχές της Θεσσαλίας και της Ανατολικής Κρήτης», αναφέρει στα «ΝΕΑ» η φυσικός Νάντια Πολίτη, συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Ερευνών του Ινστιτούτου ΙΠΡΕΤΕΑ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η οποία εκπονεί διδακτορική διατριβή στο πλαίσιο της οποίας υλοποιήθηκε η μελέτη.

«Όταν οι τιμές του 12μήνου είναι εκτός των φυσιολογικών ορίων, σημαίνει ότι στην περιοχή εκείνη η ξηρασία θα αποτελεί μια παρατεταμένη και σταθερή κατάσταση ενώ οι «μη φυσιολογικές» τιμές του 6μήνου αντιπροσωπεύουν πιο μεταβαλλόμενες, εποχικές θα μπορούσαμε να πούμε, συνθήκες ξηρασίας.

Και οι δύο δείκτες μάς έδειξαν αυξημένη σοβαρότητα της κατάστασης, με τον 12μηνο δείκτη να εκπέμπει σήμα κινδύνου για τις Κυκλάδες, την Κρήτη, τη Νότια Πελοπόννησο, τη Δυτική Ηπειρωτική Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία και τη Θράκη την τελευταία 25ετία του αιώνα και εφόσον επικρατήσει το δυσμενέστερο σενάριο για την κλιματική αλλαγή.

Αντιθέτως, ο δείκτης του 6μήνου εμφανίζει μια διαφοροποίηση: από τις τιμές του προκύπτει ότι στο κοντινό μέλλον, δηλαδή την περίοδο 2025 – 2050, θα υφίστανται περιοδικά παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας οι περιοχές του κεντρικού και ανατολικού τμήματος της χώρας, όπου την περίοδο εκείνη αναμένεται μια πολύ σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, της τάξεως του 50%. Στο μακρινό μέλλον φαίνεται ότι θα επηρεαστούν κατά τον ίδιο τρόπο η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη», εξηγεί η Νάντια Πολίτη.

 

 

 

---

 

Giovanni Giustiniani

 

---

 

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ ΑΓΙΟ .ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ , ΑΒΑΤΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

Ένα από τα πιο ξεχωριστά σημεία της ελληνικής επικράτειας και η ιστορία του πριν γίνει το κέντρου του μοναχισμού. Το άβατο και οι περιπτώσεις που αυτό έχει σπάσει

Βουνό Άθως, Περιβόλι της Παναγίας, Άγιο Όρος. Η χερσόνησος του Άθω στο ανατολικότερο άκρο της Χαλκιδικής εδώ και αιώνες αποτελεί μια ξεχωριστή πολιτεία αφιερωμένη στην Παναγία και τον Θεό. Ένα ξεχωριστό αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους που αποτελεί μια Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία με είκοσι Ιερές Μονές.

Ωστόσο, το πιο άγριο και τραχύ «πόδι» της Χαλκιδικής δεν ήταν πάντα ένας ιερός τόπος, αλλά αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο ήδη από την αρχαιότητα.

Όταν το Άγιο Όρος ήταν απλά  Όρος

Φυσικά,  η γεωμορφολογία της περιοχής δεν έχει αλλάξει εδώ και αρκετές χιλιετίες. Πάνω σε αυτή την χερσόνησο βρίσκεται το όρος Άθω, ύψους 2033μ. Η αρχαία ελληνική μυθολογία μας παρέχει πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για το πώς το βουνό αυτό πήρε το όνομά του.

Πολύ εύκολα μπορεί να γίνει η σύνδεσή του με τον γίγαντα Άθω, ο οποίος είχε πάρει μέρος στην Γιγαντομαχία, την μεγάλη μάχη μεταξύ Θεών και Γιγάντων. Σύμφωνα με την μυθολογία, το όρος Άθως δημιουργήθηκε όταν ο γίγαντας Άθως άρπαξε ένα βράχο από το βουνό της Θράκης και το έριξε κατά των Θεών, ωστόσο αυτός έπεσε στην άκρη της Χαλκιδικής δημιουργώντας την εν λόγω χερσόνησο.

Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή της ιστορίας, ο Άθως βρισκόταν στην χερσόνησο και αμυνόταν όταν ο Ποσειδώνας έριξε εναντίον του ένα κομμάτι βράχου που έκοψε από την Καναστραία άκρα της Παλλήνης. Ο βράχος καταπλάκωσε τον Άθω και το βουνό που δημιουργήθηκε στην Χερσόνησο είναι ουσιαστικά ο νεκρός γίγαντας. Υπάρχουν πάντως και άλλες αναφορές που υποστηρίζουν ότι το όνομα οφείλεται σε έναν άλλο Άθω, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Ροδόπης.

Αξίζει παράλληλα να αναφερθεί ότι ένα από τα προσωνύμια του Δία ήταν και το «Αθώος Ζεύς» επειδή στη κορυφή του ομώνυμου όρους της χερσονήσου υπήρχε μεγάλο άγαλμά του.

Πάρα πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έχουν αναφερθεί στην χερσόνησο της Χαλκιδικής, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Δημοσθένης και ο Στράβων. Άλλωστε, η χερσόνησος του Άθω έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στους Περσικούς Πολέμους. Κατά την πρώτη εκστρατεία του Δαρείου εναντίον της Ελλάδας το 492 π.Χ., ο στόλος με αρχηγό τον Μαρδόνιο υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή σε καταιγίδα που ξέσπασε στα νερά της Χερσονήσου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Πέρσες έχασαν περίπου 300 πλοία και 20.000 άνδρες. Η καταιγίδα ανέκοψε την πορεία των Περσών και τους ανάγκασε να επιστρέψουν στην Ασία, για να ανασυνταχθούν.

Όταν πλέον βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Ξέρξης επιχειρήθηκε για ακόμα μια φορά νέα εκστρατεία για υποδούλωση της Ελλάδας. Ο Ξέρξης θέλοντας να αποφύγει την πανωλεθρία του 492 π.Χ. διέταξε την κατασκευή μιας μεγάλης διώρυγας στην χερσόνησο του Άθω. Τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Θουκυδίδης αναφέρονται στην διώρυγα, αλλά μεταγενέστεροι ιστορικοί την αμφισβήτησαν γράφοντας ότι ο Πέρσης βασιλιάς κατασκεύασε δίωλκο και όχι διώρυγα. Πάντως οι σημερινές έρευνες δείχνουν ότι πράγματι υπήρχε διώρυγα, η οποία βρίσκεται θαμμένη και έχει εντοπιστεί ανάμεσα στα χωριά Νέα Ρόδα και Τρυπητή. Το 2008 έγιναν έρευνες από Βρετανούς και Έλληνες μηχανικούς που έδειξαν την ακριβή της θέση αλλά και τις διαστάσεις της. Η διώρυγα έχει μήκος περίπου δύο χιλιόμετρα και πλάτος 30 μέτρα και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 15 μέτρα. Είναι ορατή από μεγάλο ύψος, αφού η θέση έχει πάθει καθίζηση. Οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι αμέσως μετά τη χρήση της από τον Ξέρξη εγκαταλείφθηκε και με τα χρόνια επιχωματώθηκε.

Πολύ σημαντικές πληροφορίες για την Χερσόνησο μας δίνει ο αρχαίος γεωγράφος Σκύλαξ ο Καρυανδεύς (5^ος αιω. πΧ). Αυτός στο έργο του «Περίπλους» αναφέρεται σε πέντε πόλεις που βρίσκονταν στην Ακτή της χερσονήσου: «Δίον Ελληνίς», «Κλεωναί Ελληνίς», «Χαράδρια Ελληνίς», «Ολόφυξος Ελληνίς» και «Σάννη Ελληνίς» (ή Ακρόθωοι-η σημερινή Ουρανούπολη), ενώ άλλοι γεωγράφοι παραδίδουν μερικές ακόμα.

Το Δίον στα βόρεια της Χερσονήσου αποτελούσε ένα ασφαλές λιμάνι στον Ακάνθιο κόλπο (κόλπος της Ιερισσού), όπου υπάρχουν αναφορές για αρχαιότητες ήδη από τον 11ο αιώνα. Στην περιοχή, κοντά στο ακρωτήριο Αράπης, διακρίνονται ως σήμερα θεμέλια και όστρακα κεραμικής των κλασικών χρόνων.

Στην παραλία της Μονής Χιλανδαρίου, στον απόκρημνο και βραχώδη λόφο, γνωστό ως «Μικρή Σαμάρεια» είναι ορατά σε μεγάλη έκταση θεμέλια κτισμάτων, ενώ στην αμμώδη ακτή ανάμεσα στον χιλανδαρινό αρσανά και στο Μονύδριο του Αγίου Βασιλείου οι φουρτούνες έχουν αποκαλύψει τάφους και αγγεία της Εποχής του Σιδήρου, με πλούσιο υλικό να έρχεται στο φως μετά από μεγάλη καταιγίδα το 2003. Για τους αρχαιολόγους η πόλη της Σαμάρειας, με λιμάνι στον αρσανά της Μονής Χιλανδαρίου πρέπει να είναι η Ολόφυξος και είναι ενδεικτικό πως μνεία των «Ολοφυξίων» γίνεται σε επιγραφή που βρέθηκε σε σαρκοφάγο της παρακείμενης Μονής Εσφιγμένου.

Στην άκρη της αθωνικής χερσονήσου βρισκόταν η πόλη Ακρόθωοι, αλλά τα ευρήματα είναι ελάχιστα και η εκτίμηση είναι πως για την ανέγερση του τεράστιου μοναστηριού της Μεγίστης Λαύρας, χρησιμοποιήθηκε όλο το έτοιμο οικοδομικό υλικό.

Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Όρους είναι στην πλαγιά της Μονής Κωνσταμονίτου (ή Κασταμονίτου), όπου υπάρχει ο μεγάλος ελαιώνας του μοναστηριού. Στην κορυφή του λόφου διακρίνονται τα θεμέλια της οχύρωσης της ακρόπολης και στην πλαγιά κατάλοιπα κατοικιών, ενώ έχει βρεθεί κεραμική αρχαϊκής και κλασικής εποχής, καθώς και υπολείμματα μεταλλουργικών εργασιών. Εκτιμάται με μεγάλη βεβαιότητα ότι ο χώρος ταυτίζεται με την αρχαία Θύσσο, μια άλλη πόλη της Χερσονήσου.

Σε παλαιότερους χρόνους στην περιοχή φαίνεται ότι κατοικούσαν Θράκες, ωστόσο από νωρίς ελληνικά φύλα είχαν εποικίσει την χερσόνησο (εξ ου και το προσωνύμιο «Ελληνίς» του Σκύλακα). Έτσι, την εποχή πια του Θουκυδίδη στη περιοχή ζούσαν μαζί ελληνικοί και βαρβαρικοί λαοί μεταξύ των οποίων Χαλκιδείς, Πελασγοί, Βισάλτες, Κρηστώνες και Ηδώνες. Οι ελληνικές πόλεις του Άθωνα ήταν μάλιστα μέλη της Αθηναϊκής συμμαχίας πληρώνοντας τον ανάλογο φόρο. Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι πόλεις υπάχθηκαν στη τοπική Συμπολιτεία της Ολύνθου και τελικά στο Μακεδονικό κράτος υπό τον βασιλιά Φίλιππο τον Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

«Στο Άγιον Όρος δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές. Κι αυτό  κυρίως λόγω του Αυτοδιοίκητου και του ειδικού νομικού καθεστώτος, που δυσκολεύει την έρευνα, επειδή οι μοναχοί θέλουν ησυχία και ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς. Επιπλέον είναι ένας τόπος αφιερωμένος στην Παναγία και αυτό δημιουργεί μια τύπου «αντιπαλότητα» με την αρχαιότητα», εξηγεί στη Voria.gr, ο αρχαιολόγος, Ιωακείμ Παπάγγελος, ο οποίος έχει κάνει και τις περισσότερες ανασκαφές στην χερσόνησο.

«Η ανεύρεση σπαραγμάτων, όπως οικοδομικά κατάλοιπα, κεραμική, επιγραφές, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, οδηγεί στο συμπέρασμα πως στην αρχαιότητα υπήρχαν πόλεις, με ενεργό πληθυσμό, που άκμασαν κυρίως στα παράλια και λιγότερο στο εσωτερικό που είναι άγριο και αφιλόξενο», προσθέτει ο κ. Παπάγγελος.

Η μετατροπή σε… Άγιο

Το τραχύ έδαφος της Χερσονήσου- ειδικά στα σημεία μακριά από τις Ακτές- αποτέλεσε από πολύ νωρίς έναν ιδανικό τόπο για ηρεμία, απομόνωση και περισυλλογή, όπως όριζε ο μοναστικός βίος της «νέας» θρησκείας που εμφανίζεται στην εποχή των ρωμαϊκών χρόνων. Άλλωστε οι αρχαίες πόλεις της περιοχής φέρεται να είχαν καταστραφεί αφήνοντας έρημο τον τόπο, ενώ όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε η Εικονομαχία αρκετοί μοναχοί προσπάθησαν να βρουν καταφύγια σε νέους τόπους. Σύμφωνα με στοιχεία φαίνεται ότι ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα αρχίζουν να ζουν μοναχοί στο Όρος.

Το πρώτο μοναστικό κέντρο, η Μεγάλη Βίγλα, χτίστηκε το 866, ενώ έναν περίπου αιώνα μετά – το 958 – ο Αθανάσιος Αθωνίτης έφτασε εκεί και με την υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και ίδρυσε την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963). Μάλιστα, ήδη το 885 με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, ο Άθως ορίσθηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.

Η μετονομασία του όρους σε «άγιο» καταγράφεται για πρώτη φορά στον Βίο των μαρτύρων της Τιβεριούπολις του Θεοφύλακτου Αχρίδος (περί το 1090), όπου διαβάζουμε: «τὸ πάλαι μὲν ἱερόν, νῦν δὲ ἃγιον ὃρος λεγόμενον καταλαμβάνει». Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), ο Άθως καλείται απλώς «Όρος». Ίσως αυτή να ήταν η συνήθης τότε ονομασία του χώρου.

Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».

Σήμερα στο Άγιο Όρος υπάρχουν 20 μοναστήρια από τα οποία τα 17 είναι ελληνικά, ένα ρώσικο, ένα βουλγάρικο και ένα σέρβικο. Στις μονές, εκτός από τον κοινοβιακό τρόπο ζωής υπήρχε και ο ιδιόρρυθμος, δηλαδή όταν ο κάθε μοναχός ζούσε κατά μόνας και όχι κοινοβιακά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο τρόπος ζωής υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά τώρα όλες οι μονές ακολουθούν τον κοινόβιο τρόπο ζωής.

Όλες οι μονές ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή 13 μέρες πίσω) και υπολογίζουν την έναρξη της ημέρας με τη δύση του ηλίου, εκτός από τη μονή Ιβήρων όπου η ημέρα ξεκινά από την ανατολή.

Το άβατο και οι γυναίκες που το παραβίασαν

Το Άγιο Όρος ήδη από το 539 αποτελεί άβατο για τις γυναίκες και απαγορεύεται πλήρως η πρόσβασή τους σε αυτό.

Η πρώτη γενική μνεία αβάτου στην περιοχή απαντά σε Πράξη (σιγίλλιο) του αυτοκράτορα Βασιλείου Α’, που εκδόθηκε το 883, με το οποίο θεσπίστηκε η απαγόρευση να εισέρχονται στην περιοχή του Αθω ακόμη και βοσκοί με τα κοπάδια τους.

«Απαγορεύεται να εισέρχονται στον Αθω ευνούχοι και αγένειοι νέοι, ακόμα και τα παιδιά των κτιστών και των εργατών» αναγράφεται ρητά στον «Τράγο» του Ιωάννη Τσιμισκή («τράγος», γιατί έχει συνταχτεί πάνω σε περγαμηνή από δέρμα τράγου και πρόκειται για το «Τυπικό του Ιωάννη Τσιμισκή», που χρονολογείται από το 972).

Στο τυπικό της Μεγίστης Λαύρας που συντάχθηκε το έτος 969 αναφέρεται ότι «Η είσοδος γυναικών απαγορεύεται ρητά στο πρώτο τυπικό του Αγίου, όπως και αγενείων παίδων και θηλυκών ζώων». Το άβατο περιφρουρήθηκε πλήρως με αυτοκρατορικά διατάγματα και του Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου και του Μανουήλ Παλαιολόγου, αλλά και με πατριαρχικά έγγραφα και σιγίλλια.

Ωστόσο, το άβατο φαίνεται ότι ίσχυε και παλιότερα.

Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της «Αντιφωνήτριας». Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, η ονομασία της οφείλεται στην εποχή που η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου, Πλακιδία, θέλησε να επισκεφτεί το Αγιον Ορος το 382. Οι μοναχοί την περίμεναν στο μικρό λιμάνι όπου άκουσαν την επιθυμία της να προσκυνήσει τον ναό. Τότε η εικόνα της Παναγίας μίλησε: «Τι θέλει μια γυναίκα εδώ, όπου η βασίλισσα είναι μία;» είπε. Η κόρη του Αυτοκράτορα γονάτισε τρομαγμένη και η εικόνα της Παναγίας ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια». Το γεγονός αυτό λέγεται ότι ήταν η αφορμή να καθιερωθεί το «άβατο» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.

Πάντως, υπάρχουν αναφορές ότι στην ευρύτερη περιοχή του Άθω υπήρχε άβατο και στην αρχαιότητα μόνο που τότε ίσχυε για τους άντρες. Ο Αγιορείτης μοναχός Ανδρέας, γράφει για την Ουρανούπολη: «Η πόλις αυτή ήτο αφιερωμένη στην αγροτέραν θεάν Αρτεμιν, με αυστηρούς νόμους και ίδιον νόμισμα. Σ’ αυτήν κατοικούσαν μόνο γυναίκες, κυρίως νέες παρθένες που προορίζονταν να γίνουν ιέρειες στα διάφορα ειδώλια της Αρτεμης. Στην Ουρανούπολη απαγορευόταν η είσοδος στους άνδρες. Όσοι παραβίαζαν το άβατο θανατώνονταν»!

Η αιτία πίσω από το άβατο σήμερα είναι διπλή. Αφενός, το Άγιο Όρος θεωρείται κήπος και περιβόλι της Θεοτόκου και γι’ αυτό τιμάται ως έφορος και ηγουμένη του οπότε δεν χωρά εκεί άλλη γυναίκα. Μάλιστα, υπάρχουν αγιορείτικες παραδόσεις περί επεμβάσεων της ίδιας της Παναγίας για να απομακρυνθούν γυναίκες που παραβιάζουν το Άβατο, όπως στην περίπτωση της Πλακιδίας.

Από την άλλη, βασική αιτία είναι η διαφύλαξη της παρθενίας των μοναχών και η αφιέρωση τους στη Θεοτόκο χωρίς «πονηρούς» περισπασμούς.

Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να φτάσουν μέχρι τα λιμάνια που οδηγούν στην ιερή περιοχή, ενώ αν βρίσκονται σε κάποιο πλοίο, αυτό πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τις ακτές. Στο όρος απαγορεύεται μάλιστα η παρουσία ακόμα και θηλυκών ζώων – οι μοναχοί δεν έχουν κότες και προμηθεύονται τα τυχόν αυγά που χρειάζονται από αλλού! Μόνη εξαίρεση αποτελούν οι γάτες αλλά και τα άγρια ζώα τα οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.

Μάλιστα, σε δημοσίευμα του BBC, αναφέρεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκταση στον κόσμο όπου ισχύει μια τέτοια απαγόρευση.

Ωστόσο, η ύπαρξη του άβατου δεν σημαίνει ότι καμία γυναίκα δεν έχει πατήσει το πόδι της στο όρος μετά τη θέσπισή του. Ήδη από τα βυζαντινά χρόνια έχουν καταγραφεί τέτοιες παραβιάσεις.

Η πρώτη «επίσημη» παραβίαση του άβατου έγινε το 1346, όταν η σύζυγος του αυτοκράτορα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, επισκέφτηκε τη σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όμως δεν εισήλθε μέσα σε αυτή, ενώ η σύζυγος του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου επισκέφθηκε το 1404 τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.

Η μητέρα του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, Μάρα Μπράνκοβιτς- χριστιανή στο θρήσκευμα και κόρη του Σέρβου βασιλιά Γεωργίου, κτήτορα του καθολικού της Μονής Αγίου Παύλου- μετά την άλωση της Πόλης επισκέφτηκε τη Μονή Αγίου Παύλου για να προσφέρει τα δώρα των τριών Μάγων, που είχαν αρπάξει οι κατακτητές από την Αγια Σοφιά. Ωστόσο ο θρύλος λέει ότι επενέβη η Παναγία και την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να  ανέβει στο Όρος, με αποτέλεσμα να παραδώσει τα δώρα στους μοναχούς και να φύγει.

Κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, «περί τας πεντακισχιλίας ψυχάς γυναικοπαίδων» ζήτησαν άσυλο στο Άγιο Όρος λόγω της καταδίωξης από τον Τούρκο πασά Αβδουλαμπούτ, ωστόσο αυτός τις καταδίωξε και μέσα στο Όρος, κατασφάζοντάς τες. Επίσης, το 1854, στον ξεσηκωμό του Τσάμη Καρατάσου, γυναικόπαιδα από την Ιερισσό μπήκαν στο Άγιον Όρος αναζητώντας προστασία.

Παραβίαση έγινε επίσης το 1850, όταν ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή του στο Άγιο Όρος. Ο πατριάρχης Άνθιμος, σε μεταγενέστερη επιστολή του επεσήμαινε ότι κατανοούνται οι λόγοι της εξαίρεσης, συνιστώντας ωστόσο αυστηρά να μην επαναληφθεί.

Το 1882 η μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας Αλεξάνδρα Πετρόβνα προσπάθησε να προσκυνήσει σε Μονή του Αγίου Όρους, αλλά μεταπείστηκε και επέστρεψε άπρακτη. Την εποχή εκείνη λένε οι φήμες ότι έφτασαν νύχτα Ρωσίδες προσκυνήτριες και με τη βοήθεια ομοεθνών τους μοναχών μπήκαν στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα.

Το 1905 η νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα (φωτό) φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το 1942 παραβίασε το άβατο η σύζυγος του λαϊκού γραμματέα της μονής Σίμωνος Πέτρας και στις 22 του ίδιου μήνα και χρόνου η αρραβωνιαστικιά υπαλλήλου μαγαζιού της Δάφνης και άλλες γυναίκες, όλες στο επίνειο των Καρυών. «Η Ιερά Κοινότητα όμως δεν επέτρεψε να γίνει καθεστώς και προέβη σε άμεση απέλασή τους», σημειώνεται.

«Το καλοκαίρι του 1944, μπήκαν από την Ιερισσό γυναικόπαιδα στο Άγιον Όρος (Μονή Εσφιγμένου) ζητώντας προστασία. Στους εκπροσώπους που έστειλε η Ιερά Κοινότητα, για να δουν τι συμβαίνει, “οι οικογένειες δήλωσαν ότι κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και ότι θα αποχωρήσουν με την πρώτη ευκαιρία. Η.Ι.Μ. Εσφιγμένου προθυμοποιήθηκε να τους συμπαρασταθεί και προσφέρθηκε να τους μεταφέρει στην Ιερισσό με βενζινόπλοιο», αναφέρεται σχετικά στο δημοσίευμα, όπου επίσης σημειώνεται ότι στις 16 Οκτωβρίου 1948 επιτέθηκε στις Καρυές τμήμα της VI Μεραρχίας του ΔΣΕ, που την αποτελούσαν 400 άνδρες και γυναίκες ένοπλες, για να προμηθευθούν τρόφιμα.

Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρεται στο Pontos News, έχει αναφερθεί το 1930 παραβίαση από την εκλεγείσα εκείνη τη χρονιά Μις Ευρώπη, Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Ακόμη η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί είχε ισχυριστεί πως το 1929 είχε μπει στο Άγιο Όρος ντυμένη ανδρικά και έμεινε ένα μήνα, εμπειρία την οποία περιέγραψε στο βιβλίο «Ένας μήνας με τους άνδρες στο Αγιον Όρος». Επίσης, η Μαρία Ποιμενίδου το 1953, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός», είχε μπει ντυμένη σαν άνδρας και παρέμεινε τρεις ημέρες, επισκεπτόμενη τις περισσότερες μονές. Η πράξη της Ποιμενίδου οδήγησε στην ψήφιση του Ν.Δ 2623/1953, που προβλέπει φυλάκιση μέχρι ενός έτους για τους παραβάτες.

Το άβατο προσπάθησε να σπάσει και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία επιχείρησε να ανέβει στο όρος ντυμένη σαν άνδρας. Το 2008 η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λίτσα Αμανατίδου και ομάδα πέντε γυναικών διαμαρτυρόμενες για εδαφικές διεκδικήσεις μοναστηριών παραβίασαν τα σύνορα της Αθωνικής Πολιτείας.

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΞΦΟΡΔΗ vs ΚΕΙΜΠΡΙΤΖ . Η ΑΙΩΝΙΑ ΚΟΝΤΡΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ (vid)

Τα δύο πιο διάσημα και παλαιότερα πανεπιστήμια στην Αγγλία, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ είναι γνωστά ως Oxbridge. Η ιστορία των ιδρυμάτων τους χρονολογείται από περισσότερα από 750 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα πολλοί πολιτικοί και επιστήμονες έχουν παραχθεί από αυτούς. Υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ των δύο από την αρχή.

Είναι αρχές του 1209 μΧ ,  83 χλμ βορειοδυτικά του Λονδίνου μαίνεται αναταραχή στο επισκοπικό πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (ίδρυση 1096 μΧ) ανάμεσα σε κατοίκους της κωμόπολης (τότε) και σε καθηγητές και φοιτητές του πανεπιστημίου με αιτία την μη καταβολή μισθών σε φοιτητές που παρείχαν γεωργικές εργασίες . Αποτέλεσμα ήταν μια ομάδα λόγιων καθηγητών με αρκετούς φοιτητές να αποχωρήσουν και να εγκατασταθούν στην περιοχή του Cam 79 χλμ ανατολικά ιδρύοντας το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ .

Από τότε κρατάει η μεγάλη κόντρα των δυο ιδρυμάτων που στο πέρασμα των αιώνων είχε να επιδείξει επικούς καυγάδες , ραντεβού για επίλυση διαφορών με τραυματισμούς , αποκλεισμοί κυρίως καθηγητών που έτυχε είτε να σπουδάσουν ή να διδάξουν σε κάποιο από τα δύο αντίπαλα πανεπιστήμια και πολλά άλλα που έφθασαν να κοσμούν τίτλους εφημερίδων .

η κόντρα τους ισχύει μέχρι και στην βράβευση Νόμπελ  στην οποία προηγείται το Κέιμπριτζ με 93 Νόμπελ και πολύ πιο πίσω η Οξφόρδη με 38 ( παρόλα αυτά είναι και το νο 1 και 2 παγκοσμίως )

 

Το Cambridge  έχει το προβάδισμα στις νίκες με 83 έναντι 77  της Οξφόρδης!

Είναι διαφορετικοί με πολλούς τρόπους. Μερικές από τις διαφορές τους είναι:

Οι δύο πόλεις που περιέχουν αυτά τα δύο πανεπιστήμια είναι τελείως διαφορετικές. Για παράδειγμα, η πόλη της Οξφόρδης είναι μεγαλύτερη και έχει περισσότερες βιομηχανίες. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge είναι μικρότερο και λιγότερο κατοικημένο.

Η περιοχή γύρω από το Cambridge ονομάζεται Silicon Fen και φιλοξενεί πολλούς κατασκευαστές υψηλής τεχνολογίας. Η Οξφόρδη είναι συνδεδεμένη με την αυτοκινητοβιομηχανία. Η BMW κατασκευάζει το Mini στην Οξφόρδη.

Δείτε πιο κάτω ένα βίντεο με τα δύο πανεπιστήμια από αέρος !

Τα δύο πανεπιστήμια χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους για διάφορα θέματα. Για παράδειγμα, το JCR χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε ένα προπτυχιακό αγόρι φοιτητή, αλλά στο Cambridge η πλήρης μορφή του είναι το «Junior Combination Room» ενώ στην Οξφόρδη είναι το «Junior Common Room». Και οι δύο έχουν τρεις όρους του ακαδημαϊκού έτους, αλλά τα ονόματα είναι διαφορετικά. Στο Κέιμπριτζ ονομάζονται Michaelmas, Lent και Easter, ενώ στην Οξφόρδη τα ονόματα είναι Michaelmas, Hilary και Trinity. Στα περισσότερα κολέγια του Cambridge οι μεγάλες χορτάνιες ενώσεις ονομάζονται «γήπεδα». Στην Οξφόρδη αναφέρονται ως «τετράπλευρα» ή τετράκλινα.

Στην Οξφόρδη δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην επιλογή του κολλεγίου από το Cambridge. Οι φοιτητές δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για όλα τα μαθήματα που είναι διαθέσιμα στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ένας φοιτητής μπορεί να υποβάλει αίτηση μόνο για τα μαθήματα που διδάσκουν το θέμα του ενδιαφέροντός τους. Αλλά στο Cambridge οι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν σε οποιοδήποτε θέμα που προσφέρουν τα κολέγια.

Έχουν επίσης διαφορετικά συστήματα συνεντεύξεων. Η Οξφόρδη συνενώνει τους υποψήφιους σε περισσότερα από ένα κολέγια και συχνά τους ζητάει να παραμείνουν περισσότερο στην πόλη ώστε να μπορούν να τους καλέσουν για μεταγενέστερες συνεντεύξεις. Η διαδικασία επιλογής είναι ταχύτερη και δημοσιεύουν συνήθως το αποτέλεσμα πριν από τα Χριστούγεννα. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge προσφέρει στους φοιτητές μια δεύτερη συνέντευξη αν αποτύχουν να φτάσουν στο κολέγιο της πρώτης επιλογής τους. Οι συνεντεύξεις είναι πιο σύντομες εδώ. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων είναι γενικά τον Ιανουάριο ή το τέλος Δεκεμβρίου. Και τα δύο πανεπιστήμια ξεκινούν τη διαδικασία συνέντευξης στα μέσα Δεκεμβρίου.

Οι κανόνες και οι παραδόσεις είναι διαφορετικοί στα δύο πανεπιστήμια. Όπως το Cambridge δεν είναι αυστηρό για τη φοίτησή του στην πανεπιστημιακή στολή, η Οξφόρδη απαιτεί από τους φοιτητές να φορούν το επίσημο ακαδημαϊκό φόρεμα που ονομάζεται “Sub Fusc” προτού παρακολουθήσουν όλες τις εξετάσεις.

Η Οξφόρδη είναι πιο δημοφιλής στις ταινίες. Συχνά υπάρχουν πολλοί κινηματογράφοι. Ένα διάσημο παράδειγμα είναι η ταινία του Harry Potter. Αυτή η ταινία γυρίστηκε σε διάφορες τοποθεσίες της Οξφόρδης. Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός της πόλης συγκεντρώνουν περισσότερους παραγωγούς και τουρίστες. Το Cambridge διαθέτει επίσης τα διάσημα τουριστικά σημεία και τοποθεσίες που προτιμούν οι παραγωγοί ταινιών. Το Chapel College Kings είναι ένα από τα πιο ελκυστικά σημεία στο Cambridge. Το Punting είναι λιγότερο δημοφιλές στην Οξφόρδη από το Cambridge καθώς η Οξφόρδη δεν έχει την εγγύτητα ως Cambridge για το σκοπό αυτό.

Οι φημισμένοι δάσκαλοι

Τα δύο πανεπιστήμια διαγωνίζονται και στο ποιο θα τραβήξει το ενδιαφέρον καθηγητών που θα διδάξου και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης αλλά και διαφήμισης ( μη ξεχνάμε πως στην ουσία πρόκειται για ιδιωτικά ιδρύματα )

Το Κέιμπριτζ  έχει να επιδείξει μια πλειάδα παγκοσμίως γνωστών επιστημόνων που πολλοί από αυτούς έχουν θεμελιώσει την σύγχρονη επιστήμη έχοντας στο πανεπιστήμιό του την πιο περιζήτητη έδρα με τον μεγαλύτερο κύρος παγκοσμίως . Αυτήν της Λουκασιανής έδρας των μαθηματικών την οποία κατείχαν και κατέχουν ως σήμερα 18 μόλις δάσκαλοι όπως ο Ισαάκ Νεύτωνας , ο Ισαάκ Μπάροου , ο Πολ Ντιράκ , ο Νίλς Μπορ , ο Στίβεν Χοκινγκ , και εσχάτως ως σήμερα ο Μάικλ Γκριν θεμελιωτής της θεωρίας των χορδών .

