---

 

 

 

 

 

 

---

 

Ναγκόρνο Καραμπάχ

 

Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έφερε στην επιφάνεια εθνοτικές και θρησκευτικές διαμάχες στην περιοχή του Καυκάσου. Η παλαιά αντιπαλότητα μεταξύ της χριστιανικής Αρμενίας και του μουσουλμανικού Αζερμπαϊτζάν αναζωπυρώθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, με αφορμή το μέλλον των Αρμενίων που ζούσαν στον θύλακο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, μέσα σε αζέρικο έδαφος. Οι αρμενικές δυνάμεις πήραν τον έλεγχο της περιοχής και απέκτησαν χερσαία σύνδεση με την Αρμενία. Έκτοτε, οι συγκρούσεις εναλλάσσονται με προσπάθειες για διπλωματική λύση του προβλήματος.Το Ναγκόρνο Καραμπάχ («Αρτσάχ» για τους Αρμενίους, «Ντάγλικ Καραμπάγ» για τους Αζέρους) ετυμολογείται από τη ρωσική λέξη «ναγκόρνο» (ορεινός, βουνίσιος) και την αζέρικη σύνθετη λέξη «Καραμπάγ» (καρά=μαύρος + μπαγ=κήπος), δηλαδή θα μπορούσαμε να την αποδώσουμε στα ελληνικά ως Ορεινός Μαυρόκηπος. Είναι μία ορεινή περιοχή του νοτιοδυτικού Αζερμπαϊτζάν, με αρμενικό πληθυσμό στην πλειονότητά του (περίπου 150.000 κάτοικοι, εκ των οποίων το 80% είναι Αρμένιοι), που έχει κηρύξει την ανεξαρτησία της από τις 2 Σεπτεμβρίου 1991 ως Δημοκρατία του Αρτσάχ, αλλά δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα – μέλος του ΟΗΕ. Επί Σοβιετικής Ένωσης ήταν αυτόνομη περιοχή της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.

Η παλιά αυτόνομη περιοχή καταλάμβανε μία έκταση περίπου 4.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ οι δυνάμεις της αυτοανακηρυγμένης Δημοκρατίας του Αρτσάχ ελέγχουν 7.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύουν με τη μητέρα-πατρίδα Αρμενία. Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ καταλαμβάνει τη βόρεια πλευρά της οροσειράς Καραμπάχ του Μικρού Καυκάσου, με υψηλότερη κορυφή το όρος Γκιάμις (3.724 μ). Οι κάτοικοί της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η περιοχή διαθέτει ελαφριά βιομηχανία και πολλά εργοστάσια επεξεργασίας τροφίμων. Το Στεπανακέρτ (Χανκεντί για τους Αζέρους) είναι η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ και το κύριο βιομηχανικό κέντρο.

Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ ενσωματώθηκε επισήμως στην τσαρική Ρωσία στις 24 Οκτωβρίου 1813 με τη Συνθήκη του Γκουλιστάν, που σηματοδότησε το τέλος του Ρωσο-Περσικού Πολέμου (1804-1813). Νωρίτερα υπαγόταν στο ταταρικό Χανάτο του Καραμπάχ και βρισκόταν υπό την επικυριαρχία της Περσίας.

Μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων στην περιοχή του Καυκάσου και την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε τμήμα της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αρμενίας, αλλά με απόφαση του Στάλιν το 1923 εντάχθηκε στην Σ.Σ.Δ. του Αζερμπαϊτζάν ως αυτόνομη περιοχή. Αποκομμένη από τη Σ.Σ.Δ. της Αρμενίας στα δυτικά, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε έτσι ένας αρμενικός θύλακος μέσα στο Αζερμπαϊτζάν.

Η περιοχή αναπτύχθηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα τα χρόνια της σοβιετικής κυριαρχίας, αλλά το 1988 οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ ξεσηκώθηκαν και άρχισαν να αγωνίζονται για την ένταξη της περιφέρειάς τους στην Αρμενία. Στην απαίτησή τους αντιτάχθηκαν τόσο η Σ.Σ.Δ. του Αζερμπαϊτζάν, όσο και η σοβιετική ηγεσία υπό τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Οι εθνικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των Αρμενίων και των Αζέρων φούντωσαν όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση το 1991 και οι χώρες τους απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι Αρμένιοι του Καραμπάχ υποστηριζόμενοι από τη μητέρα πατρίδα, απέκτησαν με σκληρές μάχες τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους του νοτιοδυτικού Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένου του Ναγκόρνο Καραμπάχ και εδάφους που το συνδέει με την Αρμενία.

Ακολούθησε μία σειρά διαπραγματεύσεων υπό την καθοδήγηση της άτυπης «Ομάδας του Μινσκ» (που πήρε το όνομά της από μία ειρηνευτική διάσκεψη που επρόκειτο να γίνει στο Μινσκ της Λευκορωσίας και δεν έγινε ποτέ), στην οποία συμπροέδρευαν η Ρωσία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Μπορεί να μην επιλύθηκε το πρόβλημα, αλλά το 1994 επιτεύχθηκε μία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία έκτοτε παραβιάζεται κατά διαστήματα, όπως τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 2020.

Τον Νοέμβριο του 2008 ο Πρόεδρος της Αρμενίας, Σερζ Σαρκισιάν, ο οποίος έχει γεννηθεί στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, και ο Αζέρος ομόλογός του Ιλχάμ Αλίεφ υπέγραψαν μία συμφωνία – ορόσημο, με την οποία οι δύο χώρες τους δεσμεύονταν να εντείνουν τις προσπάθειες για την επίλυση της σύγκρουσης. Παρά τις περιστασιακές χειρονομίες προσέγγισης μεταξύ των δύο χωρών, οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010.

Η υπό τον Νικόλ Πασινιάν νέα κυβέρνηση της Αρμενίας το 2019 δημιούργησε ελπίδες για την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά η διακοπή των ειρηνευτικών συνομιλιών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού το 2020 οδήγησε στην αναζωπύρωση των συγκρούσεων τον Ιούλιο και στην κλιμάκωσή τους στα τέλη Σεπτεμβρίου.

 

 

---

 

Οι Ρομά και ο βεβαιωμένος τόπος καταγωγής τους

Οι Ρομά είναι μια εθνοτική ομάδα που απαντάται κυρίως στην Ευρώπη. Είναι επίσης γνωστοί ως Ρομά. Στα αγγλικά συχνά αποκαλούνται Τσιγγάνοι. Ορισμένοι Ρομά θεωρούν τον όρο “τσιγγάνος” προσβολή. Οι Ρομά είναι ένας νομαδικός λαός που αρχικά προήλθε από τη βόρεια ινδική υποήπειρο, Προήλθαν από τις περιοχές Ρατζαστάν, Χαριάνα, Παντζάμπ και Σιντ.

Μελέτη DNA από Ινδούς και Εσθονούς ερευνητές δείχνει ότι οι Ρομά/Ρομάνι/Τσιγγάνοι και οι Σίντι προέρχονται από την κοινότητα των μη άθικτων Νταλίτ της προγονικής τους πατρίδας. Μετανάστευσαν βορειοδυτικά στην Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής. Σήμερα υπάρχουν πληθυσμοί Ρομά που βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη, αν και οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη, και οι θρησκείες τους είναι: Ανατολικός Χριστιανισμός, Καθολικισμός και Ισλάμ. Εφαρμόζεται η βάπτιση από τους χριστιανούς Ρομά και η ανδρική περιτομή από τους μουσουλμάνους Ρομά.

H επαρχία του Ρατζαστάν έχει έκταση 3πλάσια της Ελλάδας και πληθυσμό 75 εκατομμύρια

Υπάρχουν διάφορες ομάδες Ρομά: οι Ρομά με καταγωγή από την Ανατολική Ευρώπη, οι Σίντι στη Γερμανία και οι Μανούτσε στη Γαλλία και την Καταλονία, οι Καλό στην Ισπανία, οι Σιγκάνο στην Πορτογαλία και οι Γκιτάν της νότιας Γαλλίας, καθώς και οι Ρομανίχαλλοι στη Βρετανία.

Η γλώσσα Ρομά είναι πλέον επίσημη γλώσσα σε πολλές χώρες της Ευρώπης βάσει του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις Περιφερειακές ή Μειονοτικές Γλώσσες.

Σημαία των Ρομά

ο όρος ‘‘  γύφτος” , πρώτο χρησιμοποιήθηκε στο Βυζάντιο χωρίς υποτιμητική διάθεση  και είχε να κάνει με την ομοιότητα στο χρώμα των Ρομά με τους Αιγύπτιους οι οποίοι όμως είναι Αραβοσημιτικό φύλο

Ιστορία

Η ιδέα του 18ου αιώνα σχετικά με την ινδική γέννηση των Ρομά βασίζεται στην ομοιότητα μεταξύ των Ρομά και των γλωσσών που ομιλούνται στην ινδική υποήπειρο και υποστηρίζεται πλέον από γενετικά στοιχεία. Η καταγωγή των Ρομά δεν ήταν γνωστή μέχρι το 1763, όταν ένας φοιτητής θεολογίας ονόματι Στέφαν Βάλι γνώρισε Ινδούς φοιτητές ιατρικής. Παρατήρησε ότι σωματικά έμοιαζαν με τους Ρομ που είχε δει στην Ουγγαρία. Παρατήρησε επίσης ότι χρησιμοποιούσαν παρόμοιες λέξεις.

Πιστεύεται ότι γύρω στον 11ο αιώνα οι Ρομ εγκατέλειψαν την Ινδία για να πάνε βορειοδυτικά, μέσω της Περσίας και της Μέσης Ανατολής. Γύρω στον 15ο αιώνα, οι Ρομά έφτασαν στα Βαλκάνια. Από εκεί, διασκορπίστηκαν στην Ευρώπη. Οι πρώτες αφίξεις ήταν καλά αποδεκτές. Οι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι επρόκειτο για χριστιανούς προσκυνητές. Οι ντόπιοι κάτοικοι της Ευρώπης γοητεύτηκαν από τον νομαδικό τρόπο ζωής τους και τις νέες επιστήμες τους. Οι Ρομ προσλαμβάνονταν συχνά ως μισθοφόροι, εκπαιδευτές αλόγων και καλλιτέχνες τσίρκου. Οι Ρομ διέσχιζαν την Ευρώπη πάνω σε μεγάλα καραβάνια που περιείχαν τις αποσκευές τους.

Οι Roms άφησαν επίσης μια μεγάλη μουσική κληρονομιά. Οι κιθάρες και τα βιολιά αποτελούν μέρος των παραδόσεών τους. Επηρέασαν πολλά μουσικά στυλ στην Ευρώπη, όπως το φλαμένκο, η ρούμπα, η τζαζ κ.λπ. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ρομά υπέφεραν από τις πολιτικές διακρίσεων των Ναζί. Οι στατιστικές δείχνουν ότι περίπου 500.000 Ρομά πέθαναν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στις 8 Απριλίου 1971, η ιθαγένεια των Ρομ αναγνωρίστηκε νομικά στην Ευρώπη. Από την ημέρα αυτή, η 8η Απριλίου είναι η εθνική ημέρα των Ρομ.

Η λέξη “αθίγγανος” σημαίνει τον “ανέγγιχτο” και ετυμολογείται από το στερητικό α- και το ρήμα θιγγάνω, δηλαδή “αγγίζω”.Μια άλλη ερμηνεία αυτής της ετυμολογίας σχετίζεται με την καταγωγή των Ρομά από την Ινδία όπου πιθανολογείται ότι οι Ρομά ανήκαν στην κατώτερη ινδουιστική κάστα, αύτη των “ανέγγιχτων”. 

Όσον αφορά στον ευρωπαϊκό χώρο η γαλλική λέξη gitan και η ισπανική gitano προέρχονται από την ίδια ετυμολογία που προέρχεται και το gypsy (γύφτος) που μεταδόθηκε απο τον Βυζαντινό κόσμο.

Διώξεις

Παρόλο που έχουν αναγνωριστεί, εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις. Ορισμένες χώρες εξακολουθούν να εφαρμόζουν συμπεριφορές διάκρισης απέναντι στους Ρομά, ιδίως στους χώρους εργασίας και στα σχολεία, όπου δεν είναι αποδεκτοί. Ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν είναι αποδεκτοί είναι ότι διατήρησαν τον νομαδικό τρόπο ζωής τους, ο οποίος είναι παράνομος σε ορισμένες χώρες όπως η Γαλλία. Οι κοινότητες που καταλαμβάνουν, ενοχλούν τους ντόπιους. Οι Ρομά δημιούργησαν μια ένωση το 1978 για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.

 

Ερωτήσεις και απαντήσεις

Q: Ποια είναι η εθνικότητα των Ρομά;

A: Οι Ρομά είναι μια ινδοαριανή εθνοτική ομάδα που απαντάται κυρίως στην Ευρώπη. Στα αγγλικά, συχνά αποκαλούνται Τσιγγάνοι. Ορισμένοι Ρομά, αλλά όχι όλοι, θεωρούν ότι η λέξη “Τσιγγάνος” είναι προσβολή.

Ερ: Από πού κατάγονται οι Ρομά;

Α: Οι Ρομά ήρθαν αρχικά μέσω του Δρόμου του Μεταξιού από την ινδική υποήπειρο γύρω στην περίοδο της Μετανάστευσης και εγκαταστάθηκαν στην Αίγυπτο. Μια μελέτη DNA από Ινδούς και Εσθονούς ερευνητές δείχνει ότι οι πρόγονοί τους προέρχονται από τις κοινότητες Chandala (ανέγγιχτοι), Dalit και Shudra της προγονικής τους πατρίδας στην επαρχία κρατίδιο Ρατζαστάν της Βορειοδυτικής Ινδίας ( συνορεύει με το Πακιστάν)

Ερ:  έχει αλλάξει το DNA στον πληθυσμό των Ρομά;

Α: Η ροή γονιδίων από τους Τούρκους στον πληθυσμό των Ρομά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία συνέβη μέσω της οθωμανικής κατάκτησης των Βαλκανίων και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μεγάλο μέρος του DNA από τις χώρες υποδοχής όπου ζουν έχει επίσης εισρεύσει στους Ρομά μέσω των γάμων μεταξύ τους. Μια άλλη γονιδιακή μελέτη δείχνει DNA των ανθρώπων Ταμίλ της Νότιας Ινδίας με τους Ρομά, καθώς και το Y-DNA H που συνδέεται με την καταγωγή των Βραχμάνων. Υποστηρίζεται επίσης ότι ορισμένοι Ρομάνοι προέρχονται από τη Σιντ.

Ερ: Υπάρχουν φυσικά χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν μοναδικά τα νεογέννητα Ρομά;

Α: Σύμφωνα με μια ινδική μελέτη, τα νεογέννητα με καταγωγή Ρομά έχουν μια μπλε-γκρίζα κηλίδα γνωστή ως μογγολική κηλίδα. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι πολλοί άνδρες Ρομά από τη φυλή Zargari στην επαρχία Qazvin του Ιράν γεννήθηκαν χωρίς ακροποσθία ή με πολύ κοντή ακροποσθία – μια σπάνια κατάσταση που ονομάζεται Aposthia.

Ερ: Πού μπορούμε να βρούμε μεγάλους πληθυσμούς Ρομά σήμερα;

Α: Υπάρχουν πληθυσμοί Ρομά σε όλη την Ευρώπη, αλλά οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη και στην περιοχή των Βαλκανίων.

Ερ: Ποιες ομάδες αποτελούν σήμερα τους Ευρωπαίους Ρομά;

A: Διάφορες ομάδες περιλαμβάνουν την ανατολικοευρωπαϊκή γέννηση, τους Σίντι στη Γερμανία και τους Μανούτσε στη Γαλλία και την Καταλονία, τους Καλَ στην Ισπανία, τους Σιγκάνο στην Πορτογαλία, τους Γκιτάν της νότιας Γαλλίας ( το γνωστό συγκρότημα  gipsy kings έχει καταγωγή απο εκεί) τους Ρομανίχαλους της Βρετανίας, τους Ρομανλάρ στην Τουρκία.

Το ερωτηματολόγιο έχει σχηματισθεί και απαντηθεί απο ειδικές υπηρεσίες της χώρας 

 

 

 

---

 

ΤΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΑ ΚΑΙ Η ΤΕΛΕΙΩΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Ο όρος «Σεπτεμβριανά» έχει καθιερωθεί για το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο τουρκικός όχλος, υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές, εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955.

Αποτέλεσμα του διήμερου οργίου βίας ήταν να ξεκινήσει η σταδιακή συρρικνωση της ελληνικής κοινότητας των 100.000 έως τότε Ελλήνων που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη, φτάνοντας στις μέρες μας μόλις στις 2.000 άτομα.

Τι έγινε όμως και πώς φτάσαμε στην «Νύχτα των Κρυστάλλων» για τους Έλληνες της Πόλης;

33 χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ακόμη κι αν δεν υπήρχαν πλέον συμπατριώτες μας στα μικρασιατικά εδάφη μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης παρέμενε δημογραφικά ζωηρή και οικονομικά ισχυρή.

Κάποιος έκανε την αρχή και έσπασε την βιτρίνα ενός καταστήματος, και τότε ακολούθησε το χάος. Σπίτια, περιουσίες, εκκλησίες, μοναστήρια και νεκροταφεία που η ιστορία τους χανόταν στα βάθη των αιώνων εκθεμελιώθηκαν. Άνθρωποι, προπηλακίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν, βιάστηκαν, βασανίστηκαν, πέθαναν. Όχι δεν είναι η Νύχτα των Κρυστάλλων για τους Εβραίους της Γερμανίας. Είναι τα Σεπτεμβριανά για τους Ρωμηούς της Κωνσταντινούπολης.

Μία ψευδής είδηση αφορμή για το πογκρόμ

Περίπου 100.000 Τούρκοι ξεχύθηκαν στους δρόμους και έκαψαν κάθε περιουσία Ελλήνων που βρήκαν στον δρόμο τους, ενώ πολλές ήταν και οι περιουσίες Εβραίων και Αρμενίων που δεν γλύτωσαν από την μανία. Χρειάστηκαν μόλις λίγες ώρες για να μετατρέψουν πολλές συνοικίες της Κωνσταντινούπολης σε κρανίου τόπο.

Η νύχτα 6ης προς 7ης Σεπτεμβρίου είναι για τους Έλληνες της Πόλης ορόσημο καθώς αποτελεί την αρχή του τέλους για την ακμάζουσα ελληνική κοινότητα που μετρούσε παρουσία στο σταυροδρόμι αυτό των δύο ηπείρων, μεγαλύτερη των 2.000 ετών.

Δείτε το βίντεο: ΕΤ1 – Η Μηχανή του Χρόνου – Οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης. Τα Σεπτεμβριανά του 1955

Αφορμή για το μαζικό αυτό κύμα βίας, το οποίο προκάλεσε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Αμερικανού γερουσιαστή, Χόμερ Κέιπχαρτ, ζημιές άνω των 300.000.000 δολαρίων, ήταν μία είδηση γεμάτη ψεύδη που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Istanbul Ekspres» και φιλοξενούσε μία παραποιημένη φωτογραφία του σπιτιού του Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη με το ρεπορτάζ να λέει πως Έλληνες τοποθέτησαν εκρηκτικό μηχανισμό ο οποίος προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Αντνάν Μεντερές και ο υπουργός προεδρίας με ανακοίνωσή τους προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τα γεγονότα ως: «αυθόρμητη έκφραση του πατριωτικού αισθήματος που προκλήθηκε από την είδηση επικείμενων εκτελέσεων Τουρκοκυπρίων στις 28 Αυγούστου 1955 και της προκληθείσης ανησυχίας για τους Κυπρίους αδελφούς τους». (1)

Η «αυθόρμητη πατριωτική» αντίδραση των Τούρκων

Η «επίθεση» στο τουρκικό προξενείο στην Θεσσαλονίκη ήταν για τους Τούρκους η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Στην πραγματικότητα η τουρκική κοινωνία «βομβαρδιζόταν» με ανθελληνική προπαγάνδα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 τόσο από τις εφημερίδες όσο και από την ίδια την κυβέρνηση.

Χαρακτηριστικό του γεγονότος πως τα Μέσα ήταν ο κύριος διαμορφωτής γνώμης στην τουρκική κοινωνία είναι η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ. Όπως γράφει ο επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Ραϋμόνδος Αλβανός, (5) πρωταρχικό ρόλο στην εθνικιστική αυτή έξαρση έπαιξε ο Σεντάτ Σιμαβί, ένας εξισλαμισθής Εβραίος, διευθυντής της Χουριέτ. Επί των ημερών του η τουρκική εφημερίδα χρηματοδοτήθηκε από τους Άγγλους οι οποίοι την προμήθευσαν με τις πιο σύγχρονες τυπογραφικές εγκαταστάσεις της εποχής.

Αρχικά η Χουριέτ έγινε γνωστή χάρις στις αθλητικές ειδήσεις και τα διαστρεβλωμένα νέα. Ωστόσο η ανθελληνική της προπαγάνδα ήταν αυτή που την έκανε να γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Τόσο η Ελλάδα όσο και ο Ελληνισμός της Πόλης και της Κύπρου ήταν συνεχώς στο στόχαστρο κάτι που τελικά αποδείχθηκε αρκετά προσοδοφόρο. Χαρακτηριστικό είναι πως από τα 200.000 φύλλα που πωλούσε η εφημερίδα στο ξέσπασμα της κρίσης στην Κύπρο κατά την τουρκική εισβολή στο νησί οι πωλήσεις της είχαν φτάσει τις 650.000. Το πρότυπό της ακολούθησαν φυσικά και οι υπόλοιπες τουρκικές εφημερίδες.

Την ίδια στιγμή και η τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποιούσε τα ανθελληνικά αντανακλαστικά της κοινωνίας προκειμένου να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα οικονομικά προβλήματα που εμφάνιζε το τουρκικό κράτος, όπως ο αυξημένος πληθωρισμός, η μείωση των αναπτυξιακών ρυθμών καθώς και η πτώση του βιοτικού επιπέδου. Χαρακτηριστικό της υφεσιακής πορείας της τουρκικής οικονομίας είναι ότι το 1954 ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας έπεσε από το 13% που βρισκόταν την τριετία 1950-53 στο 4% το 1954, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο το 1955 έφτασε να είναι οκτώ φορές μεγαλύτερο από ότι ήταν το 1950.

Η ελληνική κοινότητα αποδιοπομπαίος τράγος για το Κυπριακό

Το βράδυ 6-7 Σεπτεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη ξεκινά το ανθελληνικό πογκρόμ. Αφορμή θεωρήθηκε μεν η «βομβιστική επίθεση στην γενέθλια οικία του Ατατούρκ» αλλά η προσπάθεια των Ελλήνων για εδραίωση στην Κύπρο ήταν επίσης μία καλή βάση για να μισήσει ο μέσος Τούρκος τους Έλληνες. Χαρακτηριστικό είναι πως οι διαδηλώσεις υποκινήθηκαν και διοργανώθηκαν από την οργάνωση «Η Κύπρος είναι Τουρκική» (Kibris Turktur) (2).

Και φυσικά στο πλαίσιο που διαμορφώθηκε η τουρκική κυβέρνηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Όπως αναφέρει ο Βρετανός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη, Μάικλ Στιούαρτ, τα γεγονότα είχαν οργανωθεί από την τουρκική κυβέρνηση με σκοπό να συμπέσουν με το πέρας της τριμερούς διάσκεψης στο Λονδίνο για το Κυπριακό. Ο ίδιος διπλωμάτης παράλληλα αποκαλύπτει κι άλλες πληροφορίες.

1) Ούτε ο τουρκικός στρατός, ούτε και η τουρκική αστυνομία που βρίσκονταν στους δρόμους δεν έκαναν το παραμικρό για να εμποδίσουν τον όχλο από το καταστροφικό του έργο. (3)

2) Ο Χικμέτ Μπιλ, ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι Τουρκική» (Kibris Turktur), είχε συνάντηση και εκτενή συνομιλία με τον πρωθυπουργό Μεντερές στις 5 Σεπτεμβρίου.

Την εμπλοκή της τουρκικής κυβέρνησης στα επεισόδια παραδέχθηκε με την ομιλία του και ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μεντερές στην τουρκική εθνοσυνέλευση όταν πλέον δεν μπορούσε να κατηγορεί άλλο τους κομμουνιστές για τις λεηλασίες. Ο Μεντερές λοιπόν παραδέχθηκε πως ήταν εκ των προτέρων γνώστης των επεισοδίων που θα γίνονταν στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που επισφραγίζει εν πολλοίς τι ακριβώς συζητήθηκε με τον Χικμέτ Μπιλ.

Τα επεισόδια δεν έγιναν από την μία στιγμή στην άλλη. Ο Αύγουστος που είχε προηγηθεί ήταν γεμάτος από συλλαλητήρια, απειλές, μικροεπεισόδια και μπόλικη προπαγάνδα κατά των Ρωμηών. Πολλές ήταν οι ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφορούσαν όλο το καλοκαίρι με σκοπό να φανατίσουν αλλά και να εξοργίσουν τους Τούρκους. Κύριος μοχλός ήταν η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης η οποία παρουσιαζόταν ως καταπιεσμένη την ώρα που οι Ρωμηοί της Πόλης ήταν μία ευημερούσα και ακμάζουσα κοινότητα με πολλά προνόμια. Από την άλλη φυσικά «αγαπημένο» θέμα των τουρκικών εφημερίδων ήταν η Κύπρος με την πιο δημοφιλή είδηση να είναι αυτή της δήθεν σχεδιαζόμενης εξόντωσης των Τουρκοκυπρίων από τους Ελληνοκυπρίους που υποτίθεται θα συνέβαινε μετά την τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου.

Και οι σχέσεις όμως μεταξύ των Κωνσταντινουπολιτών, Τούρκων ή Ρωμηών είχαν περάσει σε ένα στάδιο καχυποψίας. Συγκεκριμένα όπως διαβάζουμε στο βιβλίο Σεπτεμβριανά 1955: Η «νύχτα των κρυστάλλων» του Ελληνισμού της Πόλης, εκδόσεις Τσουκάτου, το κλίμα γινόταν όλο και πιο βαρύ. Ο Συμεών Βαφειάδης, στο Κουσκουντζούκι όπου κατοικούσε αναφέρει πως οι γείτονες γίνονταν πιο λιγομίλητοι με τον καιρό παρά το γεγονός πως διατηρούσαν τους τυπικούς κανόνες ευγένειας.

«Κάθε απόγευμα όμως, την ώρα που μεταδιδόταν μία εκπομπή για την Κύπρο, ανέβαζαν την ένταση του ραδιοφώνου στη διαπασών και άνοιγαν τα παράθυρα. Όλη η γειτονιά αντηχούσε από τα ξεφωνητά φανατισμένων δημαγωγών. Στο βαπόρι, όπου οι περισσότεροι επιβάτες γνωριζόμασταν, άρχισαν οι χαιρετισμοί των Τούρκων να γίνονται πιο κοφτοί και απότομοι και τα βλέμματά τους πιο βλοσυρά. Εμείς οι Ρωμηοί, φυσικά προσπαθούσαμε να μην δώσουμε αφορμή και μιλούσαμε όσο το δυνατόν λιγότερο. Στο καφενείο πουλούσαν χάρτες της Κύπρου που τους αγόραζαν τα παιδιά και τους έβαφαν με το αίμα τους, αφού τρυπούσαν το δάχτυλό τους με βελόνι».

Σε άλλη μαρτυρία, ο ιατρός Ανέστης Χατζηανδρέου αναφέρει πως οι φήμες πως οι Τούρκοι κάτι ετοιμάζουν, οργίαζαν. Χαρακτηριστικό είναι πως ο ίδιος όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες της Πόλης βρήκαν βαμμένες τις πόρτες των σπιτιών τους με τα γράμματα G.M.R. που σημαίνουν «μη μουσουλμάνος Ρωμηός». Παράλληλα αποκάλυψε πως ένας γείτονάς του άκουσε έναν Τούρκο δημόσιο υπάλληλο να του λέει: «Εσείς οι Ρωμηοί θα πάθετε κάτι κακό σε λίγες μέρες».

Οργανωμένα τάγματα και όχι όχλος

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εποχής στις διαδηλώσεις συμμετείχαν περίπου 100.000 άτομα τα οποία δρούσαν σε ομάδες των 15 έως 50 ατόμων οι οποίες πραγματοποιούσαν «καταδρομικές» επιχειρήσεις και στην συνέχεια επανασυνδέονταν σε πλήθη των 5.000 ατόμων που κινούνταν από την μία περιοχή στην άλλη.

Η ανθρωπογεωγραφία του πλήθους σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ είχε ως εξής: Προβοκάτορες, οδηγούς και αρχηγούς, καταστροφείς, λαφυραγωγούς, διαδηλωτές με εθνικά κίνητρα και περίεργους, δηλαδή αυτούς που ανακατεύτηκαν με το πλήθος μόνο και μόνο για να δουν τι συμβαίνει. Παράλληλα όπως ειπώθηκε από αυτόπτες μάρτυρες, το πλήθος κρατώντας τουρκικές σημαίες προσπαθούσε να στρατολογήσει κόσμο ακόμα και την ώρα της διαδήλωσης παρακινώντας οποιονδήποτε Τούρκο έβλεπαν στον δρόμο, στα καφενεία και τα μπαλκόνια, κρατώντας σημαίες, πορτρέτα μέχρι και ανδριάντες του Κεμάλ Ατατούρκ ενώ μοίραζαν και κονκάρδες της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι τουρκική».

Αυθόρμητη διαδήλωση; Μάλλον όχι.

Στα επεισόδια συμμετείχε και μεγάλος αριθμός Τούρκων που δεν έμεναν στην Πόλη και είχαν μεταφερθεί εκεί είτε τις προηγούμενες ημέρες με λεωφορεία, είτε με πλοιάρια το ίδιο βράδυ. Σε πολλά σημεία της πόλης είχαν μεταφερθεί και τοποθετηθεί φτυάρια, αξίνες, λοστοί και κάθε άλλο αντικείμενο που μπορούσε να προκαλέσει καταστροφές.
Πώς όμως το πλήθος ήξερε πού να χτυπήσει;

Σε αυτό βοήθησαν δύο πράγματα. Πέραν από τις εκκλησίες, τα μοναστήρια, τους τάφους και τα γνωστά κτήρια της ελληνικής κοινότητας, η πόλη ήταν γεμάτη με καταστήματα και περιουσίες οι οποίες είχαν πινακίδες στην τουρκική γλώσσα και δεν μαρτυρούσαν σε τίποτα την ελληνική καταγωγή των ιδιοκτητών τους. Αυτά λοιπόν που στοχοποίησαν τους Έλληνες ήταν τα εξής:

1) Οι συντομογραφίες GMR οι οποίες είχαν γραφτεί με μπογιά πάνω στις ελληνικές περιουσίες και τα καταστήματα.

2) Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το τουρκικό κράτος είχε αναθέσει σε μία ειδική οργάνωση την καταγραφή των περιουσιών όλων των μη μουσουλμάνων που κατοικούσαν στην Πόλη προκειμένου να «εξουδετερωθούν» πιο εύκολα.