 

 

 

 

---

 

ΦΑΒΕΛΕΣ . ΟΙ ΠΑΡΑΓΚΟΥΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΗΡΩΝ

Οι φαβέλες είναι κοινότητες που αποτελούνται από φτωχογειτονιές με κατοικίες χαμηλού εισοδήματος, που συνήθως δεν έχουν τις απαραίτητες υποδομές όπως δίκτυο αποχέτευσης, ύδρευση, ενέργεια, κέντρο υγείας, αποκομιδή σκουπιδιών, σχολεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλα πολλά.

Αυτές οι παραγκουπόλεις είναι χτισμένες εκτός σχεδίου πόλεως, συνήθως πάνω σε πλαγιές λόφων και στις όχθες ρεμάτων και ποταμών. Τα σπίτια είναι χτισμένα από ξύλο ή τούβλα, πολλά από αυτά με περισσότερους από έναν ορόφους, το ένα πάνω στο άλλο και κολλημένα χωρίς αποστάσεις, δημιουργώντας έτσι πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Φαβέλα στην Κολομβία στην πόλη Μεντεγίν

Οι φαβέλες σήμερα είναι η ζωντανή έκφραση των κοινωνικών ανισοτήτων, της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού των μεγάλων πόλεων, στον υπανάπτυκτο ή αναπτυσσόμενο κόσμο. Στη Βραζιλία αυτό το σύμπλεγμα κτιρίων ονομάζεται φαβέλα, στο Περού (barriadas), στη Χιλή (callampas), στη Βενεζουέλα (barrios). Βασικά η φαβέλα είναι αποτέλεσμα του Καπιταλισμού που επικρατεί σήμερα σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας;

Σήμερα, οι φαβέλες έχουν γίνει μέρος του τοπίου πολλών πόλεων της Βραζιλίας. Ένα τρανό παράδειγμα είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας που ονομάζεται  Rocinha (προφέρεται ως Χοσίνια), που χτίστηκε στο λόφο Dois Irmãos (σημαίνει τα δύο αδέρφια), στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου κατοικούν περίπου 100.000 κάτοικοι.

Από το 1980, οι φαβέλες υπόκεινται σε πολιτική αστικοποίηση και η ενσωμάτωση τους στην πόλη δημιούργησε τον όρο «κοινότητα», με σκοπό να μη χρησιμοποιείται η λέξη φαβέλα που δυστυχώς έχει αρνητικό αντίκτυπο.

Ωστόσο, αυτή η λέξη φαίνεται να μην πτοεί τους κατοίκους της φαβέλας οι οποίοι είναι περήφανοι για τη γειτονιά τους, κάτι που διαπιστώνεις και από τα τραγούδια τους, στα οποία συχνά εξυμνούν τη φαβέλα.

Η πολιτιστική κουλτούρα της φαβέλας

Άλλωστε, δεν είναι κρυφό ότι τα μεγαλύτερα ταλέντα της Βραζιλίας προέρχονται από τις φαβέλες. Σχεδόν το 90% των ποδοσφαιριστών της Εθνικής Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες. Μερικοί από αυτούς είναι ο Νειμάρ, ο Ροναλντίνιο, ο Αντριάνο, ο Βινίσιους της Ρεάλ, ο Τιάγκο Σίλβα και πολλοί άλλοι.

Η Σάμπα επίσης ξεκίνησε από τις φαβέλες και οι περισσότεροι τραγουδιστές αυτής της πασίγνωστης βραζιλιάνικης μουσικής έχουν επίσης καταγωγή από αυτές τις φτωχογειτονιές. Γενικά, πάρα πολλοί καλλιτέχνες της Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες.

Πως δημιουργήθηκαν οι φαβέλες

Οι πρώτες φαβέλες άρχισαν να εμφανίζονται στο αστικό τοπίο του Ρίο ντε Τζανέιρο το 1897, όταν επετράπη στους στρατιώτες που επέστρεψαν από τον Πόλεμο του Canudos να χτίσουν τις παράγκες τους σε περιοχές που ήταν εκτός σχεδίου πόλεως όπως οι πλαγιές των λόφων.

Η εγκατάσταση αυξήθηκε από τη δεκαετία του 1950 και μετά, περίοδος κατά την οποία η χώρα υπέστη μεγάλες οικονομικές αλλαγές, κυρίως λόγω της εκβιομηχάνισης των μεγάλων πόλεων και της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, πολλοί εργάτες εγκατέλειψαν τον αγροτικό κλάδο και την ύπαιθρο και εγκαταστάθηκαν στις πόλεις με σκοπό να βρουν νέα εργασία.

Καθώς η οικονομία δεν ήταν σε θέση να απορροφήσει όλη τη διαθέσιμη εργατική τάξη, ξεκίνησε η φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού και η αισθητή επιδείνωση της αστικής ζωής. Σήμερα, πολλοί άνθρωποι στερούνται τα βασικά που είναι το φαγητό και η κατοικία. Για να έχεις αυτά όμως χρειάζεται δουλειά.

Έτσι, λόγω της ανεργίας αναπτύχθηκαν αυτές οι κοινότητες των φτωχών ανέργων που στη συνέχεια ονομάστηκαν φαβέλες. Σήμερα η ανεργία, η πείνα και η ανισότητα που επικρατεί στις φαβέλες σε σχέση με την υπόλοιπο κόσμο έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγκληματικότητας.

Η εγκληματικότητα στις Φαβέλες

• Οι φτωχές συνθήκες ζωής στις φαβέλες συχνά τροφοδοτούν το έγκλημα. Το εμπόριο ναρκωτικών ανθεί, με πρωταγωνιστές νεαρά αγόρια και εφήβους που είναι τέσσερις με πέντε φορές πιο πιθανό να πεθάνουν πριν τα 21, όπως αναφέρει η The Guardian.
• Οι συμμορίες δεν ανοίγουν πόλεμο μόνο εναντίον άλλων παραγκουπόλεων της Βραζιλίας, αλλά και εναντίον της αστυνομίας, ειδικά το καλοκαίρι του 2016, όταν η κυβέρνηση αναγκάστηκε να διορίσει αμέτρητες μονάδες καταστολής της αστυνομίας.

• Παρόλο που οι μονάδες αυτές αρχικά αύξησαν την ασφάλεια όταν πρωτοεμφανίστηκαν το 2008, πρόσφατα έχουν προκαλέσει μεγάλη διένεξη, αφού η κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της αστυνομίας έχει προκαλέσει το θάνατο πολιτών.
• Παρά τις φτωχές αυτές συνθήκες, η ζωή στις φαβέλες έχει αρχίσει να βελτιώνεται. ΜΚΟ, όπως η Community in Action, εστιάζει στην αειφόρο ανάπτυξη της κοινότητας στις βραζιλιάνικες παραγκουπόλεις.
• Πολλά σπίτια έχουν πλέον πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες, όπως τηλεόραση και ίντερνετ. Επιπλέον, μικρές επιχειρήσεις κάνουν πρόοδο σταδιακά στις κοινότητές τους, προσφάτως στον τομέα του τουρισμού.

Γιατί όμως οι Ευρωπαίοι λατρεύουν τις φαβέλες;

Μπορεί οι υπόλοιποι Βραζιλιάνοι να απεχθάνονται τις φαβέλες ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τους γκρίνγκος (ξένοι) που ο διακαής πόθος τους είναι να επισκεφθούν αυτές τις φτωχογειτονιές.

Αυτό συμβαίνει επειδή είναι ένα σπάνιο φαινόμενο στην Ευρώπη και πολλοί το βλέπουν σαν μια νέα εξερεύνηση.

Παρόλα αυτά, εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι στις φαβέλες όλες τις ώρες της μέρας. Για αυτό, καλό θα είναι να βρείτε κάποιον ντόπιο ο οποίος κάνει ξεναγήσεις και σας προσφέρει κυρίως ασφάλεια.

Τέλος, το πιο συγκλονιστικό γεγονός είναι ότι οι φαβέλες στη Βραζιλία αυξάνονται κάθε χρόνο!

Όποιος έχει δει την ταινία «η πόλη του θεού» (Cidade de Deus ή City of the god) ξέρει ακριβώς τι είναι η φαβέλα!

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ : ΟΙ ΤΕΚΤΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΑΝ

4 αιώνες σκλαβιάς, υποδούλωσης, εξαθλίωσης, εξόντωσης και θανάτου. 400 χρόνια στα οποία οι Έλληνες ονειρεύονταν κάθε στιγμή το υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο. Την Ελευθερία. Η σπίθα για την επανάσταση κρυβόταν και υπέμενε, ώσπου η φλόγα άναψε και μετατράπηκε σε τεράστια πυρκαγιά που σήμανε την αντίσταση και την λυσσαλέα μάχη. Μία πυρκαγιά που ξεκίνησε πίσω από κλειστές πόρτες. Από μία μυστική οργάνωση αποτελούμενη από τέκτονες που κινούσαν τα νήματα και οδήγησαν τελικά το έθνος στην οριστική απελευθέρωση. Αυτή είναι η σημαντικότερη  μυστική αδελφότητα στην ελληνική ιστορία, η Φιλική εταιρεία!

 

Φιλική εταιρεία: Οι τέκτονες που επαναστάτησαν

Η Φιλική εταιρεία αποτελεί ίσως την σημαντικότερη μυστική οργάνωση στην Ελλάδα τους τελευταίους αιώνες και είχε ιδρυθεί για να προετοιμάσει την επανάσταση και την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Οθωμανικό ζυγό. Τα μέλη της Φιλικής εταιρείας διέθεταν μυστικούς κώδικες επικοινωνίας και ψευδώνυμα και μυούνταν με ένα μυστικό όρκο αιώνιας πίστης. Όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που υπήρχαν στις μυστικιστικές εταιρείες και οργανώσεις του 19ου αιώνα υπήρχαν και στην Φιλική εταιρεία, ενώ στο εσωτερικό της πραγματοποιήθηκαν και φόνοι προκειμένου να μην αποκαλυφθεί το μεγάλο απελευθερωτικό σχέδιο.

Έτσι στην συνέχεια  δεν θα αναλύσουμε την επανάσταση, αλλά το αν η φιλική εταιρεία ήταν μία τεκτονική οργάνωση καθώς και ποια ήταν η δράση της μέχρι και την στιγμή της επανάστασης.

Φιλική εταιρεία: η ίδρυση

Σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές η Φιλική εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 από τους  Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ στην Οδησσό. Και οι τρεις τους φαίνεται πως διατηρούσαν άμεσες ή έμμεσες επαφές με τον αποκαλούμενο «εταιρισμό» της εποχής. Ο Σκουφάς είχε φιλικές σχέσεις με τον Κωνσταντίνο Ράδο που οποίος ήταν μυημένος στον επαναστατικό καρμποναρισμό, μία μυστική εταιρεία της Ιταλίας. Ο Ξάνθος είχε μυηθεί στην τεκτονική στοά της Λευκάδας και ο Τσακάλωφ ήταν ιδρυτικό μέλος του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου, μιας μυστικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1809 στο Παρίσι από τον Θεσσαλονικέα Γρηγόριο Ζαλύκη, με σκοπό την πνευματική αναγέννηση και διαφώτιση του Ελληνισμού και την προετοιμασία εξέγερσης των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους.

Από την στιγμή που ιδρύθηκε η Φιλική εταιρεία επιχείρησε να αναπτυχθεί μέσα από μυήσεις, όμως το ξεκίνημα δεν ήταν ελπιδοφόρο αφού στην διετία 1814 – 1816 διέθετε 20 μόλις μέλη. Μέχρι το 1821 όμως είχε εκπροσώπους σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και σε κάθε αξίωμα, με τα μέλη της να είναι πλέον δεκάδες χιλιάδες.

Η μύηση στην Φιλική εταιρεία

Από την στιγμή που γιγαντώθηκε η Φιλική εταιρεία διέθετε στις τάξεις της κάθε είδος ανθρώπου και σε κάθε αξίωμα: απλό λαό, πλούσιους, εμπόρους, κλέφτες και αρματωλούς, κληρικούς και ιερείς. Οι ιστορικές αναφορές επισημαίνουν πως η οργανωτική δομή και η μυστικιστική λειτουργία της φιλικής εταιρείας βασίστηκαν στα πρότυπα του Ελευθεροτεκτονισμού και των Καρμπονάρων: της μυστικής επαναστατικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 19ο αιώνα στην Ιταλία.

Η ηγετική ομάδα των Φιλικών αποκαλούνταν «Αόρατος Αρχή» και το 1818 μετονομάστηκε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων». Οι Aπόστολοι της Εταιρείας διασκορπίστηκαν στις περιφέρειές τους και άρχισαν να μυούν τους Έλληνες στους σκοπούς της εθνεγερσίας. Η όλη δομή ήταν πυραμιδοειδής και στην κορυφή δέσποζε η ηγετική ομάδα, η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δεν γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν ασυζητητί, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων.

Η Εταιρεία αποκαλούνταν «Ναός» και είχε τέσσερις βαθμίδες μύησης, τους αδελφοποιητούς (ή βλάμηδες), τους συστημένους, τους ιερείς και τους ποιμένες. Όταν η Εταιρεία μετέφερε το 1818 την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, δημιουργήθηκαν δύο ακόμα βαθμοί: οι αφιερωμένοι και οι αρχηγοί των αφιερωμένων, οι οποίοι επαφίονταν αποκλειστικά σε στρατιωτικούς. Αργότερα οι βαθμίδες συμπληρώθηκαν από τους απόστολους και τον Γενικό Επίτροπο της Αρχής, τίτλος που δόθηκε στον Υψηλάντη όταν αποδέχτηκε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (1820).

Οι ιερείς ήταν επιφορτισμένοι με το έργο της μύησης στους δύο πρώτους βαθμούς. Όταν ο ιερέας πλησίαζε κάποιον και σιγουρευόταν για τη φιλοπατρία του, τον κατηχούσε στους σκοπούς της εταιρείας και εκκρεμούσε πλέον ο όρκος. Ο οποίος δινόταν υποχρεωτικά σε κάποιον κληρικό, γι’ αυτό και στις τάξεις των Φιλικών υπήρχαν και πολλοί ιερωμένοι. «Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης, ενώπιον του Υπερτάτου Όντος, να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον, το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ό,τι ερωτηθώ», επαναλάμβανε ο κατηχούμενος χαμηλόφωνα τρεις φορές.

Όταν ολοκληρωνόταν η μυητική διαδικασία, ο νεοφώτιστος έπαιρνε τον βαθμό του βλάμη, αν και ακόμα δεν γνώριζε για τους επαναστατικούς σκοπούς της οργάνωσης. Η δομή της Φιλικής στηριζόταν σε σημάδια αναγνώρισης και μυστικούς κώδικες, καθώς η μυστικότητα ήταν πρωταρχικής σημασίας για να μην προδοθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Φιλικών…

Η πορεία προς την Επανάσταση

Με την μεταφορά της ΄έδρας της Φιλικής εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη οι εξελίξεις έγιναν ραγδαίες. Ο ενδιάμεσος θάνατος του Σκουφά ήταν σοβαρή απώλεια και με αφορμή την ταυτόχρονη και ραγδαία εξάπλωσή της, οι υπόλοιποι από τους ιδρυτές επιχείρησαν να βρουν μια μεγάλη προσωπικότητα να αναλάβει τα ηνία, θέλοντας να της προσδώσουν μεγαλύτερο κύρος και αίγλη.

Στις αρχές του 1818 έγινε μια συνάντηση με τον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος αρνήθηκε να αναλάβει την ηγεσία, καθώς δεν μπορούσε να προδώσει την εμπιστοσύνη του τσάρου. Στην πραγματικότητα ο ίδιος θεωρούσε ότι θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα από τη θέση που βρισκόταν ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Τελικά, μετά από αρκετές επαφές, τον Απρίλιο του 1820 ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.

Οι συνθήκες έδειχναν πλέον αρκετά ώριμες για να εκδηλωθεί η εξέγερση. Νεώτερη μελέτη δείχνει ότι ως αρχική εστία της Επανάστασης είχε επιλεγεί η Πελοπόννησος. Αυτό προκύπτει από τη μεγάλη συγκέντρωση “αποστόλων” της Εταιρείας και μυήσεων σ’ αυτή την περιοχή. Επιδιώχθηκε μάλιστα η δημιουργία ενός κύκλου μελών με ηγετικές θέσεις στην τοπική κοινωνία.  Για ανεξιχνίαστους λόγους και αφού κάποια από τα σχέδια της Εταιρείας είχαν ήδη προδοθεί ή διαρρεύσει, η επανάσταση κηρύχθηκε το Φεβρουάριο του 1821 στο Ιάσιο, πρωτεύουσα της Μολδαβίας. Στις 24 Φεβρουαρίου κυκλοφόρησε η περίφημη προκήρυξη του Υψηλάντη, «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ»,[28] στην οποία ανταποκρίθηκαν αρκετοί Έλληνες, μεταξύ των οποίων οι νέοι.

Ήταν τέκτονες στην Φιλική εταιρεία;

Αν μπει κανείς στην επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος θα διαβάσει στη σελίδα με τους «Διακεκριμένους Έλληνες Τέκτονες» τα ονόματα και των τριών πρωτεργατών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ), καθώς και του αρχηγού της μετά το 1820, Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Σύμφωνα με τα αρχεία, τέκτονες ήταν αρκετοί ακόμα πρωτεργάτες του εθνικού μας ξεσηκωμού, από τον «Γέροντα του Μοριά» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον επικεφαλής του Ιερού Λόχου, Νικόλαο Υψηλάντη, μέχρι και τον πρώτο κυβερνήτη του νεοσύστατου κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια! Είχε όμως πράγματι ο τεκτονισμός συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση και μάλιστα κάπου έναν αιώνα πριν από την έκρηξή της;

Το σίγουρο είναι οι σχέσεις της Φιλικής εταιρείας με στοές του εξωτερικού ήταν ισχυρές, και πως η δομή, η διαδικασία μύησης και τα σύμβολα της εταιρείας δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στα πρότυπα του Τεκτονισμού. Λίγοι όμως θα μάθουν πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος των μελών που ήταν τέκτονες, αλλλά και του ίδιου του Τεκτονισμού στην επανάσταση και την απελευθέρωση των προγόνων μας…

 

 

 

 

---

 

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Η κοσμολογία είναι κλάδος της αστροφυσικής που εξετάζει το πώς και γιατί γεννήθηκε το Σύμπαν (ή οποιοσδήποτε σχηματισμός το περικλείει), τι υπήρχε ενδεχομένως πριν από αυτό, την εξέλιξή του μέχρι την κατάληξή του και το αν θα υπάρχει τέτοια. Η κοσμολογία έγινε βαθμιαία πειραματική και παρατηρησιακή επιστήμη, αφού πρώτα πέρασε από πολλά στάδια. Ο αρχαίος άνθρωπος δημιούργησε την κοσμολογική μυθολογία δημιουργώντας μύθους πίσω από κάθε φαινόμενο της ζωής του, στην προσπάθειά του να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα. Με τη γέννηση και εξέλιξη της φιλοσοφίας, που είναι αποτέλεσμα της διανόησης των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων, η μυθολογική κοσμολογία έπαψε να έχει οπαδούς και αντικαταστάθηκε από την επιστήμη. Οι φιλόσοφοι διέλυσαν τους μύθους από τον λόγο σχηματίζοντας τις επιστήμες, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας παράλληλα προς τη γέννηση της κοσμολογίας. Αυτή η κοσμολογία μεταλαμπαδεύθηκε στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, κυρίως λόγω της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους, και εξελίχθηκε στη σημερινή μορφή της, ιδίως μετά την ανάπτυξη της φασματοσκοπίας στα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι θεωρίες που περιγράφουν την δημιουργία του Σύμπαντος από το τίποτα διαμέσου των κβαντικών διαταραχών του κενού υπονοούν την ύπαρξη του κενού χώρου.Ο Alexander Vilelkin δημοσίευσε ένα άρθρο το 1982 στο οποίο περιγράφει την δημιουργία του σύμπαντος μέσω κβαντικών διαδικασιών «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ!

Όμως, αν το Σύμπαν μας δημιουργήθηκε από τον κενό χώρο, από πού προέρχεται ο χώρος αυτός;
Στην καθημερινή μας εμπειρία, συνηθίζουμε να εξισώνουμε τον άδειο χώρο με το «τίποτα». Ο κενός χώρος δεν έχει μάζα, ούτε χρώμα, ούτε υφή, ούτε σκληρότητα, ούτε θερμοκρασία. Αν αυτό δεν είναι το «τίποτα, τότε τι είναι; Από τη σκοπιά της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, ο χώρος δεν είναι ένα παθητικό υπόβαθρο, αλλά ένα εύκαμπτο μέσο το οποίο μπορεί να στραφεί, να καμπυλωθεί, να αλλάξει μορφή. Η καμπύλωση του χώρου είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο περιγράφεται το βαρυτικό πεδίο. Από αυτή τη σκοπιά, η πρόταση ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε στον κενό χώρο, δεν φαίνεται να εξηγεί περισσότερα από την πρόταση για παράδειγμα, ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε από ένα κομμάτι λάστιχο. Μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά θα θέλαμε να μάθουμε από πού προήλθε το λάστιχο αυτό.
Το 1982, ο Ο Alexander Vilenkin από το Πανεπιστήμιο Tufts πρότεινε μια επέκταση της αρχικής ιδέας του Tryon. Πρότεινε ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε με κβαντικές διαδικασίες «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ. Η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι δυσνόητη, γιατί έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε το χώρο σαν ένα αμετάβλητο υπόβαθρο, το οποίο πρέπει να υπάρχει. Όπως ένα ψάρι δεν μπορεί να φανταστεί την απουσία νερού, έτσι κι εμείς δεν μπορούμε να φανταστούμε την απουσία του χώρου και του χρόνου.
Ένας τρόπος να κατανοήσει κανείς το απόλυτο τίποτα είναι να θεωρήσει ένα κλειστό Σύμπαν με πεπερασμένο όγκο και στη συνέχεια να φανταστεί ότι ο όγκος του ελαττώνεται στο μηδέν.
Είτε μπορείτε να το φανταστείτε είτε όχι, ο Vilenkin απέδειξε ότι, η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι τουλάχιστον πλήρως ορισμένη μαθηματικά, και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν το σημείο εκκίνησης στις θεωρίες της δημιουργίας του Σύμπαντος.

Θεωρίες για τη δημιουργία του σύμπαντος

Η θέση της επιστήμης αυτή την εποχή είναι ότι η ύπαρξη του σύμπαντος, στο οποίο ζούμε, αρχίζει με τη μεγάλη έκρηξη (big bang). Από καιρού ασχολούνται οι επιστήμονες με τη διερεύνηση των λεπτομερειών, πώς πραγματοποιήθηκε αυτή η έκρηξη, τι υπήρχε πριν, τι ακολούθησε μετά κ.ο.κ. Μια από τις επιστημονικές αυτές απόψεις θεωρεί ότι πριν από την έκρηξη υπήρχε ένα άλλο σύμπαν, το οποίο συρρικνώθηκε και στη συνέχεια εξερράγη. Μια άλλη δέχεται ότι μπορεί το σύμπαν να προέκυψε από ένα κενό ύλης με πολύ υψηλή ενεργειακή πυκνότητα μέσω μιας κβαντικής διαταραχής.

Ίσως, βέβαια, να ήταν η μεγάλη έκρηξη μία από τις πολλές που συμβαίνουν σε ένα υπερσύμπαν και ακολουθούν νόμους που δεν γνωρίζουμε ακόμα. Σ’ αυτή την περίπτωση λειτουργεί η αντίληψη των φυσαλίδων: το υπερσύμπαν είναι δηλαδή ένας αιώνιος αφρός άπειρων διαστάσεων και κάθε φυσαλίδα του αποτελεί ένα αυτοτελές σύμπαν, όπως αντιλαμβανόμαστε εμείς το δικό μας.

Αν και δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη, ξέρουμε ότι αυτό πρέπει να έγινε πριν από περίπου 13,7 δισεκ. έτη. Αυτή η γνώση προκύπτει από τις μετρήσεις της ακτινοβολίας, η οποία διαχέεται στο σύμπαν που ζούμε.

Εδώ θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε όλες τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν πώς δημιουργήθηκε ο Κόσμος. Αρχικά υπάρχουν δύο θεωρίες που είναι άμεσες ερμηνείες άλλων θεωριών, οι οποίες όμως δεν έχουν αποδειχθεί ακόμα,  εν συνεχεία υπάρχουν θεωρίες που προτείνονται ανεξάρτητα από τους θεωρητικούς φυσικούς. Θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε όλες τις θεωρίες και να σας αφήσουμε να αποφασίσετε εσείς ποιός είναι ο πιο εύλογος τρόπος  που γεννήθηκε το σύμπαν. Φυσικά υπάρχει και η κλασσική θεωρία του  Big Bang

• 1η Θεωρία: Δεν υπήρξε ποτέ καμία αρχή του Κόσμου και δεν θα υπάρξει κανένα τέλος του. Είναι τόσο παλιά αυτή η θεωρία όσο και οι άνθρωποι. Η εξελιγμένη της μορφή είναι η Κβαντική Θεωρία Βρόχων (LQG) που προτάθηκε από τους Martin Bojowald, Ashtekar και άλλους. Δεν υπάρχει ακόμη καμία απόδειξη της.
• 2η Θεωρία: Η εκπυρωτική θεωρία προτάθηκε το 2001 από τον Neil Turok και δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να την επαληθεύει.
• 3η Θεωρία: Το σύμπαν χωρίστηκε στα δύο. Προτάθηκε από τον Cumrun Vafa το 1994 και προκύπτει από έμμεσα συμπεράσματα της αποστολής WMAP. ( Wilkinson Microwave Anisotropy Probe)
• 4η Θεωρία: Το σύμπαν φτιάχτηκε εκ του μηδενός. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν τη θεωρία από το 1925, που αναπτύχθηκε η κβαντική θεωρία. Αποδείξεις υπάρχουν στην κβαντική θεωρία (πχ στο πείραμα της διπλής σχισμής).
• 5η Θεωρία: Το Σύμπαν κατασκευάστηκε στο εργαστήριο εξωγήινων πολιτισμών. Προτάθηκε από τον Ed Harrison γύρω στο 2001 και δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη.
• 6η Θεωρία: Το Σύμπαν δημιουργήθηκε από μόνο του. Το 1998 ο Richard Gott III δημοσίευσε μια εργασία στην οποία υποστήριξε τη θεωρία αυτή. Ο ίδιος αναφέρει σαν αποδείξεις την διάσπαση του ουρανίου (κι άλλα κβαντικά φαινόμενα με το πέρασμα σήραγγος), καθώς επίσης τη θεωρία χορδών και τους κανόνες για ένα ταξίδι στον χρόνο.
• 7η Θεωρία: Η θεωρία περί μεταβολής της ταχύτητας του φωτός, η οποία προτάθηκε από τον Πορτογάλο θεωρητικό João Magueijo γύρω στο 1998. Ο ίδιος λέει ότι αποδείξεις υπάρχουν στις αλλαγές της συχνότητας του φωτός, που μας έρχεται από πολύ μακριά (πχ από τα κβάζαρ) και από διάφορες αποστάσεις, ενώ περνάει μέσα από κοσμικά νέφη αερίων.
• 8η Θεωρία: Η Θεία Πρόνοια είναι η θεωρία που ξεκίνησε από το Μωϋσή και υπάρχει εδώ και 4.000 χρόνια. Οι αποδείξεις βρίσκονται στα Ιερά Κείμενα.

Υπάρχουν κι άλλες θεωρίες, αλλά οι παραπάνω 8 θεωρούνται οι κύριες θεωρίες. Θα εξετάσουμε τα αποδεικτικά στοιχεία της κάθε μίας θεωρίας, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Τι θα πιστέψετε στο τέλος είναι δικιά σας υπόθεση.

Αρχαία κοσμολογική μυθολογία: Είχαν αναφερθεί διάφορες κοσμολογικές (μυθολογικές) θεωρίες όπως: Βαβυλωνιακή κοσμολογία ,η Αιγυπτιακή, η Σκανδιναβική, Ινδουιστική Κινέζικη και Ελληνική κοσμολογία.

 

Σημ : Το παρόν είναι απόσπασμα εν δυνάμει διενεργούμενης διδακτορικής διατριβής και απαγορεύεται η αντιγραφή του ή χρήση τμημάτων του 

 

 

Οι τρεις θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου

 

Υπάρχουν τρεις κύριες θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου, τις οποίες εμπνεύσθηκαν φιλόσοφοι και οι αρχηγοί των θρησκειών. Αυτές είναι:

(1) Ένας κόσμος άπειρης διάρκειας

Ο Αριστοτέλης πίστευε πως ο κόσμος υπήρχε από πάντα. Κάποιοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι αυτός ο κόσμος δεν είχε αλλάξει ποτέ, ότι ήταν σταθερός. Άλλοι πάλι, πίστευαν ότι περνούσε από διαφορετικά στάδια, αλλά στο τέλος πάντα θα επέστρεφε στο προγενέστερο στάδιο. Ωστόσο, κάθε τέτοια πίστη σε μια άπειρη ηλικία του κόσμου ποτέ δεν ήταν πολύ δημοφιλής. Φαίνεται ότι υπήρχε έντονη η επιθυμία να προσδιορισθεί η αφετηρία, να εξηγηθεί το ξεκίνημα.

Επίσης ο κόσμος για τον Ηράκλειτο δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια και περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά, η οποία εναλλάξ δυναμώνει και εξασθενεί, χωρίς ποτέ να σβήνει εντελώς.

(2) Ένας σταθερός κόσμος βραχείας διάρκειας

Αυτή ήταν φυσικά, η χριστιανική άποψη, όπως παρουσιάστηκε στη βίβλο. Υπήρξε η επικρατούσα άποψη στον δυτικό κόσμο κατά τον Μεσαίωνα και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Βασιζόταν στην πίστη πως ένα υπέρτατο ον, ένας Θεός, ο οποίος είχε δημιουργήσει ολόκληρο τον κόσμο και τον άνθρωπο όπως περιγράφει η Δημιουργία στη βίβλο (γένεση).

Η πίστη ότι ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από έναν παντοδύναμο θεό καλείται δημιουργισμός (creationism). Οι περισσότεροι από όσους πρεσβεύουν αυτή την πίστη, πιστεύουν επίσης ότι ο θεός σχεδίασε την δημιουργία του τόσο “σοφά” ώστε όλα τα ζώα και τα φυτά να είναι “τέλεια προσαρμοσμένα” μεταξύ τους και στο περιβάλλον τους. Καθετί στον κόσμο σήμερα εξακολουθεί να είναι όπως ήταν όταν δημιουργήθηκε. Κάτι τέτοιο φαίνεται λογικό αν εξετάσει κανείς τις γνώσεις που είχαν οι άνθρωποι την εποχή που γράφτηκαν οι ιερές γραφές των χριστιανών.

(3)Ένας εξελισσόμενος κόσμος

Σύμφωνα με αυτή την τρίτη άποψη, ο κόσμος είχε μεγάλη διάρκεια και συνεχώς μεταβάλλεται, εξελίσσεται. Παρότι μπορεί να μας φαίνεται παράξενο σήμερα, η έννοια της εξέλιξης ήταν αρχικά ξένη προς τη δυτική σκέψη. Η ισχύς του χριστιανικού φονταμενταλιστικού δόγματος ήταν τόσο δυνατή ώστε απαιτήθηκε μια μακρά σειρά από διαδικασίες αλλαγής και ανάπτυξης στον 17ο και 18ο αιώνα προτού γίνει πλήρως αποδεκτή η ιδέα της εξέλιξης.