Βασανισμοί, βιασμοί και κάθε είδους βαρβαρότητα

Η αγριότητα των επεισοδίων θα μπορούσε να συγκριθεί με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 έστω και καθ υπερβολή. Μπορεί μαζικές δολοφονίες να μην καταγράφηκαν ωστόσο σημειώθηκε πληθώρα φόνων ιερωμένων ενώ γενικότερα ο κλήρος έγινε στόχος βασανισμών.

Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές του Βρετανού ανταποκριτή της Daily Mail, Νόελ Μπάρμπερ: «Η εκκλησία του Γεντί Κουλέ καταστράφηκε ολοσχερώς και έναν ιερέα τον έριξαν από το κρεβάτι του, του ξερίζωσαν τα μαλλιά από το κεφάλι του και κυριολεκτικά του απέσπασαν την γενειάδα από το πηγούνι του. Έναν άλλον ηλικιωμένο ιερέα σε ένα σπίτι που ανήκε σε αυτόν τον ναό και ο οποίος ήταν πολύ άρρωστος και δεν μπορούσε να μετακινηθεί, τον εγκατέλειψαν στο κρεβάτι του και το σπίτι του πυρπολήθηκε, με αποτέλεσμα αυτός να καεί ζωντανός. Στον ναό του Γενίκιοϊ, μία πανέμορφη τοποθεσία στην άκρη του Βοσπόρου, έβγαλαν στον δρόμο έναν 75χρονο ιερέα, τον γύμνωσαν, τον έδεσαν πίσω από ένα αυτοκίνητο και τον έσυραν στους δρόμους. Στην εκκλησία του Γενία Μαχαλλέ, έναν ιερέα τον έγδυσαν, τον έδεσαν στην καρότσα ενός φορτηγού και τον περιέφεραν γυμνό στους δρόμους. Προσπάθησαν να ξεριζώσουν τα μαλλιά ενός ιερέα αλλά δεν κατάφεραν να του γδάρουν το κρανίο όπως έκαναν σε πολλούς άλλους».

Εκατοντάδες ήταν και οι βιασμοί που σημειώθηκαν κατά την διάρκεια των επεισοδίων, αλλά δεν καταγράφηκαν προκειμένου να αποφευχθεί η σπίλωση του ονόματος της εκάστοτε οικογένειας. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα στοιχεία που έδωσε ο Έλληνας χειρουργός των νοσοκομείων του Βαλουκλή στον Έλληνα πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη ότι είχαν βιαστεί τουλάχιστον 60 νεαρές Ελληνίδες. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι στην αναφορά του αρχηγού της Αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης για τα επεισόδια, δεν γίνεται ούτε λόγος για βιασμούς, ενώ είναι βέβαιο πως σημειώθηκαν μέχρι και βιασμοί αγοριών.

Ο Ελληνισμός της Πόλης υπέστη ένα ανεπανόρθωτο σοκ. Τα επόμενα χρόνια προσπάθησε να ορθοποδήσει ξανά, όπως είχε κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά οι διωγμοί που έγιναν την επόμενη δεκαετία δεν άφησαν πολλά περιθώρια. Η Πόλη έγινε από κοσμοπολίτικη μία εθνική μεγαλούπολη με περισσότερο από 15.000.000 πληθυσμό. Σήμερα μαζί με τους 2.000 Έλληνες, μόνο τα κτήρια έχουν απομείνει να θυμίζουν την ισχυρή παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην άλλοτε «Βασιλεύουσα».

 

---

 

21-22/8/ 1866: Ξεκινά η Κρητική Επανάσταση

Η Κρητική Επανάσταση του 1866-1869 υπήρξε από τις πιο σημαντικές σε μια σειρά επαναστάσεων τον 19ο αιώνα στην Κρήτη ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία, και ήταν υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Παρ’ ότι η ίδια η επανάσταση δεν στέφθηκε με επιτυχία, το γεγονός της ανατίναξης της Μονής Αρκαδίου, που προκάλεσε το θάνατο 300 περίπου πολιορκημένων και 700 αμάχων, είχε μεγάλο αντίκτυπο στη διεθνή κοινή γνώμη ως μία από τις πτυχές του όλου Ανατολικού Ζητήματος.

Αίτια της επανάστασης

Τα βασικά αίτια της επανάστασης αυτής, που έφθασε στα όρια πολεμικής σύρραξης μεταξύ Βασιλείου της Ελλάδος και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν τα ακόλουθα τρία:

Ο διακαής πόθος των Κρητών για την απελευθέρωσή τους από τον τουρκικό ζυγό και την ενσωμάτωση της Κρήτης με το ελληνικό κυρίαρχο κράτος, το οποίο απείχε πλέον μόλις μερικά ναυτικά μίλια μετά την ενσωμάτωση των Ιονίων νήσων, που είχε πραγματοποιηθεί δύο χρόνια πριν.

Η εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μερική αθέτηση των όρων του μεταρρυθμιστικού Χαττ-ι Χουμαγιούν, ή άλλως «Ισλαχάτ Φερμάν», περί ισονομίας των θρησκευτικών μειονοτήτων, που είχε θεσπιστεί δέκα χρόνια πριν (1856), με την επιβολή νέων βαρύτερων φόρων και Το λεγόμενο «μοναστηριακό ζήτημα», το οποίο αποτελούσε τον απόηχο ομοίου μεγάλου ζητήματος, που είχε ξεσπάσει την ίδια εποχή στη Ρουμανία και αφορούσε την ιδιαίτερη υψηλή φορολόγηση των μοναστηριακών περιουσιών, με συνέπεια κλήρος και λαός να εξεγερθούν.

Το ιστορικό υπόβαθρο της Επανάστασης

Οι χριστιανικοί πληθυσμοί του νησιού είχαν επαναστατήσει και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες, όμως παρά τις σποραδικές επιτυχίες, η επανάσταση καταπνίγηκε. Το 1828 η Κρήτη πέρασε υπό τον έλεγχο του Αιγύπτιου ηγέτη Μωχάμετ Αλή Πασά, αλλά το 1840 ξαναπέρασε υπό τον άμεσα έλεγχο της Υψηλής Πύλης. Ξεκίνησε νέος απελευθερωτικός αγώνας, με αποτέλεσμα το 1830 όλη η Κρήτη εκτός από 3 κάστρα (Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου) να είναι ελεύθερη, στα χέρια των Ελλήνων. Παρόλαυτά, οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επέτρεψαν την ενσωμάτωσή της στο νέο Ελληνικό κράτος (, όπως και της Σάμου που ήταν ελεύθερη συνεχώς από το 1821) και πέρασε στα χέρια των Αιγυπτίων. Το 1841 και το 1858 η Κρήτη επαναστάτησε και πάλι. Τελικά από το 1858 αναγνωρίστηκαν κάποια δικαιώματα στους Κρητικούς, όπως να οπλοφορούν, καθώς και σειρές κανονισμών σχετικά με το χριστιανικό δίκαιο και την απόλυτη ελευθερία στην άσκηση της θρησκείας. Η Κρητική Επανάσταση του 1866 θεωρείται το «δεύτερο ’21».

Οι συνθήκες για την έναρξη της επανάστασης ήταν δυσμενείς, κυρίως λόγω της πολιτικής κατάστασης τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας όσο και στην Ευρώπη. Από τη μια στο εσωτερικό της Ελλάδας επικρατούσε διχασμένη πολιτική ατμόσφαιρα, με την κυβέρνηση του Μπενιζέλου Ρούφου σαφώς αντίθετη, ενώ περισσότερο αποφασιστικός ήταν ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, οπαδός της ρωσικής πολιτικής. Από τις Μεγάλες Δυνάμεις μόνο η Ρωσία, που είχε ταπεινωθεί με τη Συνθήκη των Παρισίων (το 1856), έδειξε να ευνοεί και να υποκινεί μέσω του πρόξενού της στα Χανιά, Σπυρίδωνα Δενδρινού, και του υποπρόξενου Ιωάννη Μητσοτάκη στο Ηράκλειο.

Η έναρξη της Επανάστασης το 1866

Οι σποραδικές συγκρούσεις συνεχίζονταν και οι εκκλήσεις του Οθωμανού σουλτάνου δεν έφερναν κάποιο αποτέλεσμα. Το 1866 δημιουργήθηκαν ένοπλα τμήματα. Η έναρξη της επανάστασης κηρύχθηκε επίσημα στις 21 Αυγούστου 1866. Το ελληνικό κράτος εξέφρασε τη συμπάθειά του προς την εξέγερση, όπως και ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Φιλελληνική κίνηση αναπτύχθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που εκδηλώθηκε, μεταξύ άλλων, με την αποστολή χρημάτων και όπλων για την ενίσχυση της Κρητικής Επανάστασης. Τη διαχείριση των χρηματικών ποσών που προέρχονταν από αμερικανικούς εράνους προκειμένου να διατεθούν για την αγορά τροφίμων και ενδυμάτων και αποστέλλονταν με αμερικανικά κυρίως πλοία στην Κρήτη, είχε αναλάβει ο Αμερικανός φιλέλληνας Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάουι, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα. Οι επαναστάτες κατάφεραν αρχικά να θέσουν υπό έλεγχο την κρητική ύπαιθρο.

Πολιορκία της Μονής Αρκαδίου

Στις 8 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, οθωμανικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Μονή Αρκαδίου, η οποία ήταν και το αρχηγείο των επαναστατών. Εκεί ο Πάνος Κορωναίος είχε εγκαταστήσει φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ιωάννη Δημακόπουλο μαζί με τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη. Εκτός από τους 259 πολιορκημένους, στη μονή είχαν βρει καταφύγιο και 700 γυναικόπαιδα. Μετά από ολιγοήμερες συγκρούσεις, η οθωμανική πλευρά έσπασε τον αμυντικό κλοιό και εισήλθε στη μονή. Ο ηγούμενος είχε σκοτωθεί πολεμώντας στις επάλξεις. Την κρίσιμη εκείνη ώρα ο Κωστής Γιαμπουδάκης, ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη και η μονή σωριάστηκε σε φλεγόμενα ερείπια. Το συγκεκριμένο περιστατικό προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση στη διεθνή κοινή γνώμη και απέχθεια για την τουρκική ηγεσία. Δραματικές λεπτομέρειες από τη φρίκη του ολοκαυτώματος διέσωσε ο Αμερικανός πρόξενος στα Χανιά, Στίλμαν, και συγκέντρωσε, από πολλές πηγές, ο Μητροπολίτης Κρήτης Τιμόθεος Βενέρης στο έργο του «Το Αρκάδι δια των αιώνων» (Αθήνα 1938). Φιλέλληνες κινήθηκαν υπέρ των Κρητών με τη συγκρότηση επιτροπών και τη δημιουργία εράνων.

Ο Αλή Πασάς και ο Οργανικός Νόμος

Οι ωμότητες των Τούρκων στην Κρήτη ανάγκασαν τον σουλτάνο να μεταβάλει την πολιτική του στάση, καθ’ ότι η δυσφορία της κοινής γνώμης διογκωνόταν. Έστειλε λοιπόν στην Κρήτη τον μεγάλο βεζίρη Ααλή Πασά, κομιστή διοικητικών παραχωρήσεων, που αποτέλεσαν τη βάση του λεγόμενου Οργανικού Νόμου του 1868. Επρόκειτο για ένα καθεστώς υποτυπώδους ημιαυτονομίας, και σύμφωνα με αυτό η Κρήτη θα αποτελούσε ένα βιλαέτι (διοικητική επαρχία) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διοικούμενο από το βαλή, που διοριζόταν από το σουλτάνο. Το νησί διαιρέθηκε σε πέντε διοικήσεις και είκοσι επαρχίες. Θα μπορούσαν να διορίζονται και χριστιανοί στις διοικήσεις αυτές• στα δικαστήρια θα μετείχαν χριστιανοί και μουσουλμάνοι, ενώ αιρετοί σύμβουλοι θα μετείχαν στο κεντρικό συμβούλιο της Γενικής Διοίκησης. Επίσης αναγνωρίστηκε η ισοτιμία των δύο γλωσσών, ελληνικής και τουρκικής. Ο Οργανικός Νόμος κυρώθηκε με «Διάταγμα Αυτοκρατορικόν» που δημοσιεύτηκε στις 8 Ιανουαρίου 1868.

Οι εξελίξεις της Επανάστασης

Οι αποστολές εθελοντών, εφοδίων και όπλων από την Ελλάδα είχαν εξαγριώσει την Τουρκία. Στα τέλη του 1868 με τελεσίγραφό της η Τουρκία κατηγορούσε την Ελλάδα για ενεργό ανάμειξη και απειλούσε με πόλεμο, ο οποίος απεφεύχθη με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να αποδεχτεί τους όρους του τουρκικού τελεσίγραφου και να σταματήσει την έμπρακτη βοήθεια προς την Κρήτη. Η Τουρκία από την άλλη υποχώρησε στις υποδείξεις της Αγγλίας να προταθεί μια λύση με την παραχώρηση γενικής αμνηστίας και νέων προνομίων.

Στις 11 Δεκεμβρίου 1868 η Προσωρινή Κυβέρνηση πολιορκήθηκε στη Γωνιά Κισάμου. Τον Ιανουάριο του 1869 η ευρωπαϊκή διπλωματία είχε στραφεί υπέρ της Τουρκίας και οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν με τη Συνθήκη των Παρισίων (9/20 Ιανουαρίου) να απαγορευτεί στην Ελλάδα ο σχηματισμός εθελοντικών σχημάτων και ο εφοδιασμός των επαναστατών.

Στη διάρκεια της επανάστασης οι Τούρκοι έκαναν φοβερές βιαιοπραγίες κατά των χριστιανών με εμπρησμούς χωριών, φόνους, βιασμούς, βεβηλώσεις ναών κλπ. Ειδικά για το ανατολικό τμήμα της Κρήτης σώζεται λεπτομερής περιγραφή των καταστροφών και ωμοτήτων, καθώς και κατάλογος θυμάτων.

 

 

 

 

 

---

 

ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΕΖΟΙ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΚΟΛΟΜΒΟ

O Χριστόφορος Κολόμβος και ο Μαγγελάνος δεν ήταν οι πρώτοι εξερευνητές. Είχαν προηγηθεί οι αρχαίοι Έλληνες και Κινέζοι

Αν κάποιος σκεφτεί τους «εξερευνητές» στην ανθρώπινη ιστορία θα του έρθει σίγουρα στο μυαλό σίγουρα ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος και άλλοι ναυτικοί που έζησαν την περίοδο που τα βασίλεια της Ευρώπης οργάνωναν τις πρώτες αποστολές στον Νέο Κόσμο. Ωστόσο, πολύ πριν ο Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική το 1492 άλλοι γενναίοι εξερευνητές κατάφεραν να φτάσουν σε αχαρτογράφητες περιοχές και να ανακαλύψουν πριν από οποιονδήποτε άλλο τι υπάρχει… εκεί έξω!

Οι ιστορικοί που μελετούν αυτούς τους αρχαίους ταξιδιώτες δεν ενδιαφέρονται μόνο για τις περιοχές στις οποίες έφτασαν αυτοί, αλλά και για τις ιστορίες που έφεραν μαζί τους όταν επέστεψαν στα σπίτια τους, αναφέρει το BigThink. Αυτές οι ιστορίες σπάνια αντανακλούσαν την πραγματικότητα και υπήρχε ένας πολύ καλός λόγος γι’ αυτό. Όπως οι σύγχρονοι, έτσι και οι αρχαίοι ταξιδιώτες αντιλαμβάνονταν το περιβάλλον τους χρησιμοποιώντας τις δικές τους, συχνά ξεπερασμένες, κοσμοθεωρίες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χάρτης (ΦΩΤΟ) που δημιούργησε ο Αλεξανδρινός μαθηματικός και γεωγράφος Πτολεμαίος γύρω στο 150 μ.Χ. θέλοντας να αναπαραστήσει τον τότε γνωστό κόσμο. Η Τουρκία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, ακόμη και τμήματα της Σκανδιναβίας είναι ξεκάθαρα αναγνωρίσιμα. Το ίδιο και η τεράστια έκταση της Ασίας, η οποία την εποχή του Πτολεμαίου είχε ήδη εν μέρει εξερευνηθεί μέσω του εμπορίου με την Ινδία.

Πιο αινιγματικό είναι το μεγάλο, ασύμμετρο σχήμα που αναπαριστά την Αφρική. Η καταγραφή αυτού του μεγάλου όγκου ξηράς δεν βασίζεται σε μετρήσεις αλλά σε επαγωγική σκέψη. Η στοιχειώδης κοσμολογία του Πτολεμαίου όριζε ότι η ακόμη ανεξερεύνητη ήπειρος της Αφρικής έπρεπε να έχει ένα συγκεκριμένο μέγεθος ώστε να ισορροπεί το βάρος της Ασίας και της Ευρώπης. Είχε δίκιο, αλλά για λάθος λόγους.

Εξερεύνηση στην κλασική αρχαιότητα

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν επιδέξιοι ταξιδιώτες. Ο πολιτισμός τους ήταν διάσπαρτος σε εκατοντάδες μικροσκοπικά νησιά, από την Κρήτη μέχρι τη Ρόδο. Μέσω του εμπορίου και της εξερεύνησης, οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με μέρη κοντινά όπως το Λεβάντε (σημερινή Μέση Ανατολή) και η Περσία αλλά και μακρινά όπως η Κίνα, η Αγγλία και η Σκανδιναβία, η τελευταία από τις οποίες εξερευνήθηκε από τον αστρονόμο Πυθέα γύρω στο 325 π.Χ.

Ήδη, ο Ηρόδοτος στο «λιβυκό λόγο» μας πληροφορεί για τον πρώτο περίπλου της Αφρικής, που έγινε περίπου το 600 π.Χ. (2100 χρόνια πριν από τον Βάσκο ντε Γκάμα). Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Φοίνικες του Αιγύπτιου βασιλιά Νεχώ Β’, ταξίδευαν για τρία χρόνια περιπλέοντας την Αφρική. Κατά την περίοδο του χειμώνα, σταματούσαν σε κάποια εύφορη γη, την καλλιεργούσαν με σιτάρι, και όταν ερχόταν το καλοκαίρι το θέριζαν και συνέχιζαν το ταξίδι τους.

Οι εξερευνήσεις στην κλασική αρχαιότητα πραγματοποιήθηκαν για πολλούς διαφορετικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της επιθυμίας για γνώση. Ο Ποσειδώνιος (135-51π.Χ.), ένας φιλόσοφος από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, παρατήρησε ότι οι παλίρροιες στην Ισπανία ήταν πολύ ψηλότερες από εκείνες της Μεσογείου. Αυτό τον οδήγησε στην υπόθεση ότι η άμπωτη ήταν κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με την τροχιά της σελήνης, ένα συμπέρασμα στο οποίο πιθανότατα δεν θα μπορούσε να φτάσει αν είχε μείνει πίσω στην πατρίδα του τη Συρία.

Οι περισσότερες αρχαίες αποστολές, ωστόσο, πραγματοποιήθηκαν με την ελπίδα να βρουν εμπορικές οδούς που έδιναν πρόσβαση στους θησαυρούς ξένων χωρών. Σύμφωνα με ένα κείμενο που ονομάζεται «Περίπλους της Ερυθράς Θάλασσας», ο Έλληνας θαλασσοπόρος Ίππαλος, ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ., ανακάλυψε μια νέα και ταχύτερη διαδρομή από την Ερυθρά Θάλασσα προς τη νότια Ινδία διασχίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό. Φαίνεται ότι είχε αναλάβει πολλά ταξίδια μεταξύ Αιγύπτου, Ερυθράς θάλασσας, Αραβίας και Ινδιών με πολύ ενδιαφέρουσες χαρτογραφήσεις, γεωγραφικές και μετεωρολογικές παρατηρήσεις ιδιαίτερα στον Ινδικό ωκεανό. Θεωρείται ότι είναι ο πρώτος που τόλμησε να πλεύσει ανοικτά στον ωκεανό στηριζόμενος στις παρατηρήσεις του, αντί να ακολουθήσει τη μέχρι τότε ακολουθούμενη ακτοπλοΐα.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση του Καρχηδόνιου θαλασσοπόρου Ιμίλκα, ο οποίος έζησε κάποια στιγμή στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και λέγεται ότι ήταν ο πρώτος άνθρωπος από τη Μεσόγειο που έφτασε στις βόρειες ακτές της Ευρώπης. Οι αφηγήσεις των ταξιδιών του, τις οποίες παραθέτουν πολλοί Ρωμαίοι συγγραφείς, είναι γεμάτες με περιγραφές θαλάσσιων τεράτων, τα οποία οι ιστορικοί υποπτεύονται ότι συμπεριλήφθηκαν για να αποτρέψουν τους αντιπάλους τους να διασχίσουν τις νέες εμπορικές διαδρομές της Καρχηδόνας.

Η δημιουργία του Δρόμου του Μεταξιού

Ενώ οι εξερευνητές της Μεσογείου ήταν απασχολημένοι με την πλοήγηση στις άκρες της Ευρώπης, οι Κινέζοι ταξιδιώτες ταξίδευαν στην κεντρική και νοτιοανατολική Ασία. Επικεφαλής μεταξύ αυτών των ταξιδιωτών ήταν ο Τζαν Τσιάν. Ο Τσιάν, ο οποίος πέθανε γύρω στο 114 π.Χ., ήταν ένας διπλωμάτης που, για λογαριασμό του αυτοκράτορα Χαν, ταξίδεψε δυτικά για να δημιουργήσει τις υποδομές γι’ αυτό που τελικά θα γινόταν γνωστό ως ο Δρόμος του Μεταξιού.

Οι αφηγήσεις του Τζαν Τσιάν συγκεντρώθηκαν από τον ιστορικό Σίμα Τσιέν τον 1ο αιώνα π.Χ. Η ανάγνωση αυτών των χρονικών μας επιτρέπει να δούμε την αρχαία ιστορία από μια διαφορετική οπτική γωνία. Αυτοκρατορίες που πια έχουν χαθεί, με τις ξένες παραδόσεις και την ιστορία τους, ανακατασκευάζονται από την οπτική γωνία ενός Κινέζου ταξιδιώτη που έζησε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν.

Οι περισσότεροι από τους πολιτισμούς που επισκέφτηκε ο Τζαν Τσιάν δεν υπάρχουν πλέον σήμερα. Για παράδειγμα το Ελληνικό βασίλειο της Βακτριανής (περίπου στο σημερινό Πακιστάν και Αφγανιστάν), του οποίου οι αρχηγοί υποτάχθηκαν από τους Γιουετσί, μια νομαδική φυλή της οποίας η ιστορία ξεκίνησε στη βορειοδυτική Κίνα. Την εποχή του Τσιάν, η επιρροή των Ελληνο-βακτριανών συνεχιζόταν στην περιοχή της Ντάξια, όπως ονομάστηκε η χώρα των Γιουετσί.

Νοτιοανατολικά της Ντάξια βρισκόταν ένας πολιτισμός που ο Σίμα Τσιεν αναφέρεται ως Σεντού, από τη σανσκριτική λέξη για τον ποταμό Ινδό, « Σίντου». Το Σεντού ήταν το μεγαλύτερο από τα ινδοελληνικά βασίλεια στην ινδική χερσόνησο. «Οι άνθρωποι», γράφει ο Σίμα Τσιεν, «καλλιεργούν τη γη και ζουν λίγο πολύ όπως οι κάτοικοι της Ντάξια. Η περιοχή λέγεται ότι είναι ζεστή και υγρή. Οι κάτοικοι καβαλούν ελέφαντες όταν πάνε στη μάχη».

Οι κατακτητές της Ισλανδίας

Οι λάτρεις της ιστορίας υποστηρίζουν ότι οι Σκανδιναβοί Βίκινγκς κι όχι ο Κολόμβος ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που έφτασαν στις αμερικανικές ακτές. Αλλά πριν οι Βίκινγκς ταξιδέψουν στο δυτικό ημισφαίριο, εξερεύνησαν περιοχές λίγο πιο κοντά στο σπίτι τους. Αφού αποίκισαν τμήματα της Ρωσίας, το βλέμμα τους στράφηκε στη Βρετανία, την Ιρλανδία και την Ισλανδία.

Σύμφωνα με το Ισλανδικό Βιβλίο των Εποικισμών, ένα μεσαιωνικό κείμενο, η Ισλανδία εποικίστηκε για πρώτη φορά από τον Σκανδιναβό Ίνγκολφουρ Άρναρσον, γνωστός και ως Μπγιόρνολφσον, ο οποίος έχτισε το 874 μια περιοχή που την ονόμασε Ρέικιαβικ. Ωστόσο, μεσαιωνικοί συγγραφείς καθώς και αρχαιολογικές ανασκαφές υποδηλώνουν ότι το νησί κατοικήθηκε νωρίτερα, πιθανώς από Ιρλανδούς μοναχούς που έφυγαν μετά την άφιξη του Άρναρσον.

Ένας από αυτούς τους μοναχούς μπορεί κάλλιστα να ήταν ο Άγιος Μπρένταν. Γνωστός και ως Μπρένταν ο Εξερευνητής, αυτός ο, γεννημένος στο Φενιτ της Ιρλανδίας, άγιος λέγεται ότι ταξίδεψε προς τον Ατλαντικό Ωκεανό παρέα με 16 μοναχούς για να αναζητήσει τον Κήπο της Εδέμ, τον παράδεισο στη Γη. Στην πραγματικότητα βέβαια ο Μπρένταν μάλλον ταξίδεψε για να προσηλυτίσει παγανιστικές κοινότητες στον χριστιανισμό.

Οι Ιρλανδικές ιστορίες για το ταξίδι του Μπρένταν θυμίζουν περισσότερο γραφές παρά ιστορικές αφηγήσεις. Είναι γεμάτες με φαντασία και θρησκευτικό συμβολισμό κάτι που δυσκολεύει τους μελετητές να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα. Σε μια από τις ιστορίες του για παράδειγμα, ο Μπρένταν υποστηρίζει ότι είδε τις πύλες της κολάσεως, ένα μέρος όπου «μεγάλοι δαίμονες πετούσαν  πύρινο ατσάλι από ένα νησί με ποτάμια χρυσής φωτιάς. Στην πραγματικότητα όμως μάλλον είδε κάποια έκρηξη ηφαιστείου καθώς έπλεε γύρω από την Ισλανδία.

 

 

 

 

 

---

 

Μαρτίνος Λούθηρος – Ο καλόγερος που άλλαξε τη ροή της ιστορίας: 1483-1546

Την 31η Οκτωβρίου 1517, ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε ( αν και αυτό πλέον απο μελέτες αρχείων αμφισβητείται )  σε ναό της Βυττεμβέργης τις “Ενενήντα Πέντε Θέσεις”, που άλλαξαν την ιστορία του δυτικού χριστιανισμού.

Η 31η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί να τιμάται, από τις εκκλησίες των διαμαρτυρομένων, ως η ημέρα του 1517 κατά την οποία ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε τις Ενενήντα πέντε Θέσεις του στην είσοδο του ναού του Κάστρου της Βυττεμβέργης. Η ημερομηνία σώζεται από τον Φίλιππο Μελάγχθονα, προσωπικό και αγαπητό φίλο του Λούθηρου, σε κείμενό του του 1546, χρόνια πολλά μετά την θυροκόλληση που άλλαξε την ιστορία του δυτικού κόσμου. Υιοθετήθηκε από τον λαό ο οποίος ασπάστηκε τις απόψεις του γερμανού θεολόγου και μοναχού και έγινε πεδίον διαμάχης μεταξύ των ιστορικών και των θεολόγων: ήταν εκείνη η ημέρα ή ήταν άλλη και έσφαλε ο Μελάγχθων, μπερδεύοντας την ημέρα αποστολής των Θέσεων στον Πάπα και τον Γερμανό αρχιεπίσκοπο με την ημερομηνία της θυροκόλλησης;

Το ζήτημα είναι μάλλον δευτερεύον , ειδικά καθώς η λαϊκή ετυμηγορία σε τέτοια ζητήματα είναι αυτή που τελικώς επικρατεί. Οι σημαντικές υποθέσεις ήταν άλλες: ο τρόπος που η καταπιεσμένη, αγριεμένη, οργισμένη βόρεια Ευρώπη δέχθηκε τον λόγο του γερμανού θεολόγου και η εξέγερσή της, όσο και ο ρόλος – ο πρωτοποριακός, επαναστατικός ρόλος- που έπαιξε η τυπογραφία στην διάδοση των θέσεων και την μετατροπή ενός θέματος ηθικής τάξεως σε φλογερή λαϊκή επανάσταση.

Ο Λούθηρος, που είχε γίνει μοναχός χάρη σε ένα τάμα το οποίο έκανε από τρόμο, σε ώρα καταιγίδας, έγραψε τις θέσεις του αντιδρώντας στη δράση ενός μοναχού, πωλητή συγχωροχαρτιών, ο οποίος, κατά τα της εποχής, παρέσυρε τον κόσμο κάνοντάς τον να πιστεύει πως, η αγορά ενός τέτοιου χαρτιού σήμαινε τη σίγουρη σωτηρία. Τα ψεύδη του μοναχού αυτού, γίναν αφορμή της ανταρσίας του Λούθηρου.

Οι πόρτες των εκκλησιών ήταν συνηθισμένος “πίνακας ανακοινώσεων” εκείνη την εποχή. Ιδανικός για έναν “πολεμικό” θεολόγο, όπως ο Μαρτίνος. Ο οποίος, πάντως, δεν υπήρξε τόσο πρωτότυπος. Οι περισσότερες απόψεις του έχουν διατυπωθεί, είτε σπέρματι είτε πλήρως, πριν θυροκολλήσει τη “λίστα” του. Δεν ήταν εκεί, στην πρωτοτυπία, η δύναμη του λόγου του. Ήταν μάλλον στη συγκυρία και στη σύνδεσή τους με ένα υπαρκτό, απτό πρόβλημα, το οποίο έφτασε να συμβολίζει όλα τα προβλήματα που η παπική εξουσία δημιουργούσε. Η Ευρώπη έβραζε και αναζητούσε διέξοδο προς μια νέα ελευθερία.

Οι θέσεις του Λούθηρου, ακόμη και αν ο ίδιος δεν το επεδίωξε, ήταν πολιτικές. Η άρνησή του να αποδεχθεί την παπική εξουσία, ή και όποια άλλη θεολογική εξουσία πλην της Βίβλου, η επιστροφή στην εκκλησία- κοινότητα και όχι έναν αυστηρό, ιεραρχικά δομημένο κόσμο, στον οποίο οι εκλεκτοί φορούν ράσο ή στέμμα ελέω Θεού, ήταν βαθιά πολιτικές και προκλητικές θέσεις. Μοιάζει ειρωνική η ρήση του ιδίου του μεγάλου μεταρρυθμιστή, πως “η πίστη και το Ευαγγέλιο δεν έχουν σε τίποτε να κάνουν με την πολιτική” όταν κανείς συνειδητοποιήσει πόσο πολιτικός υπήρξε ο ίδιος και πόσο βαθιά πολιτικά εισέπραξαν τις θέσεις του οι απλοί άνθρωποι. Όπως από την εποχή των Διωγμών είναι γνωστό, η πίστη είναι κοινωνικό γεγονός με βαθιά και πολύπλευρη επιρροή. Το ίδιο απέδειξε και η αποδοχή του προτεσταντισμού, όπως και οι μορφές του που αναπτύχθηκαν, παρ’ ότι ακόμη και σήμερα οι “φονταμενταλιστές” λουθηρανοί και τα (πολιτικά) παρακλάδια τους, μιλούν για απόλυτο προσωπικό χαρακτήρα της Πίστης.

Το μεγαλύτερο όπλο του Λούθηρου, έδρασε ανεξάρτητα από τον ίδιο. Ήταν η τυπογραφία. Οι Ενενήντα Πέντε Θέσεις τυπώθηκαν, δέθηκαν και μοιράστηκαν, για να μεταφραστούν, να ξανατυπωθούν και να ξαναμοιραστούν από άκρου εις άκρον της δυτικής Ευρώπης. Το μήνυμα, τα μηνύματα, μεταφέρονταν ανεξάρτητα από τον ίδιο τους το συγγραφέα, χρωματίζονταν και νοηματοδοτούνταν από άλλους: θεολόγους, βασιλείς, πολιτικούς, αγύρτες… Οι θεολογικές διαφωνίες του Λούθηρου υπήρχαν, ερμηνεύονταν και επιδρούσαν ανεξάρτητα από τον ίδιο και τις ερμηνείες τους. Αυθύπαρκτες, μελετούνταν απ’ όλους, από κάθε πολίτη, με τον τρόπο που ο ίδιος επιθυμούσε και κήρυττε ότι θα έπρεπε να μελετάται η Αγία Γραφή. Μπορεί στην Γερμανία ο επίσημος προτεσταντισμός – αυτός που έγινε εξουσία – να κατηγορείται για την πολιτική παθητικότητα των διαμαρτυρόμενων χριστιανών, όμως στην υπόλοιπη Ευρώπη η δράση των παραφυάδων του προτεσταντισμού υπήρξε πολιτικά ενεργή και ανατρεπτική, βάζοντας το σπόρο για πολλές μεταγενέστερες ευρωπαϊκές πολιτικές και φιλοσοφικές θεωρήσεις.

Μία ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, αποτελεί το γεγονός ότι ο Λούθηρος υπέγραφε ελληνικά, κατά την συνήθεια της εποχής. Υπέγραφε ως Ελευθέριος. Παράλληλα, είχε προσπαθήσει να έρθει σε επαφή με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πριν προχωρήσει σε αυτόνομη πορεία, ελπίζοντας σε στήριξη για την επιστροφή στον πρώτο χριστιανισμό, της Αγάπης. Η Μεγάλη Εκκλησία τελούσε, όμως, ήδη εν Αιχμαλωσία και τέτοιου είδους επαφές αποτελούσαν πολυτέλεια. Όσο παρακινδυνευμένες και αν είναι οι υποθέσεις σε ιστορικά ζητήματα, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς ποιά θα ήταν η μοίρα της Ευρώπης αν η Ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκονταν τότε σε θεολογικά ύψη ανάλογα της Παλαιολόγειας Αναγέννησης.

 

 

 

 

---

 

ΚΡΥΨΤΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

Στο Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου που πραγματοποιήθηκε το 2023, ο George Soros που πλέον παρέδωσε την σκυτάλη της αυτοκρατορίας του στον 37χρονο γιό του Alexander Soros, ανέβηκε στη σκηνή για να μιλήσει για τον υπαρξιακό κίνδυνο που θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή στον ανθρώπινο πολιτισμό. Μίλησε επίσης για το ποιός θα ήταν ο προτεινόμενος τρόπος που έχει ο 92χρονος Δισεκατομμυριούχος ώστε να λυθεί το πρόβλημα: Πρότεινε λοιπόν πως τα σύννεφα πάνω από την αρκτική θα πρέπει να γίνουν πιο φωτεινά ώστε να αντανακλούν την ενέργεια του ήλιου μακριά από τον πάγο που λιώνει.

Ο Soros γνωρίζετε πως είναι μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα με πολλές θεωρίες συνωμοσίας να συντηρούν το όνομά του ως ένα από τους πιο χειριστικούς ανθρώπους που λειτουργεί στο παρασκήνιο για το κακό της ανθρωπότητας. Όμως δεν είναι ο μόνος που προτείνει ουσιαστικά να κρύψουν τον ήλιο κατευθύνοντας τις ακτίνες του πίσω στο διάστημα.

Ο Βill Gates για παράδειγμα υποστήριξε ένα πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Harvard και των επιστημόνων του που δοκίμασαν να ψεκάσουν Ανθρακικό ασβέστιο στην ατμόσφαιρα και τον ουρανό της βόρειας Σκανδιναβίας το 2021. Το πρόγραμμα ματαιώθηκε στην συνέχεια μετά τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων και περιβαλλοντολόγων. Από την άλλη μεριά ο Jeff Bezos χρησιμοποίησε τις δυνατότητες του υπερυπολογιστή της Amazon για να αναπτύξει μοντέλα και σχέδια χορήγησης διοξειδίου του Θείου στην ατμόσφαιρα τον ίδιο χρόνο. Πριν λίγο καιρό ο Dustin Moskovitz, δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του Facebook χρηματοδότησε με 900.000 δολλάρια επιστήμονες στο Μάλι, την Βραζιλία, την Ταιλάνδη και άλλες χώρες ώστε να μελετήσουν τις πιθανές παρενέργειες της ηλιακής γεωμηχανικής.

Τέτοιου τύπου προσπάθειες για να χακάρουν την ατμόσφαιρα ουσιαστικά, που είναι ευρύτερα γνωστές ως ηλιακή γεωμηχανική, έχουν γίνει το επίκεντρο αντιπαράθεσης στον κόσμο της κλιματικής επιστήμης λόγω των πολύ πιθανών παρενεργειών που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα!

Η ηλιακή γεωμηχανική και το χακάρισμα του καιρού

 

Για να καταλάβουμε λίγο καλύτερα την απόπειρα τροποποίησης του καιρού θα χρειαστεί να δούμε τι είναι η ηλιακή γεωμηχανική που υποστηρίζεται από τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη.

Στην απλούστερη εκδοχή της η ηλιακή γεωμηχανική, γνωστή και ως διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας, αποτελεί μία προσπάθεια να μειωθεί η θερμοκρασία του πλανήτη, μέσω της ανάκλασης του ηλιακού φωτός, ή μέσω μεθόδων διαφυγής περισσότερης θερμότητας στο διάστημα.

Για την εφαρμογή της υπάρχουν τρεις τεχνικές:

Ο θαλάσσιος φωτισμός των σύννεφων, στην προσπάθεια τα χαμηλά σύννεφα πάνω από τον ωκεανό να γίνουν πιο ανακλαστικά, ψεκάζοντάς τα με θαλάσσιο αλάτι.Η αραίωση των σύννεφων στα μεγάλα υψόμετρα της ατμόσφαιρας, με τον ψεκασμό τους με σωματίδια αερολύματος, ώστε να «παγιδεύουν» λιγότερη θερμότητα.

Ωστόσο, η περισσότερο διερευνημένη μέθοδος, είναι η έγχυση στρατοσφαιρικού αερολύματος. Πρόκειται για τον ψεκασμό αερολυμάτων – όπως σωματίδια διοξειδίου του θείου – στη στρατόσφαιρα, σε ύψος άνω των 20 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης, για την ανάκλαση του ηλιακού φωτός πίσω στο διάστημα. Θα μπορούσε να γίνει με αερόστατα ή εξειδικευμένα αεροπλάνα που μπορούν να πετάξουν σε μεγάλο ύψος.

Πίσω από την ιδέα βρίσκεται το πρότυπο των ηφαιστείων. Όταν, το 1991, εξερράγη το όρος Πινατούμπο στις Φιλιππίνες, το διοξείδιο του θείου που εκτόξευσε ψηλά στην ατμόσφαιρα είχε ως αποτέλεσμα να ψύξει προσωρινά τον πλανήτη κατά μισό βαθμό Κελσίου.

Ηλιακή γεωμηχανική: ένα αμφιλεγόμενο θέμα

Η γεωμηχανική και η μεθοδολογία της έχει ήδη αναπτυχθεί από τη δεκαετία του 1960. Όμως, τα τελευταία χρόνια συζητείται όλο και περισσότερο επειδή η πρόοδος που σημειώνει η επιστήμη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ βραδύτερη από τους ρυθμούς που αυτή συντελείται.

Ο πλανήτης βρίσκεται ακριβώς στο σημείο να ξεπεράσει αυτό το όριο της θερμοκρασίας, πέρα από το οποίο αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες ακραίων πλημμυρών, ξηρασίας, πυρκαγιών και έλλειψης τροφίμων. Οι επιστήμονες έχουν φτάσει στο σημείο να προτείνουν ακόμη και την εκτόξευση σκόνης από τη σελήνη προς τη Γη. Αυτή η σκόνη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «ασπίδα» απέναντι στον ήλιο, μειώνοντας την ποσότητα ηλιακού φωτός που φτάνει στον πλανήτη.

«Μακάρι να μην υπήρχε η ανάγκη για την γεωμηχανική. Αλλά δεν υπάρχουν άλλες, ρεαλιστικές επιλογές ώστε η αύξηση της θερμότητας να παραμείνει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου», σημείωσε στο CNN ο ιδρυτής της Make Sunsets, Luke Iseman.

Σχεδόν κανείς δεν ισχυρίζεται ότι, η μέθοδος, θα μπορούσε να είναι εξίσου αποτελεσματική με τη μείωση της παραγωγής των ρύπων, ή ότι από μόνη της είναι μία λύση απέναντι στην κλιματική κρίση. Οι υπέρμαχοι της ηλιακής γεωμηχανικής, όμως, υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να παράγει σημαντική μείωση της θερμοκρασίας, με σχετικά μικρό κόστος. Σύμφωνα με μελέτη του 2018 που πραγματοποιήθηκε στο Harvard, η εφαρμογή της μεθόδου, για μία περίοδο 15 ετών θα στοίχιζε περίπου 2,25 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Όπως τονίζει ο καθηγητής εφαρμοσμένης φυσικής και δημόσιας πολιτικής, στο Harvard, David Keith, «χωρίς αμφιβολία» ο κόσμος οφείλει να μειώσει τις εκπομπές ρύπων. Αυτό, προσθέτει, δε σημαίνει ότι έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε άλλες πιθανές λύσεις για το κλίμα. «Δε λέω ότι πρέπει να εφαρμόσουμε την ηλιακή γεωμηχανική, αλλά νομίζω ότι αξίζει να εξετάσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία», τόνισε.

Στα μάτια των πολέμιών της, η ηλιακή γεωμηχανική θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου με άπειρες πιθανές αρνητικές συνέπειες. «Το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε σημείο απελπισίας δεν καθιστά ξαφνικά την ηλιακή γεωμηχανική καλή ιδέα, καθώς οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι», δήλωσε η Lili Fuhr, από το Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου.

Στην επιστημονική κοινότητα υπάρχουν φόβοι ότι, το πείραγμα του θερμοστάτη του πλανήτη θα μπορούσε να αλλάξει τα πρότυπα βροχοπτώσεων και να μετατοπίσει τους μουσώνες, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για τις καλλιέργειες. Από περιοχή σε περιοχή οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να διαφέρουν, με ορισμένες περιοχές να αποκομίζουν οφέλη, ενώ άλλες να ζημιώνονται, αυξάνοντας την πιθανότητα συγκρούσεων.

Η μέθοδος θα μπορούσε, ακόμα, να βλάψει το στρώμα του όζοντος, που προστατεύει τη Γη από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες, και, επί του παρόντος, βρίσκεται σε καλό δρόμο αποκατάστασης, μετά την επιτυχία της απαγόρευσης των χημικών ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Εκτός όλων αυτών, υπάρχουν και οι δυσκολίες στην εφαρμογή.

Το 2021 μάλιστα, μετά την κατακραυγή των ιθαγενών Σάμι, ερευνητές του πανεπιστημίου Harvard εγκατέλειψαν τις δοκιμές με ένα αερόστατο μεγάλου ύψους στην Αρκτική της Σουηδίας. Εκ μέρους του συμβουλίου των Σάμι, η επιστολή προς τους ερευνητές ανέφερε ότι, ηλιακή γεωμηχανική, «ενέχει κινδύνους με καταστροφικές συνέπειες». Τον Ιανουάριο, μετά την απελευθέρωση του αερόστατου της Make Sunset, η κυβέρνηση του Μεξικού ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει τα πειράματα ηλιακής γεωμηχανικής.

Όσο, εντωμεταξύ, η θερμοκρασία της Γης ανεβαίνει και η ηλιακή γεωμηχανική καθίσταται από την επιστημονική φαντασία επικρατούσα τάση, οι διαμάχες μεταξύ εκείνων που λένε ότι υπάρχει υποχρέωση να την ερευνήσουν ως μια πιθανή λύση τελευταίας ευκαιρίας και εκείνων που είναι πεπεισμένοι ότι είναι ο δρόμος προς την καταστροφή είναι πιθανό να αυξηθούν. Οι επικριτές, όπως ο Biermann, ωστόσο, παραμένουν αμετακίνητοι. «Είναι πολύ επικίνδυνη. Δεν μπορεί να ελεγχθεί. Είναι ανήθικη», τονίζει. «Και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους στις τρέχουσες πολιτικές για το κλίμα», καταλήγει.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Το περιοδικό TIME αποφάσισε να δημιουργήσει μια λίστα με τις 100 πιο σημαντικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν ποτέ. Επιμελητές, ιστορικοί, συντάκτες και διάσημοι φωτογράφοι από όλο τον κόσμο συνεργάστηκαν για αυτό το έργο. «Δεν υπάρχει κάποια φόρμουλα για φωτογραφίες-σύμβολα», δήλωσαν οι συντάκτες. «Ορισμένες εικόνες περιλαμβάνονται στη λίστα μας επειδή ήταν οι πρώτες στο είδος τους, άλλες επειδή διαμόρφωσαν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, και κάποιες επειδή άλλαξαν άμεσα τον τρόπο που ζούμε. Αυτό που μοιράζονται σίγουρα όλες αυτές οι φωτογραφίες είναι ότι αποτελούν σημεία καμπής στην ανθρώπινη εμπειρία μας.”

Το αποτέλεσμα που κατέληξαν δεν είναι μόνο μια συλλογή από υπέροχες, σπάνιες και ενδιαφέρουσες ιστορικές φωτογραφίες, αλλά και απίστευτες ανθρώπινες εμπειρίες.

1) Γεύμα στην κορυφή ενός ουρανοξύστη, 1932

2) Ο Άνθρωπος Τανκ, 1989

3) Ο Άνθρωπος που πέφτει, 2001

4) Η Ανατολή της Γης, 1968

5) Το πυρηνικό μανιτάρι πάνω από το Ναγκασάκι, 1945

6) Ημέρα νίκης ενάντια της Ιαπωνίας, 1945

7) Οι πυλώνες της Δημιουργίας, 1995

8) Ο Άνθρωπος στο Φεγγάρι, 1969

9) Ένα Εβραιόπουλο παραδίνεται στην Βαρσοβία, 1943

10) Μεταναστών Μητέρα, 1936

11) Guerrillero Heroico, 1960

12) Dali Atomicus, 1948

13) Άλμα στην Ελευθερία, 1961

14) Το χέρι της κυρίας Wilhelm Röntgen, 1895

15) Η αμερικανική σημαία στο νησί Ιβοτζίμα, 1945

16) Το κορίτσι του Cotton Mill, 1908

17) Ο Χίτλερ σε ναζιστική παρέλαση, 1934

18) Ο Γκάντι και ο περιστρεφόμενος τροχός, 1946

19) Έμβρυο 18 εβδομάδων, 1965

20) Απόβαση στη Νορμανδία, 1944

Εγώ διάλεξα για σας τις 20 πιο εντυπωσιακές από την λίστα αφαιρώντας αρκετές που ήταν άμεσα βίαιες και δυσάρεστες!

 

 

 

 

 

---

 

TO ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ

Το ποδόσφαιρο της Αργεντινής είναι μια κατηγορία μόνο του και το ειδικό βάρος των ομάδων, αλλά και των πόλεων στις οποίες εδρεύουν, έχει ξεχωριστή σημασία στην ιστορία των μεγάλων ντέρμπι της χώρας.

Εδώ θα δείτε τις ομάδες της χώρας με τους πολυπληθείς φιλάθλους τα ντέρμπι του μίσους των ταξικών διαφορών των κοινωνικών αντιθέσεων , ντέρμπι μεταξύ ομάδων που συνιδρύθηκαν αλλά χώρισαν στην πορεία ντέρμπι της ίδιας συνοικίας που τα γήπεδά τους απέχουν 200 μέτρα το ένα απο το άλλο , ντέρμπι που χωρίζουν οικογένειες

Στο ντέρμπι της Αβεγιανέδα ανάμεσα σε Ιντεπετιέντε και Ρασινγκ ένας μεσόκοπος στην κερκίδα έβριζε με τα χειρότερα λόγια έναν αντίπαλο ποδοσφαιριστή με το κλασικό puta madre  .Όταν οι υπεύθυνοι του κάναν παρατήρηση αυτός απλά τους είπε βρίζω τη μάνα του γιού μου ( ο γιος του που έπαιζε στην αντίθετη ομάδα )  δλδ τη γυναίκα μου εσείς τι πρόβλημα έχετε ?

Μπουένος Άιρες, ίσως η πιο ποδοσφαιρική πρωτεύουσα του κόσμου

Το Μπουένος Άιρες, χτίστηκε με την λογική της πρωτεύουσας μιας αυτοκρατορίας και με την αλαζονεία του πλούτου. Οι γειτονιές όπου εδρεύουν οι σύλλογοι, γεμίζουν κάθε Σαββατοκύριακο από παλιά λεωφορεία, που μεταφέρουν τους κατοίκους των «παραγκουπόλεων», στα γήπεδα των αγαπημένων ομάδων τους, στον παράδεισο της μπάλας, 90 λεπτά μακριά από την σκληρή πραγματικότητα. Μαζί με τα περίχωρα της η πρωτεύουσα αριθμεί περίπου 13 εκατομμύρια κατοίκους, δηλαδή το 1/3 του πληθυσμού όλης της χώρας.

Στην πρωτεύουσα του τάνγκο, εδρεύουν οι πέντε μεγάλοι σύλλογοι της χώρας. Η Μπόκα Τζούνιορς, η Ρίβερ Πλέιτ, η Ιντεπεντιέντε, η Ράσινγκ Κλουμπ και η Σαν Λορέντσο. Από το «big-5» μόνο η Σαν Λορέντσο εδρεύει στο κέντρο, είτε αναφέρεται κανείς στις ρίζες της, οι οποίες βρίσκονται στην γειτονιά του Μποέδο, είτε στο τωρινό γήπεδο της, το οποίο βρίσκεται στο Mπάχο Φλόρες. Η Μπόκα εδρεύει στο φτωχικό λιμάνι της Λα Μπόκα, η άλλοτε συντοπίτισσα της, Ρίβερ, έχει μετακομίσει στο βορειοδυτικό αστικό προάστιο του Μπουένος Άιρες, Νούνιες. Κλείνοντας, Ιντεπεντιέντε και Ράσινγκ συγκατοικούν στην περιοχή της Αβεγιανέδα, μια φτωχή συνοικία νοτιοανατολικά του κέντρου. Προφανώς, οι big-5 έχουν την μερίδα του λέοντος σε τίτλους, κόσμο, δύναμη και οικονομική ευημερία.

Superclásico και Αβεγιανέδα

Μεταξύ τους, σαφώς και υπάρχουν διαφορές. Μπόκα και Ρίβερ απαρτίζουν το γνωστό «Superclásico», για πολλούς το σπουδαιότερο ντέρμπι του πλανήτη! Γενικώς, υπάρχουν τοπικά ντέρμπι, ταξικά ντέρμπι, ντέρμπι μεταξύ ομάδων που διεκδικούν τους ίδιους στόχους, ακόμα και ντέρμπι με πολιτικό-θρησκευτικό χρώμα. Το «Superclásico», συνδυάζει ίσως τα περισσότερα από τα παραπάνω. Οι φίλοι της Μπόκα αποκαλούνται ως «Γενοβέζοι» καθώς ιδρύθηκαν από μετανάστες προερχόμενοι από την Γένοβα, ενώ οι της Ρίβερ «εκατομμυριούχοι» λόγω της μετακόμισης τους στο αστικό προάστιο του Νούνιες και κάποιων ακριβών μεταγραφών που έκαναν εκείνη την περίοδο.

Παρόλα αυτά, η Ιντεπεντιέντε παραμένει αυτή η οποία έχει τα περισσότερα Libertadores στην Νότια Αμερική! Τα γήπεδα της Ιντεπεντιέντε και της Ράσινγκ απέχουν 300 μέτρα, με το Clásico της Αβεγιανέδα να είναι ένα από τα σημαντικότερα της χώρας. Σύμφωνα με μια φράση του Μπιλ Σάνκλι που ελάχιστα απέχει από την πραγματικότητα, «το ποδόσφαιρο δεν είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, είναι κάτι απείρως πιο σοβαρό». Ακόμα και αδέρφια έχουν πιαστεί στα χέρια. Κι αν αυτό φαίνεται υπερβολικό, θα υπάρχει πάντα το παράδειγμα των αδερφών Μιλίτο για να το επιβεβαιώνει. Για εκείνο το σκηνικό του… ενδοοικογενειακού ντέρμπι, o Γκάμπριελ Μιλίτο είχε πει: «Φοβερό αυτό με τον Ντιέγκο. Θα μιλήσουμε σπίτι. Δεν είχαμε πολλές επαφές στο παιχνίδι, αλλά τα είπαμε καλά». «Μέσα στο γήπεδο, περισσότερο από αδερφός μου είναι αντίπαλος κι εγώ ήθελα το καλύτερο για τη Ρασίνγκ. Τώρα θα μιλήσουμε, ελπίζω να μην διαμαρτυρηθεί πολύ», ανέφερε ο Ντιέγκο. Αφότου ξεκίνησαν να παίζουν στις ακαδημίες της Ρασίνγκ, τα αδέρφια Μιλίτο διασπάστηκαν. Ο μικρότερος, ο Γκάμπριελ, αποφάσισε να αγωνιστεί στην ομάδα που υποστήριζε ο παππούς του, την Ιντεπεντιέντε.

Από το κέντρο μέχρι τον νότο

Το μεγάλο ματς του κέντρου πάντως, το γνωστό και ως «Clásico porteño», είναι το Σαν Λορέντσο-Ουρακάν. Η Ουρακάν, βέβαια, υπολείπεται της Σαν Λορέντσο σε τίτλους και δύναμη, όμως οι δυο τους έχουν απίστευτη κόντρα και πολυάριθμους οπαδούς πίσω τους. Η φράση αυτή ταιριάζει εδώ: «Όλοι έχουμε έναν φασαριόζο γείτονα. Στην Ουρακάν έλαχε να έχει αυτούς τους παλαβούς της Σαν Λορέντσο».

Η Βέλες, είναι μια ακόμη αξιοσημείωτη ομάδα της πρωτεύουσας. Το Clásico της είναι με την Φέρο. Ένα από τα σκληρότερα και ιστορικότερα παιχνίδια που έχει το ποδόσφαιρο της Αργεντινής.

Ιδιαίτερη περίπτωση είναι η Αρχεντίνος. Από τις ακαδημίες της έβγαλε τον Μαραντόνα και τον Ρικέλμε, όμως στην συνοικία που εδρεύει, εν ονόματι Πατερνάλ, δεν υπάρχει άλλος σύλλογος εκεί κοντά. Έτσι κοντράρεται με την Νουέβα Σικάγο, την Ολ Μπόις και την Τίγκρε για τον άτυπο τίτλο του αφεντικού των μικρών συνοικιών του Μπουένος Άιρες.

Το «Clásico del sur», το Λανούς-Μπάνφιλντ δηλαδή, είναι το παραδοσιακό ντέρμπι του νότου. Οι δυο τους έχουν μεγάλη αντιπαλότητα, χωρίς όμως να είναι ξεκάθαρο ποια υπερισχύει της άλλης και ποια όχι. Τόσο σε κόσμο όσο και σε τίτλους, βρίσκονται κοντά. Η Λανούς ξεχωρίζει στις διεθνείς της παρουσίες, καθώς έχει κατακτήσει ένα Sudamericana και έχει συμμετοχή σε έναν τελικό Libertadores. Το 2012, ο Καρμπόνι αγωνιζόταν με την φανέλα της Μπάνφιλντ. Ένα απόγευμα πήγε να αγοράσει φανέλες της Λανούς στους γιους του, οι οποίοι έπαιζαν στις ακαδημίες των «βυσσινί». Ο κόσμος τον πήρε χαμπάρι και κάπου εκεί αποτέλεσε παρελθόν από τους «πράσινους», πληρώνοντας έτσι το τίμημα της προδοσίας.

Εκεί κοντά στον νότο, βρίσκεται και η Κίλμες, μια ομάδα με επιτυχίες κατά το παρελθόν, η οποία παρά την αγωνιστική της πτώση, έχει καταφέρει να κρατήσει μια δυνατή οπαδική βάση.

Η Αρσενάλ από το Σαραντί και η Ντεφένσα από το Φλορένσιο Βαρέλα, είναι ένα ακόμη μεγάλο ντέρμπι του ποδοσφαίρου της Αργεντινής. Αμφότερες μπορεί να υστερούν σε κόσμο όμως έχουν καταφέρει να κατακτήσουν το Sudamericana.

Ο βορράς του Μπουένος Άιρες και τα προάστια

Το ματς Πλατένσε-Τίγκρε, είναι γνωστό και ως «Clásico del norte». Το «ντέρμπι των βορείων προαστίων» του Μπουένος Άιρες, είναι ένα από τα ιστορικότερα και παρόλο που οι δυο ομάδες δεν συναντιούνται συχνά τα τελευταία χρόνια, το κάνουν οι οπαδοί τους, οι οποίοι δεν χάνουν την ευκαιρία να συγκρούονται μόλις τους δοθεί η ευκαιρία.

Στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες βρίσκουμε την πόλη της Λα Πλάτα. Μπορεί το τοπικό ντέρμπι μεταξύ Εστουδιάντες και Χιμνάσια να μην έχει την αίγλη άλλων ντέρμπι, είναι όμως μια μεγάλη κόντρα απέναντι στις δυο ομάδες της πόλης. Ο μόνος τομέας που χωρίζει τους δύο συλλόγους είναι ο αριθμός των τίτλων, υπερτερεί η Εστουδιάντες. Αμφότερες όμως μοιράζονται σχεδόν στα ίσια τον κόσμο της πόλης, ενώ οι φίλοι της Χιμνάσια είναι ελαφρώς πιο εκδηλωτικοί από αυτούς της Εστουδιάντες.

Όποιος επισκεφτεί την Μαρ ντελ Πλάτα, εκτός από το να κολυμπήσει στις υπέροχες θάλασσες της, αξίζει ένα κυριακάτικο απόγευμα να επισκεφτεί το γήπεδο της περιοχής, το «Χοσέ Μαρία Μινέλλα». Το γήπεδο με χωρητικότητα, 35.354 θέσεις, στεγάζει τις Αλντοσίβι και Αλβαράδο. Οι δυο τους «βράζουν» στο ίδιο καζάνι στην παραθαλάσσια περιοχή, με την Αλντοσίβι να αγωνίζεται τα τελευταία χρόνια στην πρώτη κατηγορία, όμως δεν έχει καταφέρει ακόμα να αλλάξει ως μέγεθος.

Στην Μπαΐα Μπλάνκα υπάρχουν δύο σύλλογοι οι οποίοι κάνουν την διαφορά. Ολίμπο και Βίγια Μίτρε συνθέτουν το Clásico της ευρύτερης περιοχής. Η Ολίμπο μοιάζει να είναι ένα σκαλοπάτι πάνω ιστορικά από την άσημη Βίγια Μίτρε.

Κόρδοβα, η συμπρωτεύουσα των τριών ομάδων

Μετά το Μπουένος Άιρες, δεύτερη σε πληθυσμό έρχεται η Κόρδοβα. Μια πόλη που έχει βαρύτητα και στο ποδόσφαιρο. Το Clásico εκεί είναι το Μπελγράνο-Ταγιέρες. Οι δυο τους, χωρίς τις αξιοσημείωτες επιτυχίες σε τίτλους, διαθέτουν πολυάριθμο κόσμο πίσω τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν καταφέρει να γεμίσουν το δεύτερο μεγαλύτερο γήπεδο της χώρας, «Μάριο Κέμπες», χωρητικότητας 65.000 θέσεων. Το ντέρμπι είναι ένα από τα πιο θερμά σε ατμόσφαιρα παγκοσμίως, με την δύναμη και το πάθος να επικρατούν στις μεταξύ τους μονομαχίες. Δεν είναι τυχαίο πως σε ένα από αυτά, οι οπαδοί της Μπελγράνο χτυπούσαν έναν φίλο της Ταγιέρες και όπως οι ίδιοι είπαν, τον οδήγησαν στα κάγκελα και τον εξανάγκασαν να πέσει από την κερκίδα. Ο άτυχος οπαδός μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο με σοβαρό χτύπημα στο κεφάλι. Δεν κατάφερε να γλιτώσει τη ζωή του.

Η τρίτη δύναμη της πόλης είναι η Ινστιτούτο. Ο σύλλογος εδρεύει στην συνοικία, Άλτα δε Κόρδοβα των 35.000 κατοίκων. Το γήπεδο της, το Μονουμεντάλ, χωράει 20.000 θεατές και συχνά πυκνά το γεμίζει, δείχνοντας έτσι πως η συνοικία της ανήκει.

Ροσάριο, το αρχαιότερο Clásico στην Αργεντινή

Αντίστοιχος με τον πληθυσμό της Κόρδοβα είναι εκείνος του Ροσάριο, της επαρχίας Σάντα Φε. Εκεί έχουν γεννηθεί προσωπικότητες όπως ο Ερνέστο Γκεβάρα, αλλά και σπουδαίοι άνθρωποι του ποδοσφαίρου, όπως ο Μπιέλσα, ο Μενότι και ο Μέσι. Το γνωστό Clásico της πόλης είναι το Νιούελς Ολντ Μπόις – Ροσάριο Σεντράλ. Η μεγάλη πλειοψηφία υποστηρίζει τους «Λεπρόσος» ή τους «Κανάγιας», αντιστοίχως. Την ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι φίλοι των δύο ομάδων πολλές φορές δεν τη χωράει ο ανθρώπινος νους!

Η πόλη ζει για μια βδομάδα στους ρυθμούς του ντέρμπι. Πολλές φορές με επεισόδια μεταξύ οπαδών, καμένες μπουτίκ, βόμβες μολότοφ σε μαγαζιά, ντου σε μέρη που έκαναν προπόνηση οι παίκτες της άλλης ομάδας και άλλες τέτοιες… ομορφιές. Διαθέτουν αρκετούς εγχώριους τίτλους και οι δύο τους, χωρίς όμως να έχουν γευτεί διεθνή τίτλο ως τώρα. Ζουν, άλλωστε, σε έναν ξεχωριστό τόπο: Η πόλη στην οποία γεννήθηκε ο Μέσι ο οποίος είναι γέννημα θρέμμα της Νιούελς. Ο Ερνέστο Γκεβάρα, ο οποίος υποστήριζε την Σεντράλ συνδέοντας έτσι την ιδεολογία του με την ομάδα και το ποδόσφαιρο της πόλης και ο Μαραντόνα ο οποίος είχε δηλώσει πως θα έπαιζε στο Ροσάριο ακόμα και αν δεν τον πλήρωναν. Ζει και αναπνέει για το ποδόσφαιρο η πόλη αυτή δίχως αμφιβολία.