Όσον αφορά την επιστήμη, η αποδοχή της εξέλιξης σήμαινε ότι ο κόσμος δεν μπορούσε πλέον να θεωρείται απλώς το κέντρο δράσης των φυσικών νόμων, αλλά έπρεπε να ενσωματώσει την ιστορία και το πιο σημαντικό τις παρατηρούμενες αλλαγές στον έμβιο κόσμο προϊόντος του χρόνου. Σταδιακά, ο όρος “εξέλιξη” κατέληξε να σημαίνει αυτές τις αλλαγές.

Μέσα στις αλλαγές αυτές υπάρχει και μια κατευθυντήρια συνιστώσα. Η μεταβολή αυτή ονομάζεται εξέλιξη. Η πρώτη ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τις ιστορίες περί Δημιουργίας, αλλά ότι μάλλον εξελίσσεται μπορεί να εντοπιστεί στον 18ο αιώνα. Τελικά έγινε αντιληπτικό ότι η στατική scala naturae μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος βιολογικής κυλιόμενης κλίμακας, οδηγώντας από τους κατώτερους οργανισμούς σε όλο και ανώτερους και τελικά στον άνθρωπο. Όπως ακριβώς η βαθμιαία αλλαγή κατά την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου οργανισμού οδηγεί από το γονιμοποιημένο αυγό στο πλήρως ανεπτυγμένο ενήλικο άτομο, ομοίως πιστευόταν ότι και ο οργανικός κόσμος ως σύνολο μετακινούνταν από τους απλούστερους οργανισμούς σε όλο και πιο πολύπλοκους, με αποκορύφωμα τον άνθρωπο.

 

 

 

---

 

ΑΙΘΙΟΠΙΣ . ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΩΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας, και έπονται τα γεγονότα της Μικρής Ιλιάδας. Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου. Το ποίημα περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.

Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα.

Χωρισμένη σε πέντε βιβλία, η Αιθιοπίδα περιγράφει κι αυτή τους αγώνες του Αχιλλέα αλλά με την βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, και με τον βασιλιά των Αιθιόπων, Μέμνονα. Το έπος φτάνει ως τον φόνο του Αχιλλέα από τον Πάρη με την ενεργή βοήθεια του Απόλλωνα. Η χαμένη «Αιθιοπίδα», αρχίζει την εξιστόρηση των γεγονότων από τις ημέρες πένθους των Τρώων, μετά τον φόνο του Έκτορα από τον Αχιλλέα. Οι Τρώες είχαν άσχημα στριμωχτεί. Η άφιξη της Πενθεσίλειας και των Αμαζόνων της τους έκανε να αναθαρρήσουν. Αν και γυναίκα, η βασίλισσα μπορούσε να αναπληρώσει τους χαμένους αρχηγούς τους, Έκτορα, Πάνδαρο, Σαρπηδόνα και Ρήσο, έστω κι αν ο τελευταίος δεν είχε προλάβει καν να μπει στη μάχη.

Αχιλλέας και Πενθεσίλεια

Κόρη του Άρη και της Οτρηρής, η βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, ήταν πανέμορφη σαν την Άρτεμη. Είχε πολλούς λόγους, για τους οποίους έπρεπε να βοηθήσει τους Τρώες στην πάλη τους εναντίον των Αχαιών. Μικρή, είχε σκοτώσει κατά λάθος μιαν άλλη αμαζόνα και είχε καταφύγει στον Πρίαμο που την εξάγνισε. Κι ακόμα, καμιά Αμαζόνα δεν είχε δικαίωμα να ζευγαρωθεί, αν δεν διακρινόταν στη μάχη. Και, τέλος, η Πενθεσίλεια λαχταρούσε να γίνει ηρωίδα, να κάνει κατορθώματα και να τραγουδηθεί γι’ αυτά. Η μεγάλη ευκαιρία τής δινόταν στην Τροία. Όταν την είδε ο Πρίαμος να καταφθάνει αναθάρρησε. Την υποδέχτηκε με μεγάλες τιμές, έστρωσε γι’ αυτήν πλούσιο τραπέζι, την φόρτωσε με αμύθητα δώρα και της υποσχέθηκε πολλά περισσότερα, αν γλίτωνε την Τροία από τους Αχαιούς. Η Πενθεσίλεια καυχήθηκε πως θα σκότωνε τον Αχιλλέα και θα του έπαιρνε την αρματωσιά του. Κι ακόμα, ότι θα έβαζε φωτιά και θα έκαιγε τα πλοία των Αχαιών.

Με το που έληξε η εκεχειρία για το πένθος του Έκτορα, η Πενθεσίλεια ρίχτηκε στη μάχη. Ήταν ο όλεθρος προσωποποιημένος. Σκότωσε πολλούς Αχαιούς. Μαχάονας, ο γιατρός γιος του Ασκληπιού, Μολίονας, Περσίνοος, Ειλισσός, Αντίθεος, Λέρνος, Ίππαλμος, Αιμονίδης, Ελάσιππος έπεσαν νεκροί από το χέρι της. Πλάι της, μάχονταν η Δηρινόη και η Κλονίη. Η πρώτη σκότωσε τον Λαογόνο και η δεύτερη τον Μένιππο. Την σκότωσε ο Ποδάρκης, για να πέσει νεκρός από το χέρι της Πενθεσίλειας. Ο Αίαντας ο μικρός σκότωσε την Δηρινόη. Οι Αχαιοί αντεπιτέθηκαν. Ο Μηριόνης σκότωσε την Εύανδρη κι ο Ιδομενέας την Βρέμουσα. Ο Διομήδης σκότωσε την Αλκιβίη και την Δηριμάχεια. Οι Αμαζόνες ανασυντάχθηκαν και αντεπιτέθηκαν με τη σειρά τους. Τις έβλεπαν από τις επάλξεις των τειχών οι γυναίκες των Τρώων και θέλησαν να τις μιμηθούν και να πολεμήσουν κι αυτές. Τις συγκράτησε η Θεανώ, αδελφή της βασίλισσας Εκάβης και ιέρεια της Αθηνάς. Δεν ήταν γι’ αυτές ο πόλεμος.

Χάρη στην επέμβαση των θεών, ο Αχιλλέας που συνέχιζε να θρηνεί τον Πάτροκλο και ο Αίαντας του Τελαμώνα απείχαν από τις μάχες για τρεις ολόκληρες μέρες. Χωρίς αυτούς, οι Αχαιοί πετσοκόβονταν από τις Αμαζόνες και τους Τρώες που είχαν για τα καλά αναθαρρήσει. Ήρθε κάποια στιγμή που απειλήθηκαν τα καράβια. Τότε, ανέλαβαν δράση οι δυο ήρωες:

Ο Αίαντας ρίχτηκε στους Τρώες κι άρχισε να τους αφανίζει. Ο Αχιλλέας ρίχτηκε στις Αμαζόνες. Μετά τον Ηρακλή και τον Θησέα, ο πιο μεγάλος ήρωας της εποχής του ήταν ο τρίτος που η μοίρα τον έβαλε αντιμέτωπο με Αμαζόνα. Σκότωσε στη σειρά τις Αντάνδρη, Πολεμούσα, Αντιβρότη, Ιπποθόη και Αρμοθόη. Στη συνέχεια, βρέθηκε μπροστά στην Πενθεσίλεια. Ή εκείνη ρίχτηκε εναντίον του, όταν τον είδε να εξολοθρεύει τις συντρόφισσές της. Το δόρυ του διαπέρασε το στήθος της και την κάρφωσε στη γη. Ο Κόιντος Σμυρναίος έγραψε ότι η ηρωίδα δεν μπορούσε να σηκωθεί. Αναγνώρισε όμως την αξία του νικητή της, όπως οι συγγραφείς αναγνώρισαν το δικό της θάρρος: Ακόμα και ο Έκτορας το είχε βάλει στα πόδια, όταν μπροστά του βρέθηκε ο Αχιλλέας. Η Πενθεσίλεια στάθηκε να τον αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ακόμα και τρυπημένη, η Αμαζόνα συνέχισε τον καλπασμό εναντίον του. Το σπαθί του Αχιλλέα τρύπησε το άλογο και την ίδια μαζί.

Ο φημισμένος ζωγράφος του 5^ου π.Χ. αιώνα, Πολύγνωτος, κόσμησε με τοιχογραφίες το αφιέρωμα των Κνιδίων στους Δελφούς. Τις περιέγραψε ο Παυσανίας (10, 25 κ.ε.). Σε μια από αυτές, οι Τρώες και οι σύμμαχοί τους παρουσιάζονται στον Άδη. Εκεί, ο Πάρης εμφανίζεται να χειροκροτεί σαν αγροίκος, προσπαθώντας να προκαλέσει την προσοχή της Πενθεσίλειας. Η ηρωίδα τον κοιτάζει περιφρονητικά. Εκείνη είχε θέση ανάμεσα σε ήρωες άνδρες. Στον Πάρη όμως ταίριαζε να βρίσκεται με τις γυναικούλες.

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΓΛΥΞΜΠΟΥΡΓΚ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 

 

 

 

 

---

 

ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΦΕΥΓΕΙ

Η χρονιά που φεύγει ήταν μια χρονιά γεμάτη ρεκόρ! Αυτά είναι δέκα από τα πιο σημαντικά

Το 2022 ήταν μια χρονιά που κινήθηκε στα… άκρα. Μια χρονιά που καταρρίπτονταν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Από το θερμόμετρο που «χτύπησε» κόκκινο σε πολλά σημεία του πλανήτη μέχρι τις τιμές ενέργειας που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, αλλά και τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που πλέον κατοικούν στη Γη.

Το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) συγκέντρωσε δέκα από τα πιο σημαντικά ρεκόρ που καταρρίφθηκαν την χρονιά που εκπνέει σήμερα.

Τιμές τροφίμων και ενέργειας

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο προκάλεσε ένα τεράστιο άλμα στο κόστος της ενέργειας και των τροφίμων, με τον δείκτη τιμών τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ να σημειώνει ιστορική κορύφωση τον Μάρτιο και το κόστος του φυσικού αερίου στην Ευρώπη να φτάνει σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ. Ο ετήσιος πληθωρισμός της ευρωζώνης σκαρφάλωσε σταθερά στο 10,6% τον Οκτώβριο, η μεγαλύτερη αύξηση από τη θέσπιση του δείκτη το 1997. Στη συνέχεια ωστόσο, τον Νοέμβριο, άρχισε να εμφανίζει μείωση για πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο.

Πρόσφυγες

Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε επίσης το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων στην Ευρώπη από το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Περισσότεροι από επτά εκατομμύρια Ουκρανοί εγκατέλειψαν τη χώρα τους και κατέφυγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ακόμα 6,9 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Παγκοσμίως, ο αριθμός των εκτοπισμένων ανθρώπων ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 100 εκατομμύρια.

Αφόρητη Ζέστη

Η Ευρώπη πέρασε το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ από τότε που υπάρχει η σχετική καταγραφή με το θερμόμετρο να χτυπάει κόκκινο σε πολλές χώρες, περιλαμβανομένης της Αγγλίας όπου ο υδράργυρος έφθασε για πρώτη φορά τους 40 βαθμούς Κελσίου. Οι δασικές πυρκαγιές που σχετίζονται με την υψηλή θερμοκρασία και την έλλειψη υγρασίας επίσης κατέκαψαν τις περισσότερες εκτάσεις γης —πάνω από 6 εκατομμύρια στρέμματα– από ό,τι είχε συμβεί μέχρι σήμερα στην Ευρώπη.

«Βροχή» από πυραύλους

Η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε αριθμό ρεκόρ πυραύλων στη Θάλασσα της Ιαπωνίας ως απάντηση στις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας που πραγματοποίησαν η Νότια Κορέα και οι ΗΠΑ. Στις 2 Νοεμβρίου σημειώθηκε το αποκορύφωμα με 23 πύραυλους να εκτοξεύονται μέσα σε ένα 24ωρο.

Το τέλος της Βασίλισσας

Έπειτα από 70 χρόνια στον θρόνο, η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 96 ετών. Ήταν η γηραιότερη αλλά και μακροβιότερη μονάρχης στη Βρετανία. Εκτιμάται ότι, πριν από την τελετή της κηδείας της, περίπου 250.000 πολίτες προσκύνησαν το φέρετρό της, ενώ δύο εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν στους δρόμους για να την τιμήσουν. Ρεκόρ τηλεθέασης κατάρριψε η μετάδοση της κηδείας καθώς την παρακολούθησαν περισσότεροι από 4,1 δισ. τηλεθεατές.

Το χάος με τον Μασκ

Το 2022 ήταν μια σημαντική χρονιά για τον Ίλον Μασκ, αν και κατέληξε στο τέλος τους έτους να μην είναι πλέον ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, αφού εκτοπίστηκε στην αντίστοιχη λίστα του Forbes από τον Γάλλο επιχειρηματία της εταιρίας LVMH, Μπερνάρντ Αρνό.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla και της SpaceX πρόσθεσε τον Οκτώβριο στη… συλλογή του το Twitter έναντι 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων και σύντομα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις απολύοντας το μισό προσωπικό και επαναφέροντας σε λειτουργία τους λογαριασμούς προσώπων που είχαν αποκλειστεί από την πλατφόρμα —όπως ο Ντόναλντ Τραμπ (αν και ο τελευταίος αρνήθηκε να επιστρέψει).

Παρόλο που έχασε την πρωτοκαθεδρία στη λίστα των πλουσίων παραμένει ωστόσο αρκετά… ευκατάστατος καθώς η περιουσία του εκτιμάται ότι έφθανε στις αρχές Δεκεμβρίου τα σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes.

Nέα Καλλιτεχνικά Ύψη

Η καλλιτεχνική συλλογή του συνιδρυτή της Microsoft Πολ Άλεν, που περιλαμβάνει έργα του Σεζάν, του Κλιμτ και του Βαν Γκογκ, πουλήθηκε από τον Οίκο Christie’s έναντι 1,62 δισεκατομμυρίου δολαρίων, το μεγαλύτερο ποσό που έχει ποτέ καταβληθεί σε δημοπρασία έργων τέχνης.

Παράλληλα, το διάσημο πορτρέτο της Μέριλιν Μονρόε, που φιλοτέχνησε ο Άντι Γουόρχολ το 1964 σε μεταξοτυπία, πωλήθηκε από τον οίκο Christie’s στην τιμή ρεκόρ των 195 εκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε τέσσερα λεπτά και έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης του 20ου αιώνα.

Τιτάνες του Τένις

Όταν ο Ραφαέλ Ναδάλ κέρδισε το Ρολάν Γκαρός για 14η φορά, ο Ισπανός άσος κατέρριψε το προσωπικό του ρεκόρ σε τίτλους Grand Slam σε 22 περνώντας μπροστά από τους Νόβακ Τζόκοβιτς (21) και Ρότζερ Φέντερερ (20). Το 2022 ήταν επίσης μια χρονιά αποχαιρετισμών με δύο από τους μεγαλύτερους αθλητές παγκοσμίως να κλείνουν την καριέρα τους: τον Φέντερερ και την Σερένα Γουίλιαμς, η οποία έχει κατακτήσει 23 Grand Slam.

Τα θετικά και αρνητικά ρεκόρ της Τέιλορ Σουίφτ

Το 2022 ήταν αδιαμφισβήτητα η χρονιά της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Τέιλορ Σουίφτ και στα καλά αλλά και για τα κακά! Η τραγουδίστρια κυκλοφόρησε το 10ο άλμπουμ της με τίτλο «Midnights» και προκάλεσε τέτοια φρενίτιδα που οδήγησε στην κατάρρευση του Spotify καθώς οι θαυμαστές της που επιχείρησαν να το ακούσουν μέσα σε μια μόνο ημέρα ήταν οι περισσότεροι σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο άλμπουμ. Δέκα από τα κομμάτια του (συνολικά το άλμπουμ έχει 12 τραγούδια!) μπήκαν στην πρώτη δεκάδα του Billboard Hot 100, κάτι που επίσης συμβαίνει πρώτη φορά για ένα άλμπουμ.

Ωστόσο, η τραγουδίστρια σημείωσε και μια αρνητική πρωτιά, καθώς βρέθηκε στην πρώτη θέση του καταλόγου των μεγαλύτερων ρυπαντών με ιδιωτικό τζετ μεταξύ των διασημοτήτων, καθώς χρησιμοποιεί πολύ συχνά το μέσο αυτό για τις μετακινήσεις της. Τον Αύγουστο, που της… απονεμήθηκε αυτός ο όχι και τόσο θετικός τίτλος,  μετρούσε ήδη 170 πτήσεις με το ιδιωτικό της τζετ.

Οκτώ Δισεκατομμύρια Άνθρωποι

Την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022, ο παγκόσμιος πληθυσμός -που αριθμούσε 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους το 1950- ξεπέρασε τα οκτώ δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Μέσα σε μόλις 48 χρόνια, ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε σε μέγεθος, πηδώντας από τέσσερα σε οκτώ δισεκατομμύρια. Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι ίσα κατανεμημένοι σε ολόκληρο τον πλανήτη. Περισσότερη από τη μισή αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού ως το 2050 θα προέρχεται από 8 μόνο χώρες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ: τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, την Ινδία, τη Νιγηρία, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες και την Τανζανία. Και ενώ η Ασία θα συνεχίσει να βλέπει τον πληθυσμό της να εκτοξεύεται στην Ευρώπη συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Πριν από έναν αιώνα, ο πληθυσμός της Ευρώπης ήταν κοντά στο 30% του παγκόσμιου συνόλου. Σήμερα, το ποσοστό αυτό είναι λιγότερο από 10%, συνολικά 750 εκατομμύρια άνθρωποι.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΠΑΜΠΑ ΒΑΝΓΚΑ , ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΙΜΑΣ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΜΠΙΖΝΑ

Ποια ήταν πραγματικά η τυφλή «προφήτισσα» από τη Βουλγαρία; Η ζωή της, η κρατική υποστήριξη, η KGB και οι… προβλέψεις

Το όνομα της εμφανίζεται κυρίως στο τέλος κάθε χρονιάς. Ιστοσελίδες και εφημερίδες μας ενημερώνουν για το τι έχει προφητεύσει η Μπάμπα Βάνγκα (Baba Vanga) για το νέο έτος. Συνήθως πρόκειται για τεράστιες φυσικές καταστροφές, πολέμους και κοσμοϊστορικές πολιτικές αλλαγές. Συνήθως δεν επιβεβαιώνεται τίποτα αλλά ο μύθος της Μπάμπα Βάνγκα συντηρείται και διανθίζεται. Είναι η γοητεία για το μεταφυσικό και η αδυναμία επαλήθευσης των όσων θεωρητικά έχει πει, που δημιούργησαν ένα ουσιαστικά μυθικό πρόσωπο. Πίσω από την ομίχλη του μύθου όμως υπάρχει η πραγματικότητα.

Η Ευαγγελία

Οι βουλγαρικές πηγές αναφέρουν ότι η γιαγιά (Μπάμπα) Βάνγκα γεννήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1911 στη Στρούμιτσα στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία. Ο ιστορικός Ρέιμοντ Ντέτρεζ υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τη δική του έρευνα γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου στην πόλη Πέτριτς. Γονείς της ήταν ο Πάντε και η Παρασκέβα Σούτσεφ.

Το μωρό πήρε το όνομα του μέσω του βουλγαρικού εθίμου που θέλει να βγαίνεις στο δρόμο και να ζητάς από τον πρώτο που θα συναντήσεις να επιλέξει πώς θα λέγεται το μωρό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως έγινε μια… παρασπονδία. Η πρώτη επιλογή ήταν το όνομα Ανδρομάχη το οποίο όμως δεν άρεσε στη γιαγιά του παιδιού. Ρωτήθηκε λοιπόν ένας δεύτερος περαστικός, ήταν ένα κορίτσι, και είπε το όνομα Ευαγγελία. Τελικά ήταν αυτό που δόθηκε στο παιδί. Το πραγματικό όνομα της Μπάμπα Βάνγκα, είναι Βανγκελία Σούτσεβα. Σίγουρα προκαλεί εντύπωση ότι και τα δύο ονόματα που προτάθηκαν ήταν ελληνικά.

Μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου ο πατέρας της Βανγκελία κατατάχθηκε στο βουλγαρικό στρατό. Η μικρή ήταν μόλις τριών ετών όταν η μητέρα της αρρώστησε και πέθανε. Έμεινε με τους γείτονες μέχρι να επιστρέψει από τον πόλεμο ο Πάντε Σούτσεφ ο οποίος σύντομα ξαναπαντρεύτηκε.

Το 1923 η οικογένεια μετακόμισε, λόγω οικονομικών δυσκολιών, στο Νόβο Σέλο (Βόρεια Μακεδονία) απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας. Στα 12 της χρόνια η Βάνγκα τυφλώθηκε. Η πλέον διαδεδομένη εκδοχή είναι πως ενώ επέστρεφε σπίτι της, μετά από μια επίσκεψη σε συγγενείς, ένα ανεμοστρόβιλος την παρέσυρε. Βρέθηκε ώρες μετά καλυμμένη με κλαδιά και τα μάτια της γεμάτα άμμο και σκόνη. Η οικογένεια δεν είχε χρήματα για την κατάλληλη θεραπεία και το κορίτσι έχασε την όραση του.

Το 1925 εστάλη σε ίδρυμα τυφλών στο Ζέμουν της Σερβίας όπου και έμεινε τρία χρόνια. Κάποιες αναφορές μιλούν για ένα ειδύλλιο της Βάνγκα με ένα τυφλό αγόρι. Το ζευγάρι είχε αποφασίσει να παντρευτεί αλλά όταν πέθανε η μητριά της, η Βάνγκα επέστρεψε στο σπίτι της.

Η γέννηση του μύθου

Ο μύθος της Βάνγκα έχει τις ρίζες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του, στην περιοχή που ζούσε, κυκλοφόρησε η φήμη ότι το κορίτσι μπορεί να εντοπίσει στρατιώτες που έχουν εξαφανιστεί, είτε είναι ζωντανοί, είτε νεκροί. Η πίστη πως διαθέτει μεταφυσικές δυνάμεις ενισχύθηκε όταν κατάφερε να ξεπεράσει μια σοβαρή πλευρίτιδα. Η Βάνγκα άρχισε να υποστηρίζει ότι την επισκέφθηκε ένας «μυστηριώδης καβαλάρης» ο οποίος της έδωσε τις δυνάμεις της. Παράλληλα μάζευε βότανα και υποστήριζε ότι μπορεί να θεραπεύσει διαφόρων ειδών ασθένειες. Η φήμη της εξαπλώθηκε τόσο πολύ που στις 8 Απριλίου 1942 την επισκέφθηκε ο Τσάρος της Βουλγαρίας, Μπόρις Γ’.

Στις 10 Μαΐου 1942 η Βάνγκα παντρεύτηκε τον 23χρονο πρώην στρατιώτη και νυν έμπορο ζώων Ντίμιταρ Γκουστέροφ. Το ζευγάρι έζησε σε ένα σπίτι στο Πέτριτς μαζί με ακόμα επτά άτομα της οικογένειας.

Ο σύζυγος της Βάνγκα ήταν αλκοολικός και πέθανε την Πρωταπριλιά του 1962 από κύρωση του ύπατος. Ήταν 42 ετών. Λίγα χρόνια μετά η Βάνγκα υιοθέτησε ένα ορφανό αγόρι τον Ντίμιταρ Βόλτσεφ.

Αόρατα πλάσματα

Σταδιακά το σπίτι της Βάνγκα έγινε χώρος επισκέψεων. Άνθρωποι που έπασχαν από σοβαρές ασθένειες, άτομα που ήθελαν να μάθουν το μέλλον ή απλά περίεργοι πήγαιναν στην Βάνγκα και φυσικά φεύγοντας άφηναν κάτι για τις… υπηρεσίες της.

Η ίδια μιλούσε για κάποια αόρατα πλάσματα με τα οποία επικοινωνούσε. Η ανιψιά της Βάνγκα, Κρασιμίρα Στογιανόβα, την είχε ρωτήσει αν μιλάει με τις ψυχές των νεκρών. Η «προφήτισσα» της είχε απαντήσει: «Έρχονται πολλοί σε εμένα και ο καθένας είναι διαφορετικός. Τους καταλαβαίνω. Μου κάνουν ερωτήσεις και απαντούν στις δικές μου. Ό,τι μου λένε το περνάω στον κόσμο. Όταν κάποιος στέκεται μπροστά μου οι νεκροί συγγενείς συγκεντρώνονται γύρω του και μου μιλούν».  Η Στογιανόβα θα πει επίσης ότι η Βάνγκα έλεγε ότι είναι εξαντλημένη μετά από κάθε επαφή με τα πνεύματα και νιώθει άσχημα. Κάποτε ένα πνεύμα της είπε ότι είναι το πνεύμα της Ιωάννας της Λωραίνης και πηγαίνει στην Ανγκόλα να βοηθήσει να σταματήσει η αιματοχυσία (!).

Ο συγγραφέας Βαλεντίν Σιντόροφ επισκεπτόταν πολύ συχνά την Βάνγκα και είχαν εξαιρετικές σχέσεις. «Η επαφή με τον αόρατο κόσμο ήταν κάτι που πίστευε ακράδαντα η Βάνγκα. Μου παραπονιόταν ότι κάποιες μέρες κοιμάται 1-2 ώρες. Τα πνεύματα δεν την άφηναν να ξεκουραστεί. Ξάπλωνε και τα άκουγε να της λένε: Σήκω είναι ώρα να δουλέψεις.

Σύμφωνα με την περιγραφή της τα πνεύματα είναι διάφανα σαν νερό σε ένα γυαλί. Συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι. Κάθονται, περπατούν, γελούν, κλαίνε. Της άρεσε να την επισκέπτομαι γιατί μου έλεγε ότι φέρνω μαζί μου πάρα πολλά πνεύματα τα οποία δεν γνώριζε».

Δημόσιος υπάλληλος

Μέσω των… ικανοτήτων της, η Βάνγκα απέκτησε επαφές με πολύ ισχυρά άτομα μέσα στην ηγεσία της Βουλγαρίας. Η Λιουντμίλα Ζιφκόβα, κόρη του γενικού γραμματέα του Κομουνιστικού Κόμματος Βουλγαρίας, ήταν φίλη της. Είχε πολύ καλές σχέσεις με υπουργούς και διάσημες προσωπικότητες της χώρας.

Το 1967 πήρε μισθό δημοσίου υπαλλήλου. Για τις επισκέψεις μπήκε συγκεκριμένος «τιμοκατάλογος» ενώ το κράτος της παραχώρησε δύο γραμματείς και έναν οδηγό. Η Βάνγκα είχε γίνει πλέον κρατικό κεφάλαιο. Στο Πέτριτς χτίστηκε έναν νέο ξενοδοχείο για να καλύψει τις ανάγκες των εκατοντάδων επισκεπτών. Σύμφωνα με αναφορές στον βουλγαρικό Τύπο τη δεκαετία του ’70, όταν η φήμη της βρισκόταν στο απόγειο, την επισκέπτονταν 100.000 άτομα τον χρόνο. «Ακολουθώ τα σκουλήκια, μόνο αυτά δουλεύουν περισσότερο από έμενα» έλεγε η ίδια.

Σταδιακά η δημοφιλία της μειώθηκε όμως οι επισκέψεις συνεχίστηκαν. Το 1994 έχτισε έναν ναό στο χωριό Ρουπίτε αλλά η Εκκλησία της Βουλγαρίας δεν τον αποδέχθηκε. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της δέχθηκε διάφορες σημαντικές προσωπικότητες. Ακόμα και ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας, Μπόρις Γέλτσιν έστειλε συνεργάτες του να μιλήσουν μαζί τους.

Το 1996 διαγνώστηκε με καρκίνο στο στήθος. Αρνήθηκε να ακολουθήσει θεραπεία ή να εγχειριστεί. Θεωρούσε ότι μπορούσε να νικήσει μόνη της την ασθένεια. Λίγο πριν πεθάνει είπε στην ανιψιά της ότι «εξωγήινα σκάφη από τον πλανήτη του οποίο το όνομα ακούγεται σαν Βαμφίμ και είναι ο τρίτος από τη Γη, μας επισκέπτονται». Σύμφωνα την Βάνγκα ένας εξωγήινος πολιτισμός ετοιμάζει ένα μεγάλο γεγονός και θα τους συναντήσουμε σε 200 χρόνια. Η Μπάμπα Βάνγκα πέθανε στις 11 Αυγούστου 1996 στο νοσοκομείο Λόζινετς στη Σόφια.

Προβλέψεις που έμειναν προβλέψεις

Μετά το θάνατο της Μπάμπα Βάνγκα και με την γιγάντωση του διαδικτύου ο μύθος της ξέφυγε από τα όρια της Βουλγαρίας. Εκατοντάδες κείμενα με «προφητείες» της ανέβηκαν σε ιστοσελίδες. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι ακριβώς «προφήτευσε» η γιαγιά από τη Βουλγαρία και τι αποτελεί δημιούργημα της φαντασίας των συντακτών. Κάποιες έρευνες που έχουν γίνει αναφέρουν ότι η Μπάμπα Βάνγκα δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία ως μελλοντολόγος. Το 1994 «ανακοίνωσε» ότι στις αρχές του 2000 θα βρεθεί το φάρμακο για τον καρκίνο το οποίο θα «περιέχει πολύ σίδηρο». Δυστυχώς για όλους μας δεν επιβεβαιώθηκε.  Μια ακόμα «ιατρική» της πρόβλεψη ήταν ότι θα βρεθεί ένα φάρμακο κατά της γήρανσης με ορμόνες από άλογο, σκύλο και χελώνα. Μια πολύ διαδεδομένη «προφητεία» της ήταν ότι τον Νοέμβριο του 2010 θα ξεκινήσει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος και θα τελειώσει τον Οκτώβριο του 2014. Προέβλεψε επίσης ότι το 2016 η Ευρώπη θα είναι ουσιαστικά ερημωμένη. Ευτυχώς διαψεύστηκε. Όσο για το οριστικό τέλος των πάντων το έχει οριοθετήσει στο έτος 5079. Κάθε χρόνο εμφανίζονται νέες προφητείες που αποδίδονται στην τυφλή «προφήτισσα» από τη Βουλγαρία. Άνθρωποι που την γνώρισαν λένε ότι η συντριπτική πλειονότητα των όσων αποδίδονται στη Μπάμπα Βάνγκα είναι μυθεύματα. Επιβεβαιώνουν ότι είχε κάνει κάποιες προβλέψεις οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν.

Η Μπάμπα Βάνγκα ήταν ουσιαστικά αναλφάβητη και γνώριζε να διαβάζει μόνο λίγα σερβικά με τη μέθοδο μπράιγ. Τα μοναδικά βιβλία που θεωρούνται αξιόπιστα για τη ζωή της είναι αυτά που κυκλοφόρησε το 1989 και το 1994 η ανιψιά της Κρασιμίρα. Εκεί υπάρχουν πληροφορίες για το πώς έζησε και τι προέβλεψε.

Το ενδιαφέρον της KGB

Μια ενδιαφέρουσα πτυχή στην υπόθεση της Μπάμπα Βάνγκα είναι αυτή που αφορά την KGB. Η σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών έστειλε πράκτορες της να επισκεφθούν την Βάνγκα. Ο πρώην αξιωματικός της KGB, Γεβγένι Σεργκιένκο έχει υποστηρίξει ότι είχαν στρατολογήσει βοηθούς της τυφλής «προφήτισσας» για να παίρνουν πληροφορίες. «Την επισκέπτονταν πολύ σημαντικά πρόσωπα και ουσιαστικά της εκμυστηρεύονταν τα πάντα. Οι πράκτορες που είχαμε εκεί, μας τα μετέφεραν. Ήταν προς όφελος μας να συμβάλουμε στην διατήρηση και τη γιγάντωση του μύθου της Βάνγκα. Βόλευε και τους Βούλγαρους βέβαια» θα πει ο Σεργκιένκο. Η Βουλγάρα δημοσιογράφος Σβετοσλάβα Τανταρίκοβα, η οποία έχει κάνει μια πολύ σοβαρή έρευνα για τη ζωή της Βάνγκα, τονίζει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η «προφήτισσα» συνεργαζόταν με την υπηρεσία πληροφοριών της Βουλγαρίας. Τουλάχιστον από το 1971 έως το 1984 τους έδινε πληροφορίες για όλα όσα μάθαινε μέσω των επισκεπτών της.

Μια κρατική επιχείρηση

Η Μπάμπα Βάνγκα πλέον έχει εξελιχθεί σε ένα διαδικτυακό φαινόμενο. Κάθε χρόνο το όνομα της χρησιμοποιείται για διαφόρων ειδών φανταστικές προφητείες. Για το 2023 ήδη κυκλοφορούν κάποιες που υποστηρίζουν ότι η Μπάμπα Βάνγκα έχει προβλέψει μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα, σύγκρουση με αστεροειδή και επαφή με εξωγήινους. Αν όλα πάνε καλά και δεν επαληθευτούν τότε την επόμενη χρονιά η τυφλή «προφήτισσα» θα επιστρέψει με νέο… υλικό.

Για την πραγματική Μπάμπα Βάνγκα, τη δράση και τη σχέση της με το κράτος έχει μιλήσει ο Ρώσος ακαδημαϊκός Ευγκένι Αλεξαντρόφ, ο οποίος έχει ερευνήσει το θέμα. «Η Βάνγκα είναι μια καλά προωθημένη κρατική επιχείρηση χάρη στην οποία η περιοχή έγινε τόπος προσκυνήματος για χιλιάδες κόσμο απ’ όλο τον πλανήτη. Ξέρετε ποιοι προσεύχονταν περισσότερο στην Βάνγκα; Οι ταξιτζήδες, οι σερβιτόροι, οι υπάλληλοι των ξενοδοχείων. Όλοι εκείνοι που χάρη στην προφήτισσα είχαν ένα εξαιρετικό και μόνιμο εισόδημα. Όλοι αυτοί συνέλεγαν πληροφορίες από τους επισκέπτες και τις έδιναν στην Βάνγκα. Ονόματα, τόπο κατοικίας και τι ήλπιζε ο καθένας. Η Βάνγκα έλεγε στον επισκέπτη αυτές τις πληροφορίες και τον εντυπωσίαζε. Όλοι βοήθησαν σε αυτή την κρατική επιχείρηση η οποία καλυπτόταν από την υπηρεσία πληροφοριών της χώρας».

 

 

 

 

 

 

---

 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: ΓΙΑΤΙ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ , ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΜΑΙΟΥ κ.ο.κ

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Χριστός δεν μπορεί να γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου. Γιατί όμως τα Χριστούγεννα γιορτάζονται τότε;

Η 25^η Δεκεμβρίου είναι η ημέρα που ενώνει τους απανταχού Χριστιανούς σε όλον τον κόσμο. Σε αντίθεση με την γιορτή του Πάσχα, σε όποιο χριστιανικό δόγμα κι αν πιστεύει κάποιος, η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην γέννηση του Χριστού (με εξαίρεση τους Χριστιανούς του Παλαιού Ημερολογίου που έχουν την δική τους 25^η Δεκεμβρίου στις 7 Ιανουαρίου και τους Αρμένιους στις 6 Ιανουαρίου). Ωστόσο, είναι σχεδόν αποδεδειγμένο ότι η γέννηση του Χριστού στην πραγματικότητα δεν συνέβη ούτε καν κοντά σε αυτήν την ημερομηνία. Οι ιστορικοί ανέκαθεν προσπαθούν να καταλάβουν για ποιο λόγο επιλέχθηκε κάποια -χαμένη στο χρόνο- στιγμή να μεταφερθεί η γέννηση του Θεανθρώπου σε αυτήν την συγκεκριμένη ημερομηνία.

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο σχετικές θεωρίες για το πώς επικράτησε η μέρα αυτή για τον εορτασμό της γέννησης του Χριστού. Η μια, η οποία ονομάζεται επίσης και υπόθεση της «ιστορίας της θρησκείας», υποδηλώνει ότι τα Χριστούγεννα αντικατέστησαν μια ή περισσότερες παγανιστικές εορτές. Η δεύτερη, η οποία ονομάζεται «θεωρία υπολογισμού», υποστηρίζει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν κάποια μορφή υπολογισμού για να καταλήξουν στη θέσπιση της 25ης Δεκεμβρίου ως τα γενέθλια του Ιησού.

Στην πραγματικότητα και οι δύο θεωρίες μπορεί να είναι αληθινές. «Οι δύο υποθέσεις δεν αλληλοαποκλείονται», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Live Science ο Φίλιπ Νόθαφτ, συνεργάτης στο All Souls College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η έρευνα του οποίου εξετάζει την ιστορία της αστρονομίας και της χρονολογίας.

Θεωρία πρώτη: Η ιστορία της θρησκείας

Δεν είναι ξεκάθαρο πότε και γιατί κάποιοι Χριστιανοί άρχισαν να γιορτάζουν τη γέννηση του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πρώτη αναφορά για τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου γίνεται το 336 επί αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, ωστόσο και τότε δεν παρουσιάζεται ακόμα σαν μια μεγάλη γιορτή.

Οι αρχαίες πηγές υποδεικνύουν ότι την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στις 25 Δεκεμβρίου εορταζόταν το Sol Invictus, μια γιορτή αφιερωμένη στον «Ανίκητο Ήλιο». Το στοιχείο αυτό αυξάνει κατά πολύ την πιθανότητα τα Χριστούγεννα να αντικατέστησαν αυτήν την γιορτή του ήλιου. Παράλληλα, υπήρχε μια άλλη παγανιστική γιορτή, τα Σατουρνάλια (Saturnalia), ο εορτασμός των οποίων διαρκούσε για αρκετές μέρες στα μέσα περίπου του Δεκέμβρη. Η γιορτή ήταν αφιερωμένη στο θεό Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό Κρόνο. Πραγματοποιούταν κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, συνήθως στις 17 Δεκεμβρίου, αλλά κρατούσε έως και μια βδομάδα μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου.

Παράλληλα, οι ιρανοί και ινδοάριοι λαοί της Ανατολής στις 25 Δεκεμβρίου γιόρταζαν τη γέννηση του θεού Μίθρα, ο οποίος συμβόλιζε τον Ήλιο και το φως, και η γιορτή αυτή αποτελούσε την πιο σημαντική της θρησκείας τους.

Εξάλλου, τις ίδιες περίπου μέρες γιορτάζεται και η Χανουκά, η σημαντική εβραϊκή γιορτή κατά την οποία τιμάται η αναστύλωση του Ιερού Ναού στην Ιερουσαλήμ. Η Χανουκά, η οποία είναι επίσης γνωστή ως η Γιορτή των Φώτων και η Εορτή της Αφοσίωσης, γιορτάζεται για οκτώ νύχτες και μέρες, μια περίοδος που πολλές φορές συμπίπτει με τις μέρες των Χριστουγέννων (πρόκειται για κινητή εορτή).

Στις περισσότερες χώρες το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, όταν οι μέρες αρχίζουν να γίνονται σιγά σιγά μεγαλύτερες από τις νύχτες, θεωρούνταν μια σημαντική γιορτή καθώς συμβόλιζε την επιστροφή του φωτός. Οπότε με βάση αυτή τη θεωρία, οι πρώτοι Χριστιανοί είτε θέλησαν να αντικαταστήσουν τις παγανιστικές γιορτές με τα Χριστούγεννα, ώστε να κάνουν πιο εύκολο για τους πιστούς να τις «ξεχάσουν», είτε θέλησαν να ταυτίσουν την έλευση του Ιησού με αυτόν τον σημαντικό εορτασμό του φωτός.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα προβλήματα με αυτή θεωρία: οι Χριστιανοί μπορεί να γιόρταζαν ήδη τα γενέθλια του Θεανθρώπου στις 25 Δεκεμβρίου πριν δημιουργηθεί η γιορτή του Sol Invictus, αναφέρει ο Πόλ Μπράντσαου, ομότιμος καθηγητής θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο συλλογικό έργο «The Oxford Handbook of Christmas» (Oxford University Press, 2020).

Την ίδια άποψη έχει και ο Νόθαφτ: «Πολλά εξαρτώνται από το πότε η 25η Δεκεμβρίου έγινε η ημέρα που ξεκίνησε να γιορτάζεται η ρωμαϊκή γιορτή του Sol Invictus», είπε. «Οι περισσότεροι μελετητές πιθανότατα θα συμφωνούσαν ότι αυτό είναι απίθανο να έγινε νωρίτερα από το 274 μ.Χ., τη χρονιά που ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός αφιέρωσε έναν νέο ναό στον Sol Invictus στη Ρώμη.

«Ξέρουμε πολύ λίγα γι’ αυτή τη γιορτή, για να μπορέσουμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα», πρόσθεσε ο Νόθαφτ. Παράλληλα, δεν είναι σίγουρο το κατά πόσο η γιορτή ήταν αρκετά σημαντική, ώστε οι πρώτοι Χριστιανοί να ορίσουν ως ημέρα της γέννησης του Ιησού αυτή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι η 25η Δεκεμβρίου είναι «η ημερομηνία κατά την οποία οι παρατηρητές του Βορείου Ημισφαιρίου μπορούν να ανιχνεύσουν για πρώτη φορά τη βόρεια κίνηση του ήλιου» μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, έγραψε ο Ντέιβιντ Άλεν, ένας αστρονόμος στο Αγγλοαυστραλιανό Αστεροσκοπείο, σε άρθρο του 1992 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Archaeoastronomy. Η ανίχνευση αυτής της κίνησης μπορεί να εξηγήσει γιατί η γιορτή πραγματοποιούνταν αυτή την ημερομηνία, σημείωσε ο Άλεν.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι πολλοί Χριστιανοί γιόρταζαν αρχικά την ημέρα των Θεοφανίων και ως ημέρα των Χριστουγέννων θεωρώντας παγανιστικό κατάλοιπο τον εορτασμό της Γέννησης στις 25 Δεκεμβρίου.

Θεωρία δεύτερη:  Ο υπολογισμός

Η δεύτερη θεωρία, γνωστή και ως «θεωρία του υπολογισμού» βασίζεται στην ιδέα ότι οι πρώτοι Χριστιανοί υπολόγισαν τα γενέθλια του Ιησού προσθέτοντας εννέα μήνες σε μια ημέρα που θεωρούσαν ως σύλληψη του Ιησού.

Μια πιθανότητα είναι ότι ορισμένοι πρώτοι Χριστιανοί πίστευαν ότι η ημέρα της σταύρωσης του Ιησού συνέβη στις 25 Μαρτίου και πρόσθεσαν εννέα μήνες για να καταλήξουν στην 25η Δεκεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί θεωρούσαν την ημερομηνία της σταύρωσης του Ιησού ως και ημερομηνία της άμωμου σύλληψής του, σημείωσε ο Μπράντσο.

Ένα στοιχείο που στηρίζει αυτήν την θεωρία είναι μια επιγραφή του 3ου αιώνα που βρέθηκε πάνω σε ένα άγαλμα, όπου γίνονται υπολογισμοί για το πότε πρέπει να γιορτάζεται το Πάσχα. Σε ένα σημείο σημειώνεται ότι ο Ιησούς σταυρώθηκε στις 25 Μαρτίου του έτους 29, έγραψε ο Μπράντσο στο άρθρο του. (Οι μελετητές τείνουν να πιστεύουν ότι ο Ιησούς, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 33 ετών, γεννήθηκε γύρω στο 4 π.Χ.)

«Υπάρχει αβεβαιότητα γύρω από τις δύο θεωρίες, αλλά πιστεύω ότι η υπόθεση του υπολογισμού έχει ένα μικρό πλεονέκτημα», ανέφερε ο Μπράντσο στο Live Science.

«Είναι πιθανό ότι και οι δύο θεωρίες είναι σωστές», ανέφερε από την πλευρά του ο Νόθαφτ. «Τείνω να δεχτώ πως οι ρίζες της έναρξης του εορτασμού των  γενεθλίων του Ιησού χρονολογούνται πίσω στον 3^ο αιώνα. Αν αυτό ισχύει, τότε μια εκδοχή της θεωρίας του υπολογισμού συνδυασμένη με τον συμβολισμό του ήλιου για τους Χριστιανούς, προσφέρει την καλύτερη εξήγηση σχετικά με το πώς προέκυψε αυτή η παράδοση του εορτασμού των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου», καταλήγει.

Τελικά, πότε γεννήθηκε ο Χριστός;

Οι ερευνητές θεωρούν δεδομένο ότι είναι αδύνατο ο Χριστός να γεννήθηκε τον χειμώνα. Το πιθανότερο είναι ότι γεννήθηκε την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Βασική απόδειξη σε αυτόν τον ισχυρισμό είναι ότι σύμφωνα με τις Γραφές οι βοσκοί είχαν μεταφέρει τα ζώα τους στους λόφους της Βηθλεέμ και κάθονταν έξω. Τον χειμώνα οι λόφοι αυτοί συνήθως είναι καλυμμένοι με χιόνι οπότε θα ήταν αδύνατο να βρίσκονται εκεί αυτήν την εποχή του χρόνου.

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης (Μάρτιο ή Απρίλιο) οι Εβραίοι γιορτάζουν την γιορτή του «Πάσχα», του περάσματος δηλαδή από την Αίγυπτο στην Ιουδαία και την απελευθέρωσή τους από την σκλαβιά κάτι που συνέβη περίπου 1500 χρόνια πριν γεννηθεί ο Ιησούς. Έτσι, την εποχή αυτή θα χρειάζονταν πάρα πολλά αρνιά, ώστε να θυσιαστούν στον Ναό της Ιερουσαλήμ, όπως συνηθιζόταν. Έτσι, οι βοσκοί πιθανότατα να προετοιμάζονταν γι’ αυτό έχοντας ακόμα πολλά ζώα. Παράλληλα, Εβραίοι από ολόκληρη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ταξίδευαν τις ημέρες αυτές στην Ιερουσαλήμ για την γιορτή του Πάσχα, οπότε θα ήταν μια καλή ευκαιρία για τους Ρωμαίους να προχωρήσουν σε απογραφή των πολιτών. Σύμφωνα με τις Γραφές, η Παναγία και ο Ιωσήφ πήγαν στην Βηθλεέμ (η οποία βρίσκεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ) για να απογραφούν.

Από την άλλη, το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο) γιορτάζεται η εβραϊκή εορτή «Sukkot» ή «Γιορτή της Σκηνοπηγίας», η οποία μάλιστα είναι και η γιορτή που αναφέρεται τις περισσότερες φορές στις Γραφές. Στη γιορτή αυτή, οι Εβραίοι ευχαριστούσαν τον Θεό επειδή τους φρόντισε κατά την δύσκολη διαφυγή τους από την Αίγυπτο και την διαμονή τους επί 40 χρόνια στην έρημο σε σκηνές. Κατά τη διάρκεια των επταήμερων εορτασμών, οι Εβραίοι έμεναν έξω από τα σπίτια τους σε σκηνές.

Πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι είναι πολύ πιθανό ο Χριστός να γεννήθηκε την  περίοδο της Γιορτής της Σκηνοπηγίας βασιζόμενοι στην αναφορά ότι δεν υπήρχε κανένα πανδοχείο ελεύθερο, για να μείνουν. Επίσης θα ήταν μια εξαιρετική περίοδος για τους Ρωμαίους  για να προχωρήσουν στην απογραφή του εβραϊκού πληθυσμού.

Πολλοί θεωρούν ως επιπλέον αποδεικτικό στοιχείο αυτό που αναφέρει ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του (1:14): Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν (Και ο Υιός και Λογος του Θεού έγινε άνθρωπος και κατασκήνωσε σε εμάς). Η χρήση της λέξης ἐσκήνωσεν, θεωρούν, ίσως παραπέμπει στις σκηνές που έμεναν οι Εβραίοι κατά την γιορτή της Σκηνοπηγίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εξαιτίας των διάφορων λανθασμένων υπολογισμών στα ημερολόγια μέχρι την έλευση του Γρηγοριανού, θεωρείται ότι ούτε η χρονιά της γέννησης του Χριστού δεν είναι σωστή. Σήμερα, οι περισσότεροι μελετητές θεωρούν ότι ο Χριστός γεννήθηκε κάπου μεταξύ του 7 και του 2 π.Χ. με πιθανότερες χρονολογίες το 4 ή το 3 π.Χ.

Φυσικά, η ακριβής ημέρα ή χρονιά που γεννήθηκε ο Χριστός μικρό ρόλο παίζουν τελικά στην πραγματική πίστη που μπορεί κάποιος να έχει και στην σημασία του γεγονότος της έλευσης του.

 

 

 

 

 

---

 

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ . Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Η συγκλονιστική μαρτυρία του Αλέξη Μασούλα ο οποίος ως παιδί πέντε ετών υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της σφαγής

Ο Αλέξης Μασούλας γεννήθηκε το 1938. Στα πέντε του, στις 13 Δεκεμβρίου του 1943, έζησε τη φρίκη, το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Επέζησε αλλά το τραύμα δεν επουλώθηκε ποτέ. Το 2016 μίλησε στην ιστοσελίδα Protagon.gr για τη μέρα της μεγάλης σφαγής. Μια συγκλονιστική μαρτυρία για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των Ναζί στη χώρα μας.

 «Εκείνη την ημέρα οι καμπάνες χτύπησαν πολύ νωρίς το πρωί. Ημουν στο σπίτι των θείων μου. Μας ειδοποίησαν να κατέβουμε όλοι στο δημοτικό σχολείο με τροφή για μια ημέρα και μια κουβέρτα. Κανένας δεν γνώριζε το γιατί. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι οι Γερμανοί θα έπαιρναν ομήρους τους άντρες. Το ίδιο έλεγε και ο θείος μου που είχε και ένα πρόβλημα αναπηρίας. Το σπίτι μας ήταν από τα μεγαλύτερα στα Καλάβρυτα γιατί η οικογένεια του πατέρα μου είχε 13 παιδιά. Στη βάση της σκάλας λοιπόν υπήρχε μια αποθηκούλα. Φεύγοντας, η θεία μου είπε στον άντρα της να μπει εκεί για να κρυφτεί. Αυτός αρνήθηκε: “Δεν θα μας κάνουν τίποτα”. Στο σχολείο έγινε ο διαχωρισμός. Τους άντρες του έβαζαν δεξιά στο προαύλιο και τις γυναίκες με τα μικρά παιδιά αριστερά. Αμα το παιδί ήταν λίγο πιο ψηλό, το έβαζαν με τους άντρες. Εγώ φυσικά πήγα μαζί με τις γυναίκες. Ημουν μόλις 5 ετών. Θυμάμαι ένα μεγαλύτερο παιδί που ήρθε μαζί μας γιατί κατάφερε να μπει κάτω από την ποδιά της μάνας του.

«Γυναίκες πετούν τα παιδιά τους από το παράθυρο για να τα σώσουν»

Μπήκαμε στο σχολείο και μας έκλεισαν εκεί. Τους άντρες, όπως μάθαμε αργότερα, τους ανέβασαν ψηλά, στον τόπο της εκτέλεσης. Ισως φοβούμενοι τους αντάρτες, κράτησαν εμάς κλεισμένους σαν αιχμαλώτους. Δεν είχαμε ιδέα τι θα συμβεί.  Σύντομα άρχισαν να μας πνίγουν πυκνοί καπνοί. Επικράτησε πανικός. Μετά από λίγο άρχισε να καίγεται και το πάτωμα. Οι Γερμανοί προσπάθησαν να βάλουν φωτιά και στο σχολείο με τα γυναικόπαιδα. Αυτό δεν έχει ακουστεί. Θυμάμαι γυναίκες να πηδούν από τα παράθυρα, να πετούν τα παιδιά τους για να τα σώσουν. Νομίζαμε ότι θα πεθάνουμε μέχρι που κάποια στιγμή άνοιξε η πόρτα από την πίεση. Ο φρουρός δεν αντέδρασε. Κανείς δεν ξέρει γιατί. Εγώ με την θεία μου και μια ψυχοκόρη που είχε, λίγο μεγαλύτερη από εμένα, κρυφτήκαμε σε ένα χαντάκι. Βλέπαμε όλα τα σπίτια στα Καλάβρυτα να καίγονται. Μετά από λίγη ώρα ακούσαμε τραγούδια και τις μπότες του γερμανικού αποσπάσματος. Κατέβαιναν από τον τόπο της εκτέλεσης.

Καπούτ…

Η θεία μου, που ήταν ένας πολύ τολμηρός άνθρωπος, βγήκε από το χαντάκι και έτρεξε προς τον επικεφαλής του αποσπάσματος. Τον ρώτησε σχεδόν απειλητικά «που είναι οι άντρες;». Αυτός της έδειξε προς τον λόφο και της είπε μία λέξη: «καπούτ». Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε προς τον λόφο. Στον δρόμο συναντήσαμε και άλλες γυναίκες που έτρεχαν πανικόβλητες στην ανηφόρα. Αυτό που αντικρίσαμε τότε, δεν περιγράφεται. Ηταν ένας σωρός από κομμάτια ανθρώπων. Οι στρατιώτες των ναζί είχαν στήσει πολυβόλα και ένας είχε ανέβει σε μία ταράτσα για να δώσει το σήμα. Οι άντρες δεν ήξεραν ότι θα τους εκτελούσαν. Ο γυμνασιάρχης του σχολείου ήξερε γερμανικά και πήγε να μιλήσει με τους στρατιώτες. Τους ρώτησε τι θα τους έκαναν. “Δεν θα σας κάνουμε τίποτα” ήταν η απάντηση. “Σας δίνω τον λόγο της στρατιωτικής μου τιμής” του είπε ένας επικεφαλής. Εμαθα και για μια άλλη ιστορία με ένα μικρό παιδί που μετά τα πρώτα πυρά έτρεξε προς τους Γερμανούς και έπεσε στα πόδια κάποιου φωνάζοντας “είμαι παιδί, μην με σκοτώσετε”. Ο γερμανός στρατιώτης το κλώτσησε και το πυροβόλησε χωρίς δεύτερη σκέψη.

«Μάζευαν κομμάτι κομμάτι τα σώματα των αγαπημένων τους προσώπων»

Αφού θέρισαν τα πολυβόλα, άρχισε η χαριστική βολή από την οποία σκοτώθηκαν και οι περισσότεροι. Ο θείος μου πέθανε από χαριστική βολή στα χέρια μας. Η εικόνα που είδα εκεί πραγματικά δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Ηταν ένας σωρός από εκατοντάδες πτώματα. Μερικοί ακόμα βογκούσαν από τα τραύματα, άλλοι προσπαθούσαν να κουνηθούν προτού ξεψυχήσουν. Οι γυναίκες που έφτασαν στον τόπο της σφαγής τσαλαβουτούσαν ανάμεσα σε πτώματα για να βρουν τους δικούς τους. Θυμάμαι γυναίκες να μαζεύουν κομμάτι κομμάτι τα σώματα των αγαπημένων τους προσώπων. Εμένα η θεία μου δεν με άφησε να μπω ανάμεσα στα πτώματα. Οι σκηνές όμως δεν σβήνουν. Ο θείος μου ήταν κάτω από πολλά άψυχα σώματα με τρεις ή τέσσερις σφαίρες στο πρόσωπό και την καρωτίδα. Είχαμε μαζί μας μια κουβέρτα, τον τυλίξαμε και κατεβήκαμε στο νεκροταφείο. Εκανε φοβερό κρύο και το χώμα ήταν παγωμένο όμως έπρεπε να τον θάψουμε. Ολες οι γυναίκες έσκαβαν με τα χέρια και με κάποιες μυτερές πέτρες. Μείναμε τρία με τέσσερα βράδια στο νεκροταφείο για να μην έρθουν τα τσακάλια και ορμήσουν στα πτώματα. Κάθε γυναίκα έθαβε τους δικούς της, τον άντρα της, τα παιδιά της. Ακουγες έναν συνεχή θρήνο, άναρθρες κραυγές και κατάρες.

Πριν τη σφαγή

Αυτά που έγιναν πριν από την σφαγή των Καλαβρύτων, για μένα έχουν μεγάλη σημασία. Στα μέσα Οκτωβρίου του 1943 έγινε μια μάχη στην Κερπινή. Εκεί οι αντάρτες εγκλώβισαν έναν λόχο Γερμανών και πήραν περίπου 80 αιχμαλώτους, ανάμεσά τους και τραυματίες. Οι γερμανοί έβγαλαν αμέσως μια ανακοίνωση με την οποία ζητούσαν να αντιμετωπιστούν οι αιχμάλωτοι ως “αιχμάλωτοι πολέμου”. Μάλιστα έλεγαν: “Μην τους σκοτώσετε γιατί τότε η επαρχία Καλαβρύτων θα σβήσει”. Ενα βράδυ λοιπόν κάποιοι αντάρτες πήγαν και πήραν τους τραυματίες αιχμαλώτους και τους εκτέλεσαν. Τους υπόλοιπους αιχμαλώτους τους περιέφεραν τις επόμενες ημέρες στην πόλη των Καλαβρύτων. Οι κάτοικοι τους ζητούσαν να σταματήσουν γιατί φοβόντουσαν για την ζωή τους. Οπως έγινε γνωστό αργότερα έγιναν κάποιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους αντάρτες και τους Γερμανούς για ανταλλαγή αιχμαλώτων που όμως δεν ολοκληρώθηκαν. Στις 8 Δεκεμβρίου οι αιχμάλωτοι Γερμανοί ήταν στα Μαζέικα. Εκεί έφτασε κάποιος αντάρτης που ήταν απεσταλμένος από τον καπετάν Μίχο, αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας και διοικητή του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο. Τους είπε ότι ήταν διαταγή οι Γερμανοί να εκτελεστούν. Μάλιστα λέγεται ότι τους έστειλαν και μια αντάρτισσα για βοήθεια. Τους πήραν και τους πήγαν σε ένα μικρό χωριό, στο Μάζι και τους έριξαν από κάτι βάραθρα. Γλίτωσε μόνο ένας. Από εκεί και πέρα η τύχη των Καλαβρύτων ήταν προδιαγεγραμμένη. Φυσικά κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι θα έκαναν οι Γερμανοί ναζιστές αν δεν είχαν εκτελεστεί οι αιχμάλωτοι. Είναι γεγονός ότι ακόμα και τις προηγούμενες ημέρες πριν φτάσουν στα Καλάβρυτα, είχαν προβεί σε απίστευτες φρικαλεότητες σε άλλες περιοχές. Ομως ειδικά μετά τα γεγονότα στο Μάζι, τα Καλάβρυτα δεν είχαν καμία τύχη.

«Μας σκοτώσατε τους άντρες, μας κάψατε τα σπίτια, δεν μας αφήνετε ήσυχες τώρα;»

Τις επόμενες ημέρες μετά την σφαγή ξεκίνησε ένας άλλος αγώνας, αυτός της επιβίωσης. Τα σπίτια μας ήταν καμένα, ήταν βαρυχειμωνιά και δεν είχαμε ρούχα ούτε φαγητό. Μέναμε σε υπόστεγα και κάποια χαμόσπιτα που είχαν γλιτώσει. Κάποια στιγμή η θεία μου συνάντησε μια φίλη της η οποία είχε ένα σπιτάκι στις παρυφές της πόλης. Πήγαμε εκεί και μείναμε. Οι Γερμανοί ακόμα και μετά την απίστευτη σφαγή και την καταστροφή της πόλης δεν συμπεριφέρθηκαν σαν στρατιώτες που απλά εκτελούσαν εντολές ανωτέρων. Θυμάμαι ότι έρχονταν τα βράδια, 2 και 3 ώρα για να τους μαγειρέψουμε κρέατα που είχαν μαζί τους. Η θεία μου κάποια μέρα πήγε στο διοικητήριο των Γερμανών για να βρει τον διοικητή. Του είπε σε σπαστά αγγλικά: “Μας σκοτώσατε τους άντρες, μας κάψατε τα σπίτια, δεν μας αφήνετε ήσυχες τώρα;”. Αυτός την ρώτησε τι συμβαίνει και του είπε για τους στρατιώτες που χτύπαγαν την πόρτα μετά τα μεσάνυχτα για να τους μαγειρέψουμε να φάνε. Ο διοικητής της είπε «εντάξει» και από τότε κανένας δεν μας ενόχλησε. »Μείναμε εκεί για λίγο καιρό ακόμα και μετά ταξιδέψαμε στην Αθήνα με τον πατέρα μου. Από τότε, σχεδόν κάθε χειμώνα ταξιδεύω στα Καλάβρυτα. Κάθε φορά είναι το ίδιο δύσκολο και επίπονο. Όμως ίσως θα ήταν ακόμα πιο δύσκολο αν δεν βρισκόμουν εκεί. Εξάλλου σας είπα, οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχνάμε…»

 

 

 

 

 

 

---

 

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 1966, ώρα 02:00

Συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων από το ναυάγιο του «Ηράκλειον» στο οποίο χάθηκαν τουλάχιστον 247 ψυχές. Πώς ένα φορτηγό που δεν ασφαλίστηκε σωστά οδήγησε σε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές ναυτικές τραγωδίες

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 1966, ώρα 02:00: Το επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο Ηράκλειον πλέει στο Μυρτώο Πέλαγος, έξι μίλια βορειανατολικά από τη βραχονησίδας Φαλκονέρα. Είχε αποπλεύσει με καθυστέρηση από το λιμάνι της Σούδας, στις 19:30 της 7^ης Δεκεμβρίου, με προορισμό τον Πειραιά. Καπετάνιος είναι ο Εμμανουήλ Βερνίκος και επισήμως το πλοίο μεταφέρει 264 άτομα (191 επιβάτες, 73 άτομα πλήρωμα).

Βγαίνοντας στο ανοιχτό πέλαγος το «Ηράκλειον» βρήκε θαλασσοταραχή και ανέμους 6-7 μποφόρ. Σταδιακά όμως ο καιρός επιδεινώθηκε και η ένταση των ανέμων έφτασε τα 8-9 μποφόρ (κάποιες αναφορές μιλούν για 10 την ώρα του δυστυχήματος). Το πλοίο έπλεε με 6 μίλια όταν ακούστηκαν δυνατοί θόρυβοι από τον χώρο των οχημάτων. Ένα φορτηγό-ψυγείο με πορτοκάλια χτύπησε με το πίσω μέρος του στον δεξιό καταπέλτη (μπουκαπόρτα στήριξης). Το φορτηγό ήταν ο λόγος και της καθυστέρησης του απόπλου καθώς ήταν το τελευταίο όχημα που φορτώθηκε. Μπήκε κάθετα στον χώρο φόρτωσης με το μπροστά μέρος του να «κοιτάζει» τον αριστερό καταπέλτη. Σύμφωνα με μαρτυρίες το φορτηγό είτε δεν είχε ασφαλιστεί καθόλου είτε είχε δεθεί πρόχειρα και από τους κλυδωνισμούς ελευθερώθηκε.

Η πρόσκρουση άνοιξε τον δεξιό πλευρικό καταπέλτη και το φορτηγό έπεσε στην θάλασσα. Το νερό μπήκε ορμητικά και κατέκλυσε τον χώρο των οχημάτων. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα το πλοίο πήρε μεγάλες κλίσεις με τα κύματα να μεταφέρουν το νερό μέσα του.

Στις 02:06 ο ασυρματιστής εξέπεμψε το πρώτο SOS: «Πορθμείον Ηράκλειον. Αυτήν την στιγμήν ανηρπάγη η πόρτα της δεξιάς πλευράς. Θέσις πλοίου επικίνδυνος». Στις 2.13′, μόλις 8 λεπτά από το πρώτο σήμα κινδύνου, ο ασύρματος του Ηράκλειον εξέπεμψε για τελευταία φορά: «SOS! Πορθμείον Ηράκλειον SOS, βυθιζόμεθα! Στίγμα 36.52 βόρειον και 24,8 ανατολικόν! SOS βυθιζόμεθα!». Ακολούθησε σιγή. Το «Ηράκλειον» είχε χαθεί στα νερά του Αιγαίου. Διασώθηκαν μόλις 47 άτομα και ως σήμερα παραμένει άγνωστο πόσα ακριβώς ήταν τα θύματα. Το επίσημο πόρισμα εκδόθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1975 (9 χρόνια μετά το ναυάγιο!) και κάνει λόγο για 247 νεκρούς. Πολλές μαρτυρίες τονίζουν ότι μέσα στο καράβι υπήρχαν άτομα που δεν είχαν καταγραφεί. Κάποιες αναφορές μιλούν για 273 ή 277 θύματα.