Η επαρχία του Σάντα Φε, φημίζεται και για το άλλο μεγάλο παιχνίδι της. Το Κολόν – Ουνιόν αποτελεί ακόμη ένα σπουδαίο ντέρμπι της χώρας, όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό του Ροσάριο σε καμία περίπτωση. Πιο λαοφιλής στην πόλη η Κολόν, με την Ουνιόν να έχει λιγότερους φίλους, οι οποίοι όμως είναι ένα κλικ πιο θερμόαιμοι από αυτούς της Κολόν, που χαρακτηρίζονται και ως οι γκρινιάρηδες της χώρας.

Αν κάθε Βραζιλιάνος γεννιέται με το ποδόσφαιρο στην ψυχή του όπως είπε ο  Χόρχε Αμάντο, κάθε Αργεντίνος να ΄στε σίγουροι , την χάνει με αυτό

Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Η Πατρονάτο, το αφεντικό στην επαρχία Έντρε Ρίος

Παραδίπλα από την επαρχία Σάντα Φε βρίσκεται αυτή η Έντρε Ρίος. Εκεί υπάρχει μόνο η Πατρονάτο, η οποία έχει βγει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια καθώς αγωνίζεται στα σαλόνια της πρώτης Εθνικής.

Σαν Χουάν, το αφεντικό στο… Χωριό

Στα σύνορα με την Χιλή, δυτικά στην χώρα, η επαρχία Σαν Χουάν έχει ως αφεντικό της την Σαν Μαρτίν Σαν Χουάν. Συχνά – πυκνά οι φίλοι της γέμιζαν το γήπεδο «Ιλάριο Σάντσες», χωρητικότητας  16.500 θεατών. Όταν όμως δοκίμασε να αγωνιστεί στο νεόδμητο γήπεδο «Βισεντενάριο» (25.000 θέσεων) δεν κατάφερε να το μετατρέψει σε μια καυτή έδρα. Έτσι, μάταια, επέστρεψε στην φυσική της έδρα.

Μεντόσα, από την παραγωγή κρασιού στο… Ποδόσφαιρο

Η πόλη της Μεντόσα, μπορεί να φημίζεται για τα κρασιά της, όμως και το ποδόσφαιρο της δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Γοδόι Κρους, Ιντεπεντιέντε Ριβαδάβια και η Χιμνάσια Μεντόσα συνθέτουν το ποδοσφαιρικό παλμαρέ της πόλης. Η μεγάλη ομάδα της ήταν και είναι μέχρι σήμερα η Ιντεπεντιέντε. Ο σύλλογος του κέντρου, ο οποίος έχει τον περισσότερο κόσμο στις τάξεις του. Αντιθέτως, η Γοδόι Κρους, η οποία ιδρύθηκε από οινοπαραγωγούς, μπορεί να είναι αυτή που εκπροσωπεί το ποδόσφαιρο της πόλης στην πρώτη κατηγορία, ωστόσο παραμένει στην σκιά της Ιντεπεντιέντε. Το «Clásico» παραδόξως είναι το Ιντεπεντιέντε-Χιμνάσια κι αυτό γιατί η Γοδόι Κρους έχει ως βασική αντίπαλό τη γειτονική της Σαν Χουάν.

Η απότομη άνοδος του βορρά στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο

Σεντράλ Κόρδοβα και Μίτρε, τα τελευταία χρόνια βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο της χώρας. Οι λόγοι αυτοί έφεραν την κατασκευή εν μέσω πανδημίας, ενός νέου γηπέδου στην πόλη Σαντιαγκό δελ Εστέρο, του «Ούνικο», 28.00 θέσεων.

Σαν Μαρτίν Τουκουμάν και Ατλέτικο Τουκουμάν συνθέτουν ένα επίσης δυνατό «Clásico» του βορρά. Η πόλη του Τουκουμάν έχει την τύχη να διαθέτει δύο ιστορικές ομάδες στον ποδοσφαιρικό χάρτη της χώρας.

Κάπου εδώ, να αναφέρουμε πως ο βορράς με τον νότο έχουν τα ίδια προβλήματα. Η ανυπόφορη ζέστη και τα ενοχλητικά έντομα κάνουν δύσκολη τη ζωή των ομάδων που επισκέπτονται τις πόλεις αυτές για να παίξουν αγώνες. Αυτές είναι και οι αιτίες που ο υπόλοιπος ποδοσφαιρικός κόσμος της χώρας δεν βλέπει με καλό μάτι την πρόοδο των ομάδων από τον βορρά ή τον νότο.

Συνοψίζοντας…

Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο στις γειτονιές του Μπουένος Άιρες όσο και σε ολόκληρη την Αργεντινή, δεν συναντάμε το φαινόμενο της «δεύτερης» ομάδας, ότι δηλαδή κάποιος είναι, για παράδειγμα, Ρίβερ ή Μπόκα και υποστηρίζει δευτερευόντως την ομάδα της πόλης ή της γειτονιάς του. Αν κάποιος υποστηρίζει τη Φέρο, είναι οπαδός της Φέρο και τέλος. Είναι μέλος του συλλόγου και πάει μόνο στο «Ετσεβερί» για να δει ποδόσφαιρο. Αυτή, είναι και η κυριότερη αιτία που όλοι αυτοί οι σύλλογοι επιβιώνουν τόσα χρόνια, σε ολόκληρη τη χώρα!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΤΑ ΔΕΚΑΡΙΚΑ ΣΤΑ ΟΥΦΑΔΙΚΑ

ΔΩΡΟ 4 ARCADE ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ

Θα θυμάστε σίγουρα οι μεγαλύτεροι τις ατέλειωτες ώρες που περνούσαμε ως πιτσιρικάδες στις παλιές εκείνες κονσόλες κυνηγώντας μπίλιες με τα μικρά κίτρινα ανθρωπάκια στο γνωστό Pacman ή εξωγήινους στο επίσης κλασικό Space Invaders. Πόσα τάλιρα ή δεκάρικα από το χαρτζιλίκι δε μας είχαν χαρίσει ώρες ατέλειωτες μπροστά στις τεράστιες οθόνες-κουτιά, στα «ουφάδικα», όπως τα αποκαλούσαμε.

Ήταν η «θρυλική» δεκαετία του ’80 χωρίς ιντερνέτ, χωρίς κινητά, χωρίς έγχρωμες τηλεοράσεις, χωρίς προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή τάμπλετ, η εποχή του ενός τηλεφώνου στη γειτονιά, της ντίσκο και βεβαίως των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στα καφενεία, που συναγωνίζονταν για το ποιο θα φέρει το καλύτερο, τελευταίας τεχνολογίας παιχνίδι, που “θρέφονταν” από τα χαρτζιλίκια.

 

Πέρασαν περισσότερα από 40 χρόνια από το “Space Invaders”

Ήταν τα χρόνια του ρωσικού Tetris που κατέκτησε τη Δύση και του επίσης θρυλικού Pacman της ιαπωνικής Namco. Το νοσταλγικό για πολλούς από εμάς Space Invaders έχει πλέον περάσει τα σαράντα… Και βεβαίως η επέτειος δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τους Ιάπωνες, που γιόρτασαν πέρυσι τα γενέθλια του παιχνιδιού σε έναν εκθεσιακό χώρο στο Τόκιο. Το arcade, όπως είναι ο χαρακτηρισμός αυτού του είδους παιχνιδιών, Space Invaders αναπτύχθηκε το 1978 από την εταιρεία Taito και σύντομα έγινε παγκοσμίως γνωστό. Για την επέτειο δημιουργήθηκε μια τεράστια κονσόλα στην πρόσοψη του εκθεσιακού χώρου, όπου οι παίκτες μπορούσαν με φόντο το νυχτερινό Τόκιο να απολαύσουν το κυνηγητό με τα εξωγήινα σκάφη. Εκεί βρίσκονταν και ο πατέρας του Space Invaders, ο Τομοχίρο Νισικάντο, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για το ότι το παιχνίδι κατέκτησε τον κόσμο και διατηρεί αυτή την… ισχύ για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στην έκθεση για τα γενέθλια του Space Invaders παρουσιάστηκαν τα αρχικά σχέδια που οδήγησαν στη δημιουργία του δημοφιλούς παιχνιδιού, το οποίο έχει και μια θέση στη γνωστή λίστα των Βιβλίων Γκίνες ως ένα από τα κορυφαία σε επίπεδο δημιουργικότητας, καθώς επίσης τεχνολογικών και πολιτιστικών επιδράσεων παγκοσμίως. Διάκριση όχι άδικη, αν σκεφτεί κανείς ότι το Space Invaders σημάδεψε τις αναμνήσεις μας από εκείνα τα χρόνια και συνεχίζει να το κάνει με τους «διαδόχους»του. Άλλωστε η εφημερίδα “The Times” έχει χαρακτηρίσει το Space Invaders ως το βιντεοπαιχνίδι με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία.

Ο Νισικάντο εμπνεύστηκε το παιχνίδι από τον «Πόλεμο των Κόσμων» και τον «Πόλεμο των Άστρων», ενώ η τελειοποίηση και εξέλιξή του ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη δουλειά με τα μέσα της εποχής. Ήδη με την πρώτη έξοδό του στις αγορές φάνηκε ότι θα ήταν ένα εξαιρετικά επιτυχημένο εγχείρημα, ενώ δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους και οι αμέτρητοι «διάδοχοί» του που ακολουθούσαν το παρόμοιο, απλό στη σύλληψή του, μοτίβο: μια σειρά από εξωγήινα σκάφη που εισβάλλουν στη Γη και ο χρήστης με μόνη προστασία τέσσερα οχυρά προσπαθούσε να τα καταρρίψει. Μόνο που, καθώς η εισβολή συνεχιζόταν, τα σκάφη γίνονταν ολοένα και πιο επιθετικά, με αποτέλεσμα ο χρήστης να ρίχνει κιλά ιδρώτα και βεβαίως πολλά τάλιρα ή δεκάρικα στο μηχάνημα για να συνεχίσει το παιχνίδι.

Το Space Invaders γέννησε μια ολόκληρη γενιά διαδόχων, ενώ αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη δεκαετία του ’80 ως κλασική εικόνα της λεγόμενης «ποπ κουλτούρας».

 

Space Invaders 1978 – Arcade Gameplay

Το αιώνιο Τetris και η Ελλάδα

Και αν οι Ιάπωνες κατέκτησαν τη Δύση εισβάλλοντας στα σπίτια ολόκληρου του κόσμου με τα… διαστημόπλοια του Space Invaders, οι Ρώσοι τα κατάφεραν με τα… τουβλάκια. Μιλάμε φυσικά για τον άλλο θρύλο των παιχνιδιών arcade, το Τetris, που συνεχίζει να κάνει τον κόσμο να… παραμιλά μπροστά στις οθόνες προσπαθώντας να βάλει στη σωστή σειρά τα τουβλάκια που πέφτουν εξ… ουρανού!

Το Τetris δεν είναι ένα απλό παιχνίδι. Είναι ένα ακόμα σύμβολο εκείνων των χρόνων και μάλιστα με ελληνική ρίζα, αφού ο «πατέρας» του, ο Ρώσος μαθηματικός Αλεξέι Πατζίτνοφ, απέτισε φόρο τιμής στη χώρα μας «βαπτίζοντας» το παιχνίδι που λάνσαρε στις 6 Ιουνίου 1984 από το ελληνικό αριθμητικό πρόθημα «τέτρα-» και τη λέξη «τένις», το αγαπημένο του άθλημα. Ο Πατζίτνοφ δεν ήταν φυσικά ένας οποιοσδήποτε κατασκευαστής παιχνιδιών, καθώς ως μέλος τής τότε Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, στον τομέα των Υπολογιστών, μπορούσε να δει πέρα από τα απλά γεωμετρικά σχήματα και τους αλγόριθμους. Όπως όμως συμβαίνει συνήθως, ο πατέρας του Τetris δεν κατάφερε, παρά την επιτυχία του παιχνιδιού, να καρπωθεί ούτε δόξα, ούτε χρήμα, καθώς η αναγνώριση ήρθε πολύ αργότερα. Ένα χρόνο μετά τη γέννησή του στους προδρομικούς τότε υπολογιστές, τον Ιούνιο του 1985, το Τέτρις πέρασε στη νέα – τότε – εποχή μέσω υπολογιστών ΙΒΜ, από τον επίσης Ρώσο Βαντίμ Γερασίμοφ. Τη σκυτάλη πήραν προγραμματιστές από την Ουγγαρία, οι οποίοι και έβγαλαν στην αγορά την εκδοχή του Τetris σε προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ, βλέποντας την αλματώδη θριαμβευτική πορεία του παιχνιδιού, Βρετανοί ζήτησαν τα πνευματικά δικαιώματα από τον Πατζίτνοφ, συναντώντας όμως ένα «νιετ». Έτσι οι προγραμματιστές από τη Βρετανία αναζήτησαν άλλες εκδοχές του Τetris, κυρίως βασισμένες στην ουγγρική έκδοση σε προσωπικούς υπολογιστές, ανοίγοντας τον δρόμο για την υπερατλαντική… «κατάκτηση» μικρών και μεγάλων, που δε χόρταιναν να βάζουν στη σειρά τουβλάκια.

Λίγα χρόνια αργότερα η κυριαρχία του Τetris ήταν σχεδόν απόλυτη. Από τον Ιανουάριο του 1988 το παιχνίδι βρισκόταν σε κάθε σχεδόν σκληρό δίσκο των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών, ενώ τον Μάιο της ίδιας χρονιάς είχε σπάσει όλα τα ρεκόρ πωλήσεων. Την επόμενη χρονιά, το 1989, μέσα από τη φορητή κονσόλα της Nintendo “GameBoy”, εγκαινίαζε τη νέα εποχή των παιχνιδιών arcade, με τους ύμνους από εξειδικευμένα έντυπα να μη σταματούν και τον χαρακτηρισμό «το πιο δημοφιλές όλων των εποχών» να είναι φυσικά ο κυρίαρχος.

 

Arcade Longplay [899] Tetris

Η… πίτσα, το Pacman και ο θρίαμβος

Το Pacman είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των αναμνήσεών μας που μας συνδέει με τη δεκαετία του ’80. “Γεννήθηκε» κάπου ανάμεσα σε ένα αναψυκτικό και ένα χορταστικό κομμάτι πίτσας, όταν ένας νεαρός σχεδιαστής ηλεκτρονικών παιχνιδιών, που εργαζόταν στην ιαπωνική εταιρεία Namco και ήταν υπεύθυνος για το arcade παιχνίδι Galaxian, ο 24χρονος τότε Τόρου Ιβατάνι, αποφάσισε ένα απόγευμα να αφήσει για λίγο τη δουλειά και να βγει έξω για πίτσα με τους φίλους του. Οι παραγγελίες δόθηκαν και, κουβέντα στην κουβέντα, ήρθε η χορταστική λιχουδιά. Με την πρώτη μπουκιά, το βλέμμα του Τόρου έπεσε στο σχήμα που είχε η πίτσα, καθώς της έλειπε ένα μόνο κομμάτι. Κάτι χτύπησε “κόκκινο» στο μυαλό του και τα μικρά φαιά κύτταρα άρχισαν να δουλεύουν πυρετωδώς. Η έμπνευση είχε μόλις βρει τον δρόμο της χάρη στην πίτσα, και το παιχνίδι είχε μπει ήδη στα σκαριά.

Η εταιρεία Namco ονόμασε αρχικά το παιχνίδι, που πρωτοκυκλοφόρησε στις 10 Οκτωβρίου 1979 στην Ιαπωνία, “Puck-man”, από το γιαπωνέζικο όρο “paku-paku” που υποδηλώνει τον ήχο τον οποίο κάνει κάποιος όταν τρώει. Στις ΗΠΑ, όμως, η εταιρεία Midway, που ανέλαβε τη διανομή, ύστερα από συμβουλές διαφημιστών που έβλεπαν να ανοίγεται διάπλατα η διεθνής καριέρα του, το «βάφτισε» Pacman, θεωρώντας το ως πλέον εύηχο και εύκολο ώστε να συγκρατηθεί στη μνήμη. Την ίδια στιγμή, οι θανάσιμοι εχθροί τού Pacman, τα γνωστά μας «φαντασματάκια», πήραν τα ονόματα “Blikny”, “Pinky”, “Inky” και “Clyde”. Τον θρύλο για τη γέννηση του Pacman έσπευσε να καλλιεργήσει ο ίδιος ο Ιβατάνι ποζάροντας σε μια φωτογράφηση με μια μισοφαγωμένη πίτσα, όμως λίγα χρόνια αργότερα, το 1986, παραδέχτηκε ότι η ιστορία ήταν αληθινή μόνο κατά το ήμισυ, καθώς στην Ιαπωνία ο χαρακτήρας του στόματος δεν είναι κυκλικός αλλά τετράγωνος σε σχήμα. Ο ίδιος όμως, όπως δήλωσε, αποφάσισε να τον «στρογγυλοποιήσει». Όπως και αν έχει, το παιχνίδι δεν άργησε να απογειωθεί και να γίνει από τα πλέον δημοφιλή στην ιστορία. Γνώρισε πολλούς «απογόνους» και «κλώνους», ενώ συνεχίζει ακόμα να καθηλώνει στις οθόνες, είτε των τάμπλετ, είτε των ηλεκτρονικών υπολογιστών, είτε των «έξυπνων» κινητών, μικρούς και μεγάλους με τις ώρες..!

Free Invaders

Play the classic Space Invaders game online. No fuss. 100% free.

FreeInvaders.org·The Free Video Games Project

Free Pacman

Play classic Pacman online. No fuss. 100% free.

FreePacman.org·The Free Video Games Project

Free Frogger

Play the classic Frogger game online. No fuss. 100% free.

HappyHopper.org·The Free Video Games Project

Free Kong

Play the classic Donkey Kong game online. No fuss. 100% free.

FreeKong.org·The Free Video Games Project

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Ελλάδα

 

 

 

---

 

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ, ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

 

 

 

 

---

 

ΙΟΥΔΑΣ ΙΣΚΑΡΙΩΤΗΣ . Ο ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΔΟΤΗΣ

Ποιος ήταν ο άνθρωπος που έχει συνδεθεί με το απόλυτο κακό στη χριστιανική πίστη

Έχει μείνει στην ιστορία ως η προσωποποίηση της προδοσίας. Κι όμως, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης με το φιλί του στο μάγουλο του Ιησού έθεσε σε κίνηση όλο το θεϊκό σχέδιο που οδήγησε στην Ανάσταση και τελικά στην Σωτηρία των ανθρώπων, σύμφωνα με την χριστιανική πίστη. Ο Ιούδας, είναι ένας από τους ανθρώπους που έχει μισηθεί όσο λίγοι στην ανθρώπινη ιστορία, ενώ την ίδια στιγμή το μυστήριο γύρω από τον ίδιο παραμένει πυκνό με ορισμένους μελετητές να αμφισβητούν ακόμα και την ύπαρξή του. Ποιος ήταν τελικά στην πραγματικότητα ο Ιούδας, γιατί πρόδωσε τον Ιησού και ποιοι ήταν αυτοί που τον θεωρούσαν τον σπουδαιότερο απόστολο του Χριστού;

Ιούδας ο Ισκαριώτης

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα Ευαγγέλια εμφανίζονται τρεις άνθρωποι που φέρουν το όνομα Ιούδας, το οποίο ήταν αρκετά σύνηθες εκείνη την εποχή. Το «Ιούδας» στα εβραϊκά σημαίνει «Αυτός που έχει υμνηθεί» ή «Ας υμνήσουμε το Θεό». Ωστόσο, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης παρουσιάζεται πάντοτε με το προσωνύμιό του, ώστε να διακρίνεται από τους υπολοίπους.

Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για την ζωή του Ιούδα πριν συναντήσει τον Χριστό και γίνει ένας από τους 12 μαθητές του. Οι μελετητές προσπάθησαν να βρουν πρώτα απ’ όλα πληροφορίες από το προσωνύμιο «Ισκαριώτης». Η πιο πιθανή ερμηνεία συνδέει τη λέξη με το εβραϊκό «Ishq’riyoth», δηλαδή αυτός που είναι από την πόλη Κεριώθ, τη σημερινή δηλαδή Horbet el Qarjatejn. Εξάλλου συνηθιζόταν εκείνη την εποχή να ονομάζεται κάποιος με τη συνοδεία της πόλης από την οποία  καταγόταν. Αν η ερμηνεία αυτή ευσταθεί έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς έτσι ο Ιούδας θα ήταν ο μοναδικός μαθητής του Ιησού από την περιοχή της Ιουδαίας καθώς όλοι οι υπόλοιποι γνωρίζουμε ότι κατάγονταν από την Γαλιλαία.

Μια δεύτερη ερμηνεία γύρω από το «Ισκαριώτης» συνδέει τη λέξη με τo θρησκευτικό πολιτικό κίνημα των Ζηλωτών. Συγκεκριμένα, θεωρείται ότι είναι σημιτική-αραμαϊκή μεταγραφή της λατινικής λέξης sicarius που σημαίνει ληστής, όπως παραδίδει ο Φλάβιος Ιώσηπος. Οι Σικάριοι ήταν μια από τις πλέον ριζοσπαστικές και εξτρεμιστικές ομάδες των Ζηλωτών, οι οποίοι εναντιώνονταν στην ρωμαϊκή κατοχή της Ιουδαίας και εκτελούσαν ένα είδος ένοπλου αντάρτικου πόλεων. Φέρεται να αναμειγνύονταν μέσα στα πλήθη και να χτυπούσαν όσους θεωρούσαν εχθρούς τους -είτε Ρωμαίους είτε Ιουδαίους- χρησιμοποιώντας ένα μαχαίρι (στα λατινικά sicar). Κατόπιν εξαφανίζονταν στο πλήθος. Ωστόσο, επίσημα μέσω των Ευαγγελίων δεν υπάρχει καμία αναφορά που να στηρίζει αυτήν την άποψη.

Όσον αφορά τη ζωή του, πληροφορίες φέρεται να  δίνει ένα χειρόγραφο της Ιεράς Μονής Ιβήρων, αντίγραφο του οποίου βρίσκεται στο Κελί του Αγίου Γοβδελά του Πέρσου της Ιεράς Μονής Ιβήρων, το οποίο αντέγραψε και εξέδωσε ο Αγιορείτης Ιερομόναχος Αβέρκιος το 1895 και 1896 στην Βάρνα. Το χειρόγραφο παρουσιάζει για τον Ιούδα μια ιστορία που έχει πολλά κοινά με αυτή του… Οιδίποδα. Ο Ιούδας εκδιώχνεται όταν γεννιέται από τους γονείς του επειδή η μητέρα του έχει δει όνειρο ότι το παιδί που θα γεννήσει θα σκοτώσει τον πατέρα του. Τελικά, μεγαλώνοντας πατέρας και γιος συναντιούνται και ο Ιούδας σκοτώνει τον πατέρα του, χωρίς να ξέρει ποιος είναι, ενώ στη συνέχεια παντρεύεται την μητέρα του και κάνουν παιδιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εν λόγω ιστορία, η οποία μάλλον μπορεί να θεωρηθεί… μυθιστόρημα, ο πατέρας του Ιούδα ονομάζεται Ρόβελ, ενώ στα Ευαγγέλια του Κανόνα παραδίδεται ότι ο Ιούδας είναι γιος του Σίμωνα.

Ελάχιστα είναι γνωστά για τον Ιούδα και η ιστορία του είναι τόσο μυστήρια που ορισμένοι μελετητές μάλιστα έχουν φτάσει στο σημείο να αμφισβητούν την ύπαρξή του και να θεωρούν ότι ο χαρακτήρας του είναι φανταστικός. «Κανείς δεν έχει καταφέρει με επιτυχία να εντοπίσει καμία αξιόπιστη, ανεξάρτητη από τα Ευαγγέλια, πηγή σχετικά με τον Ιούδα και γι’ αυτό ορισμένοι μελετητές δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι υπήρξε ιστορικά», αναφέρει η Σούζαν Γκούμπαρ, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, στο βιβλίο της «Ιούδας».

Η ζωή του μέσα από τα Ευαγγέλια

Πολύ λίγα πράγματα γνωρίζουμε σχετικά με τη ζωή του Ιούδα Ισκαριώτη μέσα από τα Ευαγγέλια του Κανόνα- Μάρκου, Ματθαίου, Λουκά και Ιωάννη- αλλά και μέσα από τις Πράξεις των Αποστόλων. Οι τέσσερις Ευαγγελιστές σε ορισμένα χωρία μας παραθέτουν πληροφορίες σχετικά με τον χαρακτήρα του Ιούδα, ενώ φυσικά εστιάζουν σε αυτόν ως τον άνθρωπο που πρόδωσε τον Χριστό.

Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές παρουσιάζουν εξ αρχής με μελανά χρώματα τον Ιούδα χαρακτηρίζοντας τον ως αυτόν που στη συνέχεια θα προδώσει τον Χριστό. Ο Λουκάς πολύ νωρίς τον χαρακτηρίζει «ὁς καί εγένετο προδότης» (Λουκ. 6, 16: ο οποίος και έγινε προδότης), και ο Μάρκος «ὁς καί παρέδωκεν αὐτόν» (Μάρκος 3, 19: ο οποίος και παρέδωσε αυτόν), ενώ ο Ιωάννης λέει «ὁ μέλλων αὐτόν παραδιδόναι» (Ιω. 12, 4: αυτός που επρόκειτο να τον παραδώσει)  και ο Ματθαίος τον χαρακτηρίζει «ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν» (Ματθ. 10,4: ο οποίος και παρέδωσε αυτόν).

Από τον Ιωάννη μαθαίνουμε λίγα στοιχεία περισσότερα σχετικά με τη δράση του Ιούδα πριν την προδοσία. Φαίνεται ότι ο Ιούδας δεν ήταν μορφωμένος άνθρωπος, ωστόσο κατείχε πρακτικές ικανότητες και καλές ιδιότητες που τον έκαναν να ξεχωρίζει, γι’ αυτό και ανέλαβε τα καθήκοντα του οικονόμου κρατώντας το ταμείο (το γλωσσόκομον) των μαθητών και του Χριστού. Ο Ιωάννης στα χωρία 12,3 έως και 12,8 αναφέρεται στην ιστορία σχετικά με την Μαρία, την αδερφή του Λάζαρου, η οποία άλειψε τα ποδιά του Ιησού με ένα λίτρο «μύρου γνησίου και πολυτίμου» και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Ο Ιούδας φέρεται να αντιδρά γιατί όπως λέει θα μπορούσαν να πουλήσουν αυτό το μύρο για 300 δηνάρια και να δώσουν τα χρήματα στους φτωχούς. Ο Ιωάννης τότε σχολιάζει: «εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ᾿ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν». (Ιω. 12,6: Είπε αυτό, όχι διότι είχε κανένα ενδιαφέρον για τους πτωχούς, αλλά γιατί ήταν κλέπτης, και είχε το κουτί των εισφορών, και κρατούσε για τον εαυτόν του τα χρήματα, που έβαζαν σε αυτό).

Σε ένα άλλο σημείο, όπου παραδίδεται η ομιλία του Ιησού στην Καπερναούμ, η αποκαλούμενη ομιλία του «Αρτου της ζωής» (Ιω. 6, 22-59), αρκετοί μαθητές αναφέρεται ότι δυσανασχέτησαν από τα λεγόμενά του Χριστού σχετικά με την διαδικασία της Θείας Ευχαριστίας (ειδικά στην αναφορά ότι θα μεταλαμβάνουν το Σώμα Του). Πολλοί μαθητές του ευρύτερου κύκλου έφυγαν και έμειναν μόνο οι δώδεκα. Ο Χρίστος ανέφερε τότε: «ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα ἐξελεξάμην; καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν. ἔλεγε δὲ τὸν ᾿Ιούδαν Σίμωνος ᾿Ισκαριώτην· οὗτος γὰρ ἔμελλεν αὐτὸν παραδιδόναι, εἷς ὢν ἐκ τῶν δώδεκα»  (Ιω. 6, 68-71: Απεκρίθη σε αυτούς ο Ιησούς· «εγώ δεν εξέλεξα και κάλεσα εσάς τους δώδεκα; Προσέξτε μήπως και εσείς σκανδαλισθείτε. Διότι ένας από σας είναι διάβολος εξαιτίας του φοβερού έργου, το οποίον πρόκειται να κάνει. Υπονοούσε τον Ιούδα τον υιό του Σίμωνος, τον Ισκαριώτην. Διότι αυτός έμελλε να τον παραδώσει στους εχθρούς, μολονότι ήταν ένας από τους δώδεκα). Σύμφωνα λοιπόν με μερικούς ερευνητές ο Ιούδας από το σημείο αυτό αρχίζει την απομάκρυνσή του από τον Χριστό και προετοιμάζεται η προδοσία του.

Όσον αφορά την προδοσία και οι τέσσερις Ευαγγελιστές παρουσιάζουν τον Ιούδα να έρχεται σε συμφωνία με τους Ιουδαίους Αρχιερείς και με σημάδι το φιλί στο μάγουλο να αποκαλύπτει στους στρατιώτες ποιος είναι ο Χριστός ώστε να τον συλλάβουν. Νωρίτερα, στον Μυστικό Δείπνο ο Ιούδας έχει λάβει ένα κομμάτι ψωμί από τον Ιησού, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο δείχνει ποιος είναι αυτός που θα τον προδώσει. Σύμφωνα με τον Ιωάννη, με αυτόν τον τρόπο «μπήκε ο Σατανάς μέσα στον Ιούδα». Την επιρροή του Σατανά αναφέρει και ο Λουκάς ο οποίος αναφέρει: Εἰσῆλθε δὲ ὁ σατανᾶς εἰς Ἰούδαν τὸν ἐπικαλούμενον Ἰσκαριώτην (Λουκ. 22,3: Μπήκε ο σατανάς στον Ιούδα, τον επονομαζόμενον Ισκαριώτην).

Το περιστατικό με το ψωμί αναφέρει και ο Ματθαίος, ο οποίος συμπληρώνει τα λόγια του Ιησού με τα οποία αυτός, αν και αποδέχεται τα όσα πρόκειται να συμβούν, καταδικάζει τον Ιούδα: «ὁ μὲν υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑπάγει καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ· οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾿ οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται· καλὸν ἦν αὐτῷ εἰ οὐκ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος» (Ματθ. 26,24: Ο μεν υιός του ανθρώπου απέρχεται από την ζωή αυτήν, όπως ακριβώς είναι γραμμένο εις την Αγία Γραφή γι’ αυτόν· αλλοίμονο όμως στον άνθρωπο εκείνον, δια του οποίου ο υιός του ανθρώπου παραδίδεται· προτιμότερο θα ήταν γι’ αυτόν να μη είχε γεννηθεί ο άνθρωπος εκείνος»).

Στη συνέχεια, ο Ιούδας πηγαίνει στους αρχιερείς ρωτώντας ποιο αντίτιμο επιζητούν για να παραδώσει τον Ιησού. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το ποσό αυτό ήταν 30 αργυρά νομίσματα.