«Μόλις βγήκα επάνω εγύρισε το πλοίο»

Ο Γιακουμής Αντωνογιωργάκης ήταν ένας από τους επιζώντες του ναυαγίου. Μιλώντας σε τοπική ιστοσελίδα της Κρήτης (Ρέθεμνος) έχει αφηγηθεί τα όσα έζησε πριν αλλά και την ώρα του ναυαγίου αλλά και τα όσα ακολούθησαν στις δικαστικές αίθουσες. Ο Αντωνογιωργάκης είχε κανονίσει να φύγει με άλλο καράβι αλλά τον έπεισαν φίλοι του να ανέβει στο «Ηράκλειον».

Η αφήγηση του:

«Πάω στη Σούδα και βρίσκω ένα γνωστό μου τον Αποστόλη το Σταματάκη που ήμασταν μαζί στην αεροπορία και είχε κατάστημα κοντά στην Τράπεζα της Ελλάδος εδώ στο Ρέθυμνο. Μου λέει «Στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ θα μπεις;». «Όχι, του λέω, μόνο μη στεναχωράσαι». Για να δεις δηλαδή πως ξεκινά του κερατά η στρατιά. Σα να κάθεσαι εδώ, όπως είμαστε τώρα, και να έρθει ένα ελικόπτερο να σε πάρει που λέει ο λόγος…

Του λέω του Αποστόλη πως θα πάω πάνω πάνω. Είχα πολλούς γνωστούς εκεί. Εγώ έφευγα 21:30, το ΗΡΑΚΛΕΙΟ ήτανε να φύγει στις 19:00. Δεν το αφήνανε να φύγει. Και όχι λόγω κακοκαιρίας. Περιμένανε να έρθουν κάτι ψυγεία. Την ώρα που έβγαινα έξω από το λιμάνι, νά τον Κωσταντή τον Μπιρίκο (σ. Κωστής Μπιρικάκης). Ήξερε ποιος είμαι, ήξερα ποιος είναι, αλλά δεν είχαμε πει «καλημέρα». Είμαστε απλώς κοντοχωριανοί, είχαμε εξ ακοής γνωριμία. «Γεια σου Κωστή» εγώ, «Γεια σου Γιακουμή» αυτός. Βαστούσε ένα τσαντάκι. Αυτός ταξίδευε με το ΗΡΑΚΛΕΙΟ.

Με ψήνει και πάμε πίσω. Πεισματάρης εγώ κι όμως με κατάφερε. Μου λέει «Πάμε πάνω να το δούμε (σ. το ΗΡΑΚΛΕΙΟ);». Του λέω εγώ, «Πάμε! Επαέ είναι κι ο μπαρμπα-Γιάννης, ο Κατσιάς ο γείτονας σου». Τον βρίσκουμε και μου λέει «Α ήρθες ε;». Λέω, «Ναι, μόνο δεν ήρθα». Μας κερνά δύο πορτοκαλάδες, είχα περιθώριο λιγάκι. Φωνάζαν από τα μεγάφωνα. Σπω κάτω εγώ, σπα κι ο Κωστής, και τρέχει και πάει και βγάζει ένα εισιτήριο στο όνομά μου και μου λέει «Γιάε το!». Είχε πληρώσει 144 δραχμές με καμπίνα. Τον ελυπήθηκα και πήγα πάνε και ξαναβρίσκουμε τον μπαρμπα-Γιάννη και του λέμε «Ήρθαμε τελικά».

Ήταν ήσυχος ο καιρός, αλλά είχε κρύο. Κατά τις 8:00 πρέπει να ξεκίνησε το πλοίο. Μόλις μπήκαμε λέω του Μπιρίκο, «Κατές ήντα παραξενιά έχω εδά; Να δω πότε θα ’ρθει το καράβι που ήτανε να μπω». Βγήκαμε απάνω. Στις 21:30 απαντήξαμε το ΦΑΙΣΤΟΣ. Γενικά ήταν ήσυχα…

Κατά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα ακούμε χτύπους δυνατούς από κάτω. Μην το πάρετε ως εγωιστικό, δε φοβήθηκα γιατί έχω εμπειρία από τη θάλασσα. Μετά από μισή ώρα ακούμε κι άλλο χτύπο. Άρχισε και κουνούσε λίγο κατά τις δωδεκάμιση-μια παρά. Σε μόνο μόνο αρχίζει να χτυπά το σήμα κινδύνου.

Σηκώνομαι εγώ με τα εσώρουχα, σηκώνεται κι ο Κωστής. Δύο άτομα ήμασταν σε τετράκλινη καμπίνα. Πετάγομαι στο διάδρομο. Κόσμος έτρεχε πάνω κάτω σε κατάσταση πανικού. Γυρίζω, κοιτάζω τα ρούχα μου και λέω, «να τα βάλω, να μην τα βάλω» και βλέπω τον Μπιρίκο να έχει βάλει το παντελόνι του και το ένα παπούτσι. «Άντε μπρε» του λέω και μου λέει «Κάτσε να ντυθώ». Τον αρπάζω και τον πετώ στο διάδρομο. Βγάνει και το ένα παπούτσι που’ χε βάλει και σπούμε κάτω. Δεν το καλοκάτεχα και το καράβι, αν και με βοήθησε το ό, τι είχαμε μπει την πρώτη φορά.

Ανεβαίνουμε λοιπόν σε ένα πατάρι, από πάνω, άναβαν ακόμη τα φώτα στο καράβι. Την ώρα που διασκελίσαμε τη σκάλα για να βγούμε στο κατάστρωμα έσβησαν τα πάντα! Το μόνο που δεν έσβησαν ήταν οι αστραπές. Μέρα! Εθώριες τον άνθρωπο όπως ήταν! Χοντρές ψιχάλες, χαλάζι, αέρας. Είχε θάλασσα. Η Φαλκονέρα είναι ακριβώς στα μισά του δρόμου. Τον Κωστή τον έχασα μέσα στο διάδρομο. Για να καταλάβετε τι σας λέω. Δυο-τρία μέτρα να ήμασταν πίσω δε θα μιλάγαμε. Μόλις βγήκα εγώ πάνω εγύρισε το πλοίο. Εγώ έσπασα το πόδι μου, ενώ είχε γίνει κομμάτια η πλάτη μου, αφού σύρθηκα στο κατάστρωμα και σφηνώθηκα στην πισίνα μέσα.

Όταν τελείωσε η ιστορία μετά από δύο μήνες ήρθε εδώ ένας λιμενικός και μου ζήτησε να πάω στο λιμεναρχείο να τους πω την εμπειρία μου, να δουν οι άνθρωποι ποιος είμαι. Ένας Καραγιάννης ήταν ο Λιμενάρχης, μου λέει κάποια ονόματα και με ρωτάει αν τους ξέρω, του λέω εγώ πως δεν ήξερα κανέναν τους. «Ξέρεις γιατί σε ρωτάω; Το λιμενικό έχει δικαίωμα να δίνει 3-4 δωρεάν εισιτήρια σε κάθε καράβι. Σε ερωτώ λοιπόν γιατί είχα δώσει σε αυτούς τα ελευθέρας» μου είπε και μου πρότεινε αν θέλω να μου δίνει κι εμένα. Του το αρνήθηκα. Σας το λέω όλο αυτό γιατί ούτε ξέρει κανείς πόσα ακριβώς ήταν τελικά τα θύματα από το ναυάγιο. Είχε μέσα Ατσιγγάννους και άλλους, Χανιώτες Ρεθεμνιώτες, πιο πολλοί ήταν Χανιώτες. Αν δεν ήταν και το ΦΑΙΣΤΟΣ, θα είχε άλλους τόσους.

Δεν είναι επακριβές το νούμερο, αλλά σας λέω ότι δε θα ήταν 500. 46 γλιτώσαμε εμείς, οι τρεις, Ρεθεμνιώτες. Τρία λεπτά υπόθεση ήτανε το βούλιαγμα. Όταν τελείωνε η ιστορία ήρθε μια σχεδία και με πήρε. Την άλλη μέρα που με βρήκανε το βράδυ δεν ήξερα αν ζει άνθρωπος στον κόσμο, ήμουν ολομόναχος, ενώ ο Μπιρίκος, που είχαμε χαθεί, ήταν μαζί με άλλους 5-6. Ήρθαν λοιπόν και με βρήκαν κάποιοι Φιλανδοί εμένα, όπως και τον Μπιρίκο, ένα εμπορικό πλοίο, το οποίο μας πήγε έξω από το λιμάνι του Πειραιά γιατί δεν μπορούσε να μπει μέσα. Έστειλε ο Παύλος Βαρδινογιάννης ένα καραβάκι να μας πάρει, ήταν κι αυτός μαζί. Συνολικά περίπου 20 είχαν μαζέψει οι Φιλανδοί.

Φτάσαμε κατά τις 9:00 στον Πειραιά και μας πήγαν στο Τζάνειο. Ο Μπιρίκος έκαμε 8 μέρες εκεί. Εγώ μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων. Ήρθε ο Παύλος (ο Βαρδινογιάννης) και με πήρε και μου έδωσε ένα εισιτήριο αεροπορικό. Ήρθα εδώ στις 24.

Ο Μπιρίκος με έβαλε μέσα στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ. Αλλά το κάτεχε; Το λέω ακόμα και τώρα. Δεν επήρα μεγαλύτερη χαρά που εσώθηκε γιατί η μάνα του δεν είχε άλλον. Στο μεταξύ, η γυναίκα μου είχε ένα μωρό κοπέλι και με άλλο ένα στην κοιλιά όταν συνέβη το ναυάγιο. 10 του μήνα το έμαθε η Βαγγέλα (η σύζυγος του), οι γερόντοι το ήξεραν, είχε βουίξει το Ρέθυμνο…’’

Μετά από 40 μέρες ήταν το πρώτο δικαστήριο. Είναι ακόμα μέγα ερωτηματικό το πώς έγινε το ναυάγιο. Ακούστε να δείτε, δεν έφταιγε η καθυστέρηση. Πάντα ο ανταγωνισμός και ο συναγωνισμός τα κάνει αυτά. Δεν είδατε πως ολόκληρος ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ τράκαρε στο 1,5 μίλι με το παγόβουνο; Αλλά λέει ο καπετάνιος, «Δεν μπορούμε να πηγαίνουμε με 23 κόμβους, με 19 το πολύ 20 μπορούμε», του λέει όμως ο πρόεδρος «μα θα πάει ο άλλος πιο πρώτος». Έτσι γίνονται κι εδώ.

Μετά από ένα χρόνο ήταν το εφετείο, όπου δίκασαν τα «ποντικάκια». Επιτρέπεται το φορτίο να κάνει τη ζημιά; Επειδή καθυστέρησε το ψυγείο του Μιχάλη του Καστρίτση, μάλωσε στη Σούδα ο Βούλγαρης, ο Λιμενικός με το Μαρκαντωνάκη, τον πράκτορα του πλοίου. Εμείς ήμασταν με τον Κωστή απάνω και του έλεγε του Λιμενικού «δε θα φύγει το καράβι διότι περιμένουμε πελάτες» και του έλεγε ο Λιμενικός, θα φύγεις τώρα, Αλλιώς θα σε διαλύσω!». Δικάστηκαν ο ύπαρχος, ο λοστρόμος και δυο τρεις άλλοι. Αυτοί ήταν τα ποντικάκια. Ο Μαρκαντωνάκης τίποτα.

Πρώτος μάρτυρας στη δίκη ήταν ο ύπαρχος, ο οποίος λέει «Ο καπετάν Μανώλης (Βερνίκος) ήταν πολύ εγωιστής. Πάμε στις 00:00 και του λέμε ότι κινδυνεύει το καράβι και ταξιδεύει με ανοιχτή μπουκαπόρτα». Δεν πα να γεμίσει το καράβι νερά. Και τί έγινε; Μπαίνουν από τη μια, βγαίνουν από την άλλη. Όταν τα στεγανά από κάτω, τα τετράγωνα είναι σωστά δεν πα να βρέχει;

Το καράβι ήτανε κακοσασμένο. Κι αποδείχθηκε αυτό. Όταν έρχεται ο μετασκευαστής στο δικαστήριο και λιποθυμά κάθε 3-4 λεπτά, όταν έρχεται ο υπάλληλος που έδωσε το δάνειο στον Τυπάλδο και αγοράσανε το πλοίο από τις Ινδίες και λιποθυμά κι αυτός, διακόπτεται το δικαστήριο, ξαναδιακόπτεται το δικαστήριο και γίνεται αυτό μια βδομάδα, ε κάτι σημαίνει. Με λίγα λόγια, ο μετασκευαστής και ο υπάλληλος του ΕΤΒΑ, όταν τους έκαναν καίρια ερωτήματα λιποθυμούσαν.

Το καράβι αποδείχθηκε στο δικαστήριο ότι το πήραν μόνο με δωροδοκίες. Πλήρωναν μόνο για να πάρουν τα χαρτιά. Ένα πράγμα μόνο να σκεφτούμε. Έρχεται ένας ανώτατος αξιωματικός του εμπορικού ναυτικού, ο Ναύαρχος Ανδρικόπουλος και βγαίνει στην έδρα και λέει, «Κύριε Πρόεδρε, το 1962 υπηρετώ στην επιθεώρηση εμπορικών πλοίων. Κατεβήκαμε με τον τότε Υπουργό να κάνουμε έλεγχο σε τρία καράβια των αδερφών Τυπάλδου και δε μας επετράπη η είσοδος από τον κατηγορούμενο», που ήταν ο πρώτος ανιψιός των Τυπάλδων, ο Κόκκινος, ο γενικός διευθυντής της ακτοπλοΐας των Τυπάλδων. Μόνο αυτά, για μένα παιδιά μου, λένε πολλά. Επίσης, σε λίγη ώρα καήκαν και τα δύο καράβια του Τυπάλδου στο λιμάνι μέσα, το ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ και το ΚΡΗΤΗ.

Επίσης, εκείνες τις μέρες και μπορείτε να ρωτήσετε και τον Μπιρίκο, βρέθηκε ένας Ιταλός που μπορούσε να δώσεις στοιχεία και εξαφανίστηκε κι αυτός. Έφταιγε η αμέλεια και οι κακοτεχνίες. Τέσσερα καράβια είχε τότε η Κρήτη και πνίγηκε το ένα. Γιατί έγινε αυτό; Απαντήστε. Από εκεί που βούλιαξε (στη Φαλκονέρα) περνούνε όλα τα πλοία. Πάντα πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχει ανθρώπινο λάθος. Χωρίς λάθος δε γίνεται…».

«Με έσωσαν τα ζάρια»

Ο Μίμης Γεωργακάκης, από τον Πλατανιά Κυδωνίας, ήταν επίσης ένας από τους επιζώντες. Όταν επιβιβάστηκε στο «Ηράκλειον» ήταν 24 ετών. Μιλώντας για το ναυάγιο τονίζει:

«Eκατοντάδες άνθρωποι χάθηκαν άδικα εκείνη τη μέρα. Πολύ περισσότεροι, απ’ όσοι δηλώθηκαν τότες στα επίσημα κιτάπια. Ντα μόνο οι γύφτοι που ήταν στο γκαράζ του πλοίου ξεπερνούσαν τους 150. Αλλά καλύτερα να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το καράβι έφευγε στις 8 το βράδυ. Εκείνη τη μέρα με το ίδιο καράβι, το «Ηράκλειον», ημερήσιο δρομολόγιο, πήγα στον Πλατανιά στο σπίτι μου, πλύθηκα, πήρα δυο αλλαξιές εσώρουχα, τότε φορούσαμε τα μακρά σώβρακα, τις φανέλες και πάω πάλι στο λιμάνι.

Έξω από το πλοίο ήταν ένας παπάς και του ’λεγε η κόρη του, ήταν δεν ήταν δέκα χρονών, ότι δεν μπαίνει στο καράβι. Με τα πολλά της αμπώχνει ο παπάς ένα παλαμίδι και του λέω εγώ: Γιάντα μωρέ χτυπάς την κοπελιά; Ποιος είσαι συ μωρέ; μου λέει. Ο Ζαχάρης ο Καλαϊτζάκης, ο παλιός λιμενάρχης, δεν ξέρω άνε ζει ακόμη, τον ρώτησε το ίδιο πράμα. Γιατί, του απαντά ο παπάς, δε θέλει να μπει μέσα στο καράβι. Και πού είναι το πρόβλημα; Να το «Φαιστός» είναι απέναντι. Πράγματι, ο παπάς πήρε την κόρη του και πήγε στο άλλο πλοίο, αγνοώντας ότι το κοριτσάκι τού είχε σώσει ουσιαστικά τη ζωή. Η κοπελιά φοβότανε γιατί το καράβι ήταν ολόμαυρο, μαύρη μπογιά βαμμένο και είχε μόνο μια άσπρη γραμμή. Ήταν πραγματικά σαν τάφος.

Μπαίνω στο καράβι, πάω να κάνω ένα μπάνιο με ζεστό νερό και μετά πάω πάνω με τους άλλους οδηγούς. Τότε ήμασταν αγαπημένοι, κάναμε παρέα. Μου λένε, Δημήτρη, θα φάμε; Θα φάμε ρε κοπέλια, απαντώ εγώ, που ήμουν ο βενιαμίν της παρέας των φορτηγατζήδων. Φάγαμε παϊδάκια, ήπιαμε ρετσίνες, τραγουδούσαμε ριζίτικα. Μια στιγμή ο Μανώλης ο Ανδρεαδάκης, Θεός σγχωρέστον, μου λέει: Πλατανιανέ, θα ’ρθεις να παίξουμε ζάρια; Εγώ στη μια τσέπη είχα δικά μου 15 χιλιάρικα, όταν εκείνη την εποχή παίρναμε 8.500 χιλιάδες μισθό. Μπερδεύτηκα, όμως, και βγάζω από την άλλη τσέπη 35 χιλιάρικα που ήταν για να πληρώσω ένα γραμμάτιο.

Οι οδηγοί έπαιζαν ζάρια στο πατάρι που ήταν κάτω από την τουριστική θέση και πάνω από το γκαράζ και από ’κει μπορούσαν να δουν την μπουκαπόρτα του καραβιού. Πάω στο “κουμάρι” και βλέπω ότι άλλοι καθόντουσαν πάνω σε τάκους, άλλοι πάνω σε τενεκέδες με λάδια και άλλοι πάνω σε κλούβες με πορτοκάλια. Λέω, τσούρα μου ένα χιλιάρικο· όχι, μου λένε, θα μπεις όπου σπάσει. Μπαίνω, και όση ώρα κουβεντιάζουμε την ιστορία του ναυαγίου, όχι πάνω από δέκα λεπτά, χάνω και τα 35 χιλιάρικα. Φεύγω, πάω να κοιμηθώ και πριν πέσω στο κρεβάτι, παίρνω να διαβάσω ένα “Ρομάντσο” της εποχής, που είχε απ’ όξω τον Ζαχαρία με τη χοντρή. Διαβάζω, διαβάζω, εγέλουνα και μου λέει ένας οδηγός: Έχασες 35 χιλιάρικα και γελάς βρε αναίσθητε; Τι να κάνω μωρέ του λέω; Το πρωί θα πάω με την όπισθεν στη Θεσσαλονίκη. Ξαφνικά πετώ το “Ρομάντσο” και γαέρνω με τα 15 χιλιάρικα τα δικά μου. Λέω όπου σπάσει, καθίζω κατά τύχη στον ίδιο τάκο και τους παίρνω 95 χιλιάρικα. Αυτό μου έσωσε τη ζωή. όσοι κοιμόντουσαν πνίγηκαν.

Ξέρεις τι είναι να κοιμάσαι και ξαφνικά να ξυπνήσεις και το σώμα σου να είναι οριζόντιο στο ταβάνι της καμπίνας, ενώ τελειώνει τ’ οξυγόνο; Λες, σκότωσέ με να τελειώνουμε. Θυμάμαι ότι οι αστυνομικοί ήταν αλυσοδεμένοι με τους κρατούμενους, όμως, δεν έλυσαν ούτε έναν, γιατί δεν πίστευαν ότι θα βουλιάξει το καράβι. Όσοι γλιτώσαμε ήταν γιατί το μυαλό μας δούλεψε.

Την ώρα που βάνω τα λεφτά μέσα σ’ ένα πορτοφόλι, ανοίγει η μία μπουκαπόρτα». Δεν άνοιξε όμως κανονικά αλλά έφυγε ολόκληρη κάτω στη θάλασσα. Με το που ανοίγει η πόρτα, φεύγουν στη θάλασσα όλοι οι γύφτοι (πάνω από 150) που ήταν στο γκαράζ κι εμείς απού μπορεί κι απάνω του.

Εκεί που παίζαμε τα ζάρια ήταν μια σκάλα κάθετη με έξι – επτά σκαλοπάτια. Την ανεβαίνω και βρίσκομαι στην τουριστική θέση. Πιάνομαι από κάπου και θωρώ -όπως ο πεινασμένος κοιτά ένα πιάτο φαΐ- ότι υπήρχαν δυο κολόνες μέχρι την αριστερή πόρτα απ’ όπου θα μπορούσα να ’βγαινα όξω. Φτάνω τη μια κολόνα, μετά μ’ ένα σάλτο γαντζώνομαι στην άλλη και πολεμώ να φτάσω την πόρτα. Όμως, η πόρτα δεν είχε κανονικό χερούλι, παρά είχε από μέσα ένα στρογγυλό σίδερο, οξυγονοκολλημένο. Βάζω την κεφαλή μου, τα πόδια μου, τα χέρια μου, τα σκώτια μου, ούλα μου και έσπρωχνα την πόρτα. Ανοίγει η πόρτα και την ώρα που πάω να βγω, μου πιάνει το χέρι και μου το μαγκώνει. Πιέζω και βγάζω το χέρι μου. Το καράβι κυκλικά είχε κάτι καγκελάκια….

Λέω, Γεωργακάκη ο Θεός να σου συγχωρέσει. Και βγάνω την πλάτη μου προς τον γιαλό, πιάνω το πάνω καγκελάκι και τα πόδια μου ακουμπούν στο κάτω καγκελάκι. Κάνω ένα, δύο, τρία και βουτώ στη θάλασσα. Την ώρα λοιπόν, που εγώ βρέθηκα πενήντα μέτρα μακριά, ακούγονταν εκρήξεις από το καράβι, ενώ άστραφτε ο ουρανός. Με προλαβαίνουν της σβίγας τα ρεύματα στα πόδια, ήμουν, όμως, τυχερός γιατί έκανα μια βουτιά και γλίτωσα. Χαμός. Άκουγα φωνές, βοήθεια μάνα μου πνίγομαι, έβλεπα ανθρώπους να χάνονται στα κύματα. Κολυμπώ, κολυμπώ, ξεφεύγω από τ’ απόνερα κι εκεί που κολυμπούσα, μετά από δυο ώρες ανταμώνουμε και ήμαστε τρεις. Μετά πέντε. Ποιος είσαι εσύ; Ο Δεληγιάννης, ο Μανοσουδάκης από την Αργυρούπολη, ο Κουριδάκης από τις Βουκολιές, ένα κοπέλι από τον Γαλατά, ένα άλλο από τα Σφακιά. Έχουμε μείνει επτά άτομα. Οι περισσότεροι πνίγηκαν, άλλους τους πήραν τα κύματα. Συνεχίζω να κολυμπώ μόνος μου, πια, αφού τα κύματα με παρασέρνουν και αρχίζει να ξημερώνει. Νιώθω στην πλάτη μου ένα βάρος και λέω, Παναγιά μου σκυλόψαρο, θα με φάει. Όμως ήταν άνθρωπος πεθαμένος. Τροζάθηκα και παθαίνω κράμπα στην αριστερή μου γάμπα. Συνεχίζω να κολυμπώ, άκουγα από πάνω μου αεροπλάνα, αλλά δεν μ’ έβλεπαν, αφού ήμουν κατάμαυρος από τις πίσσες.

Βασιλεύει ο ήλιος, εγώ μέσα στο νερό τόσες ώρες δε νιώθω σχεδόν καθόλου τα δεξιά μου άκρα και ξάφνου «ακούω» στην πλάτη μου ένα βάρος και γαέρνω και θωρώ, όσο μπορούσα να δω, ένα βαρέλι λάδι. Πιάνω το βαρέλι και αυτό με βοήθησε, αφού τα κύματα χτυπούσαν πάνω του. Μια δόση ακούω ένα δυνατό θόρυβο. Ήταν ένα φινλανδικό γκαζάδικο, το οποίο περνούσε 35 χιλιόμετρα μακριά από το σημείο που βούλιαξε το «Ηράκλειον». Με μάζεψαν στις 5.40 το απόγευμα και κατά τύχη ένας από τους ναυτικούς ήταν Έλληνας. Με ρώτησε πώς λέγομαι και εγώ, στη ζάλη μου απάνω, του είπα Μίμης Γεωργιδάκης».

«Την είδα να χάνει τις αισθήσεις της και να πνίγεται»

Ένας ακόμα από αυτούς που επέζησαν ήταν ο Σταύρος Λαγωνικάκης : «Ξεκινήσαμε με καθυστέρηση μισή γιατί περιμέναμε το φορτηγό να έρθει. Δεν το έδεσαν καλά. Είχαμε 8-9 μποφόρ. Το φορτηγό παλαντζάριζε από τη μια πόρτα στην άλλη. Δεν το είχαν δέσει.

Από τα μεσάνυχτα μέχρι περίπου τις 2 το πρωί άκουγα βαρέλια να χτυπούν στα αμπάρια λόγω του έντονου κυματισμού. Ήταν δυο τα μεσάνυχτα όταν στο καράβι μπήκαν κι άλλα νερά και δεν μπόρεσε να επανέλθει στην θέση του. Εγώ κοιμόμουν στο κρεβάτι όταν άκουσα τον συναγερμό. Άλλοι φώναζαν ονόματα, φώναζαν τους δικούς τους βέβαια, άλλος φώναζε βοήθεια. Όταν το καμπανάκι του κινδύνου ήχησε κάθισα στο κρεβάτι και δεν μπορούσα. Έγερνε πολύ και αμέσως λέω βουλιάζουμε. Δεν θα καταλάβαινα ότι το σκάφος βυθιζόταν αν δεν πήγαινα να σηκωθώ και να διαπιστώσω ότι όλα είχαν γυρίσει σχεδόν ανάποδα. Άνοιξα την πόρτα και βγήκα μέχρι τη σκάλα που ήταν εντελώς όρθια. Μέχρι να φτάσω στο σαλόνι περπατώντας κυριολεκτικά στα τέσσερα τα φώτα έσβησαν. Στο σαλόνι πριν, είχα συναντήσει 4-5 άτομα. Τον Φτενάκη τον χημικό, τον Βαρανάκη που πουλούσε φύλλο για κανταΐφι και άλλα 2-3 άτομα, δεν υπήρχε περίπτωση να τους βρουν γιατί το σαλόνι είχε γεμίσει νερά. Κατάφερα να πιαστώ από την πόρτα και να πεταχτώ έξω. Κρατώντας τα κάγκελα πήγα στο πίσω μέρος του καραβιού.

Για καλή μου τύχη όταν έπαιξα την βουτιά, δεν ήταν κάποιο ξύλο ούτε κάποιος στο σημείο για να τον χτυπήσω. Απομακρύνθηκα 10 -12-5 μέτρα, γυρίζω το κεφάλι μου πίσω και το βλέπω τελείως τουμπαρισμένο. Από εκεί άρχισε η περιπέτεια μέχρι που μας βγάλανε. Δεν είδα πολλούς γιατί ήμουν από τους τελευταίους που βγήκα.

Στο νερό με έσωσε ένα κασόνι που βρήκα και πιάστηκα. Δίπλα μου ήταν μια γυναίκα. Είχα παγώσει, δεν καταλάβαινε αν κρατάει το κασόνι ή όχι. Θυμάμαι ήταν αδυνατούλα. Με το ένα χέρι κρατούσα το κασόνι και με το άλλο την αγκάλιαζα για να μην την πάρει το κύμα. Κάποια στιγμή όμως την πήρε αλλά κατάφερα και την έπιασα και την έβαλα πάλι στο κασόνι. Την πήρε όμως ξανά. Ήμασταν εξαντλημένοι. Η γυναίκα πνιγόταν. Προσπάθησα να πάρω να το κασόνι και να την πλησιάσω, δεν μπόρεσα. Πρέπει να ήταν σε μια απόσταση 30-35 πόντων. Την είδα που έχασε τις αισθήσεις της και πνίγηκε. Σκεφτόμουν ότι σε λίγο θα πνιγώ κι εγώ. Μαζί μου ήταν και ο Κουκουνάκης και ο Βελώνης. Τον δεύτερο τον πήρε το κύμα».

«Βλέπαμε έναν-έναν αυτούς που κρατιούνταν να μην αντέχουν και να φεύγουν προς τον βυθό»

Ο Ηλίας Κουκουνάκης, θαλαμηπόλος στο «Ηράκλειον» θυμάται: «Το πλοίο έκανε δρομολόγια από τον Πειραιά στην Κρήτη. Τη μια μέρα πηγαίναμε Χανιά, την άλλη πηγαίναμε στο Ηράκλειο. Η κατάστασή του ήταν άθλια. Θυμάμαι πως λίγο καιρό πριν το ναυάγιο, είχε πάλι πρόβλημα στην μπουκαπόρτα. Είχα κατέβει στα Χανιά για να δω τις αδελφές μου. Έφυγα από το σπίτι τους το απόγευμα και πήγα στο πλοίο για να φύγουμε για Πειραιά. Είχε θάλασσα. Αργήσαμε να φύγουμε περίπου 20 λεπτά γιατί περιμέναμε να φτάσει ένα φορτηγό που μετέφερε πορτοκάλια.

Εκτός από θαλαμηπόλος δούλευα και στο μπαρ του πλοίου. Ο καιρός ήταν κακός, είχε πολλή θάλασσα. Θυμάμαι απέναντι από το μπαρ να βλέπω κάποιους φυλακισμένους, που τότε ταξίδευαν ακόμη δεμένοι με χειροπέδες σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Λίγο πριν τελειώσει η βάρδια μου, είχε έρθει ένας καπετάνιος, που είχε πια βγει στη σύνταξη και ταξίδευε για Πειραιά. Μας έδωσε μάλιστα και κάποια πακέτα τσιγάρα σε όσους δουλεύαμε εκεί.

Την ώρα που κοιμήθηκα έγιναν όλα. Ευτυχώς με ξύπνησαν οι συνάδελφοι που ήταν στην καμπίνα. Σηκώθηκα και αρχίσαμε να τρέχουμε. Μόλις βγήκα στον διάδρομο είδα πως επικρατούσε πανικός. Γυναίκες έτρεχαν με παιδιά στην αγκαλιά, φώναζαν όλοι, οι σειρήνες δεν λειτουργούσαν. Το απόλυτο χάος.

Βγαίνουμε στο κατάστρωμα και εκεί βλέπω έναν συγγενή μου που μου λέει να πάμε προς την πλώρη. Πιο δίπλα βλέπω τον συναταξιούχο καπετάνιο που είχα γνωρίσει νωρίτερα στο μπαρ να φωνάζει ‘Πέστε όλοι στη θάλασσα, το καράβι θα βουλιάξει, είμαι καπετάνιος και ξέρω’. Εγώ κοιτάζω αριστερά και σκέφτομαι ότι θα ήταν καλύτερο να πάω στην πρύμνη γιατί εκεί ήταν οι καμπίνες των λοστρόμων και των ναυτών και από πάνω βρισκόταν μια τέντα με σίδερα όπου καθόντουσαν και κάπνιζαν το καλοκαίρι. Σκέφτηκα πως αν ανέβω εκεί και δεν βουλιάξει το καράβι θα ερχόταν κάποιος να μας σώσει. Κρατώντας την κουπαστή κινούμαι προς την πρύμνη και βλέπω χειρολαβές στις τέντες. Τις πιάνω και ανεβαίνω. Βρίσκονταν εκεί δύο άτομα. Λίγα λεπτά μετά, ήρθε ένα κύμα και μας πήρε και τους τρεις πολύ μακριά, πετώντας μας στη θάλασσα. Ένιωθα να με πνίγουν τα νερά. Ξαφνικά βλέπω μπροστά μου μια γυναίκα. Την αρπάζω από τα ρούχα και την ακούω να μου λέει ‘μη φοβάσαι, κράτα με, είμαστε κι άλλοι’. Μαζί της, ήταν περίπου 20 άτομα που κρατιόντουσαν από το ξύλο ενός μπαούλου με σωσίβια, το οποίο γύρω του είχε μικρά σκοινάκια. Επειδή όλες αυτές οι χειρολαβές ήταν πιασμένες και δεν ήξερα να κολυμπάω, εμένα με ανέβασαν πάνω στο ξύλο. Όσο περνούσαν οι ώρες, βλέπαμε έναν-έναν αυτούς που κρατιόντουσαν να μην αντέχουν και να φεύγουν προς τον βυθό. Τα αεροπλάνα άρχισαν να πετάνε μόλις ξημέρωσε αλλά δεν μας έβλεπαν. Είχαμε απομακρυνθεί αρκετά από το ναυάγιο”.

Θυμάμαι τον Παναγιώτη, που τραγουδούσε για να ξεχαστούμε και τον Σταύρο που προσπαθούσε να πιάσουμε την κουβέντα για να αντέξουμε. Μόνο εμείς μείναμε. Ούτε η γυναίκα που με έσωσε άντεξε. Είχε πια περάσει το απόγευμα, όταν ένα από τα πλοία που είχαν σπεύσει στην περιοχή ψάχνοντας για επιζώντες, εντόπισαν τους τρεις ναυαγούς. Πέταξαν σχοινιά και με τράβηξαν στο κατάστρωμα. Θυμάμαι να τους λέω ‘Είναι κι άλλοι εδώ” και μετά λιποθύμησα. Μάζεψαν τους άλλους δύο που άντεξαν και βρήκαν μερικούς ακόμα σε κοντινά σημεία.

Εγώ από το δικαστήριο που ακολούθησε δεν πήρα ούτε μια δραχμή. Πήγαμε μετά από χρόνια στον Πειραιά στην Ακτή Τζελέπη. Και βρήκαμε τον ίδιο τον Τυπάλδο. Κοιτάζει μια λίστα τους λέμε τα ονόματά και μας είπε πως δεν υπάρχει το όνομά μας σε αυτούς που δικαιούνται αποζημίωση. “Έπρεπε να κάνετε δεύτερο δικαστήριο να ζητήσετε χρήματα” μας είπε. Τελικά, ούτε τον μισθό μου δεν μου έδωσε».

*Η κοπέλα που περιγράφουν ο Λαγωνικάκης και ο Κουκουνάκης είναι η 22χρονη φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλκηστις Αγοραστάκη.

«Το φορτηγό μου δεν ήταν δεμένο καθόλου»

Ο οδηγός του φορτηγού Μιχάλης Καστρίτσης, στην κατάθεση του θα πει ότι έφτασε αργοπορημένος στη Σούδα γιατί δεν είχε ολοκληρωθεί στην ώρα της η φόρτωση των πορτοκαλιών. Σε συνέντευξη του στην τηλεοπτική εκπομπή «Η Μηχανή του Χρόνου» θα αποκαλύψει: «Το αυτοκίνητο δεν ήταν δεμένο καθόλου. Μόνο δύο τάκους είχαν βάλει στα ελαστικά, τίποτα άλλο. Στις πόρτες του πλοίου δεν υπήρχε ασφάλεια, ούτε πεταλούδες που έλεγαν τότε. Είναι ψέματα, ένα απλό συρματόσχοινο κρατούσε την πόρτα, αυτό είναι όλο. Τα βαρέλια πηγαινοέρχονταν και χτυπούσαν πάνω στα αυτοκίνητα και τις καταπακτές. Την πόρτα του πλοίου όμως την άνοιξε το δικό μου φορτηγό. Η αριστερή μπουκαπόρτα δεν άνοιξε γιατί ήταν καλά κολλημένη. Αυτή που την κρατούσε ένα συρματόσχοινο έσπασε. Πέσαμε όλοι στη θάλασσα. Πάλευα δώδεκα ώρες και με μάζεψε το φινλανδικό πλοίο. Δεν αποζημιώθηκα. Ούτε που θυμάμαι πόσα έδωσα για να τραβήξω το φορτηγό από τη θάλασσα. Είχε φτάσει στη Σέριφο. Όταν έφτασα στο λιμάνι μου είπαν ότι θα το κρατήσουν για πραγματογνωμοσύνη. Θα στο δώσουμε αύριο μου είπαν, Τελικά το κράτησαν για δύο χρόνια».

*Το ναυάγιο του «Ηράκλειον» ακολούθησε ένα όργιο αναλγησίας και μεθοδεύσεων. Πολιτικές παρεμβάσεις και νομικά τερτίπια ώστε να μην αποδοθούν ευθύνες και να μην δοθούν αποζημιώσεις.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

AΡΚΤΙΚΗ

Ο πιο βόρειος από τους πέντε μεγάλους παράλληλους κύκλους της Γης εκτείνεται σε 20.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, που ισοδυναμεί περίπου με το 4% της επιφάνειας της Γης. Ο Αρκτικός Κύκλος (ή Βόρειος Πολικός Κύκλος) περνά από τη Βόρεια Αμερική, τη Γροιλανδία, τη Βόρεια Ασία, τη Σκανδιναβική χερσόνησο και τον Αρκτικό Ωκεανό.

Χώρες που βρίσκονται πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο

Συνολικά 8 χώρες έχουν εδάφη στον Αρκτικό Κύκλο:

• Νορβηγία
• Σουηδία
• Φινλανδία
• Ρωσία
• Ηνωμένες Πολιτείες (Αλάσκα)
• Καναδάς
• Δανία (Γροιλανδία)
• Ισλανδία

Χώρες στον Αρκτικό Κύκλο

 

 

 

 

 

 

---

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ BLACK FRIDAY ΚΑΙ Η ΜΑΝΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΘΙΣΜΕΝΩΝ

Και η Ελλάδα κινείται πλέον στους ρυθμούς της… Black Friday. Για ποιο λόγο η μέρα αυτή ονομάστηκε έτσι και πότε ξεκίνησε αυτό το «έθιμο του καταναλωτισμού»;

Το 2016 οι περισσότεροι Έλληνες άκουσαν για πρώτη φορά τον όρο «Black Friday». Για μια μέρα, την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου, τα καταστήματα κάνουν τις καλύτερες προσφορές τους με εντυπωσιακές εκπτώσεις. Από τότε και στη χώρα μας όλο και περισσότερα καταστήματα μπαίνουν στον χορό της «Μαύρης Παρασκευής» ωστόσο πόσοι άραγε γνωρίζουν πώς ξεκίνησε η «Black Friday» και γιατί ονομάστηκε έτσι;

Η γέννηση της «Μαύρης Παρασκευής»

Η «Black Friday» γεννήθηκε στις ΗΠΑ και αντιστοιχεί στην Παρασκευή αμέσως μετά την Πέμπτη που γιορτάζεται η Ημέρα των Ευχαριστιών, δηλαδή την τελευταία Πέμπτη κάθε Νοεμβρίου. Η πρώτη μέρα μετά την μεγάλη αργία των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ παράλληλα συμβολίζει άτυπα και την έναρξη της εορταστικής περιόδου με τα καταστήματα να κινούνται σε ρυθμούς Χριστουγέννων. Έτσι, αυτή η εορταστική περίοδος ξεκινά… θεαματικά με εντυπωσιακές προσφορές που μερικές φορές φτάνουν τις τιμές κόστους των προϊόντων.

Όμως η «Black Friday»  δεν σήμαινε πάντα κάτι καλό. Μάλιστα, δεν ήταν καν συνδεδεμένη εξ αρχής με τις μεγάλες προσφορές των καταστημάτων. Η πρώτη φορά που καταγράφεται η χρήση του όρου είναι στις 24 Σεπτεμβρίου 1869, η οποία θεωρείται και μία από τις χειρότερες μέρες στην ιστορία του αμερικανικού χρηματιστηρίου. Νωρίτερα, οι χρηματιστές Τζέι Γκουλντ και Τζέιμς Φισκ είχαν επιχειρήσει να ελέγξουν την αγορά χρυσού αποκτώντας όλα τα αποθέματα. Ωστόσο, όταν η κυβέρνηση του Οδυσσέα Γκραντ έμαθε αυτά που σχεδίαζαν οι δύο, απελευθέρωσε την αγορά χρυσού με αποτέλεσμα να ακολουθήσει πανικός στη Wall Street και να σημειωθεί κατακόρυφη πτώση στην τιμή του.

Δύο θεωρίες και μια… μπόνους

Οι… πατέρες του όρου «Black Friday» για την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών φαίνεται ότι είναι οι αστυνομικοί! Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για την ημέρα αυτή για πρώτη φορά την δεκαετία του ’50 σε αναφορές της αστυνομίας στην Φιλαδέλφεια αλλά και στο Ρότσεστερ στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών χιλιάδες άνθρωποι συνέρρεαν στις πόλεις για την έναρξη της εορταστικής περιόδου προκαλώντας «χάος» και απίστευτη κίνηση στους δρόμους με τους αστυνομικούς να δουλεύουν υπερωρίες για να μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση.

Τουλάχιστον στην πολιτεία της Φιλαδέλφεια, η Black Friday ήταν πλέον συνώνυμο της Παρασκευής των Ευχαριστιών, ωστόσο η αρνητική της σημασία δεν άρεσε στους εμπόρους καθώς έστελνε το «λάθος μήνυμα» στους καταναλωτές τους. Έτσι, προσπάθησαν να εισάγουν τον όρο «Μεγάλη Παρασκευή» (Big Friday) κάτι που όμως τελικά δεν πέτυχε.

Για πρώτη φορά ο όρος «Black Friday» εμφανίζεται και… στο χαρτί σε μια διαφήμιση στο περιοδικό  «The American Philatelist» το 1966. Φτάνοντας στη δεκαετία του 1980, η αγοραστική κίνηση την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών συνεχώς αυξανόταν και όλο και περισσότεροι έμποροι και καταναλωτές άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο Black Friday για να δηλώσουν την μέρα αυτή.

Ωστόσο, για ακόμα μια φορά μια μερίδα εμπόρων δεν ήταν ικανοποιημένη με την αρνητική προέλευση του όρου και πρότειναν μια… διαφορετική εξήγηση για τη γέννησή του. Σύμφωνα με αυτή, οι καταστηματάρχες συνήθιζαν παλιότερα να σημειώνουν με κόκκινο μελάνι τις ημέρες που οι πωλήσεις τους δεν πήγαιναν καλά και με μαύρο μελάνι τις ημέρες που είχαν μεγάλο κέρδος. Ενώ οι περισσότερες μέρες του χρόνου ήταν σημειωμένες με κόκκινο μελάνι, από την Παρασκευή των Ευχαριστιών άρχισαν να έχουν έσοδα και να σημειώνουν τις μέρες αυτές με μαύρο μελάνι. Έτσι, πολλά καταστήματα κατά τη διάρκεια της χρονιάς ήταν «στα κόκκινα», δηλαδή είχαν ζημίες, ενώ την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών «έμπαιναν στα μαύρα».

Τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ωστόσο την εμφάνισή της από… το πουθενά ακόμα μια θεωρία. Σύμφωνα με αυτή, η Black Friday ξεκίνησε στις ΗΠΑ στα 1800 όταν την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών, οι έμποροι σκλάβων έκαναν… εκπτώσεις επειδή λόγω της εποχής του χρόνου δεν υπήρχε ανάγκη για το άμεσο μάζεμα των καλλιεργειών! Φυσικά, δεν υπάρχουν πουθενά αναφορές για μια τέτοια πρακτική… εκπτώσεων στα σκλαβοπάζαρα, ωστόσο αυτή η τραβηγμένη από τα μαλλιά θεωρία συνεχίζει να εμφανίζεται στο διαδίκτυο στο πλάι πολλών ακόμα θεωριών συνωμοσίας.

Η φρενίτιδα της Black Friday

Η αυξημένη κίνηση στα καταστήματα των ΗΠΑ την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών ήταν ένα φαινόμενο πολύ παλιότερο από την εποχή που οι αστυνομικοί της Φιλαδέλφεια το ονόμασαν «Black Friday».

Το μεγάλο πολυκατάστημα Macy ήδη από το 1924 είχε διαφημίσει στην παρέλαση της Ημέρας των Ευχαριστιών τις χριστουγεννιάτικες αγορές που μπορούσε να κάνει κάποιος εκεί την επόμενη ημέρα. Μάλιστα, ακόμα και την περίοδο της Μεγάλης ύφεσης του ’30 τις μέρες αυτές αυξανόταν και πάλι η κίνηση στην αγορά.

Πολλές εταιρείες και τα σχολεία δεν λειτουργούν την Παρασκευή αυτή, ώστε να δημιουργηθεί ένα τετραήμερο αργίας, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι άνθρωποι να έχουν την δυνατότητα να κάνουν την βόλτα τους στα μαγαζιά την Παρασκευή.

Αν και την μέρα αυτή οι αγορές ήταν πάντα αυξημένες, η πραγματική «παράνοια» ακόμα και στις ΗΠΑ έχει ηλικία περίπου μια δεκαετία. Με τα μεγάλα πολυκαταστήματα να αυξάνουν ακόμα περισσότερο τις προσφορές τους, στο «παιχνίδι» μπήκαν και οι κολοσσοί του διαδικτύου, όπως το Amazon, προκαλώντας την απόλυτη αγοραστική φρενίτιδα.

Στις ΗΠΑ τα καταστήματα την Black Friday ανοίγουν πιο νωρίς για να εξυπηρετήσουν το πλήθος κόσμου, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι «κατασκηνώνουν» από τα ξημερώματα έξω από τα καταστήματα για να προλάβουν την καλύτερη προσφορά. Από το 2005 η Black Friday είναι κι επίσημα η μέρα τους έτους με τον μεγαλύτερο τζίρο για τα καταστήματα. Το 2014, ο τζίρος έπεσε για πρώτη φορά από την ύφεση του 2008 καθώς  ξοδεύτηκαν 50,9 δισ. δολάρια εκείνο το τετραήμερο, 11% λιγότερα από το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι αγοράστηκαν λιγότερα προϊόντα καθώς αυτό συνέπεσε με το γεγονός ότι πλέον τα καταστήματα επεκτείνουν την περίοδο των προσφορών τους έως και μια εβδομάδα πριν. Tο 2017, στις ΗΠΑ ξοδεύτηκαν 58,3 δις. δολάρια για αγορές την Black Friday.

Τα θύματα της Black Friday

Μέσα στην «τρέλα» των αγορών δεν είναι σπάνιες οι φορές που η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο.

Το 2008 καταγράφηκε επισήμως ο πρώτος θάνατος εξαιτίας της Black Friday. Πλήθος κόσμος που περίμενε έξω από ένα κατάστημα στη Νέα Υόρκη ποδοπάτησε μέχρι θανάτου έναν 34χρονο υπάλληλο που προσπάθησε να ανοίξει τις πόρτες του καταστήματος. Μάλιστα, το πλήθος δεν σταματούσε να περνά από πάνω του προσπαθώντας να προλάβει τις προσφορές ακόμα και όταν οι υπόλοιποι υπάλληλοι προσπαθούσαν να τους σταματήσουν.

Το 2010 στο Μάντισον του Ουισκόνσιν μια γυναίκα παρέκαμψε την ουρά και όταν οι υπόλοιποι αντέδρασαν τους απείλησε με όπλο. Το 2011 μια άλλη γυναίκα ψέκασε με σπρέι πιπεριού περίπου 20 άτομα για να περάσει μπροστά στην ουρά έξω από ένα κατάστημα στην Καλιφόρνια. Παράλληλα, ένας 61χρονος άντρας κατέρρευσε μέσα σε ένα μαγαζί και όχι μόνο δεν του έδωσε κανένας σημασία, αλλά ποδοπατήθηκε. Πέθανε λίγες ώρες μετά.

Αρκετά ακόμα επεισόδια έχουν σημειωθεί κατά την διάρκεια αυτής της ημέρας που έχουν καταλήξει σε απλούς τραυματισμούς και κάθε χρόνο η αστυνομία είναι σε επιφυλακή για να αντιμετωπίσει φαινόμενα όπως αυτά.

Η ελληνική Black Friday

Η «Μαύρη Παρασκευή» ήρθε στην Ελλάδα το 2016. Υιοθετήθηκε αρχικά «δειλά» από ορισμένες μόνο επιχειρήσεις και μέσα σε τέσσερα χρόνια όλο και περισσότερες μπαίνουν στο χορό των εκπτώσεων.

Σύμφωνα με έρευνα του Black-Friday.Global, οι Έλληνες φαίνεται να ξοδεύουν την ημέρα αυτή κατά μέσο όρο 206 ευρώ, αγοράζοντας κυρίως ρούχα, ηλεκτρονικά είδη και παπούτσια. Οι Έλληνες καταναλωτές ξοδεύουν λιγότερα από τους Αμερικανούς (515 δολάρια), αλλά περισσότερα από τους Ιταλούς και τους Τούρκους (216 δολάρια και 97 δολάρια αντίστοιχα). Σύμφωνα με τα στοιχεία το 2018 στην Ελλάδα σημειώθηκε αύξηση 1.141% στις πωλήσεις τη Μαύρη Παρασκευή σε σύγκριση με μια συνηθισμένη ημέρα.

Παράλληλα, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου υιοθετούν το αμερικάνικο αυτό «έθιμο». Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 η Black Friday έχει επεκταθεί πλέον σε όλον τον κόσμο. Από το Μεξικό και την Κολομβία, μέχρι τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης αλλά και την Ινδία, την Νότια Αφρική και τα Αραβικά Εμιράτα, η μια χώρα μετά την άλλη «γιορτάζουν» την Black Friday με ένα όργιο προσφορών και καταναλωτισμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στον «αντίποδα» τα τελευταία χρόνια την ίδια μέρα με την Black Friday έχει ξεκινήσει να… γιορτάζεται και η «Buy Nothing Day» (Η Μέρα του Δεν Αγοράζω Τίποτα) ως ένας τρόπος αντίδρασης απέναντι στον αχαλίνωτο καταναλωτισμό που επικρατεί τη μέρα αυτή.

---

 

Τι ” Βλέπει” πραγματικά  ένας Τυφλός;

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΒΛΑΧΟΙ

Η ιστορική έρευνα δεν έχει καταλήξει σε ένα γενικώς αποδεκτό συμπέρασμα για την πρόλευση της λέξης και η έλλειψη ομοφωνίας σχετίζεται ως ένα βαθμό με τις διαφορετικές απόψεις που υπάρχουν για την καταγωγή των Βλάχων. Η ονομασία Βλάχος είναι ασαφής με γενικό κανόνα να σημαίνει τον λατινόφωνο. Οι κυριότερες απόψεις που αναπτύχθηκαν όσον αφορά την ετυμολογία του όρου είναι:

 

 

Από την Πρωτο-γερμανική λέξη, κέλτικης ρίζας, “Walha” αργότερα “walch” ή “welsch“, με την οποία οι αρχαίοι γερμανοί προσδιόριζαν τους Ρωμαίους και γενικότερα τους λαούς που είχαν ενσωματωθεί πολιτειακά και πολιτισμικά στον ρωμαϊκό κόσμο, που επίσης σημαίνει ξένο, μη Γερμανό αλλά λατινόφωνο και αφορά όλους τους λατινοποιημένους αυτόχθονες πληθυσμούς (συνήθως οι Κέλτες) της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όπως φαίνεται και από τις ονομασίες των περιοχών όπως Wallonie στο Βέλγιο, Cornwall και Wales στη Βρετανία, Wallis στην Ελβετία, Wallachia στη Ρουμανία. Στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τους περισσότερους λαούς οι οποίοι είχαν γείτονες λατινόφωνους πληθυσμούς, κι έτσι προκύπτει και η αντίστοιχη ετυμολογία από την παλαιοσλαβική λέξη vlah που σημαίνει ξένος, αλλοεθνής, μη Σέρβος αλλά λατινόφωνος.Ο δανεισμός της από τους μεσαιωνικούς Σλάβους επιφέρει την φωνητική της μετατροπή σε Vlah. Υπό αυτή την μορφή μετεξελίσσεται σε όρο που προσδιορίζει πληθυσμούς της νοτιανατολικής Ευρώπης που ομιλούν διάφορες μορφές της βαλκανο-ρωμανικής γλώσσας δηλαδή των νεολατινικών διαλέκτων του Βαλκανικού χώρου.

 

το Μέτσοβο from air mag team on Vimeo.

 

Από τον αιγυπτιακό όρο “φελάχ”(=αγρότης), αυτός που ασχολείται με γεωργικές εργασίες. Συγκεκριμένα οι λόγω λιμού καταφυγόντες στην Αίγυπτο Εβραίοι άποικοι αυτοαποκαλούμενοι γεωργοί (σημητιστί φαλάχ) επειδή καλλιεργούσαν τα χωράφια που βρίσκονταν κοντά στα σύνορα που τους είχαν παραχωρηθεί από τις Αιγυπτιακές αρχές. Οι διάδοχοι Πτολεμαίοι τους αποκαλούσαν επισήμως γεωργούς, λαικώς όμως φαλάχ με την προσθήκη της ελληνικής κατάληξης -ος μεταβάλλοντας το αρχικό δασύ φ στο αντίστοιχο του μέσου β και το διαμόρφωσαν σε βαλάχος. Τον τύπο Βαλάχος διατήρησαν οι Ρωμαίοι όρος που εισάγουν στη διοίκηση του Ρωμαϊκού κράτους ως Vlachus και μεταρρυθμίζεται τότε και ο θεσμός του αποικισμού των ακτημόνων Ρωμαίων στις χώρες που καταλάμβαναν οι Ρωμαίοι.
Είναι εξέλιξη της λέξης Βληχή (δωρικά βλαχά) που σημαίνει βέλασμα.
Προέρχεται από την λέξη Volcae, κέλτικη φυλή η οποία συνόρευε με τα γερμανικά φύλα και με αυτό το όνομα οι Γερμανοί αποκαλούσαν οποιονδήποτε λατινόφωνο
Από την συνένωση των λέξεων valles (=κοιλάδα) και aqua (=νερό), δείγμα της ενασχόλησης των βλάχων με την κτηνοτροφία και την φροντίδα των ζώων.
Από το λατινικό villicus που ήταν για τους Ρωμαίους ο αγρότης.

Ρήγας Φερραίος, Γιωργάκης Ολύμπιος,Νικόλαος Στουρνάρης, Γεώργιος Αρσάκης, Μιχαήλ και Γεώργιος Τοσίτσας, Γεώργιος Σίνας.Γεώργιος Αβέρωβ,Ευάγγελος Αβέρωφ,Ιωάννης Κωλεττης,υπουργοί  και αμέτρητοι βουλευτές ,Απόστολος Καλδάρας, Κώστας Βίρβος, Μπάμπης Μπακάλης, και Μητροπάνος μερικοί από τους Βλαχόφωνους έλληνες

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΒΑΤΙΚΑΝΟ : ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΦΑΜΙΛΙΑ

Ποιά είναι τα σκοτεινά μυστικά του Βατικανού που η Καθολική Εκκλησία δεν θα ήθελε να γνωρίζουμε γιατί θα μας σοκάρουν;

Δύναμη, επιρροή, εξουσία, πλούτος. Το Βατικανό, που είναι η έδρα της καθολικής πίστης και εκκλησίας διαθέτει τα πάντα και κινεί τα νήματα με το δικό του σκοτεινό πολλές φορές τρόπο. Γιατί είναι ταυτόχρονα το σημαντικότερο και αγιότερο σημείο της καθολικής εκκλησίας και ένα τεράστιο πολιτιστικό κέντρο αλλά ταυτόχρονα και ένα μέρος γεμάτο σκοτεινά μυστικά που πηγαίνουν πίσω και μέχρι το μεσαίωνα. Το μενού τα έχει όλα.

Σκάνδαλα, κρυφές τελετές, και ζητήματα που ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Σε αυτό crypt λοιπόν, που είναι το δεύτερο σχετικό επεισόδιο, θα δούμε μερικά ακόμα σκοτεινά μυστικά που το βατικανό θα ήθελε να μην ξέρουμε!Ποιά είναι τα σκοτεινά μυστικά του Βατικανού που η Καθολική Εκκλησία δεν θα ήθελε να γνωρίζουμε γιατί θα μας σοκάρουν;

Τα σκοτεινά μυστικά του Βατικανού

1. Oι 160.000 εξορκισμοί

Γνωρίζατε πως κάθε χρόνο πάνω από 200 καθολικοί ιερείς από ολόκληρο τον πλανήτη επισκέπτονται το Βατικανό για τα ετήσια συνέδρια εξορκισμού; Η καθολική εκκλησία δεν έχει εγκαταλείψει την πρακτική του εξορκισμού, έστω και αν η νευροεπιστήμη έχει αναπτυχθεί ιδιαιτερα στις μέρες μας και θα μπορούσε να εξηγήσει πολλά τέτοια φαινόμενα.

Λέγεται μάλιστα πως ο Επικεφαλής εξορκιστής του Βατικανού Γκαμπριέλε Άμορτ που δεν βρίσκεται πια στη ζωή, είχε  πραγματοποιήσει  πραγματοποιήσει περίπου 160.000 εξορκισμούς. Υπήρξαν στο παρελθόν ακόμη και Πάπες που συμμετείχαν σε τελετές εξορκισμών σε μία προσπάθεια να βοηθήσουν ανθρώπους που νόμιζαν πως είχαν καταληφθεί από δαίμονες.

2. Κέρδη από το Ολοκαύτωμα

Στο πρώτο επεισόδιο είχαμε αναφέρει πως το Βατικανό είχε βοηθήσει στην διαφυγή χιλιάδων ναζί από την Ευρώπη. Όμως φαίνεται πως βοήθησαν στην λαθραία μετακίνηση αντικειμένων τέχνης και άλλων αντικειμένων.

Αμερικανοί δημοσιογράφοι αποκάλυψαν πως ο Bernandino Nogara, ο οικονομικός σύμβουλος του Βατικανού φαίνεται πως ήταν κατάσκοπος των Ναζί, και θεωρείται πως με δική του σκευωρία επέτρεψε στο βατικανό να επενδύσει χρήματα σε ιταλικές ασφαλιστικές εταιρείες που διατηρούσαν τις περιουσίες ανθρώπων που είχαν χάσει τη ζωή τους στο Ολοκαύτωμα. Από τη στιγμή που το βατικανό έκανε επενδυτική κίνηση δεν χρειάστηκε να επιστρέψει τα χρήματα αυτά ποτέ.

3. Vatileaks : Τα σκάνδαλα

Το 2010 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο “His Holiness” που βασίστηκε σε μυστικά έγγραφα του Πάπα Βενέδικτου που είχαν διαρρεύσει. Αυτά τα έγγραφα διέρρευσαν από τον μπάτλερ του Πάπα στον συγγραφέα Gianluigi Nuzzi.

Έπειτα από τη διαρροή πραγματοποιήθηκε μία εσωτερική έρευνα στο Βατικανό που αποκάλυψε πως υπήρξαν εκβιασμοί σε γκέι επισκόπους που είχαν σπάσει τον όρκο τους. Μέσα σε αυτό το βιβλίο αποκαλύπτεται επίσης το γεγονός πως το Βατικανό αποτελεί πυρήνα για σκοτεινές πολιτικές σκοπιμότητες και τεράστια εξαπάτηση.

 

Το 2013 μάλιστα ο Πάπας αναγκάστηκε να παραιτηθεί από το αξίωμά του εξαιτίας αυτού του σκανδάλου. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ πως πρόσφατα υπήρξαν και αποκαλύψεις για εκμετάλλευση παιδιών από επισκόπους και ιερείς του Βατικανού, κάτι που αποτελεί ακόμη μεγαλύτερο σκάνδαλο.

4. Το μυστικό της Φατιμά

Το αμφιλεγόμενο τρίτο μυστικό της φατιμά λέγεται πως είναι ένα μυστικό έγγραφο που βρίσκεται στην βιβλιοθήκη του βατικανού. Σύμφωνα με αυτό το 1917 τρία παιδιά από την Πορτογαλία δέχθηκαν κάποιες προφητείες που καταγράφηκαν στο έγγραφο.

Το Βατικανό το απέκρυψε γιατί υποτίθεται πως το αποκαλούμενο μυστικό της φατιμά αποκαλύπτει μέσα από την προφητεία και τα παιδιά ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα και μία τεράστια φυσική καταστροφή. Το έγγραφο διέρρευσε το 2000 και από τότε αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σχετικά με το Βατικανό και τα μυστικά που κρύβει.

5. Η πτωματική δίκη

Το 897 μ.χ η Καθολική εκκλησία δίκασε ένα άντρα που δεν βρισκόταν στη ζωή. Η πτωματική δίκη ή σύνοδος όπως είναι ευρύτερα γνωστή αφορά την  μεταθανάτια εκκλησιαστική δίκη του Πάπα Φορμόζου, που διεξήχθη στην Βασιλική του Αγίου Ιωάννη Λατερανού στη Ρώμη. Ο Φορμόζος είχε κατηγορηθεί πως σφετερίστηκε  τον παπισμό  παρότι ήταν νεκρός για 7 μήνες ώσπου να κατηγορηθεί.

Έτσι πραγματοποιήθηκε εκταφή, έντυσαν το άψυχο κορμί με εκκλησιαστικά άμφια και το μετέφεραν στο Παπικό δικαστήριο ώστε να κριθεί. Μάλιστα ένας διάκονος είχε την υποχρέωση να μιλήσει εκ μέρους του νεκρού Πάπα που κρίθηκε ένοχος. Τότε του αφαίρεσαν κάθε ένδυμα και τον έντυσαν με κουρέλια, ενώ του έκοψαν τα τρία δάχτυλα του χεριού. πριν ρίξουν το κορμί του στον ποταμό Τίβερη, εκεί όπου οι Αρχαίοι Ρωμαίοι πετούσαν τα άψυχα κορμιά των εγκληματιών για αιώνες.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΟΡΛΑΝΤΙ

Η Εμμανουέλα Ορλάντι εξαφανίστηκε στις 22 Ιουνίου 1983 στο Βατικανό, στη Ρώμη, μια μέρα που πήγαινε για πολλοστή φορά στο μάθημα μουσικής, στο Ωδείο. Μόνο που η 15χρονη τότε, Εμμανουέλα, δεν επέστρεψε ποτέ.

Η Εμμανουέλα ήταν κόρη υψηλόβαθμου στελέχους του Βατικανού και ζούσε με την οικογένειά της μέσα στο Βατικανό. Εκείνη την ημέρα, της 22ης Ιουνίου, πήρε το λεωφορείο για να πάει στο Ωδείο, το το οποίο βρισκόταν δίπλα στην εκκλησία του Sant’Apollinare. Δεν γύρισε, όμως, ποτέ και τα ίχνη της έχουν χαθεί εκ τότε, χωρίς κανένας να γνωρίζει τι συνέβη στο άτυχο κορίτσι.

ASSOCIATED PRESS

---

 

ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ

Yπάρχουν πιθανώς πολλά πράγματα που δεν γνωρίζετε για τον υπέροχο πλανήτη στον οποίο ζούμε.

1) Η Αλάσκα είναι η δυτικότερη και ανατολικότερη πολιτεία στις ΗΠΑ

Η Αλάσκα εκτείνεται τόσο μακριά από τη δύση που καταλήγει στο ανατολικό ημισφαίριο. Στην πραγματικότητα, το νησί Semisopochnoi, μέρος των Αλεούτιων νήσων της Αλάσκας, είναι πρακτικά το ανατολικότερο σημείο σε όλη τη Βόρεια Αμερική.

2) Υπάρχει* ένα νησί μέσα σε μια λίμνη πάνω σε ένα νησί μέσα σε μια λίμνη πάνω σε ένα νησί

Στις Φιλιππίνες, *μέχρι τις αρχές του 2020 θα βρίσκατε το Vulcan Point, ένα νησί στη λίμνη Main Crater.