Το τέλος του Ιούδα

Στον Ιούδα μετά την προδοσία αναφέρεται μόνο ο Ματθαίος από τους Ευαγγελιστές, ενώ μια ακόμα αναφορά υπάρχει και στις Πράξεις των Αποστόλων. Ο Ματθαίος αναφέρει ότι ο Ιούδας βλέποντας ότι η προδοσία του οδήγησε στην καταδίκη σε θάνατο του Χριστού μετανιώνει καθώς, όπως λέει, «παραδοὺς αἷμα ἀθῷον» (Ματθ. 27,4: παρέδωσα αίμα αθώο). Προφανώς ο ίδιος δεν πίστευε ότι η σύλληψη του Ιησού θα έφτανε σε τέτοιο σημείο. Έτσι, πήγε στους αρχιερείς δίνοντας τους πίσω τα χρήματα της προδοσίας, ενώ στη συνέχεια έβαλε τέλος στη ζωή του δια απαγχονισμού. Επίσης, σημειώνεται ότι με τα χρήματα αγοράστηκε από τους αρχιερείς «ο αγρός του κεραμέως».

Από την άλλη στις Πράξεις των Αποστόλων, τις οποίες έχει γράψει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, παραδίδεται ότι ο Ιούδας αγόρασε ο ίδιος ένα χωράφι με αυτά τα χρήματα και εκεί έπεσε γονατιστός κάτω και «χύθηκαν έξω όλα τα σπλάγχνα του» (πρηνὴς γενόμενος ἐλάκησε μέσος, καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ, Πραξ. 1,18). Οι μελετητές θεωρούν ότι οι δύο αυτές διαφορετικές εκδοχές μπορούν εύκολα να συνδυαστούν με τον Ματθαίο να αναφέρει το είδος του θανάτου (απαγχονισμός) και τον Λουκά τον τελικό τρόπο (επειδή έπεσε, ίσως επειδή κόπηκε το σκοινί, και χύθηκαν τα σπλάχνα του). Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο τρόπος αυτός θανάτου που περιγράφεται στις Πράξεις ήταν συχνός για όσους τιμωρούσε ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη.

Τα αίτια της προδοσίας

Τι ήταν αυτό που οδήγησε ωστόσο τον Ιούδα να προδώσει τον Χριστό; Η πιο απλή εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι η φιλαργυρία του. Όπως άλλωστε είδαμε σύμφωνα με τον Ιωάννη, ο Ιούδας ήδη έκλεβε χρήματα από το κοινό ταμείο των μαθητών και του  Χριστού. Ωστόσο, η άποψη αυτή δεν μπορεί να στηριχτεί απόλυτα καθώς τα τριάντα αργύρια που έλαβε δεν ήταν τόσο σπουδαίο ποσό εκείνη την εποχή. Ωστόσο, εδώ μπορεί να συνδυαστεί η ερμηνεία που έχει προτείνει η καθηγήτρια Χριστιανικής Προέλευσης και Καινής Διαθήκης του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Έλεν Μποντ. Σύμφωνα με την ίδια, υπεύθυνοι μπορούν να θεωρηθούν οι Ιουδαίοι Αρχιερείς, οι οποίοι ίσως γνώριζαν τις αδυναμίες και τα ελαττώματα του Ιούδα, και τον χειραγώγησαν με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχουν τελικά τους σκοπούς τους.

Ωστόσο, οι μελετητές θεωρούν ότι βασικότερη αιτία μπορεί να θεωρηθεί ότι ο Ιούδας δεν μπόρεσε να κατανοήσει το πραγματικό νόημα της μεσσιανικής ιδιότητας του Ιησού. Αν θεωρήσουμε μάλιστα ως γεγονός τη θεωρία που θέλει να ήταν μέλος του ιουδαϊκού κινήματος των Ζηλωτών και ειδικά των Σικάριων, ο Ιούδας ίσως έβλεπε τον Μεσσία ως τον εθνικό απελευθερωτή των Ιουδαίων από την ρωμαϊκή κυριαρχία. Έτσι, όταν διαπίστωσε ότι ο Χριστός μιλούσε για Βασιλεία των Ουρανών και όχι επίγεια Βασιλεία οδηγήθηκε σε αυτήν την πράξη.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ακόμα μια άποψη που αναφέρει ότι ο Ιούδας παρακινήθηκε από φιλοπατρία. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, ο Ιούδας πίστευε ότι αν προδοθεί ο Ιησούς θα επακολουθούσε επανάσταση του λαού, ο οποίος είχε υποδεχθεί τον Ιησού σαν ήρωα, κι έτσι θα καταλυόταν ο ρωμαϊκός ζυγός.

Η άλλη οπτική

Κοιτάζοντας την ιστορία της προδοσίας από μια πιο αποστασιοποιημένη πλευρά θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί αν θα έπρεπε να καταδικάζουμε τόσο φανατικά την πράξη του Ιούδα από την στιγμή που εξαιτίας της συντελέστηκε ο σκοπός για τον οποίο είχε έρθει ο Ιησούς στον επίγειο κόσμο: η σταύρωση και τελικά η Ανάσταση.

Πολλοί μελετητές μάλιστα έχουν υποστηρίξει ότι η ταύτιση του Εβραίου Ιούδα με τον προδότη συντέλεσε στην μόνιμη δίωξη που αντιμετώπιζε το έθνος των Εβραίων ανά τον κόσμο στην μετά Χριστού εποχή με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα από τη ναζιστική μηχανή του Χίτλερ.

Ο Καναδός καθηγητής Ουίλιαμ Κλάσεν, σε μια βιογραφία του Ιούδα που εξέδωσε το 1997 υποστήριξε ότι πολλές από τις λεπτομέρειες της προδοσίας του έχουν εφευρεθεί ή παρουσιαστεί υπερβολικά από τους πρωτοχριστιανούς ηγέτες της εκκλησίας.

Στο πλαίσιο αυτό, μια άλλη οπτική ήρθε να προσθέσει και η ανακάλυψη ενός χειρογράφου το 2006 που έγινε γνωστό ως «Ευαγγέλιο του Ιούδα». Το εν λόγω χειρόγραφο 13 σελίδων αν και είχε πρωτοανακαλυφθεί το 1978 από γεωργούς στην Αίγυπτο είχε στη συνέχεια χαθεί μέχρι που έφτασε στα χέρια της National Geographic Society, η οποία και το μετέφρασε και το παρουσίασε το 2006. Το «Ευαγγέλιο του Ιούδα» θεωρείται ότι γράφτηκε γύρω στο 150μΧ και είναι γραμμένο στα κοπτικά, ενώ ένα τελευταίο κομμάτι του είναι στα αιγυπτιακά, ωστόσο αυτή η τελική μορφή που έχουμε στα χέρια μας θεωρείται ότι είναι μετάφραση από τα ελληνικά και χρονολογείται γύρω στο 3^ο αιώνα μΧ.

Το «Ευαγγέλιο του Ιούδα» είναι ένα γνωστικό κείμενο. Οι  γνωστικοί χριστιανοί, οι οποίοι κηρύχτηκαν αιρετικοί από την επίσημη Εκκλησία, θεωρούσαν ότι ο υλικός κόσμος είναι φυλακή και πως μέσα από την αληθινή γνώση μπορούσε να κατανοήσει κανείς το μυστικό της αλήθεια και να επιζητήσει την απελευθέρωση από την υλική ύπαρξή του. Το κείμενο αυτό δίνει μια τελείως διαφορετική εικόνα για τη σχέση του Ιούδα με τον Ιησού. Εδώ, ο Ιούδας εμφανίζεται ως ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού με τον τελευταίο να του ζητά να τον προδώσει ώστε να ελευθερωθεί από το «ανθρώπινο σαρκίο του» και να επιτελέσει το έργο του καθώς ο Ιούδας εμφανίζεται να είναι ο μόνος που μπορεί να κατανοήσει το πραγματικό περιεχόμενο των λόγων του Χριστού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη αναφορά σε ένα απόκρυφο έργο που αποκαλείται «Ευαγγέλιο του Ιούδα» γίνεται στα συγγράμματα του θεολόγου Ειρηναίου της Λυών, του χριστιανού επισκόπου του γαλλικού Λούγδουνου που έζησε στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. Στο έργο του προσπάθησε να αποκηρύξει τον γνωστικισμό και στο «Κατά Αιρέσεων» (ή «Έλεγχος και Ανατροπή της Ψευδωνύμου Γνώσεως») και αναφέρει: «Λέγεται ότι ο Ιούδας ο προδότης τα γνώριζε πολύ καλά αυτά και μόνο εκείνος είχε πληροφορηθεί την αλήθεια, όπως κανένας άλλος, φέρνοντας έτσι σε πέρας το μυστήριο της προδοσίας. Μέσω αυτού, όλα τα πράγματα, επίγεια και επουράνια, οδηγήθηκαν στη διάλυση. Παρουσιάζουν δε ως αποδεικτικό στοιχείο ένα πλαστούργημα, το οποίο αποκαλούν το ‘Ευαγγέλιο του Ιούδα’».

Η μετάφραση που παρουσίασε η National Geographic Society πάντως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις καθώς θεωρήθηκε ότι παράφραζε το κοπτικό κείμενο, ενώ σε πολλά σημεία είχαν προστεθεί αυθαίρετα κομμάτια λόγου ώστε να συμπληρωθούν όσα έλειπαν και για να παρουσιάσουν μια τελείως διαφορετική εικόνα του Ιούδα.

Σε κάθε περίπτωση, το κείμενο αυτό φαίνεται ότι γράφτηκε τουλάχιστον έναν αιώνα με την ζωή και την Ανάσταση του Χριστού, όπως και τα περισσότερα από τα λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια, οπότε θα ήταν πρακτικά αδύνατο ο άγνωστος συγγραφέας του να γνώριζε τι ακριβώς έχει συμβεί. Με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως ιστορικό κείμενο.

«Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε γιατί ο Ιούδας έκανε ό,τι έκανε», αναφέρει ο Ρόμπερ Κάργκιλ, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κλασσικών και Θρησκευτικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Αϊόβα των ΗΠΑ. «Η μεγάλη ειρωνεία φυσικά είναι ότι χωρίς την προδοσία του Ιούδα, ο Ιησούς δεν θα είχε παραδοθεί στους Ρωμαίους και δεν θα είχε σταυρωθεί. Χωρίς τον Ιούδα, δεν θα είχαμε την βασική ουσία του Χριστιανισμού, δεν θα είχαμε την Ανάσταση».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΠΛΗΜΜΥΡΑ . Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ

Σε όλη την ιστορία, ειπώθηκε ότι υπήρξε μια καθολική πλημμύρα που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές  σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα επεισόδιο άφθονων και ασταμάτητων βροχοπτώσεων που, χωρίς κανένα διάλλειμα , κατέληξαν να πλημμυρίσουν το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αμφιβάλλουν για την ύπαρξη της παγκόσμιας πλημμύρας, συμπεριλαμβανομένων των επιστημόνων.

παγκόσμιος κατακλυσμός

Το όνομα Universal Flood προσπαθεί να συλλέξει, γενικά, τα γεγονότα που σχετίζονται με μια κατάσταση υποτιθέμενης συνεχούς βροχής που προκαλεί έναν Παγκόσμιο γεγονός ικανό να σβήσει τους ανθρώπους από το πρόσωπο της Γης, εκτός από ορισμένους εκλεκτούς.

Μόνο ένας άνθρωπος και η οικογένειά του και μια σειρά από ζώα σώζονται από την οργή ενός ή περισσότερων θεών. Σε πολλές ιστορίες πρόκειται για την εκδίκηση των θεών για ανθρώπινες αταξίες ή αμαρτίες  ενώπιον του θείου νόμου (βασιλικού ή ιερατικού). Άλλοι θεοί, ημίθεοι ή ήρωες μίλησαν στον εκλεκτό λαό για τα δρακόντεια σχέδιά τους να σώσουν την ανθρωπότητα. Όταν η θρησκεία είναι μονοθεϊστική, ο ίδιος θεός που τιμωρεί την ανθρωπότητα είναι αυτός που σώζει την ανθρωπότητα μέσω λίγων  ανθρώπων  της επιλογής του. Με λίγα λόγια, αυτή είναι η γενική ινδοευρωπαϊκή πλημμύρα.

Για τους δυτικούς πολιτισμούς, η βιβλική μυθολογία (ή η πραγματικότητα για τους ανθρώπους της πίστης) λέει πώς ο Θεός τιμώρησε τους ανθρώπους στο βιβλίο της Γένεσης. Η ανθρώπινη κακή συμπεριφορά οδήγησε τον Θεό να τιμωρήσει την ανθρωπότητα πλημμυρίζοντας ολόκληρη τη γη. Οι εκλεκτοί ήταν ο Νώε και η οικογένειά του. Στην περίπτωση αυτή, ο Θεός είναι ο «τιμωρός» και «σωτήρας» της ανθρωπότητας. Ο Νώε επιλέχθηκε για να διαιωνίσει το είδος και να γίνει ο ιδρυτής μιας φυλής ή ενός έθνους.

Η βιβλική μυθολογία προέρχεται από ένα άλλο μέρος πολύ, πολύ μακριά: οι Βαβυλώνιοι. Οι πολυθεϊστές που κυβέρνησαν την «Εύφορη Ημισέληνο», συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Μεσοποταμίας, της Συρίας και της Τουρκίας, ανέπτυξαν και διεύρυναν την έννοια της παγκόσμιας πλημμύρας στην ποίηση του έπους του Γκιλγκαμές και τις παραλλαγές της. Σε αυτό το ποίημα, οι θεοί τιμώρησαν την ανθρωπότητα, αλλά ο πληροφοριοδότης μιας άλλης δευτερεύουσας θεότητας έσωσε την ανθρωπότητα.

Ο ελληνικός μύθος του παγκόσμιου κατακλυσμού

 

Στην ελληνική μυθολογία, οι θεοί δημιούργησαν πέντε ανθρώπινες φυλές, με την τελευταία να είναι το χειρότερη . Ο Δίας (ο υπέρτατος θεός του Ολύμπου),  οργισμένος από το κακό της ανθρωπότητας, αποφάσισε να δημιουργήσει μια τρομερή και τελικά παγκόσμια πλημμύρα για να τους τελειώσει. Εκείνη την εποχή, ο Δίας ήταν ο σημαντικότερος θεός στο ελληνικό πάνθεον.

Ο Προμηθέας ήταν ένας Τιτάνας φιλικός προς τους θνητούς που τιμήθηκε επειδή έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους για χρήση. Ο Προμηθέας τιμωρήθηκε από τον Δία γι’ αυτό. Αλλά ο Προμηθέας έκανε περισσότερα για την ανθρωπότητα, ήταν ο σωτήρας της ανθρωπότητας: είπε στον γιο του Δευκαλίωνα και στη γυναίκα του  ότι σχεδίαζαν να πλημμυρίσουν και να καταστρέψουν την ανθρωπότητα. Ο Προμηθέας είπε στον γιο του Δευκαλίωνα να φτιάξει μια βάρκα μεγάλη ή μικρή και να έχουν όλα όσα χρειάζονταν για να προστατευτούν από τον γενικό κατακλυσμό. Έτσι επέζησαν.

Στο τέλος του μεγάλου κατακλυσμού, μετά από εννέα μέρες και εννέα νύχτες, όταν η γη στέγνωσε και τα νερά  υποχώρησαν στη θάλασσα, η κιβωτός του Δευκαλίωνα προσγειώθηκε στον Παρνασσό, όπου βρισκόταν το μαντείο της θεάς Θέμιδος.

Ο Δευκαλίωνας και η Πύρα μπήκαν στο ναό  για να τους πουν από  το μαντείο τι να κάνουν για να ξανακατοικήσουν η γη, και η θεά τους είπε μόνο: «Γυρίστε και πετάξτε  τα οστά της «μάνας» σας». Ο Δευκαλίωνας και η γυναίκα του μάντεψαν ότι το μαντείο αναφερόταν στον βράχο (θεά Gaia). Με αυτόν τον τρόπο, η πέτρα που πέταξε ο Δευκαλίωνας μετατράπηκε σε άντρα, και η πέτρα που πέταξε η Πύρα έγινε γυναίκα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε το νέο και ανανεωμένο ανθρώπινο είδος από δύο ανθρώπους. Η πρώτη από αυτές, η Ελένη, γέννησε τους Έλληνες.

Η ελληνική μυθολογία μοιάζει πολύ με άλλους της ευρύτερης περιοχής  μύθους: ο Δίας ήταν ο θεός της τιμωρίας που ήθελε να καταστρέψει την ανθρωπότητα, που έγινε κακή με το να μην υπακούει στους νόμους των θεών, ένας άλλος θεός ή ημίθεος ( Προμεηθέας)   φανέρωσε  το σχέδιο του Δία σε έναν εκλεκτό. και η οικογένειά του τελευταίου κατασκευάζει μια κιβωτό ενώ  ο Δίας παράγει ένα γεγονός τιμωρίας στο οποίο πρωταγωνιστεί η επίμονη και άφθονη βροχή, ο εκλεκτός   διασώζεται και είναι υπεύθυνος  για την επανεκκίνηση της ανθρωπότητας.

Υπήρξε πράγματι;

Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει έως και 500 ιστορίες του Μεγάλου Κατακλυσμού σχεδόν από κάθε πολιτισμό, πληροφορίες που υποστηρίζονται από σύγχρονα γεωλογικά και αρχαιολογικά δεδομένα, καθώς και από βιβλικές αφηγήσεις. Μεταξύ αυτών, εμφανίζεται σε πολιτισμούς που σχετίζονται με το Τιαχουάνακο της Βολιβίας, πιθανώς την αρχαιότερη πόλη στον κόσμο, όπου υπάρχουν ίχνη μεγάλης πλημμύρας, ένα φαινόμενο που ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι είναι  γνωστό ως «Παγκόσμια Πλημμύρα». επίσης σε άλλους προκολομβιανούς πολιτισμούς, όπως οι Μεσοαμερικανοί Τολτέκοι των Μάγια, στα ιερά τους βιβλία, όπως το Popol Vuh και το Chilam Balam, ή οι Αζτέκοι.

. Υπάρχουν παρόμοιες παραδόσεις στην Ινδία, που έχουν παραδοθεί με στοιχεία των δικών τους παραδόσεων., κρατώντας όμως τα βασικά στοιχεία του Μεγάλου Κατακλυσμού και τη θαυματουργική σωτηρία λίγων. Στην Αυστραλία, την Περσία, τη νοτιοδυτική Τανζανία, την Ιαπωνία και άλλους πολιτισμούς με περισσότερο ή λιγότερο παγκόσμια επιρροή.

Η επιστημονική κοινότητα προτείνει μια μεγάλη κοσμική καταστροφή που υπήρξε πριν από 9.000 με 12.000 χρόνια που θα έδωσε τέλος σε μεγάλους πολιτισμούς εκείνης της εποχής στη Γη και  έμεινε στη συλλογική μνήμη αναρίθμητων ανθρώπων ως «καθολικός κατακλυσμός». Μια ιστορία στην οποία οι επιστημονικές εικασίες αναμειγνύονται με διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις, στις οποίες οι συμπτώσεις είναι πολύ σημαντικές, αν και καθεμία από αυτές κρύβει τις δικές της πολιτιστικές ιδιαιτερότητες.

 

 

---

 

TI ΘΑ ΠΑΘΕΙ Η ΓΗ ΟΤΑΝ Ο ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ ΕΝΩΘΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΜΑΣ

Οι επιστήμονες δίνουν απάντηση στο ερώτημα. Yπάρχουν καλά και κακά νέα

Πρόκειται για μια προδιαγεγραμμένη συνάντηση. O Milky Way και ο γαλαξίας της Ανδρομέδας πλησιάζουν ο ένας τον άλλο με ταχύτητα 110χλμ το δευτερόλεπτο. Με την απόσταση μεταξύ Γης και Ανδρομέδας να είναι 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός η ταχύτητα μοιάζει ελάχιστη όμως το ραντεβού δεν πρόκειται να χαθεί. Η βαρύτητα ανάμεσα στους δύο Γαλαξίες έχει φροντίσει γι’ αυτό.

Σε περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση θα εκμηδενιστεί και οι δύο γαλαξίες θα γίνουν ένα δημιουργώντας μια τεράστια γαλαξιακή… μπάλα.

Η γέννηση της Lactomeda

Οι αστρονόμοι έχουν ήδη παρατηρήσει τέτοιες επικές συναντήσεις. Το τηλεσκόπιο Gemini North, το οποίο βρίσκεται στη Χαβάη, παρακολουθεί τη συγχώνευση του γαλαξία NGC 4567 με τον NGC 4568 με τις εικόνες να είναι συγκλονιστικές. Το ερώτημα που ευλόγως προκύπτει είναι τι θα συμβεί όταν ο πλανήτης μας βρεθεί στη μέση μιας τέτοιας επικής γαλαξιακής συγχώνευσης;

Μέσα στα επόμενα δύο δισεκατομμύρια χρόνια ο γαλαξίας της Ανδρομέδας θα γίνει το πιο εντυπωσιακό θέαμα στον νυχτερινό ουρανό μας. Θα μπορούμε να παρατηρήσουμε με γυμνό μάτι τον δίσκο του σταδιακά θα γίνεται όλο και μεγαλύτερος.

Η συγχώνευση θα ξεκινήσει περίπου στα 4 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα. Οι δύο γαλαξίες θα χάσουν το σχήμα τους και θα «κολλήσουν» ο ένας στον άλλο. Η όλη διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί στα 7 δισεκατομμύρια χρόνια όπου θα έχει πλέον δημιουργηθεί ένα ελλειπτικός σε σχήμα γαλαξίας τον οποίο ήδη η επιστημονική κοινότητα έχει «βαφτίσει» Lactomeda.

Η προσέγγιση της Ανδρομέδας και η αρχή της συγχώνευσης θα είναι ένα συγκλονιστικό θέαμα στον νυχτερινό μας ουρανό. «Θα είναι γεμάτος με νεογέννητα άστρα και θα μπορούμε να δούμε αέρια και αστρική σκόνη. Θα είναι κάτι εκπληκτικό» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μεξικάνος αστρονόμος Βισέντε Ροντρίγκες Γκόμες.

Τα καλά και τα κακά νέα

Πώς θα επηρεάσει όμως αυτή η γαλαξιακή συνάντηση τον πλανήτη μας; Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το ενδεχόμενο ο Ήλιος να συγκρουστεί με κάποιο άλλο άστρο είναι εξαιρετικά απίθανο. «Στον νέο γαλαξία θα υπάρχουν περισσότερα αστέρια αλλά το διάστημα είναι ένα αχανές μέρος. Η πλειονότητα αυτών των αστεριών δεν κινδυνεύει να συγκρουστεί με κάτι άλλο» αναφέρει η αστροφυσικός και συγγραφέας Μόιγια ΜακΤάιερ. Σύμφωνα λοιπόν με την επιστημονική κοινότητα η συγχώνευση, πέραν από ένα εκπληκτικό θέαμα, δεν θα επηρεάσει ιδιαίτερα τη ζωή στον πλανήτη μας.

Κάντε zoom στον γαλαξία της Ανδρομέδας:εδώ

Δυστυχώς όμως υπάρχουν και τα κακά νέα. Η συνάντηση του Milky Way με την Ανδρομέδα  συν πέφτει με τον θάνατο του Ήλιου. Οι επιστήμονες υπολογίζουν  ότι το αστέρι μας έχει 4,5 έως 5 δισεκατομμύρια χρόνια ζωής ακόμα. Όταν γίνει η γαλαξιακή συγχώνευση ο επιθανάτιος ρόγχος του Ήλιου θα έχει εξαφανίσει τη ζωή από τη Γη. Ως ένας τεράστιος «κόκκινος γίγαντας» θα έχει… καταπιεί τους πλανήτες του εσώτερου συστήματος μας. Πιθανότατα στη Γη θα υπάρχει μόνο μια θάλασσα λάβας και κανείς δεν θα ζει για να παρατηρήσει την επική αυτή συνάντηση.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΙΛΙΑΡΔΟΥ

Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε στο αστρονομικό παρατηρητήριο του ινστιτούτου φυσικής του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στην Αγγλία και αναφέρεται στις μετρήσεις της πορείας του Μ31 ( Ανδρομέδα) . Εκεί ανακαλύφθηκε η παρουσία ενός μικρότερου γαλαξία νάνου που ονομάζεται Τρίγωνο (Triangulum) που θα είναι επίσης μέρος της σύγκρουσης και θα μπορούσε να ενταχθεί στον τελικό γαλαξία που θα προκύψει.

Η γωνία πρόσκρουσης των δύο μεγάλων γαλαξιών με τον γαλαξία νάνο δείχνει να δημιουργεί συνθήκες εξακοντισμού ακόμη και του δικού μας αστεριού του ήλιου . Η θεωρία είναι σε εντελώς πρώιμο στάδιο καθώς ο ήλιος μπορεί ήδη να έχει καταπιεί τους εσωτερικούς πλανήτες ( και τον δικό μας ) πριν εξοστρακισθεί . Το μόνο βέβαιο είναι πως ο πλανήτης μας είτε θα ψηθεί σαν πίτσα είτε θα παγώσει εντελώς .

 

 

 

 

 

---

 

ΤΕΛΙΚΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΣΟ ΕΠΑΧΘΗ ΗΤΑΝ ΑΝ ΗΤΑΝ ?

Τα δάνεια που έλαβε η χώρα μας από την Αγγλία το 1824 και 1825 παρουσιάζονται ως επαχθή με ληστρικούς όρους. Μια ανάλυση για τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα διαφωνεί

Μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης για την Ανεξαρτησία έγινε γρήγορα σαφές πως ο Αγώνας δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί με τοπικούς εράνους, λαφυραγωγία και δωρεές ιδιωτών φιλελλήνων. Η Επανάσταση είχε ανάγκη από ισχυρή οικονομική ενίσχυση και αυτό μπορούσαν μόνο να το προσφέρουν οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις. Κάπως έτσι φτάσαμε στα «δάνεια της Αγγλίας», τα πρώτα κρατικά δάνεια που συνήφθησαν από την Ελλάδα, πριν καν αυτή αποτελέσει επίσημα αναγνωρισμένο ελεύθερο κράτος. Συνήθως τα συγκεκριμένα δάνεια, του 1824 και 1825, παρουσιάζονται ως ληστρικά και ένα μνημείο εκμετάλλευσης.

Σε άρθρο που υπογράφουν οι Νίκος Αποστολίδης (καθηγητής στο ΕΜΠ) και Κωνσταντίνος Βελέντζας (επιχειρηματίας με σπουδές στην Ευρωπαϊκή Οικονομία») παρουσιάζεται μια διαφορετική άποψη για τα αγγλικά δάνεια. Υποστηρίζουν ότι οι όροι σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής και την κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήταν επαχθείς και το μεγάλο πρόβλημα ήταν τελικά το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα λεφτά που έφτασαν στα χέρια των επαναστατημένων Ελλήνων.

Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Εταιρίας για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό:

«Σύμφωνα με την βιβλιογραφία του 20ου και 21ου αιώνα, πολλοί ακαδημαϊκοί, δημοσιογραφικοί και πολιτικοί κύκλοι, αναφέρονται στα δάνεια αυτά, χαρακτηρίζοντάς τα «επαχθή», ή και «ληστρικά», και ισχυρίζονται ότι αποτελούσαν παράδειγμα εκμετάλλευσης μιας φτωχής χώρας από ξένους τραπεζίτες, και γενικά της οικονομικής εκμετάλλευσης της Ελλάδος από «τους ξένους».

Συνιστούσαν όμως πράγματι τα δάνεια αυτά που έλαβε η Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο στυγνή εκμετάλλευση της χώρας μας, και ήταν τόσο ανόητοι ή ανίκανοι οι εκπρόσωποι της Ελλάδας που συμφώνησαν αυτά τα δάνεια ;

Ας δούμε πρώτα τα στοιχεία αυτών των δανείων.

Τα δάνεια αυτά ήταν δύο.

Α. Το πρώτο συνήφθη το 1824 και είχε τα εξής δεδομένα :

Ονομαστικό ύψος δανείου 800.000 λίρες Αγγλίας.

Υπεύθυνοι έκδοσης: Loughnan Sons και Ο’Brien

Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).

Διάρκεια 36 έτη.

Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.

Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 472.000 λίρες ή το 59% του ονομαστικού ποσού.

Το δάνειο διαπραγματεύθηκαν από ελληνικής πλευράς οι Ι. Ορλάνδος και Ανδρ. Λουριώτης.

Β. Το δεύτερο δάνειο συνήφθη το 1825, είχε τα εξής δεδομένα :

Ονομαστικό ύψος δανείου 2.000.000 λίρες Αγγλίας.

Υπεύθυνοι έκδοσης: Αδελφοί Ricardo

Επιτόκιο 5% – ετήσιο χρεολύσιο 1% (αμφότερα επί του ονομαστικού ποσού του δανείου).

Διάρκεια 36 έτη.

Διάφορες προμήθειες, εγγυήσεις, κλπ.

Το ποσό που εκταμιεύθηκε ήταν 1.100.000 λίρες ή το 55,5% του ονομαστικού ποσού.

Η σύμβαση του δευτέρου δανείου προέβλεπε επίσης τη διάθεση μέρους του παραπάνω ποσού για προεξόφληση ομολόγων του πρώτου δανείου, συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, με σκοπό τη στήριξη της τιμής τους στη δευτερογενή αγορά.

Και τα δύο δάνεια ήταν ομολογιακά, επίσης δε και στις δύο περιπτώσεις προεισπράχθηκαν τα τοκοχρεολύσια των δύο πρώτων ετών.

Θα προσπαθήσουμε να αναδιατυπώσουμε την περιγραφή των όρων των δανείων αυτών, σύμφωνα με όσα ισχύουν σήμερα με τα ομολογιακά δάνεια του Ελληνικού δημοσίου και με την σύγχρονη ορολογία.

Ξεκινάμε με τα χρεολύσια.

Για την αποπληρωμή του κεφαλαίου, και οι δύο συμβάσεις προέβλεπαν την καταβολή 1% του ονομαστικού κεφαλαίου ετησίως επί 36 έτη (όση ήταν η διάρκεια των συμβάσεων). Φυσικά, το απλό άθροισμα όλων αυτών των χρεολυσίων φθάνει μόλις το 36% του κεφαλαίου, πλην όμως (θεωρητικά) αν το χρεολύσιο αυτό κατετίθετο κάθε χρόνο σε ένα έντοκο λογαριασμό με ένα σχετικά μικρό, άρα και ασφαλές, επιτόκιο (ίσο στην προκειμένη περίπτωση με 5%), η κατάθεση αυτή θα έφθανε στο τέλος των 36 ετών το 100% του κεφαλαίου.

Αυτή η μέθοδος υπολογισμού της τελικής αξίας μίας περιοδικής καταβολής σε ένα λογαριασμό (sinking fund) ενός ποσού X επί Ψ έτη, όπου το ποσό που είναι κατατεθειμένο, ανατοκίζεται κάθε χρόνο με ένα ασφαλές επιτόκιο (safe interest rate), ίσχυε πάντα και φυσικά ισχύει και σήμερα. Η μόνη διαφορά είναι ότι τη σημερινή εποχή το ασφαλές επιτόκιο (κάτι σαν το επιτόκιo της Bundesbank ή των U.S. bonds), είναι περίπου 3% ή και μικρότερο, ενώ τότε το ασφαλές επιτόκιο ήταν, όπως φαίνεται, το 5%.

Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο των επιτοκίων δανεισμού εκείνης της εποχής, τα οποία  κυμαίνονταν βέβαια ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε η κάθε επένδυση, ήταν σε γενικές γραμμές σχεδόν διπλάσιο από το επίπεδο των επιτοκίων της σημερινής εποχής.