Η λίμνη Main Crater βρίσκεται σε ένα ηφαιστειακό νησί, το οποίο με την σειρά του το βρίσκουμε στην λίμνη Taal.

Η λίμνη Taal βρίσκεται στο νησί Luzon.

Κι έτσι έχετε ένα νησί μέσα σε μια λίμνη σε ένα νησί μέσα σε μια λίμνη σε ένα νησί.

3) Το όρος Mauna Kea είναι υψηλότερο από το Έβερεστ

Το όρος Έβερεστ μπορεί να είναι το ψηλότερο βουνό πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, αλλά όταν πρόκειται για το ψηλότερο βουνό στη γη, την πρωτιά την κατέχει το όρος Mauna Kea.

Πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, το Mauna Kea έχει ύψος μόλις 4,207 μέτρα. Αλλά όταν μετρήσουμε το βουνό από τη βάση του στον πυθμένα του Ειρηνικού, το ύψος του φτάνει τα 10,000 μέτρα – πάνω από 1000 μέτρα ψηλότερα από το Έβερεστ.

4) Το Έβερεστ δεν είναι τόσο κοντά στη Σελήνη όσο το όρος Chimborazo

Όχι μόνο δεν είναι το ψηλότερο βουνό στον κόσμο, αλλά δεν είναι και το πλησιέστερο στο διάστημα, παρόλο που έχει το υψηλότερο υψόμετρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτή η διάκριση πηγαίνει, αντίθετα, στο όρος του Ισημερινού (Εκουαδόρ), Τσιμποράσο.

Η γη δεν είναι στην πραγματικότητα στρογγυλή, αλλά οβάλ, με μια διόγκωση στη μέση.

Αν και το όρος του Ισημερινού έχει ύψος μόλις 6,263 μέτρα, η θέση του κοντά στον ισημερινό το ωθεί πιο κοντά στα αστέρια απ’ ότι το βορειότερο Έβερεστ των 8,848.86 μέτρων.

5) Η Ισλανδία μεγαλώνει κατά 5 εκατοστά το χρόνο

Η Ισλανδία, βρίσκεται πάνω στις τεκτονικές πλάκες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης, οι οποίες κάθε χρόνο απομακρύνονται κατά 5 εκατοστά. Δείτε εδώ τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών σε ένα βίντεο 40 δευτερολέπτων.

6) Ο Ειρηνικός Ωκεανός συρρικνώνεται

Χρόνο με το χρόνο η Βόρεια Αμερική και η Νότια Αμερική κινούνται πιο δυτικά, με αποτέλεσμα ο Ειρηνικός Ωκεανός να συρρικνώνεται. Έτσι η Ασία και η Βόρεια Αμερική έρχονται πιο κοντά αφού ο Ειρηνικός μειώνεται κατά δύο έως τρία εκατοστά περίπου κάθε χρόνο.

7) Η Ρωσία εκτείνεται σε 11 διαφορετικές ζώνες ώρας

Η Ρωσία έχει 11 ζώνες ώρας (σε σύνολο 24). Έτσι, όταν ένας Ρώσος από τη μία πλευρά της χώρας ξυπνά στις 7 π.μ., ένας άλλος από την άλλη πλευρά μπορεί να ετοιμάζεται για βραδινό του δείπνο.

Η Γαλλία απ’ την άλλη έχει περισσότερες ζώνες ώρας – 12 – από τη Ρωσία ή και από οποιοδήποτε άλλο μέρος στον κόσμο, λόγω των υπερπόντιων περιοχών της.

8) Το Λος Άντζελες είναι ανατολικά του Ρίνο της Νεβάδα

Σίγουρα, η Καλιφόρνια βρίσκεται δυτικά της Νεβάδα, αλλά ελέγξτε προσεκτικά τον χάρτη και θα δείτε ότι η πόλη των αγγέλων είναι στην πραγματικότητα 138 χιλιόμετρα ανατολικά του Ρίνο.

9) Η Πόλη του Μεξικού βυθίζεται κατά 1 μέτρο το χρόνο

Οι Αζτέκοι δημιούργησαν ένα τεχνητό νησί πάνω στην λίμνη Texcoco για να χτίσουν την πόλη και οι Ισπανοί με τη σειρά τους συνέχισαν την οικοδόμηση πάνω στα ερείπια το 1521. Επειδή η πλειονότητα των ντόπιων βασίζεται στο νερό που εξάγεται από τον υδροφορέα κάτω από την πόλη, η στάθμη έχει μειωθεί συνολικά 10 μέτρα τα τελευταία 60 χρόνια!

10) Ανακαλύφθηκαν νέα νησιά στις Φιλιππίνες

Το Αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων αποτελείται πλέον από 7.641 νησιά – αρκετές εκατοντάδες περισσότερα από τα 7.107 νησιά που οι επιστήμονες πίστευαν αρχικώς ότι η χώρα περιείχε.

Με την ευκαιρία να αναφερθεί ότι τα νησιά έχουν ονομαστεί έτσι προς τιμήν του βασιλιά Φίλιππου του 2ου της Ισπανίας, και το μεγαλύτερο νησί της χώρας είναι το Luzon, με έκταση 109,965 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

11) Η Ρωσία και η Κίνα συνορεύουν με 14 χώρες η καθεμία

Η Ρωσία (συμπεριλαμβανομένης της περιοχής του Καλίνινγκραντ) συνορεύει με το Αζερμπαϊτζάν, τη Λευκορωσία, την Κίνα, την Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Γεωργία, το Καζακστάν, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Μογγολία, τη Βόρεια Κορέα, τη Νορβηγία, την Πολωνία και την Ουκρανία.

Η Κίνα συνορεύει με το Αφγανιστάν, το Μπουτάν, την Ινδία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Λάος, τη Μιανμάρ, τη Μογγολία, το Νεπάλ, τη Βόρεια Κορέα, το Πακιστάν, τη Ρωσία, το Τατζικιστάν και το Βιετνάμ.

12) Τρεις χώρες στον κόσμο είναι αποκλεισμένες από μια άλλη χώρα

Το Λεσότο, το Σαν Μαρίνο και η Πόλη του Βατικανού είναι οι μόνες τρεις χώρες που είναι εντελώς αποκλεισμένες από άλλη χώρα. Το Λεσότο βρίσκεται εξ ολοκλήρου στη Νότια Αφρική, ενώ ο Άγιος Μαρίνος και η Πόλη του Βατικανού βρίσκονται και οι δύο στην Ιταλία.

13) Η Θάλασσα των Σαργασσών δεν έχει ακτές

Η μόνη θάλασσα στον κόσμο χωρίς ακτές, η θάλασσα του Σαργασσών βρίσκεται στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Περιβάλλεται από τέσσερα ωκεάνια ρεύματα και ονομάστηκε έτσι από τα πλωτά φύκια που την καλύπτουν, τα φύκια Sargassum.

14) Το εθνικό πάρκο Yellowstone φιλοξενεί ένα υπερηφαίστειο

Κάτω από το Εθνικό Πάρκο Yellowstone βρίσκεται ένα ενεργό υπερηφαίστειο – μια διάκριση που απονέμεται σε ηφαίστεια που έχουν απελευθερώσει περισσότερα από 240 κυβικά μίλια υλικού (λίγο περισσότερο από το διπλάσιο του όγκου της λίμνης Erie, σύμφωνα με το National Geographic) κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης.

Το ηφαίστειο Yellowstone έχει βιώσει τρεις πολύ μεγάλες εκρήξεις, δύο εκ των οποίων χαρακτηρίζονται ως «υπέρ» – αν και ευτυχώς για τους λάτρεις του πάρκου, η πιο πρόσφατη ήταν πριν από 640.000 χρόνια.

15) Το Σουδάν έχει περισσότερες αρχαίες πυραμίδες από την Αίγυπτο

Οι Πυραμίδες της Αιγύπτου της Γκίζας θεωρούνται ένα από τα θαύματα του αρχαίου κόσμου, αλλά γνωρίζατε ότι το Σουδάν έχει σχεδόν διπλάσιο αριθμό πυραμίδων; Στο Σουδάν θα βρείτε λοιπόν 255 πυραμίδες, χτισμένες από τα αρχαία κουσιτικά βασίλεια της Νουβίας, και είναι αρκετά περισσότερες από τις 138 της Αιγύπτου.

16) Η Μεσο-Ατλαντική υφαλορράχη είναι η μεγαλύτερη οροσειρά της Γης

Η Μεσο-Ατλαντική υφαλορράχη, ή (ευρύτερα λεγόμενη Μεσο-Ατλαντική Ράχη) είναι μια οροσειρά καταμεσής της λεκάνης του Ατλαντικού ωκεανού όπως υποδηλώνει και το όνομά της και εκτείνεται σε όλο το μήκος του από Βορρά μέχρι Νότου. Πρόκειται για επιμήκη ζώνη τεκτονικού ρήγματος, συνολικού μήκους 40.000 χλμ. αποτελούμενη από όρη, ηφαίστεια και οροπέδια. Ουσιαστικά πρόκειται για την μεγαλύτερη σε μήκος οροσειρά του κόσμου αποτελώντας και το όριο μεταξύ τεσσάρων κύριων τεκτονικών πλακών, Ευρασίας και Βορείου Αμερικής στο Βόρειο ημισφαίριο και Αφρικής και Νοτίου Αμερικής στο Νότιο ημισφαίριο.

Το νησί της Ισλανδίας είναι κόμματι της οροσειράς που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στη ρωγμή Silfra, μπορείτε να κολυμπήσετε ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες.

Ακόμα 8 νησιά είναι μέρος είναι της οροσείρας:

• Γιαν Μάγεν (Νορβηγία)
• Αζόρες (Πορτογαλία)
• Βράχοι του του Αγίου Παύλου (Βραζιλία)
• Νήσος Αναλήψεως (Ηνωμένο Βασίλειο)
• Νήσος Αγία Ελένη (Ηνωμένο Βασίλειο)
• Τρίσταν Ντα Κούνια (Ηνωμένο Βασίλειο)
• Νήσος Γκαφ (Ηνωμένο Βασίλειο)
• Νήσος Μπουβέ (Νορβηγία)

17) Δεν υπάρχει γη στον Βόρειο Πόλο

Στην πραγματικότητα ο Βόρειος Πόλος αποτελείται από ένα λεπτό στρώμα πάγου πάχους 2-3 μέτρων που επιπλέει στον Αρκτικό Ωκεανό. Υπολογίζεται ότι το στρώμα πάγου εκτείνεται σε μία έκταση 12 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Το βάθος της θάλασσας στον Βόρειο Πόλο έχει μετρηθεί στα 4.261 μέτρα από το ρωσικό υποβρύχιο Mir το 2007 και στα 4.087 μέτρα από το USS Nautilus το 1958.

18) Η μεγαλύτερη έρημος της Γης είναι η Ανταρκτική

Όταν σκέφτεστε μια έρημο, το μυαλό σας μάλλον πηγαίνει σε ένα περιβάλλον με καυτό ήλιο και τσουρουφλιστή άμμο, αλλά η μεγαλύτερη έρημος της Γης είναι στην πραγματικότητα κάπου πιο παγωμένα και συγκεκριμένα στην Ανταρκτική! Για να χαρακτηριστεί μια περιοχή ως έρημος δεν πρέπει να δέχεται περισσότερα από 25 εκατοστά βροχοπτώσεων ετησίως και η Ανταρκτική την υπερκαλύπτει τη συγκεκριμένη προϋπόθεση, καθιστώντας την, τη μεγαλύτερη έρημο της Γης.

Η έρημος Σαχάρα είναι η τρίτη μεγαλύτερη έρημος της Γης πίσω και από την Αρκτική έρημο.

19) Η Βύβλος είναι η παλιότερη πόλη που κατοικείται αδιάκοπτα

Η Βύβλος ή Τζουμπάιλ είναι πόλη του Λιβάνου στις ακτές της Μεσογείου η οποία πιστεύεται ότι πρωτοκατοικήθηκε μεταξύ του 8800 και του 7000 π.Χ. και κατοικείται έκτοτε. Θεωρείται η πρώτη πόλη που χτίστηκε στην Φοινίκη. Σε αρκετές σχετικές λίστες θα βρείτε και την Δαμασκό ή την Ιεριχώ ως τις παλιότερες πόλεις, αλλά υπάρχουν αμφισβητήσεις. Η παλιότερη πόλη στην Ελλάδα που κατοικείται συνεχώς είναι πιθανότατα το Άργος (από το 5000 π.Χ.).

20) Η Αφρική είναι η μόνη ήπειρος που εκτείνεται και στα 4 ημισφαίρια της Γης

Μπορεί να σας ξενίζει να μιλάμε για 4 ημισφαίρια μιας σφαίρας αλλά δεν το εξετάζουμε το θέμα γεωμετρικά, μα γεωγραφικά. Η Γη χωρίζεται από τη γραμμή του Ισημερινού σε βόρειο και νότιο ημισφαίριο, και από την γραμμή του μεσημβρινού του Γκρίνουιτς και της Διεθνής Γραμμής Ημερομηνίας σε ανατολικό και δυτικό. Η μόνη ήπειρος λοιπόν που έχει εδάφη και στα τέσσερα ημισφαίρια είναι η Αφρική.

21) Μόνο μια χώρα μεσολαβεί μεταξύ Νορβηγίας και Βόρειας Κορέας

Αν είχατε μια υδρόγειο σφαίρα ή ένα παγκόσμιο χάρτη στο σπίτι ενδεχομένως να το είχατε ήδη παρατηρήσει. Αν προσέξετε καλά τη Νορβηγία θα δείτε ότι το ανατολικότερο της τμήμα βρίσκεται πάνω από την Φινλανδία και συνορεύει με την Ρωσία. Η Ρωσία φυσικά συνορεύει και με τη Βόρεια Κορέα gia 17,2 ολόκληρα χιλιόμετρα, οπότε αν χρειαστεί ποτέ να μεταβείτε για οποιοδήποτε λόγο από τη Νορβηγία στη Βόρεια Κορέα, θα χρειαστεί να διασχίσετε μόνο ρωσικό έδαφος.

22) Η Γαλλία μοιράζεται τα μεγαλύτερα σύνορά της με τη Βραζιλία

Από το 1981, όταν το Μπελίζ έγινε ανεξάρτητο, η γαλλική Γουιάνα απόμεινε το μόνο έδαφος της ηπειρωτικής Αμερικής που εξακολουθεί να αποτελεί τμήμα μιας ευρωπαϊκής χώρας. Η Γαλλική Γουιάνα, ως τμήμα της Γαλλίας, συνορεύει με τη Βραζιλία για 730 χιλιόμετρα. Το μήκος των γαλλοβραζιλιάνικων συνόρων ξεπερνούν κατά 71 χιλιόμετρα τα Βελγογαλλικά και κατά 107 χιλιόμετρα τα Γαλλοισπανικά.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΤΟ ΚΑΡΦΙ

Το βαγόνι δεν είχε πολύ κόσμο και ο 33χρονος καλοντυμένος Βρετανός με το μούσι, ξεχώριζε από τους υπόλοιπους επιβάτες, όλοι τους Ανατολικογερμανοί πολίτες που πήγαιναν στα σπίτια τους.

Και ο Τζορτζ Μπλέικ σε ένα σπίτι πήγαινε εκείνο το χειμωνιάτικο κρύο βράδυ του 1958, μόνο που δεν ήταν η κατοικία του, αλλά ένα ασφαλές καταφύγιο της KGB.

Ο χειριστής του, Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Κοντράτσοφ, τον περίμενε μέσα σε ένα αυτοκίνητο έξω ακριβώς από τον σταθμό του τραίνου που έδιναν ραντεβού μια φορά το μήνα.

Βγαίνοντας, ο Βρετανός πράκτορας της MI6 δέχθηκε μια παγωμένη ριπή ανέμου στο πρόσωπό του, ενώ την ίδια στιγμή το χιόνι έπεφτε απαλά, έχοντας ήδη σχηματίσει μια λευκή πούδρα.

Μπήκε στο αυτοκίνητο και σε λίγα λεπτά βρέθηκε μαζί με τον «σύντροφο» από την KGB να απολαμβάνει την ζέστη από το τζάκι και τα καλοριφέρ. Όταν έβγαλε από την τσέπη του ένα μικροφίλμ και το παρέδωσε στον Ρώσο, ο τελευταίος χαμογέλασε και άνοιξε ένα μπουκάλι βότκα.

Ο Μπλέικ προτιμούσε το μαρτίνι, αλλά στην Ανατολική Γερμανία, αυτές οι πολυτέλειες υπήρχαν μόνο σε κάποια πολύ καλά ξενοδοχεία. Κουβέντιασε αρκετή ώρα με τον χειριστή του, πριν ο τελευταίος τον επιστρέψει στον σταθμό για να πάρει το τραίνο της επιστροφής.

Πίσω στο Δυτικό Βερολίνο, την επόμενη μέρα γινόταν πάλι ο επιτελικός της ΜΙ6 που αναζητούσε πληροφορίες για Σοβιετικούς κατασκόπους, χωρίς κανείς να φαντάζεται ότι ο Τζορτζ ήταν ένας διπλός πράκτορας. Κι αυτό οι Βρετανοί το πλήρωσαν πολύ ακριβά.

 Ήταν ένας ανήσυχος νεαρός που στα είκοσι χρόνια του βρέθηκε μέσα στις φλόγες του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου

Παιδί μιας Ολλανδής και ενός Αιγύπτιου Εβραίου με Βρετανική υπηκοότητα ο Μπλέικ ήταν ένας ανήσυχος νεαρός που στα είκοσι χρόνια του βρέθηκε μέσα στις φλόγες του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

 

Δεν άργησε να ενταχθεί στην Ολλανδική αντίσταση στον ρόλο του αγγελιοφόρου και το 1943 κατάφερε να φτάσει στην Αγγλία, όπου κατατάχτηκε στο Βρετανικό Ναυτικό.
Με όσα είχε πετύχει έναν χρόνο μετά, εισήχθη στους κόλπους της ΜΙ6 και μετά το τέλος του πολέμου μετατέθηκε για λίγο στο Αμβούργο.

Όταν το 1948 έφυγε για την Σεούλ, η αποστολή του ήταν να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Κομμουνιστική Βόρειο Κορέα, την Κίνα και τις ανατολικές χώρες της ΕΣΣΔ.

 Στη φυλακή διάβασε Καρλ Μαρξ, ασπάσθηκε τα κομμουνιστικά ιδεώδη και άλλαξε στρατόπεδο

Ο πόλεμος της Κορέας τον βρήκε εκεί και όταν ο στρατός των Βορειοκορεατών το 1950 κατέλαβε την πόλη, συνελήφθη και φυλακίσθηκε για τρία χρόνια. Και ήταν μέσα στην φυλακή όταν διάβασε το «Κεφάλαιο» του Καρλ Μαρξ που ασπάσθηκε τα κομμουνιστικά ιδεώδη και αποφάσισε να αλλάξει στρατόπεδο.

Σε μια μυστική συνάντηση-ώστε να μην αντιληφθούν τίποτε οι άλλοι Βρετανοί συγκρατούμενοι του-ο Μπλέικ συναντήθηκε με υψηλόβαθμο στέλεχος της KGB και το deal έκλεισε. Πλέον θα δούλευε γι’ αυτούς.

Όταν απελευθερώθηκε, επέστρεψε στην Βρετανία όπου και παρέμεινε για δύο χρόνια πριν πάρει την επόμενη μετάθεση το 1955 για τον σταθμό της ΜΙ6 στο Δυτικό Βερολίνο. Εκεί όπου άρχισε να δίνει στους Σοβιετικούς πράκτορες και επιχειρήσεις Δυτικών υπηρεσιών χωρίς την παραμικρή τύψη για τα επόμενα έξι χρόνια.

Η δράση του είχε σαν αποτέλεσμα να συλληφθούν πεντακόσιοι πράκτορες και να εκτελεστούν σαράντα δύο από αυτούς με την κατηγορία της κατασκοπίας ή της προδοσίας.

 Πολωνός αξιωματούχος τον “έδωσε” στους Αμερικανούς

Η ζημιά ήταν τεράστια για την ΜΙ6 και πιθανότατα να συνεχιζόταν αν το 1961 ένας Πολωνός αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του, δεν αυτομολούσε στην Δύση.
Κατά την διάρκεια της κατάθεσής του σε πράκτορες της CIA ο Μιχαήλ Γκολενιέβσκι «έδωσε» τον Μπλέικ στους Αμερικανούς, οι οποίοι φρόντισαν να ενημερώσουν άμεσα την ΜΙ6.

Το σοκ για τους Βρετανούς ήταν τεράστιο, όμως, δεν κινήθηκαν βιαστικά για να μην υποψιαστεί τίποτε ο Μπλέικ και λίγες εβδομάδες αργότερα τον κάλεσαν για ένα briefing στο Λονδίνο.

 

 Συνελήφθη από τους Βρετανούς και μετά από τρεις μέρες έσπασε τη σιωπή του

Μόλις προσγειώθηκε το αεροπλάνο του, ο διπλός πράκτορας συνελήφθη από κλιμάκιο της υπηρεσίας και χρειάστηκαν τρεις ημέρες για να «σπάσει» και να δώσει πλήρη κατάθεση των έργων του.

 Καταδικάστηκε σε 42 έτη φυλάκισης όσοι και οι πράκτορες που εκτελέστηκαν

Στη δίκη του εισέπραξε σαράντα δύο έτη φυλάκισης-όσοι ήταν και οι πράκτορες που εκτελέστηκαν επειδή τους αποκάλυψε στην KGB- την μεγαλύτερη που είχε εκδώσει ποτέ Βρετανικό δικαστήριο για την κατηγορία της προδοσίας.

Στην φυλακή του Γουόρμγουντ Σκραμπς έμεινε μέχρι το απόγευμα της 22ας Οκτωβρίου του 1966, όταν χάρη σε ένα τολμηρό σχέδιο τριών πρώην κρατουμένων που είχε γνωρίσει.

Απέδρασε όταν όλη η φυλακή παρακολουθούσε την καθιερωμένη κινηματογραφική προβολή της εβδομάδας και λίγη ώρα μετά βρισκόταν σε ένα «ασφαλές» σπίτι.

 Μετά την απόδρασή του, μεταφέρθηκε στη Μόσχα, παρασημοφορήθηκε και του δόθηκε ο βαθμός του αντισυνταγματάρχη της KGB

Ήταν δεδομένο ότι δεν θα μπορούσε να μείνει για πάντα εκεί και οι τρεις φίλοι του αποφάσισαν να τον πάνε μέχρι την Ανατολική Γερμανία με ένα ειδικά διαμορφωμένο τροχόσπιτο.

Αφού πέρασαν από το Ντόβερ στο Καλαί διέσχισαν την Βόρειο Ευρώπη μέχρι το Βερολίνο και τον Ανατολικό τομέα της πόλης, όπου οι Σοβιετικοί ειδοποιήθηκαν για την άφιξη του ήρωα τους.

Ο Μπλέικ μεταφέρθηκε στην Μόσχα, παρασημοφορήθηκε για τις πράξεις του και του δόθηκε ο βαθμός του αντισυνταγματάρχη της KGB.

Οι Άγγλοι ήταν έξαλλοι με την κινηματογραφική απόδραση του ανθρώπου που προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά στο κατασκοπευτικό της δίκτυο, αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε.
Η γυναίκα του που μπορούσε τον χώρισε, αλλά ο Μπλέικ παντρεύτηκε ξανά μια Ρωσίδα και απέκτησε μαζί της έναν γιο, τον Μίσα.

 Έσβησε στα 98 του χρόνια παίρνοντας σύνταξη από την KGB

Του παραχωρήθηκε μια ντάτσα-εξοχική κατοικία για υψηλόβαθμους αξιωματούχους της ΕΣΣΔ-έξω από την Μόσχα όπου έζησε ευτυχισμένος μέχρι που έσβησε στα 98 του χρόνια παίρνοντας σύνταξη από την KGB.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε πριν λίγα χρόνια αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι ήταν προδότης, τονίζοντας εμφατικά: «Για να προδώσεις κάτι, πρέπει να ανήκεις κάπου. Εγώ δεν ένιωσα ποτέ ότι ανήκα στην Βρετανία».

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έχασε την όραση του, αλλά ποτέ την πίστη του στον Μαρξ, αυτή που τον έχρισε ως τον κατάσκοπο που δεν γύρισε, αλλά δραπέτευσε στο κρύο.

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΖΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Το μητροπολιτικό κέντρο της Ιαπωνίας είναι μια μεγαλούπολη διεθνούς ακτινοβολίας, που αποτελεί το σύμβολο της οικονομικής και βιομηχανικής παντοδυναμίας της «Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου». Η πολυπληθής πόλη ζει στο μέλλον, με το βλέμμα όμως στραμμένο πίσω στο παρελθόν…

΄Ολοι θυμάστε τον ισχυρότατο σεισμό μεγέθους 8,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που χτύπησε τις βορειοανατολικές ακτές της Ιαπωνίας στις 11/3/2011. Χιλιάδες νεκροί και ένας κατεστραμμένος πυρηνικός σταθμός στην Fukushima ήταν ο τραγικός απολογισμός του πέμπτου μεγαλύτερου σεισμού που έχει πλήξει τον κόσμο από το 1900. Ο καιρός πέρασε και η ζωή των κατοίκων της «Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου» έχει επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς, ενώ το Τόκιο (240 χλμ. νοτιοδυτικά της Fukushima), που «στάθηκε όρθιο» στο τρομερό χτύπημα του Εγκέλαδου,   δέχεται και πάλι χιλιάδες ταξιδιώτες απ’ όλο τον κόσμο.

Είναι αλήθεια ότι ο Ελληνας ταξιδιώτης που επισκέπτεται πρώτη φορά την ιαπωνική πρωτεύουσα αρχικά τρομάζει! Από το τεράστιο μέγεθός της, το μποτιλιάρισμα στους δρόμους, το αρχιτεκτονικό πανδαιμόνιο και τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας των κατοίκων της. Νιώθει σαν… το χωριατόπουλο που πηγαίνει για πρώτη φορά στην μεγάλη πόλη και όχι άδικα, καθώς η ευρύτερη περιοχή του Τόκιο είναι η πολυπληθέστερη αστική περιοχή του κόσμου όπου ζουν και εργάζονται (ή την επισκέπτονται καθημερινά) περίπου 38 εκατομμύρια άνθρωποι. Η ίδια η πόλη του Τόκιο δε αριθμεί πάνω από 8 εκατομμύρια κατοίκους.

Το συναίσθημα του… πανικού ευτυχώς εξαλείφεται γρήγορα χάρη στην ευγένεια, την εξυπηρέτηση και τη φιλικότητα των κατοίκων. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την οργάνωση, τον πλουραλισμό και τον δυναμισμό της ιαπωνικής μεγαλούπολης. Μένει άφωνος από τα μικρά τεχνολογικά θαύματα που συναντά σε κάθε του βήμα. Τον συναρπάζουν οι υπερυψωμένοι λεωφόροι, τα εντυπωσιακά πολυώροφα εμπορικά κέντρα, οι πολύχρωμες επιγραφές νέον και οι φωταγωγημένοι ουρανοξύστες που μοιάζουν να αγγίζουν τον ουρανό. Θαμπώνεται από τη λάμψη, την πολυτέλεια και την αίγλη μιας ελκυστικής – για άλλους απωθητικής-πολιτείας, που αντιπροσωπεύει τη δύναμη μιας χώρας με τόσο ιδιόμορφο πολιτισμό που παραμένει για τους Δυτικούς ένα μυστήριο.

Για να γνωρίσετε καλύτερα το Τόκιο, θα πρέπει πρώτα να έχετε κατανοήσει τις δομές τής -τέλειας οργανωμένης- τοπικής κοινωνίας, όπου η τεχνολογία, η οικονομία και ο καταναλωτισμός βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, ενώ ο συντηρητισμός, η ταπεινοφροσύνη, η εργασιομανία και η εσωστρέφεια αποτελούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά της.

Η «Ανατολική Πρωτεύουσα»
Το Τόκιο βρίσκεται στο νησί Χονσού, το κεντρικό και μεγαλύτερο από τα νησιά που απαρτίζουν την Ιαπωνία και, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του «Econo-mist Intelligence Unit», ήταν η ακριβότερη πόλη στον κόσμο για το 2009. Αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν διαθέτει κάποιο σημαντικό αξιοθέατο, η «Ανατολική Πρωτεύουσα» (αυτό σημαίνει ετυμολογικά η ονομασία Τόκιο) συνιστά από μόνη της ένα τεράστιο αξιοθέατο, αφού πρόκειται για μια… διαστημική πόλη, συνώνυμη του χάους και της τρέλας, που ζει και κινείται στους ρυθμούς του μέλλοντος, όλο το εικοσιτετράωρο!

Το Τόκιο δεν διαθέτει ένα συγκεκριμένο κέντρο (μια αστική καρδιά), αλλά 23 μικρά και μεγάλα περιφερειακά κέντρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πόλη προέκυψε από την ένωση όμορων οικισμών στην περιοχή της παραλιακής κωμόπολης Edo, ενώ η συνεχής αστικοποίησή της μέσα στους επόμενους αιώνες έγινε με την κατασκευή δεκάδων χωριστών πόλεων που είχαν τα δικά τους κέντρα.

Πρωτεργάτης στην κίνηση της ενοποίησης ήταν ο ισχυρός πολέμαρχος (Σογκούν) Tokugawa Ieyasu, που προσπάθησε να ιδρύσει -μετά την ενοποίηση της Ιαπωνίας το 1603- ένα νέο κέντρο εξουσίας, μακριά από το αυτοκρατορικό Κιότο. Πολύ γρήγορα, η Edo αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο, με πληθυσμό που έφτανε τον 18ο αιώνα τους 1.200.000 κατοίκους. Το 1869, ο αυτοκράτορας Meiji μετακόμισε στην Edo, τη μετονόμασε σε «Τόκιο» και την ανακήρυξε αυτοκρατορική πρωτεύουσα της χώρας, δημιουργώντας έτσι το νέο πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο του έθνους.

Στη διάρκεια του 20ού αιώνα το Τόκιο υπέστη δύο πολύ μεγάλες καταστροφές: το 1923 από σεισμό και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν το μεγαλύτερο μέρος της πόλης ισοπεδώθηκε από βομβαρδισμούς. Γι’ αυτόν κυρίως τον λόγο δεν διασώζονται στην ιαπωνική πρωτεύουσα μνημειακά οικοδομήματα παλαιότερων εποχών, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα σημείο το οποίο θα μπορούσε να ονομαστεί «παλιά ιστορική πόλη».

Σούσι και κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα
Εάν αντέχετε το πολύ πρωινό ξύπνημα, η επίσκεψη στην ψαραγορά Tsukiji Fish Market γύρω στις 05:30 – 06:00 είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσετε τη βόλτα σας στο Τόκιο. Κάθε πρωί πραγματοποιείται εδώ η αγοραπωλησία των φρέσκων ψαριών, μια διαδικασία που αξίζει να δείτε. Μέσα στην αγορά Tsukiji, εκτός από τους λαλίστατους πωλητές, σας περιμένουν επίσης τα καλύτερα Sushi-Bars της πόλης, που σερβίρουν κάθε πρωί το πιο φρέσκο ψάρι.

Σε κοντινή απόσταση, δίπλα στις όχθες του ποταμού Sumida, απλώνεται η γραφική συνοικία Asakusa. Είναι η περιοχή όπου κάποτε βρισκόταν το μικρό ψαροχώρι Edo, ο οικιστικός πυρήνας της σημερινής μεγαλούπολης. Ο επιβλητικός ναός Asakusa Kannon (αφιερωμένος στη θεά της ελεημοσύνης Kannon) είναι το πιο δημοφιλές αξιοθέατο στην Asakusa, ενώ στα δεκάδες καταστήματα που υπάρχουν γύρω από τον ναό μπορείτε να αγοράσετε τα σουβενίρ σας, αφού η ποικιλία είναι μεγάλη και οι τιμές αρκετά προσιτές.

Οχι πολύ μακριά σας περιμένει η Ginza, μια από τις κεντρικότερες συνοικίες της πρωτεύουσας. Γεμάτη κίνηση, ζωντάνια και κοσμοπολίτικο χρώμα, διαθέτει πολυτελή εμπορικά κέντρα με επώνυμες φίρμες, εστιατόρια με εκλεπτυσμένες γεύσεις, χλιδάτη ατμόσφαιρα, θέατρα και νυχτερινή διασκέδαση υψηλού επιπέδου.

Στη συνοικία Harajuku έχετε πολλά να δείτε. Αν θέλετε να παρακολουθήσετε έναν παραδοσιακό γάμο, επισκεφθείτε τον ναό Meiji Jingu. Η γαμήλια τελετή, με τη λευκοντυμένη νύφη να κρατά μια τεράστια κόκκινη ομπρέλα από χαρτί, είναι ένα πραγματικά εντυπωσιακό θέαμα.

Τα κυριακάτικα απογεύματα, στις γειτονιές γύρω από το ναό Meiji Jingu, συγκεντρώνονται εκατοντάδες νεολαίοι, που κυκλοφορούν με ό,τι πιο αταίριαστο και extreme προτάσσει η σύγχρονη μόδα, με πολύχρωμα βαμμένα μαλλιά και πάμπολλα σκουλαρίκια σ’ όλο τους το σώμα. Μ’ αυτόν τον πρωτότυπο τρόπο, η νέα γενιά εκφράζει την αντίδρασή της στους αυστηρούς κανόνες και στα στερεότυπα της τοπικής συντηρητικής κοινωνίας. Αν θέλετε, μπορείτε να φωτογραφηθείτε μαζί τους.

Μην παραλείψετε να πάτε επίσης στο κοντινό μνημείο-ιερό Yasukuni (Ο Τόπος της Ειρήνης), που είναι αφιερωμένο σ’ αυτούς που έπεσαν μαχόμενοι για την Ιαπωνία. Χιλιάδες ντόπιοι έρχονται από κάθε γωνιά της χώρας για να αποτίσουν φόρο τιμής στους υπερασπιστές της «Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου».

 

 

 

 

 

---

 

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟ ΠΑΙΡΝΕΙΣ ..ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΧΙ

Όταν η ιστορία επαναλαμβάνεται

 

 

 

 

---

 

ΤΟ ΠΑΝΘΕΟΝ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ

Οι μυθολογίες των λαών ανέκαθεν μας ιντριγκάρουν χάρη στην πολυπλοκότητα αλλά και το εκπληκτικό τους βάθος. Η αιγυπτιακή συγκεκριμένα θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει σενάριο για μια μυθικών διαστάσεων… σαπουνόπερα πολύ πιο ενδιαφέρουσα φυσικά από αυτές που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην τηλεόραση.

Το Αιγυπτιακό μωσαϊκό θεοτήτων περιέχει 428 θεότητες πάσης φύσης και περίπου 200 ημίθεους και ημίθεες . Για τους τελευταίους ( ημίθεους – ημίθεες) δεν συμβαίνει οτι στις υπόλοιπες πολυθεϊστικές δοξασίες ( Έλληνες , Πέρσες , Φοίνικες κλπ ) . Ενώ σε όλες απαιτεί την συνένωση μιας θεότητας με έναν θνητό ή θνητή στην Αιγυπτιακή πολυθρησκεία ο θνητός  στην ουσία έπαιρνε προαγωγή σε ημίθεο από τον Όσιρι , την Ίσιδα και τον Άμωνα Ρα ένεκα ηρωισμού , πράξεων και υπηρεσιών ( Παράδειγμα ο Ιχμοτέπ που λατρεύτηκε ως ημίθεος της γνώσης , ιερέας γιατρός , αρχιτέκτονας και εμπνευστής της πρώτης πυραμίδας της Σακάρα προς τιμή του φαραώ Ζοζέρ )

Χρησιμοποιώντας ως βάση το αιγυπτιακό πάνθεον, μαζέψαμε τις πιο γνωστές  αιγυπτιακές θεότητες και μάθαμε τις άκρως ενδιαφέρουσες και περιπετειώδεις ιστορίες τους.

Όσιρις
Σύζυγος και αδερφός της Ίσιδας και θεός της σοφίας και του πολιτισμού, ο Όσιρις είχε την… ατυχία να δολοφονηθεί και να διαμελιστεί από τον σατανικό αδερφό του Σετ και την τύχη να αναστηθεί χάρη στη μαγεία που χρησιμοποίησε η Ίσις. Όχι άσκοπα, καθώς αφού αναστήθηκε ο Όσιρις της έκανε έναν γιο, τον Ώρος, ο οποίος εκδικούμενος τον θάνατο(;) του πατέρα του, σκότωσε τον θείο του. Ο γιος του Ώρος έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου, ενώ ο Όσιρις έγινε βασιλιάς των Νεκρών και κριτής του κάτω κόσμου. Ο Αιγύπτιοι θεωρούσαν τον Όσιρι κάτι σαν νικητή του Θανάτου και επομένως κάθε φαραώ που πέθαινε γινόταν Όσιρις, ενώ όσο ζούσε αποτελούσε ενσάρκωση του Ώρος.

Ίσις
Υπήρξε η… απόλυτη θεά, ούσα μητέρα του Ώρος και ταυτόχρονα σύζυγος και αδερφή του Όσιρι. Όταν ο πολυαγαπημένος της σύντροφος άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο από το χέρι του Σετ, μάζεψε ένα – ένα τα κομμάτια της (και αυτά του συζύγου της) και τα ένωσε όλα σε ένα σώμα χρησιμοποιώντας επιδέσμους και φτιάχνοντας τη δημοφιλή στους Αιγύπτιους μούμια. Επαναφέροντας τον Όσιρι στη ζωή, η Ίσις λάνσαρε την ιδέα της ανάστασης η οποία επηρέασε βαθύτατα και άλλες θρησκείες όπως ο Χριστιανισμός. Εικονίζεται με πέπλο στο πρόσωπό της και με έναν θρόνο στο κεφάλι της, ενώ σε άλλες εικονογραφήσεις εμφανίζεται με σώμα γυναίκας και κεφάλι ή κέρατα αγελάδας, τα οποία συμβολίζουν την γονιμότητα.

Ώρος
Από τους πιο σημαντικούς αιγύπτιους θεούς, ο Ώρος σύμφωνα με τον δημοφιλή μύθο εκδικήθηκε τον θάνατο του πατέρα του και έσφαξε τον θείο του Σετ, βάζοντας ταυτόχρονα τον εαυτό του στη θέση του βασιλιά της Αιγύπτου. Εξ ου και οι πρώτοι Φαραώ επικύρωσαν την εξουσία τους στο βασίλειο παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως μετενσάρκωση του Ώρος. Ο Ώρος λατρευόταν επίσης σαν θεός του φωτός και του ουρανού και εμφανίζεται με σώμα άνδρα και κεφάλι γερακιού, φορώντας ένα λευκό και κόκκινο στέμμα.

Θωθ
Θεός της σοφίας, της γραφής και της μαγείας, ο Θωθ απεικονίζεται με κεφάλι ίβιδας (ιερό πουλί το οποίο οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν σοφό) και ήταν ο… γραφιάς του κάτω κόσμου. Κατέγραφε τις ετυμηγορίες για τον κάθε πεθαμένο, όπως επίσης και τα ξόρκια στην Βίβλο των Νεκρών. Υπήρξε συγγραφέας του περίφημου Βιβλίου του Θωθ, το οποίο περιλαμβάνει τα μυστικά του Σύμπαντος, ενώ παράλληλα έπαιξε σημαντικό ρόλο σε δεκάδες αιγυπτιακούς μύθους, δρώντας ως μεσολαβητής έτσι ώστε να επέλθει ειρήνη ανάμεσα στον Ώρο και τον Σετ. Οι μαγικές του δυνάμεις τον συνέδεσαν, επίσης, με την ιατρική και, όταν το σώμα υπέκυπτε τελικώς στο θάνατο, εκείνος ήταν πάλι που οδηγούσε το νεκρό στο βασίλειο των θεών.

Ρα
Θεός του Ήλιου και μία από τις πιο σημαντικές αιγυπτιακές θεότητες, ο Ρα ήταν ο πρώτος βασιλιάς και ο δημιουργός των πάντων. Η πιο αρχαία μορφή του αιγυπτιακού μύθου της δημιουργίας, παρουσιάζει τον θεό Ρα να κάθεται επάνω σε έναν πανάρχαιο λόφο και από εκεί να δημιουργεί τους θεούς. Ο ίδιος όμως θεός, βάσει μιας άλλης παράδοσης αναδύεται από τον Νουν, τον αρχέγονο ωκεανό και να βάζει σε τάξη τα στοιχεία του χάους. Γεννιόταν κάθε πρωί με την αυγή και πέθαινε – συμβολικά πάντα – με το ηλιοβασίλεμα, ξεκινώντας το ταξίδι του για τον κάτω κόσμο. Εικονίζεται φορώντας έναν ηλιακό δίσκο στο κεφάλι του.

Σετ
Θεός της ερήμου και των καταιγίδων, ο Σετ αργότερα συνδέθηκε με το χάος και το σκοτάδι. Εικονίζεται με κεφάλι σκύλου και μακριά μουσούδα, και αποτελεί έναν από τους κεντρικούς χαρακτήρες του θρύλου του Όσιρι και της Ίσις, τον οποιον αναφέραμε παραπάνω. Ο… ρόλος του αυτός (έσφαξε δίχως έλεος τον Όσιρι) τον κατέταξε στη συνείδηση του λαού σαν έναν κακό δαίμονα και οι εικόνες του αφαιρέθηκαν από τους ναούς από τους υποστηρικτές της αίρεσης του Όσιρι. Σε κάποια σημεία της Αρχαίας Αιγύπτου πάντως, συνέχισε να λατρεύεται σαν ένας από τους κύριους θεούς του αιγυπτιακού πάνθεον.

Μπαστέτ
Η λατρεία των Αιγύπτιων για τις… γάτες ήταν γνωστή, τόσο που κατέληξαν να θεωρούν την όψη της γάτας ιερή. Έτσι προέκυψε και η θεά γάτα Μπαστέτ, η οποία σύμφωνα με τον μύθο αντιμαχόταν τον θεό Άποφι και θεωρούνταν το «μάτι το Ρα». Προασπίστρια του θεού ήλιου Ρα και όργανο της θέλησής του, πολέμησε για αιώνες τον Απόφι (βλ. παρακάτω) και όταν ο Ρα αποσύρθηκε στον ουρανό, «έδεσε» την μοίρα της με ξόρκι έτσι ώστε να πορευτεί μαζί με τον Απόφι στην άβυσσο και να τον κρατάει για πάντα αποδυναμωμένο.

Απέπ – Απόφις
Γνωστός και ως Απόφις, λόγω της όψης φιδιού που είχε, ο Απέπ συμβολίζει το σκότος και το χάος, ενώ μνημειώδεις είναι οι μάχες του με τον θεό Ρα. Στις περισσότερες ιστορίες που τον συνοδεύουν, ο Απέπ καραδοκεί στο βουνό Μπακού όπου δύει ο ήλιος και χρησιμοποιεί τις μαγικές του δυνάμεις του υπνωτισμού για να βγάλει από τη μέση τον Ρα. Όταν ο Απέπ κατάπινε τον Ρα, τότε οι Αιγύπτιοι παρατηρούσαν έκλειψη του ήλιου, όμως με την βοήθεια των συμμάχων του ο Ρα απελευθερωνόταν από τη μαγεία του Απέπ και έτσι ο ήλιος εμφανιζόταν ξανά. Σε άλλους μύθους, η κόρη του Ρα θεά –γάτα Μπαστέτ κυνηγά εις τους αιώνες των αιώνων των Απέπ, μην επιτρέποντάς του να βλάψει τον πατέρα της.

Άμων
Θεωρείτο γονιμικός θεός- δημιουργός του κόσμου και υπήρξε η κύρια θεότητα των Θηβών στην Αρχαία Αίγυπτο, κάτι σαν τον «δικό μας» Δία. Εικονίζεται κατά κύριο λόγο με ανθρώπινη μορφή, αν και σε αρκετές περιπτώσεις τον βλέπουμε με την όψη κριαριού, καθώς, σύμφωνα με τον μύθο, ο Άμων μεταμφιέστηκε κάποτε με το κεφάλι και το δέρμα κριού, τον οποίο έγδαρε και αποκεφάλισε, όταν ο Σου, θεός της ατμόσφαιρας, τον παρακάλεσε να εγκαταλείψει την αορασία του. Αποκαλύπτοντας τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο, ο Άμων ιεροποίησε τον κριό, με αποτέλεσμα να βρίσκεται υπό την προστασία του καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Όπως και με αρκετές θεότητες της Αιγύπτου, ο Άμων μεταγενέστερα συνενώθηκε με τον θεό Ρα σχηματίζοντας τη μορφή του Άμων-Ρα, ο οποίος παρέμεινε ο επικεφαλής θεός καθ’ όλη τη διάρκεια των αρχαίων Αιγυπτιακών Χρόνων.

Άνουβις
Ο θεός με το κεφάλι τσακαλιού, συνδέθηκε άμεσα με την μουμιοποίηση και γενικότερα με την μετά θάνατον ζωή στην Αίγυπτο, όντας ο συνοδοιπόρος των νεκρών στο ταξίδι τους στον άλλο κόσμο. Το σκούρο χρώμα του δέρματός του υπήρξε σύμβολο της αναγέννησης, ενώ υπήρξε ο τέταρτος υιος του Ρα. Μεγαλώνοντας βοήθησε τον Όσιρι στο να κατακτήσει τον κόσμο, όμως όταν εκείνος δολοφονήθηκε από τον Σετ, βοήθησε την μητέρα του Όσιρι να τον μουμιοποιήσει και να τον θάψει.

Ατόν

Κλείνουμε με τον θεό τον οποίο έφερε στο προσκήνιο ο φαραώ Αμενχοτέπ Δ΄ ( πιο γνωστός ως Ακένατον -πατέρας του σταρ φαραώ στις μέρες μας Τουταγχαμόν )  . Ατέν Ακέν ή ακχεν ή αχην ήταν γενικά η ονομασία του ηλιακού δίσκου . Ο Ακενατόν ( Αγγελιοφόρος του Ατέν ) όρισε τον Ατόν ως τον μοναδικό θεό καταργώντας το πολυθεϊστικό πάνθεο και εισάγοντας κατά μία έννοια τον μονοθεισμό . Μετά τον θάνατο του φαραώ Ακένατον και την ολιγοετή βασιλεία της συζύγου του Νεφερτίτης την Βασιλεία ανέλαβε ο νεαρός Τουτ ανχ αμόν  ( ο Τουτ αφιερωμένος στον Αμών ) επαναφέροντας την παλαιά θρησκεία με επικεφαλή των Άμων Ρα

 

 

 

 

 

 

---

 

OI ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ

Έντεκα χρόνια πέρασαν από την ημέρα που εκτελέστηκε ο Λίβυος ηγέτης. Ο διοικητής ασφαλείας και ο οδηγός του μιλούν για τις τελευταίες του μέρες και τη στιγμή της σύλληψης του

20 Οκτωβρίου 2001 – 08:30π.μ.: Ο Μουαμάρ Καντάφι, ο υπουργός άμυνας Αμπού Μπακρ Γιουνίς Τζαμπρ και ο διοικητής ασφαλείας Μανσούρ Νταό επιχειρούν να δραπετεύσουν από τη Σύρτη με ένα κομβόι 75 οχημάτων. Οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ όμως τους έχουν εντοπίσει μέσω ένα δορυφορικού τηλεφωνήματος που έκανε ο Καντάφι. Ένα Panavia Tornado της αγγλικής αεροπορίας πετά πάνω από το κομβόι.

Μέσα σε λίγα λεπτά ξεκινά η επίθεση. Οι πρώτοι πύραυλοι εκτοξεύονται από ένα αμερικάνικό drone, Predator, στη συνέχεια το αγγλικό μαχητικό βομβαρδίζει την αυτοκινητοπομπή. Την επιχείρηση ολοκληρώνουν γαλλικά Mirage 2000D. Τα περισσότερα οχήματα έχουν καταστραφεί και δεκάδες άτομα έχουν σκοτωθεί. Παράλληλα, οι αντάρτες που βρίσκονται στο έδαφος έχουν ειδοποιηθεί και καταδιώκουν όσους επέζησαν.

Το αυτοκίνητο που βρισκόταν μπροστά από αυτό του Καντάφι είχε καταστραφεί αλλά αυτός είχε επιζήσει. Μαζί με τον γιο του, Μουτασίμ, και τον υπουργό Άμυνας βρίσκουν καταφύγιο σε ένα κοντινό σπίτι. Οι αντάρτες τούς έχουν εντοπίσει και πυροβολούν το κτίριο. Ο Μουτασίμ Καντάφι φεύγει με μια ομάδα σε μια προσπάθεια να εντοπίσει οχήματα που παραμένουν λειτουργικά.

Ο πατέρας του και όσοι έχουν απομείνει πίσω φεύγουν από το σπίτι έρποντας στην άμμο. Κρύβονται μέσα σε έναν τεράστιο αγωγό αποστράγγισης. Οι αντάρτες πλησιάζουν.

Ένας από τους φρουρούς του Καντάφι επιχειρεί να ρίξει μια χειροβομβίδα. Χτυπά στα τοιχώματα του αγωγού και πέφτει μπροστά στον Λίβυο ηγέτη. Ο φρουρός τρέχει να την πιάσει αλλά αυτή εκρήγνυται. Σκοτώνεται επί τόπου όπως και υπουργός Άμυνας, Γιουνίς Τζαμπρ.

Ο αγωγός δέχεται καταιγισμό πυρών και οι αντάρτες φτάνουν σε απόσταση αναπνοής. Φωνάζουν στον Καντάφι να βγει έξω. Εμφανίζεται ζαλισμένος και τρομοκρατημένος…

Το τι ακολούθησε έχει καταγραφεί σε βίντεο. Το πλήθος λίντσαρε τον Καντάφι, τον σοδόμισε με μπαγιονέτα και τελικά τον εκτέλεσε. «Τι σας έχω κάνει;» φέρεται να είπε λίγο πριν δολοφονηθεί. Ήταν ένα αποτρόπαιο τέλος ακόμα και για έναν δικτάτορα που κυβέρνησε με όπλο τον τρόμο και παρέμεινε για δεκαετίες στην εξουσία εκμεταλλευόμενος και καταπιέζοντας τον λαό του.

«Πέθανε οργισμένος και απογοητευμένος»

Ο Μανσούρ Νταό ήταν ένα από τα «όργανα» του Καντάφι. Ο διοικητής ασφαλείας θεωρείται υπεύθυνος για δολοφονίες, βασανισμούς και βιασμούς αντιφρονούντων. Έμεινε στο πλευρό του Καντάφι μέχρι την τελευταία στιγμή. Τραυματίστηκε κατά τον βομβαρδισμό της αυτοκινητοπομπής και στη συνέχεια συνελήφθη. Ήταν από τους ελάχιστους ισχυρούς άνδρες του καθεστώτος που δεν εκτελέστηκε και μίλησε για τις τελευταίες μέρες του Μουαμάρ Καντάφι.

«Φτάσαμε στη Σύρτη στα τέλη Αυγούστου. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί αλλάζαμε καταφύγια. Ο Καντάφι διάβαζε συνέχεια το Κοράνι και προσευχόταν.

Ήταν νευρικός. Ήθελε να διαπραγματευτεί με κάποιον αλλά δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο. Είχε μόνο ένα δορυφορικό τηλέφωνο με το οποίο επικοινωνούσε με συγκεκριμένα άτομα που έβλεπαν τηλεόραση και τον ενημέρωναν για τις εξελίξεις. Δεν είχαμε καθήκοντα. Ουσιαστικά δεν κάναμε τίποτα. Είχαμε ελάχιστο φαγητό και νερό και δεν μπορούσαμε να κάνουμε μπάνιο. Περπατούσε πάνω κάτω σε ένα μικρό δωμάτιο και έγραφε σε ένα σημειωματάριο. Ξέραμε ότι όλα έχουν τελειώσει. Φοβόταν πολύ το ΝΑΤΟ και μας είπε: “Είμαι καταζητούμενος από το Διεθνές Δικαστήριο. Καμία χώρα δεν θα με δεχθεί. Προτιμώ να πεθάνω από χέρια Λίβυων. Ήταν απόφαση του να πάει στη γενέτειρα του. Ήταν μια αποστολή αυτοκτονίας. Νιώθαμε ότι ήθελε να πεθάνει στο μέρος που είχε γεννηθεί. Δεν το έλεγε ξεκάθαρα αλλά ήταν φανερό ότι πήγε εκεί με σκοπό να πεθάνει», λέει ο Νταό.

Τονίζει ότι ο Καντάφι ένιωθε προδομένος: «Πίστευε ότι ο λαός θα τον αγαπούσε ως το τέλος. Θεωρούσε ότι είχε κάνει τόσα καλά πράγματα για αυτούς και την χώρα. Επίσης ένιωθε ότι τον είχαν προδώσει άνθρωποι που θεωρούσε φίλους του όπως ο Τόνι Μπλερ και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Όσο περνούσαν οι μέρες, άλλαζε. Γινόταν όλο και πιο οργισμένος γιατί δεν είχαμε τίποτα. Καθόμουν μαζί του και με ρωτούσε: “Γιατί δεν έχουμε ρεύμα, γιατί δεν έχουμε νερό;”. Πέθανε οργισμένος και απογοητευμένος».

Ο Νταό (φωτο) υποστηρίζει ότι η μεγάλη καθυστέρηση στην επιχείρηση απόδρασης έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο: «Είχαμε κανονίσει να ξεκινήσουμε στις 04:00 αλλά τελικά καθυστερήσαμε τέσσερις ώρες. Αυτό δημιούργησε πολλά προβλήματα. Το ΝΑΤΟ μας χτύπησε ενώ κινούμασταν. Δεν πέτυχαν το δικό μας όχημα στο οποίο όμως άνοιξαν οι αερόσακοι και η μηχανή έσβησε. Ο Καντάφι τραυματίστηκε ελαφρά από τα τζάμια που έσπασαν. Έπρεπε να βρούμε άλλο αυτοκίνητο. Βγήκαμε έξω και η επίθεση συνεχιζόταν. Βλέπαμε ανθρώπους να είναι τραυματισμένοι και άλλοι να έχουν εγκαύματα. Τελικά αποφασίσαμε να συνεχίσουμε με τα πόδια και φτάσαμε σε ένα σπίτι. Εκεί, ο Καντάφι καθόταν με κράνος και αλεξίσφαιρο γιλέκο. Είχε μαζί του ένα πολυβόλο και ένα πιστόλι. Στις 19 Οκτωβρίου ο  Μουτασίμ είπε ότι θα πάρει μια ομάδα και θα προσπαθήσει να βρει τρόπο διαφυγής. Τελικά τον συνέλαβαν μέσα σε  λίγες ώρες και τον εκτέλεσαν. Δεχόμασταν πυκνά πυρά και έπρεπε να φύγουμε από εκεί. Κρυβόμασταν πίσω από τσιμεντένιους τοίχους. Ο Καντάφι και μια ομάδα δέκα ατόμων έτρεξαν και μπήκαν σε έναν αγωγό που βρισκόταν κάτω από τον δρόμο. Όταν προσπαθήσαμε να φύγουμε δέχθηκα θραύσματα από όλμο. Έχασα τις αισθήσεις μου και όταν ξύπνησα βρισκόμουν σε ένα νοσοκομείο».

«Είχε παραιτηθεί…»

Μέσα στον αγωγό μαζί με τον Λίβυο ηγέτη βρισκόταν και ο προσωπικός του οδηγός, Χουνεΐς Νασρ. Συνελήφθη από τους αντάρτες. «Παντού ακούγαμε εκρήξεις. Οι αντάρτες έρχονταν για εμάς. Δεν φαινόταν να έχει φοβηθεί αλλά δεν ήξερε τι να κάνει. Πρώτη φορά τον έβλεπα έτσι. Δεν ένιωθε έκπληξη που πλησίαζαν αλλά φαινόταν να έχει παραιτηθεί. Βγήκε έξω από το αγωγό και εγώ έμεινα μέσα. Δεν μπορούσα να βγω. Ήταν ένα τεράστιο πλήθος μαχητών. Ο Καντάφι πλέον ήταν απλά ένας άντρας μέσα στους πολλούς. Οι αντάρτες φώναζαν το όνομα του».

Η Λιβύη μετά τον Καντάφι

Δέκα χρόνια μετά το λιντσάρισμα και την εκτέλεση του Μουαμάρ Καντάφι η Λιβύη είναι μια διαλυμένη χώρα. Εμφύλιες διαμάχες, μισθοφόροι, τζιχαντιστές και παρεμβάσεις από άλλα κράτη έχουν δημιουργήσει ένα καταστροφικό μείγμα. «Η Λιβύη ουσιαστικά δεν έχει εθνική συνείδηση, αποτελείται από φυλές με διαφορετική κουλτούρα και συμφέροντα. Ο Καντάφι ήταν ουσιαστικά κάτι σαν συγκολλητική ουσία που διατηρούσε τη συνοχή αυτού του ανομοιογενούς μείγματος. Τη διατηρούσε βέβαια έχοντας επιβάλει ένα καθεστώς τρόμου και εκμετάλλευσης. Όταν όμως η συγκολλητική ουσία χάθηκε τα πάντα κατέρρευσαν» αναφέρουν αναλυτές. Στην αυτοβιογραφία του ο Μπαράκ Ομπάμα παραδέχεται ότι η υποστήριξη που προσέφερε στους αντάρτες για να ρίξουν τον Καντάφι δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παραδέχεται ότι η πτώση ενός βίαιου καθεστώτος δεν εξασφαλίζει και μια δημοκρατική επόμενη ημέρα ειδικά όταν μιλάμε για χώρες οι οποίες δεν λειτουργούν με τα δεδομένα του Δυτικού Κόσμου. Πολλοί είναι εκείνοι που πλέον υποστηρίζουν ότι ο Καντάφι έπρεπε να παραμείνει στην εξουσία της Λιβύης, άποψη βέβαια που δεν συμμερίζονται όσοι φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και έχασαν συγγενείς και φίλους από το καθεστώς.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΚΑΝΙΒΑΛΟΙ ΤΩΝ ΑΝΔΕΩΝ

Μοιραία πτήση στις Άνδεις: Πρόκειται για την πτήση 571. Σε αυτή επέβαινε μία ομάδα ράγκμπι της Ουρουγουάης. Το αεροπλάνο συνετρίβη στις Άνδεις. Πολλοί επιβάτες σώθηκαν και βρέθηκαν μετά από εβδομήντα δύο ημέρες. Μάλιστα, οι ίδιοι ομολόγησαν πως οδηγήθηκαν στον κανιβαλισμό για να επιβιώσουν.

 

Ήταν 13 Οκτωβρίου 1972, 16 από τους 40 επιβάτες μιας πτήσης τσάρτερ επέζησαν ύστερα από αεροπορικό δυστύχημα. Παρέμειναν 72 μέρες καθηλωμένοι σε συνθήκες πολικού ψύχους στις Άνδεις. Χωρίς όμως να σβήνει η ελπίδα τους ότι θα επιζήσουν. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης τους κάλεσε επίμονα. Επιδόθηκαν ακόμη και σε κανιβαλισμό. Για τους επιζήσαντες ήταν ένας εφιάλτης. Όμως, η περιπέτειά τους αργότερα ονομάστσηκε «Το Θαύμα των Άνδεων».

Μοιραία πτήση στις Άνδεις: Το χρονικό της τραγωδίας

Όλα ξεκίνησαν μία ημέρα πριν, στις 12 Οκτωβρίου 1972. Ένα δικινητήριο ελικοφόρο αεροσκάφος τύπου Fairchild Hiller FH-227D της Πολεμικής Αεροπορίας της Ουρουγουάης, με πενταμελές πλήρωμα και 40 επιβαίνοντες, απογειώθηκε από το Μοντεβιδέο. Προορισμός του ήταν το Σαντιάγο της Χιλής. Μετέφερε την ομάδα ράγκμπι Old Christians Club. Εκεί θα έδινε φιλικό αγώνα στην πρωτεύουσα της Χιλής, αλλά και συγγενείς, φίλους και γνωστούς των παικτών.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης, ο καιρός επιδεινώθηκε κι έτσι ο έμπειρος κυβερνήτης του αεροπλάνου, σμήναρχος Χούλιο Σέζαρ Φεράδας, επέλεξε να προσγειωθεί στην πόλη της Αργεντινής Μεντόζα, στους πρόποδες των Άνδεων, όπου οι επιβάτες και το πλήρωμα διανυκτέρευσαν.

 

Μοιραία πτήση στις Άνδεις: Η μοιραία απόφαση

Την επομένη, οι καιρικές συνθήκες δεν είχαν βελτιωθεί, αλλά ο πιλότος ενέδωσε στις πιέσεις των επιβατών και αποφάσισε να απογειωθεί για το Σαντιάγο, αφού πήρε το πράσινο φως από τον πύργο ελέγχου. Στη διαδρομή το αεροσκάφος αντιμετώπισε έντονες αναταράξεις, τις οποίες οι 40 επιβάτες αντιμετώπισαν με χαμόγελα και χωρίς φόβο. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν 19 ή 20 ετών και για πολλούς ήταν το πρώτο τους ταξίδι με αεροπλάνο.

Ωστόσο, πάνω από τη Χιλή το αεροπλάνο αντιμετώπισε πρόβλημα, έχασε ύψος, προσέκρουσε σε μία κορυφή των Άνδεων, έχασε τμήμα της ουράς του και συνετρίβη στο χιόνι. Δώδεκα από τους επιβαίνοντες σκοτώθηκαν ακαριαία, ενώ πέντε ακόμα υπέκυψαν στα τραύματά τους την πρώτη νύχτα.

Μοιραία πτήση στις Άνδεις: Αγώνας επιβίωσης

Οι 28 διασωθέντες, καταπονημένοι και τραυματισμένοι κάποιοι από αυτούς, άρχισαν να δίνουν τον αγώνα της επιβίωσης μέσα στις άγριες πολικές συνθήκες των Άνδεων. Βρίσκονταν σε υψόμετρο 3.600 μ., χωρίς τροφή, με περιορισμένο οξυγόνο και χωρίς νέα για την τύχη τους, καθώς τα σωστικά συνεργεία είχαν χάσει τα ίχνη τους. Η τροφή τους από εδώ και στο εξής θα ήταν τα πτώματα των συνεπιβατών τους.

 

Στις 21 Οκτωβρίου ένας από τους διασωθέντες πέθανε και στις 29 Οκτωβρίου μία χιονοστιβάδα αποτελείωσε άλλους οκτώ. Μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου ακόμη τρεις είχαν χάσει τη ζωή τους. Στις 12 Δεκεμβρίου, δύο από τους επιζήσαντες, ο Νάντο Παράδο και ο Ρομπέρτο Κανέσα, αποφάσισαν να ξεκινήσουν μία απέλπιδα πορεία προς το άγνωστο. Μετά από δεκαήμερη πεζοπορία, για καλή τους τύχη βρέθηκε στο δρόμο τους ένας ορεσίβιος μεταφορέας, ονόματι Σέρχιο Καταλάν, ο οποίος τους περιέθαλψε και ειδοποίησε τις αρχές, οι οποίες είχαν διακόψει τις έρευνες.

Μέχρι 23 Δεκεμβρίου 1972 και οι υπόλοιποι 14 διασωθέντες του αεροπορικού δυστυχήματος είχαν μεταφερθεί σώοι και ασφαλείς στο Μοντεβιδέο. Το αεροπορικό δυστύχημα των Άνδεων και η οδύσσεια των διασωθέντων ενέπνευσε τη συγγραφή βιβλίων, ταινιών μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, ακόμη και μιούζικαλ.

Η ταινία

Η ταινία «Οι επιζήσαντες» του 1993 με πρωταγωνιστές τον Ίθαν Χοκ και τον Τζος Χάμιλτον σε σκηνοθεσία Φρανκ Μάρσαλ, είναι βασισμένη στα όσα συνέβησαν επί 2,5 σχεδόν μήνες στις Άνδεις, με τους επιζήσαντες του αεροπορικού δυστυχήματος να γίνονται «ανθρωποφάγοι» για να επιβιώσουν.