Εκείνο που ξενίζει τους σημερινούς αναγνώστες είναι το θέμα της περικοπής του κεφαλαίου, που τελικά πήραν στα χέρια τους οι δανειζόμενοι (δηλαδή η επαναστατική κυβέρνηση των Ελλήνων).

Γιατί έγινε αυτή η περικοπή; Γιατί για παράδειγμα στην περίπτωση του πρώτου δανείου, αντί να λάβει η Ελλάδα στο χέρι τις 800.000 λίρες (που ήταν το ονομαστικό ύψος του δανείου αυτού), έλαβε μόνο 472.000 λίρες, δηλαδή το 59%;

Πολλοί νομίζουν ότι η διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά και εκβιαστικά και επομένως τα δάνεια ήταν «ληστρικά».

Μήπως τα δάνεια αυτά ήταν επαχθή, και οι ξεσηκωμένοι Έλληνες έπεσαν θύματα των ξένων Σάϋλοκ (όπως ο Έμπορος της Βενετίας);

Όχι βέβαια. Απλώς έπρεπε οι όροι του δανείου να διαμορφωθούν ανάλογα με το ρίσκο που παρουσίαζε το δάνειο αυτό.

Σήμερα, η διαμόρφωση των όρων ενός δανείου ανάλογα με το ρίσκο που αυτό παρουσιάζει, γίνεται μέσω του επιτοκίου. Όσο μεγαλύτερο το ρίσκο, και όσο μεγαλύτερη η διάρκεια αποπληρωμής, τόσο υψηλότερο το επιτόκιο δανεισμού που συμφωνείται.

Εκείνα τα χρόνια όμως, από ό,τι φαίνεται, ακολουθούσαν μια διαφορετική πρακτική :

Η δανειακή σύμβαση προέβλεπε ένα στάνταρντ επιτόκιο (και ειδικότερα το «ασφαλές» επιτόκιο του 5% ) και η προσαρμογή των όρων δανεισμού, ανάλογα με το ρίσκο, γινόταν με τη μέθοδο της αγοράς των ομολόγων σε τιμή κατώτερη της ονομαστικής. Η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται μερικώς και σήμερα.

Με άλλα λόγια γινόταν αυτό ακριβώς που γίνεται και σήμερα στη δευτερογενή αγορά των ομολόγων, και το επιτόκιο που εισέπραττε ο δανειστής ήταν αυτό που σήμερα ονομάζεται «απόδοση» του ομολόγου.

Στην πράξη, το πραγματικό επιτόκιο που πλήρωνε το ελληνικό κράτος για το πρώτο δάνειο δεν ήταν το ονομαστικό 5%, αλλά περίπου 8,47 %, δηλαδή 5/0,59.

Χρειάζεται ακόμη μια μικρή διόρθωση:

Σύμφωνα με τους όρους των δανείων, το ελληνικό κράτος πλήρωνε ετησίως 1% του ονομαστικού ποσού του δανείου για χρεολύσια, ενώ θα έπρεπε να πληρώνει ως χρεολύσιο μόνο 0,59% για να ξεπληρώσει το ποσό που πραγματικά είχε εισπράξει ως δάνειο. Ως διόρθωση γι’αυτή την επί πλέον επιβάρυνση των ετήσιων τοκοχρεολυσίων, που έφθανε το 0,70% επί του πραγματικού κεφαλαίου, μπορούμε να την προσθέσουμε στο επιτόκιο του 8,47% που αναφέραμε παραπάνω, και να προκύψει έτσι τελικά ένα πραγματικό επιτόκιο ίσο με 9,17%, που θα επεβάρυνε τη χώρα μας.

Αυτά για το πρώτο δάνειο.

Στην περίπτωση του δεύτερου δανείου, τα δεδομένα είναι λίγο διαφορετικά και το πραγματικό επιτόκιο, που διαμορφώνεται τελικά, είναι 9,80%.

Συμπερασματικά, και χρησιμοποιώντας την ορολογία που ισχύει σήμερα, διαπιστώνουμε ότι:

– Το πρώτο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας, συνολικού ύψους 472.000 λιρών με επιτόκιο ίσο με 9,17%.

Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 800.000 λιρών (με τη σημερινή ορολογία), όπως πολλοί νομίζουν και συμπεραίνουν στη συνέχεια ότι η (θεωρητική) διαφορά των 328.000 λιρών κατακρατήθηκε καταχρηστικά.

– Το δεύτερο δάνειο ήταν ένα ομολογιακό δάνειο 36-ετούς διάρκειας επίσης, συνολικού ύψους 1.100.000 λιρών με επιτόκιο 9,80%

Δεν ήταν δηλαδή στην πραγματικότητα ένα δάνειο ύψους 2.000.000 λιρών, όπως πιστεύουν οι ίδιοι άνθρωποι, και επομένως και στην περίπτωση αυτή ισχύουν τα ίδια για τη διαφορά των 900.000  λιρών όπως παραπάνω.

Οι όροι αυτών των δανείων, και κυρίως το πραγματικό επιτόκιο τους, όπως υπολογίσθηκε παραπάνω, δεν είναι καθόλου «ληστρικοί». Ειδικά δε αν λάβουμε υπόψιν μας τα ακόλουθα:

(α) τα εχέγγυα που είχαν να παρουσιάσουν οι δανειζόμενοι, και ειδικότερα :

Οι επίδοξοι δανειολήπτες δεν ήταν καν ένα αναγνωρισμένο κράτος, αλλά ήταν απλώς οι εκπρόσωποι ενός επαναστατημένου έθνους οι οποίοι φιλοδοξούσαν να συγκροτηθούν εν καιρώ σε ένα κράτος, και οι οποίοι μετά από κάποιες αρχικές επιτυχίες είχαν μάλιστα αρχίσει να συγκρούονται μεταξύ τους, με τις συγκρούσεις να έχουν λάβει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το επαναστατημένο αυτό έθνος, η Οθωμανική αυτοκρατορία το αποκαλούσε «τρομοκράτες», ενώ η Ιερά Συμμαχία το έβλεπε αρνητικά και ως σοβαρή απειλή για την ειρήνη στην Ευρώπη.

(β) ότι το επίπεδο των επιτοκίων εκείνη την εποχή ήταν διεθνώς ψηλότερο από σήμερα, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι το «ασφαλές επιτόκιο» ήταν στο 5%, ενώ σήμερα είναι περίπου στα μισά αυτής της τιμής, το ίδιο δε προκύπτει και από άλλα στοιχεία. Επομένως το (πραγματικό) επιτόκιο της τάξεως του 9,5%, με το οποίο επιβαρυνόταν η χώρα μας, αντιστοιχεί σε ένα επιτόκιο της τάξεως του 5,5% – 6% με τα σημερινά δεδομένα. Οι όροι αυτοί είναι πολύ ευνοϊκοί, τουλάχιστον σύμφωνα με αυτά που ισχύουν σήμερα, και μάλιστα όταν πρόκειται για 36-ετή ομόλογα.

Η καλύτερη όμως απόδειξη ότι τα δάνεια αυτά όχι μόνο επαχθή δεν ήταν, αλλά το αντίθετο, είναι η εξής : ένας από τους όρους του δεύτερου δανείου ήταν να προεξοφληθούν ομόλογα του πρώτου δανείου συνολικής ονομαστικής αξίας 250.000 λιρών, όπως αναφέραμε παραπάνω.

Αυτό έγινε, και το αντίτιμο της εξαγοράς ήταν σε πρώτη φάση 113.200 λίρες, δηλαδή 45.3 λίρες για κάθε ομόλογο ονομαστικής αξίας 100 λιρών.

Ανεξάρτητα από το εάν η εξαγορά αυτή ήταν σκόπιμη ή όχι, διαπιστώνουμε ότι ένα χρόνο μετά από την έκδοση τους, η τιμή των ομολόγων του πρώτου δανείου στην ελεύθερη (ή δευτερογενή) αγορά είχε πέσει από 59 λίρες στις 45,4 λίρες (είχαν δηλαδή υποτιμηθεί κατά 23%) και αντίστοιχα η «απόδοση» των ομολόγων από 9,5% είχε ανέβει στο 11,9%.

Άρα οι «αγορές» είχαν κρίνει ότι τα ελληνικά ομόλογα ήταν υπερτιμημένα, και ότι η πραγματική τους αξία, η ανταποκρινόμενη στο ρίσκο που παρουσίαζαν τα ομόλογα αυτά, ήταν 45.4 λίρες και όχι 59.

Επομένως οι ζημιωμένοι από το πρώτο δάνειο ήταν οι δανειστές, δηλαδή οι αρχικοί αγοραστές των ομολογιών, και όχι οι δανειζόμενοι. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι πραγματικοί δανειστές μας δεν ήταν οι «κακοί» τραπεζίτες, οι οποίοι είναι λογικό να ήθελαν να βγάλουν κάποια προμήθεια, αλλά οι ομολογιούχοι που κατά μεγάλο μέρος ήταν φιλέλληνες (και μάλιστα οι περισσότεροι απλοί πολίτες), που ήθελαν να βοηθήσουν τους επαναστατημένους Έλληνες και να τιμήσουν την μνήμη και τον αγώνα του Λόρδου Βύρωνος.

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι όλα τα δάνεια που έλαβαν χώρες της Λατινικής Αμερικής από Αγγλικές τράπεζες την περίοδο 1822 έως 1825, είχαν αντίστοιχη δομή με τα Ελληνικά δάνεια. Σε γενικές γραμμές, εάν λάβει κανείς υπόψη του όλα τα δεδομένα, τα δάνεια προς την Ελλάδα είχαν καλύτερους όρους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι όλα τα δάνεια (με εξαίρεση το πρώτο δάνειο που έλαβε το Μεξικό) είχαν αρχικό επιτόκιο 6%, αντί του 5% που είχε η Ελλάδα και μεγάλες προμήθειες.

Για παράδειγμα, για το πρώτο δάνειο αρχικής αξίας £ 3.200.000 που έλαβε το Μεξικό από την τράπεζα B.A. Goldsmith & Co, το 1824 ίσχυαν τα εξής. Η τιμή για την αγορά ενός ομολόγου £100, ήταν £58. Το επιτόκιο ήταν 5%. Από την πώληση εισπράχθηκαν £1.850.000. Από αυτά όμως αφαιρέθηκαν προμήθειες £750,000. Έτσι το Μεξικό έλαβε εν τέλει £1.100.000. Η σύγκριση με τους όρους του Ελληνικού δανείου είναι καθαρή. Να υπενθυμίσουμε ότι μετά την επανάσταση που ξεκίνησε το 1810, το Μεξικό ήταν ήδη από τις 24 Αυγούστου 1821, ανεξάρτητο κράτος.

Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει, είναι ότι τα περίφημα δάνεια της Αγγλίας δεν ήταν καθόλου ληστρικά, και αυτοί που τα διαπραγματεύθηκαν δεν ήταν ούτε προδότες, ούτε ανόητοι. Φαίνεται δε ότι είχαν τη βοήθεια άξιων οικονομικών συμβούλων.

Μπορεί η μετέπειτα διαχείριση των δανεικών να μην ήταν η ενδεδειγμένη, και όπως φαίνεται, συνέβησαν διάφορα παρατράγουδα, όμως τα ίδια τα δάνεια είχαν συναφθεί με πολύ λογικούς όρους, αν λάβουμε υπόψιν όλες τις παραμέτρους.

Το πρόβλημα με τα δάνεια αυτά δεν ήταν οι όροι τους, που κάθε άλλο παρά σκληροί ήταν, αλλά η αδυναμία της χώρας μας πρώτα να τα αξιοποιήσει υπέρ του αγώνα της, και στη συνέχεια να τα εξυπηρετήσει στα χρόνια που ακολούθησαν, έστω και με αυτούς τους αντικειμενικά ευνοϊκούς για αυτήν όρους.

Αξίζει όμως να σημειώσουμε και μερικές άλλες παραμέτρους σχετικές με τα δάνεια. Πέραν της οικονομικής πτυχής, τα δάνεια αποτελούσαν τις ισχυρότερες πολιτικές πράξεις επίσημης αναγνώρισης των Ελλήνων και της προοπτικής τους να συστήσουν στο μέλλον ανεξάρτητο κράτος.

Η σύναψη των δανείων έγινε εφικτή όταν ανέλαβε Υπουργός Εξωτερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός και φιλέλλην, George Canning.

Ο Canning άλλαξε δραστικά την πολιτική του προκατόχου του, του Castlereagh. Αναγνώρισε στην Ελλάδα καθεστώς εμπόλεμης χώρας και άναψε το πράσινο φως στο City του Λονδίνου για τη σύναψη των δανείων.

Ακόμη όμως και εάν οι Έλληνες είχαν κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση των δανείων, η ιστορία απέδειξε ότι η απελευθέρωση της Ελλάδος χρειάστηκε την Ναυμαχία στο Ναβαρίνο.

Στην Ναυμαχία αυτή έλαβαν μέρος 29 από τα καλύτερα πλοία των τριών συμμάχων με το πλέον έμπειρο προσωπικό και διοικητή τον σπουδαίο Βρετανό Ναύαρχο Codrington, που διέλυσαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο των 90 πλοίων.

Παρόλα αυτά όμως, για να πεισθεί ο Ιμπραήμ να αποχωρήσει από την Ελλάδα, χρειάσθηκαν άλλοι 10 μήνες και η παρουσία τακτικού στρατού 15.000 ανδρών υπό τον Στρατηγό Maison. Και παράλληλα, σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ναυάρχου Codrington και των Αιγυπτίων που κατέληξαν σε συμφωνία μόλις τον Ιούλιο του 1828.

Έχει υπολογίσει ποτέ κανείς την αξία της στήριξης αυτής που έλαβε η Ελλάδα από τους συμμάχους της, με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο; Πόσα δάνεια ακόμη θα έπρεπε να λάβει η Ελλάδα και ποιο φόρο σε αίμα θα έπρεπε να καταβάλει μόνη της για να αποκτήσει την ελευθερία της;

Εάν συνυπολογισθούν όλα αυτά, τότε μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα εν λόγω δάνεια της ανεξαρτησίας ήταν σχεδόν χαριστικά, και ότι η βοήθεια και η υποστήριξη που εν τέλει έλαβε η Ελλάδα ήταν τότε, όπως είναι και σήμερα, πρωτοφανής στα διεθνή χρονικά.

Την βοήθεια αυτή την οφείλουμε στον φιλελληνισμό, στον θαυμασμό του δυτικού κόσμου προς τον Ελληνικό πολιτισμό και την κληρονομιά μας, την οποία ακτινοβολούν διαμέσου των αιώνων τα μάρμαρα της Ακρόπολης των Αθηνών».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Η ΑΚΡΑΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

OI ΠΑΓΟΙ ΛΙΩΝΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΙΟΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ

Οι πιο ζεστές θερμοκρασίες που επικρατούν όλο και περισσότερο στην Αρκτική οδηγούν στο λιώσιμο του permafrost της περιοχής, του μόνιμα παγωμένου στρώματος που βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Λιώνοντας αυτό το χιλιάδων ετών κομμάτι πάγου θα μπορούσε να έρθουν ξανά στο φως ιοί που, αφού έχουν παραμείνει αδρανείς για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία ανθρώπων και ζώων.

Το σενάριο μιας πανδημίας που ξεσπά από μια ασθένεια που έρχεται από το μακρινό παρελθόν μπορεί να ακούγεται σαν ταινία επιστημονικής φαντασίας, όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι υπάρχουν κίνδυνοι, οι οποίοι αν και χαμηλοί, για την ώρα υποτιμώνται. Χημικά και ραδιενεργά απόβλητα που χρονολογούνται από τον Ψυχρό Πόλεμο, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να βλάψουν την άγρια ζωή και να διαταράξουν τα οικοσυστήματα, μπορεί επίσης να απελευθερωθούν κατά το λιώσιμο των πάγων και την απόψυξή τους.

«Συμβαίνουν πολλά με το μόνιμο στρώμα πάγου που προκαλούν ανησυχία και αυτό δείχνει πραγματικά γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρήσουμε παγωμένο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του μόνιμου στρώματος πάγου», αναφέρει στο CNN η Κίμπερλι Μάινερ, κλιματολόγος στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας.

Το permafrost καλύπτει το ένα πέμπτο του βόρειου ημισφαιρίου, έχοντας στηρίξει την αρκτική τούνδρα και τα βόρεια δάση της Αλάσκας, του Καναδά και της Ρωσίας για χιλιετίες. Χρησιμεύει ως ένα είδος χρονοκάψουλας, διατηρώντας – εκτός από τους αρχαίους ιούς – τα μουμιοποιημένα λείψανα πολλών εξαφανισμένων ζώων, τα οποία οι επιστήμονες μπόρεσαν να ανασύρουν και να μελετήσουν τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων δύο μικρών λιονταριών σπηλαίου και ενός μαλλιαρού ρινόκερου.

Ο λόγος για τον οποίο το μόνιμο στρώμα πάγου είναι ένα καλό μέσο αποθήκευσης δεν είναι μόνο επειδή είναι παγωμένο. Είναι παράλληλα ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο, στο οποίο δεν εισχωρεί το φως. Ωστόσο, οι σημερινές θερμοκρασίες της Αρκτικής ανεβαίνουν έως και τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, αποδυναμώνοντας το ανώτερο στρώμα του permafrost στην περιοχή.

Για να κατανοήσει καλύτερα τους κινδύνους που εγκυμονούν οι παγωμένοι ιοί, ο Ζαν-Μισέλ Κλαβεριέ, ομότιμος καθηγητής ιατρικής και γονιδιωματικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αιξ Μασσαλίας στη Γαλλία, εξέτασε δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από το μόνιμο στρώμα πάγου της Σιβηρίας, για να διαπιστώσει αν τυχόν ιικά σωματίδια που περιέχονται σε αυτά έχουν ακόμα την δυνατότητα να μολύνουν. Ψάχνει για αυτό που περιγράφει ως «ιούς ζόμπι». Και βρήκε μερικούς.

Ο κυνηγός των ιών

Ο Κλαβεριέ μελετά έναν συγκεκριμένο τύπο ιού που ανακάλυψε για πρώτη φορά το 2003. Γνωστοί ως γιγαντιαίοι ιοί, είναι πολύ μεγαλύτεροι από την τυπική ποικιλία ιών που γνωρίζουμε και είναι ορατοί με ένα κανονικό μικροσκόπιο φωτός αντί για το πιο ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που απαιτείται συνήθως. Αυτό τους καθιστά ένα καλό μοντέλο γι’ αυτού του είδους τις εργαστηριακές εργασίες.

Οι προσπάθειες του Κλαβεριέ να ανιχνεύσει ιούς που έχουν παγώσει σε μόνιμο παγετό εμπνεύστηκε εν μέρει από μια ομάδα Ρώσων επιστημόνων που το 2012 αναβίωσε ένα αγριολούλουδο από έναν ιστό σπόρου ηλικίας 30.000 ετών που βρέθηκε στο λαγούμι ενός σκίουρου. Έκτοτε, οι επιστήμονες έχουν επίσης επαναφέρει με επιτυχία στη ζωή αρχαία μικροσκοπικά ζώα.

Το 2014, κατάφερε να επαναφέρει στη «ζωή» έναν ιό που απομόνωσε ο ίδιος και η ομάδα του από το μόνιμο στρώμα πάγου και τον κατέστησε μολυσματικό για πρώτη φορά μετά από 30.000 χρόνια, εισάγοντας τον σε καλλιεργημένα κύτταρα. Για λόγους ασφαλείας, είχε επιλέξει να μελετήσει έναν ιό που θα μπορούσε να στοχεύσει μόνο μονοκύτταρες αμοιβάδες και όχι ζώα ή ανθρώπους.

Επανέλαβε το κατόρθωμα το 2015, απομονώνοντας έναν διαφορετικό τύπο ιού που επίσης στόχευε αμοιβάδες. Στην πιο πρόσφατη έρευνά του, που δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Viruses, ο Κλαβεριέ αναφέρει ότι αυτός και η ομάδα του απομόνωσαν διάφορα στελέχη αρχαίου ιού από πολλαπλά δείγματα μόνιμου πάγου που ελήφθησαν από επτά διαφορετικά μέρη της Σιβηρίας και έδειξαν ότι το καθένα από αυτά μπορούσε να μολύνει καλλιεργημένα κύτταρα αμοιβάδας.

Αυτά τα τελευταία στελέχη αντιπροσωπεύουν πέντε νέες οικογένειες ιών, πέραν των δύο που είχε επαναφέρει στη «ζωή» προηγουμένως. Το παλαιότερο ήταν σχεδόν 48.500 ετών, με βάση τη ραδιοχρονολόγηση του εδάφους, και προήλθε από δείγμα γης σε μια υπόγεια λίμνη 16 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Τα νεότερα δείγματα, που βρέθηκαν στο περιεχόμενο του στομάχου και στο τρίχωμα των λειψάνων ενός μαλλιαρού μαμούθ, ήταν ηλικίας 27.000 ετών.

Οι ιοί που μολύνουν τις αμοιβάδες εξακολουθούν να είναι μολυσματικοί μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό είναι ενδεικτικό ενός δυνητικά μεγαλύτερου προβλήματος, δήλωσε ο Κλαβεριέ. Όπως λέει, φοβάται ότι οι άνθρωποι εκλαμβάνουν την έρευνά του μόνο ως επιστημονική περιέργεια και δεν αντιλαμβάνονται πλήρως την προοπτική να επανέλθουν στη ζωή αρχαίοι ιοί ως σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.

«Θεωρούμε αυτούς τους ιούς που μολύνουν τις αμοιβάδες αντιπροσωπευτικούς για όλους τους άλλους πιθανούς ιούς που μπορεί να υπάρχουν στο μόνιμο στρώμα πάγου», δήλωσε ο Κλαβεριέ στο CNN.

«Βλέπουμε τα ίχνη πολλών, πολλών, πολλών άλλων ιών», πρόσθεσε. «Οπότε ξέρουμε ότι υπάρχουν. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Αλλά το σκεπτικό μας είναι ότι αν οι ιοί της αμοιβάδας είναι ακόμη ζωντανοί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκλείουμε το ότι οι άλλοι ιοί δεν θα είναι ακόμη ζωντανοί και ικανοί να μολύνουν τους δικούς τους ξενιστές».

Φέρνοντας στο φως παλιούς ιούς

Ίχνη ιών και βακτηρίων που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο έχουν εντοπιστεί διατηρημένα στον μόνιμο παγετό.

Ένα δείγμα από τον πνεύμονα μιας γυναίκας στην οποία έγινε εκταφή το 1997 από το permafrost σε ένα χωριό στη χερσόνησο Σέγουαρντ της Αλάσκας περιείχε γονιδιωματικό υλικό από το στέλεχος της γρίπης που ευθύνεται για την πανδημία του 1918. Το 2012, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα μουμιοποιημένα λείψανα μιας γυναίκας που θάφτηκε πριν από 300 χρόνια στη Σιβηρία περιείχαν τη γενετική υπογραφή του ιού που προκαλεί την ευλογιά.

Μια απελευθέρωση άνθρακα στη Σιβηρία που επηρέασε δεκάδες ανθρώπους και περισσότερους από 2.000 ταράνδους μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου του 2016 συνδέθηκε επίσης με το ξεπάγωμα του permafrost κατά τη διάρκεια εξαιρετικά θερμών καλοκαιριών, επιτρέποντας σε παλιούς σπόρους του Bacillus anthracis να αναδυθούν από παλιούς τόπους ταφής ή κουφάρια ζώων.

Η Μπιργκίτα Έβενκορτ, ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Κλινικής Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Ουμέα στη Σουηδία, δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη επιτήρηση του κινδύνου που δημιουργείται από τους πιθανούς παθογόνους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο permafrost που αποψύχεται, αλλά προειδοποίησε κατά της κινδυνολογίας.

«Πρέπει να θυμάστε ότι η ανοσολογική μας άμυνα έχει αναπτυχθεί βρισκόμενοι σε στενή επαφή με το μικροβιολογικό περιβάλλον», δήλωσε η Έβενκορτ, μέλος του Σκανδιναβικού Κέντρου Αριστείας CLINF, ομάδας που ερευνά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον επιπολασμό των μολυσματικών ασθενειών σε ανθρώπους και ζώα σε βόρειες περιοχές.

«Εάν υπάρχει ένας ιός κρυμμένος στον μόνιμο πάγο με τον οποίο δεν έχουμε έρθει σε επαφή εδώ και χιλιάδες χρόνια, μπορεί να σημαίνει ότι η ανοσολογική μας άμυνα δεν είναι επαρκής», είπε. «Είναι σωστό να σεβόμαστε την κατάσταση και να είμαστε προληπτικοί και όχι απλώς αντιδραστικοί. Και ο τρόπος για να καταπολεμήσουμε τον φόβο είναι να έχουμε γνώση».

Πιθανότητες διάχυσης του ιού

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πόσο καιρό αυτοί οι ιοί θα μπορούσαν να παραμείνουν μολυσματικοί, όταν εκτεθούν σε σημερινές συνθήκες, ή πόσο πιθανό είναι να συναντήσει ο ιός έναν κατάλληλο ξενιστή. Δεν είναι όλοι οι ιοί παθογόνοι που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Ορισμένοι είναι αβλαβείς ή ακόμη και ωφέλιμοι για τους ξενιστές τους. Και ενώ φιλοξενεί 3,6 εκατομμύρια ανθρώπους, η Αρκτική εξακολουθεί να είναι ένα αραιοκατοικημένο μέρος, γεγονός που καθιστά τον κίνδυνο έκθεσης του ανθρώπου σε αρχαίους ιούς πολύ μικρό.

Παρόλα αυτά, «ο κίνδυνος είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί στο πλαίσιο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε ο Κλαβεριέ, «στον οποίο η απόψυξη του μόνιμου πάγου θα συνεχίσει να επιταχύνεται και περισσότεροι άνθρωποι θα κατοικήσουν την Αρκτική στο πλαίσιο βιομηχανικών εγχειρημάτων».

Και ο Κλαβεριέ δεν είναι ο μόνος που προειδοποιεί ότι η περιοχή θα μπορούσε να γίνει πρόσφορο έδαφος για ένα περιστατικό διάχυσης (spillover event), όταν δηλαδή ένας ιός μεταπηδά σε έναν νέο ξενιστή και αρχίζει να εξαπλώνεται.

Την περασμένη χρονιά, μια ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε έρευνα σε δείγματα εδάφους και ιζήματος που ελήφθησαν από τη λίμνη Χάζεν, μια λίμνη γλυκού νερού στον Καναδά που βρίσκεται εντός του αρκτικού κύκλου. Αλληλούχισαν το γενετικό υλικό στο ίζημα για να εντοπίσουν το αποτύπωμα των ιών και τα γονιδιώματα των πιθανών ξενιστών – φυτών και ζώων – στην περιοχή.

Χρησιμοποιώντας μια ανάλυση υπολογιστικού μοντέλου, υπέδειξαν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης των ιών σε νέους ξενιστές ήταν υψηλότερος σε τοποθεσίες που βρίσκονταν κοντά σε σημεία όπου μεγάλες ποσότητες νερού από τους παγετώνες έρεαν στη λίμνη, ένα σενάριο που γίνεται πιο πιθανό καθώς το κλίμα θερμαίνεται.

Άγνωστες συνέπειες

Ο εντοπισμός των ιών και άλλων επικίνδυνων στοιχείων που περιέχονται στο μόνιμο στρώμα πάγου, το οποίο θερμαίνεται συνεχώς, είναι το πρώτο βήμα για την κατανόηση του κινδύνου που συνιστούν για την Αρκτική, δήλωσε η Μάινερ από το Jet Propulsion Laboratory της NASA. Άλλες προκλήσεις περιλαμβάνουν την ποσοτικοποίηση του πού, πότε, πόσο γρήγορα και πόσο βαθιά θα αποψυχθεί το permafrost.

Η απόψυξη μπορεί να είναι μια σταδιακή διαδικασία μόλις κάποιων εκατοστών ανά δεκαετία, αλλά συμβαίνει και πιο γρήγορα, όπως στην περίπτωση μαζικών κατολισθήσεων που μπορούν ξαφνικά να αποκαλύψουν βαθιά και αρχαία στρώματα του permafrost. Η διαδικασία αυτή απελευθερώνει επίσης μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα – έναν παράγοντα της κλιματικής αλλαγής που έχει υποτιμηθεί.

Η Μάινερ κατέγραψε μια σειρά από πιθανούς κινδύνους που βρίσκονται σήμερα παγωμένοι στο permafrost της Αρκτικής σε μια εργασία του 2021 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Climate Change. Αυτοί οι πιθανοί κίνδυνοι περιλάμβαναν θαμμένα απόβλητα από την εξόρυξη βαρέων μετάλλων και χημικών ουσιών όπως το φυτοφάρμακο DDT, το οποίο απαγορεύτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ραδιενεργά υλικά έχουν επίσης πεταχτεί στην Αρκτική – από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες – από την εποχή των πυρηνικών δοκιμών τη δεκαετία του 1950.

«Η απότομη απόψυξη εκθέτει στον αέρα πολύ γρήγορα τα παλαιά μέρη του permafrost, απελευθερώνοντας ενώσεις και μικροοργανισμούς που έχουν δεσμευτεί σε βαθύτερα στρώματα», σημειώνουν η Μάινερ και άλλοι ερευνητές στο έγγραφο του 2021.

Στο ερευνητικό έγγραφο, η Μάινερ χαρακτήρισε την άμεση μόλυνση του ανθρώπου με αρχαίους παθογόνους μικροοργανισμούς που απελευθερώνονται από το μόνιμο πάγο ως «προς το παρόν απίθανη».

Ωστόσο, η Μάινερ δήλωσε ότι ανησυχεί για αυτό που ονόμασε «Μικροοργανισμοί Μαθουσάλες», δίνοντας το όνομα από τη βιβλική μορφή με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Πρόκειται για οργανισμούς που θα μπορούσαν να μεταφέρουν τη δυναμική αρχαίων και εξαφανισμένων οικοσυστημάτων στη σημερινή Αρκτική, με άγνωστες συνέπειες.

Η επανεμφάνιση των αρχαίων μικροοργανισμών έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη σύνθεση του εδάφους και την ανάπτυξη της βλάστησης, επιταχύνοντας ενδεχομένως περαιτέρω τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε η Μάινερ.

«Πραγματικά δεν ξέρουμε ακριβώς το πώς αυτά τα μικρόβια πρόκειται να αλληλεπιδράσουν με το σύγχρονο περιβάλλον», είπε. «Δεν είναι ένα πείραμα που νομίζω ότι κάποιος από εμάς θέλει να κάνει».

Ο καλύτερος τρόπος δράσης, δήλωσε η Μάινερ, είναι να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την απόψυξη και την ευρύτερη κλιματική κρίση και να κρατήσουμε αυτούς τους κινδύνους θαμμένους στο μόνιμο στρώμα πάγου για πάντα.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κατάσταση. Σχεδόν σε όλες τις χώρες το νερό τελειώνει και η ξηρασία απειλεί ακόμα και την επιβίωσή μας

Οι σκηνές αυτές είναι αρκετά σπάνιες στα μέσα του καλοκαιριού. Στις αρχές Μαρτίου είναι απλά πρωτοφανείς. Η λίμνη Lac de Montbel στη νοτιοδυτική Γαλλία είναι κατά 80% άδεια και οι βάρκες της τοπικής ομάδας ιστιοπλοΐας στέκονται σφηνωμένες στο χώμα εκεί που κάποτε ήταν οι όχθες.

Στην βόρεια Ιταλία, οι τουρίστες μπορούν πλέον κάνουν με τα πόδια τη διαδρομή προς το νησάκι Σαν Μπιάτζιο, όπου συνήθως μπορούσε να φτάσει κάποιος μόνο με βάρκες, αφού η στάθμη του νερού γύρω του έχει υποχωρήσει κατά 70 εκατοστά κάτω από τον μέσο όρο.

Από την άλλη στις Άλπεις το χιόνι είναι λιγότερο κατά 63% σε σχέση με το συνηθισμένο.

Στη Γερμανία, η πτώση της στάθμης του νερού στον ποταμό Ρήνο ήδη δημιουργεί προβλήματα στην μετακίνηση των ποταμόπλοιων αναγκάζοντάς τα να ταξιδεύουν προς την κεντρική Ευρώπη με το μισό από το κανονικό φορτίο. Στην Καταλονία, όπου η ξηρασία εντείνεται τα τελευταία τρία χρόνια, ο δήμος της Βαρκελώνης ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να ποτίζει τα πάρκα.

Μετά το πιο ξηρό καλοκαίρι των τελευταίων 500 ετών, το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης βρίσκεται αντιμέτωπο με χειμερινή ξηρασία, η οποία οφείλεται στην κλιματική κατάρρευση, κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία μεταξύ των κυβερνήσεων σχετικά με την διασφάλιση της παροχής του νερού στα σπίτια, στους αγρότες και στα εργοστάσια στην Γηραιά Ήπειρο.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Γκρατς στην Αυστρία, για την οποία οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα για να αναλύσουν τα αποθέματα υπόγειων υδάτων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ξηρασία από το 2018 και η κατάσταση της πλέον «πολύ αβέβαιη».

Ο Τόρστεν Μάγιερ – Γκαρ, ένας από τους ερευνητές, αναφέρει: «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι το νερό θα ήταν πρόβλημα εδώ στην Ευρώπη, ειδικά στη Γερμανία ή την Αυστρία. Αντιμετωπίζουμε πλέον πράγματι προβλήματα με την παροχή νερού και στις δύο χώρες και αυτό πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις».

Η υπηρεσία World Weather Attribution ανακοίνωσε πέρυσι ότι η ξηρασία στο βόρειο ημισφαίριο ήταν τουλάχιστον 20 φορές πιο πιθανή λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, προειδοποιώντας ότι τέτοιες ακραίες περίοδοι θα γίνονται όλο και πιο συχνές με την παγκόσμια υπερθέρμανση.

 

«Αυτό που είναι ασυνήθιστο είναι η επανάληψη αυτών των γεγονότων, γιατί ήδη βιώσαμε μια έντονη έως ακραία ξηρασία πριν από ένα χρόνο και μια άλλη το 2018», ανέφερε από την πλευρά του ο Αντρέα Τορέτι στο Euronews, ένας επιστήμονας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας. «Σαφώς, σε ορισμένα τμήματα της Ευρώπης, η έλλειψη βροχοπτώσεων και το παρόν έλλειμμα είναι τέτοια που δεν θα είναι εύκολο να ανακάμψει η στάθμη των υδάτων πριν από το καλοκαίρι», συμπληρώνει. Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι.

Ένας χάρτης που αποτυπώνει τις παρούσες ξηρασίες στην Ευρώπη από το πρόγραμμα Copernicus της ΕΕ προειδοποιεί για χαμηλές βροχοπτώσεις ή καταγράφει την απουσία υγρασίας του εδάφους σε πολλές περιοχές της βόρειας και νότιας Ισπανίας, της βόρειας Ιταλίας και της νότιας Γερμανίας, ενώ σχεδόν ολόκληρη η Γαλλία επηρεάζεται.

Γαλλία: Έλλειψη βροχοπτώσεων εξαιτίας του ανθρώπου

Η Γαλλία πρόσφατα κατέγραψε 32 συνεχόμενες ημέρες χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η μεγαλύτερη περίοδος ανομβρίας που έχει καταγραφεί στη χώρα από το 1959, όταν και άρχισαν να κρατούνται τα σχετικά στοιχεία. Μάλιστα η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Γαλλίας ανακοίνωσε ότι δεν αναμένεται σχεδόν καθόλου βροχόπτωση μέχρι το τέλος του μήνα.

Ο κλιματολόγος Σιμόν Μιτελμπεργκερ ανέφερε ότι έχει πέσει περίπου 75% λιγότερη βροχή στην Γαλλία τον φετινό Φεβρουάριο σε σχέση με το μέσο όρο του μήνα προηγούμενων ετών. Τους 9 από τους 12 τελευταίους μήνες η βροχόπτωση σημειώνει μείωση κατά 85% από το συνηθισμένο.

Σύμφωνα με το γαλλικό επιστημονικό ερευνητικό κέντρο CNRS, οι συγκρίσεις από τις ξηρασίες που σημειώθηκαν πριν το 1945 και μετά το 1945 αποκαλύπτουν ότι αυτή του περασμένου καλοκαιριού προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή που πυροδότησε ο άνθρωπος και ο φετινός χειμώνας παρουσίασε «τα ίδια χαρακτηριστικά».

Ως αποτέλεσμα, οι τοπικές αρχές και στα επτά μεγάλα ποτάμια της χώρας έλαβαν εντολή να επιβάλλουν περιορισμούς στο νερό, καθώς η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο κρίσης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, οι οποίες αναπόφευκτα θα οδηγήσουν φέτος σε λειψυδρία διαρκείας. Ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Κριστόφ Μπεσού,  προειδοποίησε ότι η Γαλλία θα πρέπει να τα βγάλει πέρα με 40% λιγότερο νερό τα επόμενα χρόνια προσθέτοντας ότι η χώρα είναι ήδη σε «κατάσταση συναγερμού» και γι’ αυτό οι περιορισμοί σε ορισμένες περιοχές είναι απολύτως δικαιολογημένοι.

«Η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή απ’ ό,τι ήταν πριν από έναν χρόνο», ανέφερε ο Μπεσού. Οι πολίτες σε τέσσερις επαρχίες της Γαλλίας δεν επιτρέπεται πλέον να γεμίζουν τις πισίνες τους ή να πλένουν τα αυτοκίνητά τους, ενώ οι αγρότες πρέπει να μειώσουν στο μισό το νερό που χρησιμοποιούν για τις καλλιέργειές τους.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χρησιμοποιώντας παρόμοιες φράσεις, με αυτές που είχε χρησιμοποιήσει όταν μιλούσε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, έκανε λόγο για ένα «σχέδιο νηφαλιότητας» με σκοπό την εξοικονόμηση νερού και προειδοποίησε ότι η «ώρα της αφθονίας» έφτασε στο τέλος της.

«Όλοι μας θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί», τόνισε. Μεταξύ των σχεδίων της κυβέρνησης είναι να εκσυγχρονίσει την άρδευση των καλλιεργειών, η οποία αποτελεί το 80% της κατανάλωσης νερού το καλοκαίρι ενισχύοντας την ανακύκλωση των λυμάτων και μειώνοντας τις απώλειες λόγω διαρροής.

Ισπανία: Νερό με το… σταγονόμετρο

Από την άλλη ολόκληρη η Ισπανία βιώνει συνθήκες ξηρασίας από τον Ιανουάριο του 2022, αλλά η Καταλονία συγκεκριμένα βρίσκεται σε τόσο άσχημη κατάσταση που οι αρχές εισήγαγαν νόμους με σκοπό την μείωση της χρήσης νερού στις καλλιέργειες κατά 40%, σε βιομηχανικές χρήσεις κατά 15% και μείωση στην καθημερινή κατανάλωση ανά κάτοικο από τα 250 λίτρα στα 230 λίτρα.

Ο Ρουμπέν Ντελ Κάμπο, ο εκπρόσωπος της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Aemet, ανέφερε ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση δεν θα παρουσιάσει καμία βελτίωση τους επόμενους μήνες. Οι περιοχές που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι το βορειότερο σημείο της χώρας, αλλά και περιοχές της Ανδαλουσίας και ο νότος της Καστίγια-Λα Μάντσα.

Αναφορικά με το ρόλο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο Ντελ Κάμπο ανέφερε ότι παρόλο που η ξηρασία ήταν πάντα ένα φυσικό φαινόμενο που συνέβαινε κατά καιρούς εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της Ισπανίας, έχει παρατηρηθεί αλλαγή τις τελευταίες δεκαετίες.

«Έχουμε παρατηρήσει ότι οι ξηρασίες στα νότια της Ισπανίας διαρκούν περισσότερο και ότι όταν τελικά έρχονται οι βροχές αυτές είναι πιο σύντομες αλλά πιο έντονες. Είναι πολύ άσχημα κατανεμημένες. Όταν οι βροχοπτώσεις είναι ισχυρές δεν είναι τόσο χρήσιμες για να γεμίσουν ξανά οι πηγές του νερού και δεν βοηθούν στο κατάλληλο πότισμα των εδαφών. Γι’ αυτό χρειάζεται πιο ήπια βροχόπτωση», τονίζει.

Τον Ιανουάριο, η υπουργός Περιβάλλοντος της Ισπανίας, Τερέσα Ριμπέρα, προειδοποίησε για την αναπόφευκτη πραγματικότητα της κλιματικής έκτακτης ανάγκης, λέγοντας ότι η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για «πολύ μεγαλύτερους κύκλους ακραίας ξηρασίας και περιόδους απίστευτα σκληρών πλημμυρών».

Η μέση ποσότητα του διαθέσιμου νερού είχε μειωθεί κατά 12% από το 1980, σημείωσε η Ριμπέρα και οι προβλέψεις μιλούν για περαιτέρω πτώση μεταξύ 14% και 40% έως το 2050. «Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε αποκλειστικά από τη βροχή όταν θέλουμε να εγγυηθούμε την παροχή πόσιμου νερού ή νερό για διάφορες εργασίες», είπε.

Η κυβέρνηση της ενέκρινε τον Ιανουάριο ένα σχέδιο 23 δισ. ευρώ για την προστασία και τη βελτίωση των αποθεμάτων νερού επενδύοντας σε τομείς όπως οι υποδομές, η επεξεργασία και ο καθαρισμός του νερού, ο εκσυγχρονισμός της άρδευσης και η διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.

Ιταλία: Νερό με το δελτίο

Η ιταλική κυβέρνηση από την άλλη φέρεται να ετοιμάζεται να δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας που θα περιλαμβάνει μια «υπερ-επιτροπή» και αξιωματούχους από πολλά υπουργεία με σκοπό να εξευρεθούν λύσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της έντονης ξηρασίας, η οποία έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τη γεωργία.

Η στάθμη των υδάτων στο Πάδο, τον μεγαλύτερο ποταμό της χώρας που διαπερνά αρκετές βόρειες και κεντρικές περιοχές της χώρας, ήταν 61% κάτω από τον μέσο όρο του Φεβρουαρίου. Ενώ οι πρόσφατες βροχοπτώσεις στην περιοχή μετρίασαν σε ένα βαθμό την πίεση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ζιλμπέρτο Πιτσέτο, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να χρειαστεί να τεθεί σε εφαρμογή δελτίο νερού σε ορισμένες περιοχές.

«Το πρόβλημα της ξηρασίας είναι σοβαρό», ανέφερε μιλώντας στην Corriere della Sera. «Φέτος οι χιονοπτώσεις ήταν οι μισές από την μέση ποσότητα χιονιού που πέφτει κάθε χειμώνα. Οι υδάτινες οδοί, οι λίμνες και οι ταμιευτήρες νερού είναι σε πολύ κρίσιμη κατάσταση και τα υδροηλεκτρικά φράγματα παρουσιάζουν πολύ μεγάλη πτώση».

Το εθνικό συμβούλιο έρευνας της Ιταλίας (CNR) δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι οι βροχοπτώσεις στα βόρεια ήταν 40% λιγότερες από το μέσο όρο το 2022, προσθέτοντας ότι η απουσία βροχοπτώσεων από τις αρχές του 2023 ήταν «σημαντική».

Ο επικεφαλής μετεωρολόγος, Λούκα Μερκάλι, είπε ότι η Ιταλία θα μπορούσε να αποφύγει την επανάληψη της ακραίας ξηρασίας του περασμένου καλοκαιριού μόνο εάν υπήρχαν άφθονες βροχοπτώσεις την άνοιξη. «Είναι η τελευταία ελπίδα», είπε. «Αν δεν έχουμε ανοιξιάτικη βροχή για δύο συνεχόμενα χρόνια, αυτό θα ήταν η πρώτη φορά που θα συμβεί».

Άλπεις χωρίς χιόνι

Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, η έλλειψη βροχοπτώσεων έχει παρατηρηθεί μέχρι στιγμής κυρίως σε περιοχές των Άλπεων όπου οι χειμερινοί τουρίστες βρέθηκαν αντιμέτωποι με πίστες για σκι χωρίς χιόνι.

Στην επαρχεία του Τιρόλου στην Αυστρία, για παράδειγμα, οι πόλεις Λάντεκ και Ρέουτε κατέγραψαν τον πιο ξηρό χειμώνα που έχει σημειωθεί ποτέ, ενώ σε περιοχές της Ελβετίας οι δήμοι αναγκάστηκαν να παροτρύνουν και πάλι τους πολίτες να εξοικονομήσουν νερό, όπως έκαναν το περασμένο καλοκαίρι.

Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος της χειμερινής ξηρασίας πιθανότατα θα γίνει αισθητός στη Γερμανία και τις χαμηλότερες περιοχές της Αυστρίας τους επόμενους μήνες: λιγότερο χιόνι το χειμώνα σημαίνει λιγότερο λιώσιμο για να τροφοδοτήσει τα ποτάμια της κεντρικής Ευρώπης τους θερμότερους μήνες.

«Η σημερινή έλλειψη χιονοπτώσεων θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει η αυριανή καλοκαιρινή ξηρασία», δήλωσε η Μανουέλα Μπρούνερ, καθηγήτρια υδρολογίας και κλιματικών επιπτώσεων στο πανεπιστήμιο ETH της Ζυρίχης.

Ο μετεωρολόγος Γιόζεφ Έιτζινγκερ, του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας της Βιέννης, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων DPA: «Εάν ο καιρός της φετινής άνοιξης είναι παρόμοιος με αυτόν του 2022, η ξηρασία θα αυξηθεί σημαντικά». Επεσήμανε μάλιστα ότι τα επίπεδα νερού στη λίμνη Neusiedl, μια βασική πηγή νερού που απλώνεται στα σύνορα μεταξύ Αυστρίας και Ουγγαρίας, βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό σημείο.

Αναπόφευκτη η ξηρασία και στην Ελλάδα

Δυστυχώς η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στη χώρα μας. Οι γεωργοί στις επαρχιακές περιοχές της Ελλάδας ήδη βιώνουν τον αντίκτυπο της έλλειψης βροχοπτώσεων με τις σοδειές διαρκώς να μειώνονται. Παράλληλα, δεν λείπουν οι περιοχές που τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζουν πρόβλημα και με την ποσότητα του πόσιμου νερού.

Μάλιστα, μία ελληνική μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο, απλώς επιβεβαίωσε τις δυσμενέστερες προβλέψεις καταλήγοντας ότι η Ελλάδα αναμένεται να έρθει αντιμέτωπη με συνθήκες σοβαρής ξηρασίας τα επόμενα χρόνια. Όπως προκύπτει από την έρευνα, η χώρα μας, σε κάποιες περιοχές, πρόκειται να βιώσει πιο έντονα και πιο παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας, με τη διάρκειά τους να αυξάνεται έως και κατά τέσσερις μήνες ανά πενταετία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το φαινόμενο θα εκδηλωθεί στο εγγύς μέλλον στις περιοχές της Ανατολικής και Κεντρικής Ελλάδας και μετά το δεύτερο μισό του αιώνα θα πλήξει τη Δυτική Ελλάδα, ενώ άκρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η ξηρασία προβλέπεται πολύ έντονη σε πεδινές περιοχές αγροτικού ενδιαφέροντος, όπως στη Θεσσαλία και την Ανατολική Κρήτη. Τα στοιχεία διαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον: ερημοποίηση, χαμένες αγροτικές εκτάσεις, αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας υπολογίστηκε η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται τα γεγονότα ξηρασίας, η σοβαρότητά τους, η ένταση της ξηρασίας και η διάρκειά της που υπολογίστηκαν σε κλίμακα 12μήνου και 6μήνου. Για να γίνει αυτό αξιοποιήθηκαν δύο δείκτες ξηρασίας, αποδεκτοί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, το αν βρέχει περισσότερο ή λιγότερο από το κανονικό (SPI) και η κατακρήμνιση – εξατμισοδιαπνοή (SPEI).

«Διαπιστώσαμε ότι τόσο στο ενδιάμεσο όσο και στο χειρότερο σενάριο, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει σοβαρή ξηρασία σε πολλές περιοχές. Η κατάσταση φαίνεται χειρότερη στο δεύτερο σενάριο και την περίοδο 2075 – 2100, οπότε βλέπουμε αύξηση της διάρκειας των επεισοδίων ξηρασίας στη χώρα μέχρι 4 μήνες ανά 5ετία, όμως ακόμη και στο ενδιάμεσο σενάριο προκύπτει ότι θα έχουμε παρατεταμένα επεισόδια κυρίως στις πεδινές περιοχές της Θεσσαλίας και της Ανατολικής Κρήτης», αναφέρει στα «ΝΕΑ» η φυσικός Νάντια Πολίτη, συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Ερευνών του Ινστιτούτου ΙΠΡΕΤΕΑ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η οποία εκπονεί διδακτορική διατριβή στο πλαίσιο της οποίας υλοποιήθηκε η μελέτη.

«Όταν οι τιμές του 12μήνου είναι εκτός των φυσιολογικών ορίων, σημαίνει ότι στην περιοχή εκείνη η ξηρασία θα αποτελεί μια παρατεταμένη και σταθερή κατάσταση ενώ οι «μη φυσιολογικές» τιμές του 6μήνου αντιπροσωπεύουν πιο μεταβαλλόμενες, εποχικές θα μπορούσαμε να πούμε, συνθήκες ξηρασίας.

Και οι δύο δείκτες μάς έδειξαν αυξημένη σοβαρότητα της κατάστασης, με τον 12μηνο δείκτη να εκπέμπει σήμα κινδύνου για τις Κυκλάδες, την Κρήτη, τη Νότια Πελοπόννησο, τη Δυτική Ηπειρωτική Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία και τη Θράκη την τελευταία 25ετία του αιώνα και εφόσον επικρατήσει το δυσμενέστερο σενάριο για την κλιματική αλλαγή.

Αντιθέτως, ο δείκτης του 6μήνου εμφανίζει μια διαφοροποίηση: από τις τιμές του προκύπτει ότι στο κοντινό μέλλον, δηλαδή την περίοδο 2025 – 2050, θα υφίστανται περιοδικά παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας οι περιοχές του κεντρικού και ανατολικού τμήματος της χώρας, όπου την περίοδο εκείνη αναμένεται μια πολύ σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, της τάξεως του 50%. Στο μακρινό μέλλον φαίνεται ότι θα επηρεαστούν κατά τον ίδιο τρόπο η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη», εξηγεί η Νάντια Πολίτη.

 

 

 

---

 

Giovanni Giustiniani

 

---

 

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ ΑΓΙΟ .ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ , ΑΒΑΤΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

Ένα από τα πιο ξεχωριστά σημεία της ελληνικής επικράτειας και η ιστορία του πριν γίνει το κέντρου του μοναχισμού. Το άβατο και οι περιπτώσεις που αυτό έχει σπάσει

Βουνό Άθως, Περιβόλι της Παναγίας, Άγιο Όρος. Η χερσόνησος του Άθω στο ανατολικότερο άκρο της Χαλκιδικής εδώ και αιώνες αποτελεί μια ξεχωριστή πολιτεία αφιερωμένη στην Παναγία και τον Θεό. Ένα ξεχωριστό αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους που αποτελεί μια Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία με είκοσι Ιερές Μονές.

Ωστόσο, το πιο άγριο και τραχύ «πόδι» της Χαλκιδικής δεν ήταν πάντα ένας ιερός τόπος, αλλά αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο ήδη από την αρχαιότητα.

Όταν το Άγιο Όρος ήταν απλά  Όρος

Φυσικά,  η γεωμορφολογία της περιοχής δεν έχει αλλάξει εδώ και αρκετές χιλιετίες. Πάνω σε αυτή την χερσόνησο βρίσκεται το όρος Άθω, ύψους 2033μ. Η αρχαία ελληνική μυθολογία μας παρέχει πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για το πώς το βουνό αυτό πήρε το όνομά του.

Πολύ εύκολα μπορεί να γίνει η σύνδεσή του με τον γίγαντα Άθω, ο οποίος είχε πάρει μέρος στην Γιγαντομαχία, την μεγάλη μάχη μεταξύ Θεών και Γιγάντων. Σύμφωνα με την μυθολογία, το όρος Άθως δημιουργήθηκε όταν ο γίγαντας Άθως άρπαξε ένα βράχο από το βουνό της Θράκης και το έριξε κατά των Θεών, ωστόσο αυτός έπεσε στην άκρη της Χαλκιδικής δημιουργώντας την εν λόγω χερσόνησο.

Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή της ιστορίας, ο Άθως βρισκόταν στην χερσόνησο και αμυνόταν όταν ο Ποσειδώνας έριξε εναντίον του ένα κομμάτι βράχου που έκοψε από την Καναστραία άκρα της Παλλήνης. Ο βράχος καταπλάκωσε τον Άθω και το βουνό που δημιουργήθηκε στην Χερσόνησο είναι ουσιαστικά ο νεκρός γίγαντας. Υπάρχουν πάντως και άλλες αναφορές που υποστηρίζουν ότι το όνομα οφείλεται σε έναν άλλο Άθω, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Ροδόπης.

Αξίζει παράλληλα να αναφερθεί ότι ένα από τα προσωνύμια του Δία ήταν και το «Αθώος Ζεύς» επειδή στη κορυφή του ομώνυμου όρους της χερσονήσου υπήρχε μεγάλο άγαλμά του.

Πάρα πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έχουν αναφερθεί στην χερσόνησο της Χαλκιδικής, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Δημοσθένης και ο Στράβων. Άλλωστε, η χερσόνησος του Άθω έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στους Περσικούς Πολέμους. Κατά την πρώτη εκστρατεία του Δαρείου εναντίον της Ελλάδας το 492 π.Χ., ο στόλος με αρχηγό τον Μαρδόνιο υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή σε καταιγίδα που ξέσπασε στα νερά της Χερσονήσου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Πέρσες έχασαν περίπου 300 πλοία και 20.000 άνδρες. Η καταιγίδα ανέκοψε την πορεία των Περσών και τους ανάγκασε να επιστρέψουν στην Ασία, για να ανασυνταχθούν.

Όταν πλέον βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Ξέρξης επιχειρήθηκε για ακόμα μια φορά νέα εκστρατεία για υποδούλωση της Ελλάδας. Ο Ξέρξης θέλοντας να αποφύγει την πανωλεθρία του 492 π.Χ. διέταξε την κατασκευή μιας μεγάλης διώρυγας στην χερσόνησο του Άθω. Τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Θουκυδίδης αναφέρονται στην διώρυγα, αλλά μεταγενέστεροι ιστορικοί την αμφισβήτησαν γράφοντας ότι ο Πέρσης βασιλιάς κατασκεύασε δίωλκο και όχι διώρυγα. Πάντως οι σημερινές έρευνες δείχνουν ότι πράγματι υπήρχε διώρυγα, η οποία βρίσκεται θαμμένη και έχει εντοπιστεί ανάμεσα στα χωριά Νέα Ρόδα και Τρυπητή. Το 2008 έγιναν έρευνες από Βρετανούς και Έλληνες μηχανικούς που έδειξαν την ακριβή της θέση αλλά και τις διαστάσεις της. Η διώρυγα έχει μήκος περίπου δύο χιλιόμετρα και πλάτος 30 μέτρα και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 15 μέτρα. Είναι ορατή από μεγάλο ύψος, αφού η θέση έχει πάθει καθίζηση. Οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι αμέσως μετά τη χρήση της από τον Ξέρξη εγκαταλείφθηκε και με τα χρόνια επιχωματώθηκε.

Πολύ σημαντικές πληροφορίες για την Χερσόνησο μας δίνει ο αρχαίος γεωγράφος Σκύλαξ ο Καρυανδεύς (5^ος αιω. πΧ). Αυτός στο έργο του «Περίπλους» αναφέρεται σε πέντε πόλεις που βρίσκονταν στην Ακτή της χερσονήσου: «Δίον Ελληνίς», «Κλεωναί Ελληνίς», «Χαράδρια Ελληνίς», «Ολόφυξος Ελληνίς» και «Σάννη Ελληνίς» (ή Ακρόθωοι-η σημερινή Ουρανούπολη), ενώ άλλοι γεωγράφοι παραδίδουν μερικές ακόμα.

Το Δίον στα βόρεια της Χερσονήσου αποτελούσε ένα ασφαλές λιμάνι στον Ακάνθιο κόλπο (κόλπος της Ιερισσού), όπου υπάρχουν αναφορές για αρχαιότητες ήδη από τον 11ο αιώνα. Στην περιοχή, κοντά στο ακρωτήριο Αράπης, διακρίνονται ως σήμερα θεμέλια και όστρακα κεραμικής των κλασικών χρόνων.

Στην παραλία της Μονής Χιλανδαρίου, στον απόκρημνο και βραχώδη λόφο, γνωστό ως «Μικρή Σαμάρεια» είναι ορατά σε μεγάλη έκταση θεμέλια κτισμάτων, ενώ στην αμμώδη ακτή ανάμεσα στον χιλανδαρινό αρσανά και στο Μονύδριο του Αγίου Βασιλείου οι φουρτούνες έχουν αποκαλύψει τάφους και αγγεία της Εποχής του Σιδήρου, με πλούσιο υλικό να έρχεται στο φως μετά από μεγάλη καταιγίδα το 2003. Για τους αρχαιολόγους η πόλη της Σαμάρειας, με λιμάνι στον αρσανά της Μονής Χιλανδαρίου πρέπει να είναι η Ολόφυξος και είναι ενδεικτικό πως μνεία των «Ολοφυξίων» γίνεται σε επιγραφή που βρέθηκε σε σαρκοφάγο της παρακείμενης Μονής Εσφιγμένου.

Στην άκρη της αθωνικής χερσονήσου βρισκόταν η πόλη Ακρόθωοι, αλλά τα ευρήματα είναι ελάχιστα και η εκτίμηση είναι πως για την ανέγερση του τεράστιου μοναστηριού της Μεγίστης Λαύρας, χρησιμοποιήθηκε όλο το έτοιμο οικοδομικό υλικό.

Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Όρους είναι στην πλαγιά της Μονής Κωνσταμονίτου (ή Κασταμονίτου), όπου υπάρχει ο μεγάλος ελαιώνας του μοναστηριού. Στην κορυφή του λόφου διακρίνονται τα θεμέλια της οχύρωσης της ακρόπολης και στην πλαγιά κατάλοιπα κατοικιών, ενώ έχει βρεθεί κεραμική αρχαϊκής και κλασικής εποχής, καθώς και υπολείμματα μεταλλουργικών εργασιών. Εκτιμάται με μεγάλη βεβαιότητα ότι ο χώρος ταυτίζεται με την αρχαία Θύσσο, μια άλλη πόλη της Χερσονήσου.

Σε παλαιότερους χρόνους στην περιοχή φαίνεται ότι κατοικούσαν Θράκες, ωστόσο από νωρίς ελληνικά φύλα είχαν εποικίσει την χερσόνησο (εξ ου και το προσωνύμιο «Ελληνίς» του Σκύλακα). Έτσι, την εποχή πια του Θουκυδίδη στη περιοχή ζούσαν μαζί ελληνικοί και βαρβαρικοί λαοί μεταξύ των οποίων Χαλκιδείς, Πελασγοί, Βισάλτες, Κρηστώνες και Ηδώνες. Οι ελληνικές πόλεις του Άθωνα ήταν μάλιστα μέλη της Αθηναϊκής συμμαχίας πληρώνοντας τον ανάλογο φόρο. Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι πόλεις υπάχθηκαν στη τοπική Συμπολιτεία της Ολύνθου και τελικά στο Μακεδονικό κράτος υπό τον βασιλιά Φίλιππο τον Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

«Στο Άγιον Όρος δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές. Κι αυτό  κυρίως λόγω του Αυτοδιοίκητου και του ειδικού νομικού καθεστώτος, που δυσκολεύει την έρευνα, επειδή οι μοναχοί θέλουν ησυχία και ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς. Επιπλέον είναι ένας τόπος αφιερωμένος στην Παναγία και αυτό δημιουργεί μια τύπου «αντιπαλότητα» με την αρχαιότητα», εξηγεί στη Voria.gr, ο αρχαιολόγος, Ιωακείμ Παπάγγελος, ο οποίος έχει κάνει και τις περισσότερες ανασκαφές στην χερσόνησο.

«Η ανεύρεση σπαραγμάτων, όπως οικοδομικά κατάλοιπα, κεραμική, επιγραφές, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, οδηγεί στο συμπέρασμα πως στην αρχαιότητα υπήρχαν πόλεις, με ενεργό πληθυσμό, που άκμασαν κυρίως στα παράλια και λιγότερο στο εσωτερικό που είναι άγριο και αφιλόξενο», προσθέτει ο κ. Παπάγγελος.

Η μετατροπή σε… Άγιο

Το τραχύ έδαφος της Χερσονήσου- ειδικά στα σημεία μακριά από τις Ακτές- αποτέλεσε από πολύ νωρίς έναν ιδανικό τόπο για ηρεμία, απομόνωση και περισυλλογή, όπως όριζε ο μοναστικός βίος της «νέας» θρησκείας που εμφανίζεται στην εποχή των ρωμαϊκών χρόνων. Άλλωστε οι αρχαίες πόλεις της περιοχής φέρεται να είχαν καταστραφεί αφήνοντας έρημο τον τόπο, ενώ όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε η Εικονομαχία αρκετοί μοναχοί προσπάθησαν να βρουν καταφύγια σε νέους τόπους. Σύμφωνα με στοιχεία φαίνεται ότι ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα αρχίζουν να ζουν μοναχοί στο Όρος.

Το πρώτο μοναστικό κέντρο, η Μεγάλη Βίγλα, χτίστηκε το 866, ενώ έναν περίπου αιώνα μετά – το 958 – ο Αθανάσιος Αθωνίτης έφτασε εκεί και με την υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και ίδρυσε την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963). Μάλιστα, ήδη το 885 με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, ο Άθως ορίσθηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.

Η μετονομασία του όρους σε «άγιο» καταγράφεται για πρώτη φορά στον Βίο των μαρτύρων της Τιβεριούπολις του Θεοφύλακτου Αχρίδος (περί το 1090), όπου διαβάζουμε: «τὸ πάλαι μὲν ἱερόν, νῦν δὲ ἃγιον ὃρος λεγόμενον καταλαμβάνει». Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), ο Άθως καλείται απλώς «Όρος». Ίσως αυτή να ήταν η συνήθης τότε ονομασία του χώρου.

Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».

Σήμερα στο Άγιο Όρος υπάρχουν 20 μοναστήρια από τα οποία τα 17 είναι ελληνικά, ένα ρώσικο, ένα βουλγάρικο και ένα σέρβικο. Στις μονές, εκτός από τον κοινοβιακό τρόπο ζωής υπήρχε και ο ιδιόρρυθμος, δηλαδή όταν ο κάθε μοναχός ζούσε κατά μόνας και όχι κοινοβιακά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο τρόπος ζωής υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά τώρα όλες οι μονές ακολουθούν τον κοινόβιο τρόπο ζωής.

Όλες οι μονές ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή 13 μέρες πίσω) και υπολογίζουν την έναρξη της ημέρας με τη δύση του ηλίου, εκτός από τη μονή Ιβήρων όπου η ημέρα ξεκινά από την ανατολή.

Το άβατο και οι γυναίκες που το παραβίασαν

Το Άγιο Όρος ήδη από το 539 αποτελεί άβατο για τις γυναίκες και απαγορεύεται πλήρως η πρόσβασή τους σε αυτό.

Η πρώτη γενική μνεία αβάτου στην περιοχή απαντά σε Πράξη (σιγίλλιο) του αυτοκράτορα Βασιλείου Α’, που εκδόθηκε το 883, με το οποίο θεσπίστηκε η απαγόρευση να εισέρχονται στην περιοχή του Αθω ακόμη και βοσκοί με τα κοπάδια τους.

«Απαγορεύεται να εισέρχονται στον Αθω ευνούχοι και αγένειοι νέοι, ακόμα και τα παιδιά των κτιστών και των εργατών» αναγράφεται ρητά στον «Τράγο» του Ιωάννη Τσιμισκή («τράγος», γιατί έχει συνταχτεί πάνω σε περγαμηνή από δέρμα τράγου και πρόκειται για το «Τυπικό του Ιωάννη Τσιμισκή», που χρονολογείται από το 972).

Στο τυπικό της Μεγίστης Λαύρας που συντάχθηκε το έτος 969 αναφέρεται ότι «Η είσοδος γυναικών απαγορεύεται ρητά στο πρώτο τυπικό του Αγίου, όπως και αγενείων παίδων και θηλυκών ζώων». Το άβατο περιφρουρήθηκε πλήρως με αυτοκρατορικά διατάγματα και του Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου και του Μανουήλ Παλαιολόγου, αλλά και με πατριαρχικά έγγραφα και σιγίλλια.

Ωστόσο, το άβατο φαίνεται ότι ίσχυε και παλιότερα.

Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της «Αντιφωνήτριας». Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, η ονομασία της οφείλεται στην εποχή που η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου, Πλακιδία, θέλησε να επισκεφτεί το Αγιον Ορος το 382. Οι μοναχοί την περίμεναν στο μικρό λιμάνι όπου άκουσαν την επιθυμία της να προσκυνήσει τον ναό. Τότε η εικόνα της Παναγίας μίλησε: «Τι θέλει μια γυναίκα εδώ, όπου η βασίλισσα είναι μία;» είπε. Η κόρη του Αυτοκράτορα γονάτισε τρομαγμένη και η εικόνα της Παναγίας ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια». Το γεγονός αυτό λέγεται ότι ήταν η αφορμή να καθιερωθεί το «άβατο» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.

Πάντως, υπάρχουν αναφορές ότι στην ευρύτερη περιοχή του Άθω υπήρχε άβατο και στην αρχαιότητα μόνο που τότε ίσχυε για τους άντρες. Ο Αγιορείτης μοναχός Ανδρέας, γράφει για την Ουρανούπολη: «Η πόλις αυτή ήτο αφιερωμένη στην αγροτέραν θεάν Αρτεμιν, με αυστηρούς νόμους και ίδιον νόμισμα. Σ’ αυτήν κατοικούσαν μόνο γυναίκες, κυρίως νέες παρθένες που προορίζονταν να γίνουν ιέρειες στα διάφορα ειδώλια της Αρτεμης. Στην Ουρανούπολη απαγορευόταν η είσοδος στους άνδρες. Όσοι παραβίαζαν το άβατο θανατώνονταν»!

Η αιτία πίσω από το άβατο σήμερα είναι διπλή. Αφενός, το Άγιο Όρος θεωρείται κήπος και περιβόλι της Θεοτόκου και γι’ αυτό τιμάται ως έφορος και ηγουμένη του οπότε δεν χωρά εκεί άλλη γυναίκα. Μάλιστα, υπάρχουν αγιορείτικες παραδόσεις περί επεμβάσεων της ίδιας της Παναγίας για να απομακρυνθούν γυναίκες που παραβιάζουν το Άβατο, όπως στην περίπτωση της Πλακιδίας.

Από την άλλη, βασική αιτία είναι η διαφύλαξη της παρθενίας των μοναχών και η αφιέρωση τους στη Θεοτόκο χωρίς «πονηρούς» περισπασμούς.

Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να φτάσουν μέχρι τα λιμάνια που οδηγούν στην ιερή περιοχή, ενώ αν βρίσκονται σε κάποιο πλοίο, αυτό πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τις ακτές. Στο όρος απαγορεύεται μάλιστα η παρουσία ακόμα και θηλυκών ζώων – οι μοναχοί δεν έχουν κότες και προμηθεύονται τα τυχόν αυγά που χρειάζονται από αλλού! Μόνη εξαίρεση αποτελούν οι γάτες αλλά και τα άγρια ζώα τα οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.

Μάλιστα, σε δημοσίευμα του BBC, αναφέρεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκταση στον κόσμο όπου ισχύει μια τέτοια απαγόρευση.

Ωστόσο, η ύπαρξη του άβατου δεν σημαίνει ότι καμία γυναίκα δεν έχει πατήσει το πόδι της στο όρος μετά τη θέσπισή του. Ήδη από τα βυζαντινά χρόνια έχουν καταγραφεί τέτοιες παραβιάσεις.

Η πρώτη «επίσημη» παραβίαση του άβατου έγινε το 1346, όταν η σύζυγος του αυτοκράτορα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, επισκέφτηκε τη σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όμως δεν εισήλθε μέσα σε αυτή, ενώ η σύζυγος του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου επισκέφθηκε το 1404 τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.

Η μητέρα του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, Μάρα Μπράνκοβιτς- χριστιανή στο θρήσκευμα και κόρη του Σέρβου βασιλιά Γεωργίου, κτήτορα του καθολικού της Μονής Αγίου Παύλου- μετά την άλωση της Πόλης επισκέφτηκε τη Μονή Αγίου Παύλου για να προσφέρει τα δώρα των τριών Μάγων, που είχαν αρπάξει οι κατακτητές από την Αγια Σοφιά. Ωστόσο ο θρύλος λέει ότι επενέβη η Παναγία και την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να  ανέβει στο Όρος, με αποτέλεσμα να παραδώσει τα δώρα στους μοναχούς και να φύγει.

Κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, «περί τας πεντακισχιλίας ψυχάς γυναικοπαίδων» ζήτησαν άσυλο στο Άγιο Όρος λόγω της καταδίωξης από τον Τούρκο πασά Αβδουλαμπούτ, ωστόσο αυτός τις καταδίωξε και μέσα στο Όρος, κατασφάζοντάς τες. Επίσης, το 1854, στον ξεσηκωμό του Τσάμη Καρατάσου, γυναικόπαιδα από την Ιερισσό μπήκαν στο Άγιον Όρος αναζητώντας προστασία.

Παραβίαση έγινε επίσης το 1850, όταν ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή του στο Άγιο Όρος. Ο πατριάρχης Άνθιμος, σε μεταγενέστερη επιστολή του επεσήμαινε ότι κατανοούνται οι λόγοι της εξαίρεσης, συνιστώντας ωστόσο αυστηρά να μην επαναληφθεί.

Το 1882 η μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας Αλεξάνδρα Πετρόβνα προσπάθησε να προσκυνήσει σε Μονή του Αγίου Όρους, αλλά μεταπείστηκε και επέστρεψε άπρακτη. Την εποχή εκείνη λένε οι φήμες ότι έφτασαν νύχτα Ρωσίδες προσκυνήτριες και με τη βοήθεια ομοεθνών τους μοναχών μπήκαν στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα.

Το 1905 η νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα (φωτό) φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το 1942 παραβίασε το άβατο η σύζυγος του λαϊκού γραμματέα της μονής Σίμωνος Πέτρας και στις 22 του ίδιου μήνα και χρόνου η αρραβωνιαστικιά υπαλλήλου μαγαζιού της Δάφνης και άλλες γυναίκες, όλες στο επίνειο των Καρυών. «Η Ιερά Κοινότητα όμως δεν επέτρεψε να γίνει καθεστώς και προέβη σε άμεση απέλασή τους», σημειώνεται.

«Το καλοκαίρι του 1944, μπήκαν από την Ιερισσό γυναικόπαιδα στο Άγιον Όρος (Μονή Εσφιγμένου) ζητώντας προστασία. Στους εκπροσώπους που έστειλε η Ιερά Κοινότητα, για να δουν τι συμβαίνει, “οι οικογένειες δήλωσαν ότι κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και ότι θα αποχωρήσουν με την πρώτη ευκαιρία. Η.Ι.Μ. Εσφιγμένου προθυμοποιήθηκε να τους συμπαρασταθεί και προσφέρθηκε να τους μεταφέρει στην Ιερισσό με βενζινόπλοιο», αναφέρεται σχετικά στο δημοσίευμα, όπου επίσης σημειώνεται ότι στις 16 Οκτωβρίου 1948 επιτέθηκε στις Καρυές τμήμα της VI Μεραρχίας του ΔΣΕ, που την αποτελούσαν 400 άνδρες και γυναίκες ένοπλες, για να προμηθευθούν τρόφιμα.

Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρεται στο Pontos News, έχει αναφερθεί το 1930 παραβίαση από την εκλεγείσα εκείνη τη χρονιά Μις Ευρώπη, Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Ακόμη η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί είχε ισχυριστεί πως το 1929 είχε μπει στο Άγιο Όρος ντυμένη ανδρικά και έμεινε ένα μήνα, εμπειρία την οποία περιέγραψε στο βιβλίο «Ένας μήνας με τους άνδρες στο Αγιον Όρος». Επίσης, η Μαρία Ποιμενίδου το 1953, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός», είχε μπει ντυμένη σαν άνδρας και παρέμεινε τρεις ημέρες, επισκεπτόμενη τις περισσότερες μονές. Η πράξη της Ποιμενίδου οδήγησε στην ψήφιση του Ν.Δ 2623/1953, που προβλέπει φυλάκιση μέχρι ενός έτους για τους παραβάτες.

Το άβατο προσπάθησε να σπάσει και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία επιχείρησε να ανέβει στο όρος ντυμένη σαν άνδρας. Το 2008 η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λίτσα Αμανατίδου και ομάδα πέντε γυναικών διαμαρτυρόμενες για εδαφικές διεκδικήσεις μοναστηριών παραβίασαν τα σύνορα της Αθωνικής Πολιτείας.

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΞΦΟΡΔΗ vs ΚΕΙΜΠΡΙΤΖ . Η ΑΙΩΝΙΑ ΚΟΝΤΡΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ (vid)

Τα δύο πιο διάσημα και παλαιότερα πανεπιστήμια στην Αγγλία, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ είναι γνωστά ως Oxbridge. Η ιστορία των ιδρυμάτων τους χρονολογείται από περισσότερα από 750 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα πολλοί πολιτικοί και επιστήμονες έχουν παραχθεί από αυτούς. Υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ των δύο από την αρχή.

Είναι αρχές του 1209 μΧ ,  83 χλμ βορειοδυτικά του Λονδίνου μαίνεται αναταραχή στο επισκοπικό πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (ίδρυση 1096 μΧ) ανάμεσα σε κατοίκους της κωμόπολης (τότε) και σε καθηγητές και φοιτητές του πανεπιστημίου με αιτία την μη καταβολή μισθών σε φοιτητές που παρείχαν γεωργικές εργασίες . Αποτέλεσμα ήταν μια ομάδα λόγιων καθηγητών με αρκετούς φοιτητές να αποχωρήσουν και να εγκατασταθούν στην περιοχή του Cam 79 χλμ ανατολικά ιδρύοντας το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ .

Από τότε κρατάει η μεγάλη κόντρα των δυο ιδρυμάτων που στο πέρασμα των αιώνων είχε να επιδείξει επικούς καυγάδες , ραντεβού για επίλυση διαφορών με τραυματισμούς , αποκλεισμοί κυρίως καθηγητών που έτυχε είτε να σπουδάσουν ή να διδάξουν σε κάποιο από τα δύο αντίπαλα πανεπιστήμια και πολλά άλλα που έφθασαν να κοσμούν τίτλους εφημερίδων .

η κόντρα τους ισχύει μέχρι και στην βράβευση Νόμπελ  στην οποία προηγείται το Κέιμπριτζ με 93 Νόμπελ και πολύ πιο πίσω η Οξφόρδη με 38 ( παρόλα αυτά είναι και το νο 1 και 2 παγκοσμίως )

 

Το Cambridge  έχει το προβάδισμα στις νίκες με 83 έναντι 77  της Οξφόρδης!

Είναι διαφορετικοί με πολλούς τρόπους. Μερικές από τις διαφορές τους είναι:

Οι δύο πόλεις που περιέχουν αυτά τα δύο πανεπιστήμια είναι τελείως διαφορετικές. Για παράδειγμα, η πόλη της Οξφόρδης είναι μεγαλύτερη και έχει περισσότερες βιομηχανίες. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge είναι μικρότερο και λιγότερο κατοικημένο.

Η περιοχή γύρω από το Cambridge ονομάζεται Silicon Fen και φιλοξενεί πολλούς κατασκευαστές υψηλής τεχνολογίας. Η Οξφόρδη είναι συνδεδεμένη με την αυτοκινητοβιομηχανία. Η BMW κατασκευάζει το Mini στην Οξφόρδη.

Δείτε πιο κάτω ένα βίντεο με τα δύο πανεπιστήμια από αέρος !

Τα δύο πανεπιστήμια χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους για διάφορα θέματα. Για παράδειγμα, το JCR χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε ένα προπτυχιακό αγόρι φοιτητή, αλλά στο Cambridge η πλήρης μορφή του είναι το «Junior Combination Room» ενώ στην Οξφόρδη είναι το «Junior Common Room». Και οι δύο έχουν τρεις όρους του ακαδημαϊκού έτους, αλλά τα ονόματα είναι διαφορετικά. Στο Κέιμπριτζ ονομάζονται Michaelmas, Lent και Easter, ενώ στην Οξφόρδη τα ονόματα είναι Michaelmas, Hilary και Trinity. Στα περισσότερα κολέγια του Cambridge οι μεγάλες χορτάνιες ενώσεις ονομάζονται «γήπεδα». Στην Οξφόρδη αναφέρονται ως «τετράπλευρα» ή τετράκλινα.

Στην Οξφόρδη δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην επιλογή του κολλεγίου από το Cambridge. Οι φοιτητές δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για όλα τα μαθήματα που είναι διαθέσιμα στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ένας φοιτητής μπορεί να υποβάλει αίτηση μόνο για τα μαθήματα που διδάσκουν το θέμα του ενδιαφέροντός τους. Αλλά στο Cambridge οι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν σε οποιοδήποτε θέμα που προσφέρουν τα κολέγια.

Έχουν επίσης διαφορετικά συστήματα συνεντεύξεων. Η Οξφόρδη συνενώνει τους υποψήφιους σε περισσότερα από ένα κολέγια και συχνά τους ζητάει να παραμείνουν περισσότερο στην πόλη ώστε να μπορούν να τους καλέσουν για μεταγενέστερες συνεντεύξεις. Η διαδικασία επιλογής είναι ταχύτερη και δημοσιεύουν συνήθως το αποτέλεσμα πριν από τα Χριστούγεννα. Από την άλλη πλευρά, το Cambridge προσφέρει στους φοιτητές μια δεύτερη συνέντευξη αν αποτύχουν να φτάσουν στο κολέγιο της πρώτης επιλογής τους. Οι συνεντεύξεις είναι πιο σύντομες εδώ. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων είναι γενικά τον Ιανουάριο ή το τέλος Δεκεμβρίου. Και τα δύο πανεπιστήμια ξεκινούν τη διαδικασία συνέντευξης στα μέσα Δεκεμβρίου.

Οι κανόνες και οι παραδόσεις είναι διαφορετικοί στα δύο πανεπιστήμια. Όπως το Cambridge δεν είναι αυστηρό για τη φοίτησή του στην πανεπιστημιακή στολή, η Οξφόρδη απαιτεί από τους φοιτητές να φορούν το επίσημο ακαδημαϊκό φόρεμα που ονομάζεται “Sub Fusc” προτού παρακολουθήσουν όλες τις εξετάσεις.

Η Οξφόρδη είναι πιο δημοφιλής στις ταινίες. Συχνά υπάρχουν πολλοί κινηματογράφοι. Ένα διάσημο παράδειγμα είναι η ταινία του Harry Potter. Αυτή η ταινία γυρίστηκε σε διάφορες τοποθεσίες της Οξφόρδης. Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός της πόλης συγκεντρώνουν περισσότερους παραγωγούς και τουρίστες. Το Cambridge διαθέτει επίσης τα διάσημα τουριστικά σημεία και τοποθεσίες που προτιμούν οι παραγωγοί ταινιών. Το Chapel College Kings είναι ένα από τα πιο ελκυστικά σημεία στο Cambridge. Το Punting είναι λιγότερο δημοφιλές στην Οξφόρδη από το Cambridge καθώς η Οξφόρδη δεν έχει την εγγύτητα ως Cambridge για το σκοπό αυτό.

Οι φημισμένοι δάσκαλοι

Τα δύο πανεπιστήμια διαγωνίζονται και στο ποιο θα τραβήξει το ενδιαφέρον καθηγητών που θα διδάξου και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης αλλά και διαφήμισης ( μη ξεχνάμε πως στην ουσία πρόκειται για ιδιωτικά ιδρύματα )

Το Κέιμπριτζ  έχει να επιδείξει μια πλειάδα παγκοσμίως γνωστών επιστημόνων που πολλοί από αυτούς έχουν θεμελιώσει την σύγχρονη επιστήμη έχοντας στο πανεπιστήμιό του την πιο περιζήτητη έδρα με τον μεγαλύτερο κύρος παγκοσμίως . Αυτήν της Λουκασιανής έδρας των μαθηματικών την οποία κατείχαν και κατέχουν ως σήμερα 18 μόλις δάσκαλοι όπως ο Ισαάκ Νεύτωνας , ο Ισαάκ Μπάροου , ο Πολ Ντιράκ , ο Νίλς Μπορ , ο Στίβεν Χοκινγκ , και εσχάτως ως σήμερα ο Μάικλ Γκριν θεμελιωτής της θεωρίας των χορδών .

 

 

 

 

---

 

ΦΑΒΕΛΕΣ . ΟΙ ΠΑΡΑΓΚΟΥΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΗΡΩΝ

Οι φαβέλες είναι κοινότητες που αποτελούνται από φτωχογειτονιές με κατοικίες χαμηλού εισοδήματος, που συνήθως δεν έχουν τις απαραίτητες υποδομές όπως δίκτυο αποχέτευσης, ύδρευση, ενέργεια, κέντρο υγείας, αποκομιδή σκουπιδιών, σχολεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλα πολλά.

Αυτές οι παραγκουπόλεις είναι χτισμένες εκτός σχεδίου πόλεως, συνήθως πάνω σε πλαγιές λόφων και στις όχθες ρεμάτων και ποταμών. Τα σπίτια είναι χτισμένα από ξύλο ή τούβλα, πολλά από αυτά με περισσότερους από έναν ορόφους, το ένα πάνω στο άλλο και κολλημένα χωρίς αποστάσεις, δημιουργώντας έτσι πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Φαβέλα στην Κολομβία στην πόλη Μεντεγίν

Οι φαβέλες σήμερα είναι η ζωντανή έκφραση των κοινωνικών ανισοτήτων, της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού των μεγάλων πόλεων, στον υπανάπτυκτο ή αναπτυσσόμενο κόσμο. Στη Βραζιλία αυτό το σύμπλεγμα κτιρίων ονομάζεται φαβέλα, στο Περού (barriadas), στη Χιλή (callampas), στη Βενεζουέλα (barrios). Βασικά η φαβέλα είναι αποτέλεσμα του Καπιταλισμού που επικρατεί σήμερα σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας;

Σήμερα, οι φαβέλες έχουν γίνει μέρος του τοπίου πολλών πόλεων της Βραζιλίας. Ένα τρανό παράδειγμα είναι η μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας που ονομάζεται  Rocinha (προφέρεται ως Χοσίνια), που χτίστηκε στο λόφο Dois Irmãos (σημαίνει τα δύο αδέρφια), στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου κατοικούν περίπου 100.000 κάτοικοι.

Από το 1980, οι φαβέλες υπόκεινται σε πολιτική αστικοποίηση και η ενσωμάτωση τους στην πόλη δημιούργησε τον όρο «κοινότητα», με σκοπό να μη χρησιμοποιείται η λέξη φαβέλα που δυστυχώς έχει αρνητικό αντίκτυπο.

Ωστόσο, αυτή η λέξη φαίνεται να μην πτοεί τους κατοίκους της φαβέλας οι οποίοι είναι περήφανοι για τη γειτονιά τους, κάτι που διαπιστώνεις και από τα τραγούδια τους, στα οποία συχνά εξυμνούν τη φαβέλα.

Η πολιτιστική κουλτούρα της φαβέλας

Άλλωστε, δεν είναι κρυφό ότι τα μεγαλύτερα ταλέντα της Βραζιλίας προέρχονται από τις φαβέλες. Σχεδόν το 90% των ποδοσφαιριστών της Εθνικής Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες. Μερικοί από αυτούς είναι ο Νειμάρ, ο Ροναλντίνιο, ο Αντριάνο, ο Βινίσιους της Ρεάλ, ο Τιάγκο Σίλβα και πολλοί άλλοι.

Η Σάμπα επίσης ξεκίνησε από τις φαβέλες και οι περισσότεροι τραγουδιστές αυτής της πασίγνωστης βραζιλιάνικης μουσικής έχουν επίσης καταγωγή από αυτές τις φτωχογειτονιές. Γενικά, πάρα πολλοί καλλιτέχνες της Βραζιλίας μεγάλωσαν στις φαβέλες.

Πως δημιουργήθηκαν οι φαβέλες

Οι πρώτες φαβέλες άρχισαν να εμφανίζονται στο αστικό τοπίο του Ρίο ντε Τζανέιρο το 1897, όταν επετράπη στους στρατιώτες που επέστρεψαν από τον Πόλεμο του Canudos να χτίσουν τις παράγκες τους σε περιοχές που ήταν εκτός σχεδίου πόλεως όπως οι πλαγιές των λόφων.

Η εγκατάσταση αυξήθηκε από τη δεκαετία του 1950 και μετά, περίοδος κατά την οποία η χώρα υπέστη μεγάλες οικονομικές αλλαγές, κυρίως λόγω της εκβιομηχάνισης των μεγάλων πόλεων και της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, πολλοί εργάτες εγκατέλειψαν τον αγροτικό κλάδο και την ύπαιθρο και εγκαταστάθηκαν στις πόλεις με σκοπό να βρουν νέα εργασία.

Καθώς η οικονομία δεν ήταν σε θέση να απορροφήσει όλη τη διαθέσιμη εργατική τάξη, ξεκίνησε η φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού και η αισθητή επιδείνωση της αστικής ζωής. Σήμερα, πολλοί άνθρωποι στερούνται τα βασικά που είναι το φαγητό και η κατοικία. Για να έχεις αυτά όμως χρειάζεται δουλειά.

Έτσι, λόγω της ανεργίας αναπτύχθηκαν αυτές οι κοινότητες των φτωχών ανέργων που στη συνέχεια ονομάστηκαν φαβέλες. Σήμερα η ανεργία, η πείνα και η ανισότητα που επικρατεί στις φαβέλες σε σχέση με την υπόλοιπο κόσμο έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγκληματικότητας.

Η εγκληματικότητα στις Φαβέλες

• Οι φτωχές συνθήκες ζωής στις φαβέλες συχνά τροφοδοτούν το έγκλημα. Το εμπόριο ναρκωτικών ανθεί, με πρωταγωνιστές νεαρά αγόρια και εφήβους που είναι τέσσερις με πέντε φορές πιο πιθανό να πεθάνουν πριν τα 21, όπως αναφέρει η The Guardian.
• Οι συμμορίες δεν ανοίγουν πόλεμο μόνο εναντίον άλλων παραγκουπόλεων της Βραζιλίας, αλλά και εναντίον της αστυνομίας, ειδικά το καλοκαίρι του 2016, όταν η κυβέρνηση αναγκάστηκε να διορίσει αμέτρητες μονάδες καταστολής της αστυνομίας.

• Παρόλο που οι μονάδες αυτές αρχικά αύξησαν την ασφάλεια όταν πρωτοεμφανίστηκαν το 2008, πρόσφατα έχουν προκαλέσει μεγάλη διένεξη, αφού η κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της αστυνομίας έχει προκαλέσει το θάνατο πολιτών.
• Παρά τις φτωχές αυτές συνθήκες, η ζωή στις φαβέλες έχει αρχίσει να βελτιώνεται. ΜΚΟ, όπως η Community in Action, εστιάζει στην αειφόρο ανάπτυξη της κοινότητας στις βραζιλιάνικες παραγκουπόλεις.
• Πολλά σπίτια έχουν πλέον πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες, όπως τηλεόραση και ίντερνετ. Επιπλέον, μικρές επιχειρήσεις κάνουν πρόοδο σταδιακά στις κοινότητές τους, προσφάτως στον τομέα του τουρισμού.

Γιατί όμως οι Ευρωπαίοι λατρεύουν τις φαβέλες;

Μπορεί οι υπόλοιποι Βραζιλιάνοι να απεχθάνονται τις φαβέλες ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τους γκρίνγκος (ξένοι) που ο διακαής πόθος τους είναι να επισκεφθούν αυτές τις φτωχογειτονιές.

Αυτό συμβαίνει επειδή είναι ένα σπάνιο φαινόμενο στην Ευρώπη και πολλοί το βλέπουν σαν μια νέα εξερεύνηση.

Παρόλα αυτά, εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι στις φαβέλες όλες τις ώρες της μέρας. Για αυτό, καλό θα είναι να βρείτε κάποιον ντόπιο ο οποίος κάνει ξεναγήσεις και σας προσφέρει κυρίως ασφάλεια.

Τέλος, το πιο συγκλονιστικό γεγονός είναι ότι οι φαβέλες στη Βραζιλία αυξάνονται κάθε χρόνο!

Όποιος έχει δει την ταινία «η πόλη του θεού» (Cidade de Deus ή City of the god) ξέρει ακριβώς τι είναι η φαβέλα!

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ : ΟΙ ΤΕΚΤΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΑΝ

4 αιώνες σκλαβιάς, υποδούλωσης, εξαθλίωσης, εξόντωσης και θανάτου. 400 χρόνια στα οποία οι Έλληνες ονειρεύονταν κάθε στιγμή το υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο. Την Ελευθερία. Η σπίθα για την επανάσταση κρυβόταν και υπέμενε, ώσπου η φλόγα άναψε και μετατράπηκε σε τεράστια πυρκαγιά που σήμανε την αντίσταση και την λυσσαλέα μάχη. Μία πυρκαγιά που ξεκίνησε πίσω από κλειστές πόρτες. Από μία μυστική οργάνωση αποτελούμενη από τέκτονες που κινούσαν τα νήματα και οδήγησαν τελικά το έθνος στην οριστική απελευθέρωση. Αυτή είναι η σημαντικότερη  μυστική αδελφότητα στην ελληνική ιστορία, η Φιλική εταιρεία!

 

Φιλική εταιρεία: Οι τέκτονες που επαναστάτησαν

Η Φιλική εταιρεία αποτελεί ίσως την σημαντικότερη μυστική οργάνωση στην Ελλάδα τους τελευταίους αιώνες και είχε ιδρυθεί για να προετοιμάσει την επανάσταση και την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Οθωμανικό ζυγό. Τα μέλη της Φιλικής εταιρείας διέθεταν μυστικούς κώδικες επικοινωνίας και ψευδώνυμα και μυούνταν με ένα μυστικό όρκο αιώνιας πίστης. Όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που υπήρχαν στις μυστικιστικές εταιρείες και οργανώσεις του 19ου αιώνα υπήρχαν και στην Φιλική εταιρεία, ενώ στο εσωτερικό της πραγματοποιήθηκαν και φόνοι προκειμένου να μην αποκαλυφθεί το μεγάλο απελευθερωτικό σχέδιο.

Έτσι στην συνέχεια  δεν θα αναλύσουμε την επανάσταση, αλλά το αν η φιλική εταιρεία ήταν μία τεκτονική οργάνωση καθώς και ποια ήταν η δράση της μέχρι και την στιγμή της επανάστασης.

Φιλική εταιρεία: η ίδρυση

Σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές η Φιλική εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 από τους  Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ στην Οδησσό. Και οι τρεις τους φαίνεται πως διατηρούσαν άμεσες ή έμμεσες επαφές με τον αποκαλούμενο «εταιρισμό» της εποχής. Ο Σκουφάς είχε φιλικές σχέσεις με τον Κωνσταντίνο Ράδο που οποίος ήταν μυημένος στον επαναστατικό καρμποναρισμό, μία μυστική εταιρεία της Ιταλίας. Ο Ξάνθος είχε μυηθεί στην τεκτονική στοά της Λευκάδας και ο Τσακάλωφ ήταν ιδρυτικό μέλος του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου, μιας μυστικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1809 στο Παρίσι από τον Θεσσαλονικέα Γρηγόριο Ζαλύκη, με σκοπό την πνευματική αναγέννηση και διαφώτιση του Ελληνισμού και την προετοιμασία εξέγερσης των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους.

Από την στιγμή που ιδρύθηκε η Φιλική εταιρεία επιχείρησε να αναπτυχθεί μέσα από μυήσεις, όμως το ξεκίνημα δεν ήταν ελπιδοφόρο αφού στην διετία 1814 – 1816 διέθετε 20 μόλις μέλη. Μέχρι το 1821 όμως είχε εκπροσώπους σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και σε κάθε αξίωμα, με τα μέλη της να είναι πλέον δεκάδες χιλιάδες.

Η μύηση στην Φιλική εταιρεία

Από την στιγμή που γιγαντώθηκε η Φιλική εταιρεία διέθετε στις τάξεις της κάθε είδος ανθρώπου και σε κάθε αξίωμα: απλό λαό, πλούσιους, εμπόρους, κλέφτες και αρματωλούς, κληρικούς και ιερείς. Οι ιστορικές αναφορές επισημαίνουν πως η οργανωτική δομή και η μυστικιστική λειτουργία της φιλικής εταιρείας βασίστηκαν στα πρότυπα του Ελευθεροτεκτονισμού και των Καρμπονάρων: της μυστικής επαναστατικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 19ο αιώνα στην Ιταλία.

Η ηγετική ομάδα των Φιλικών αποκαλούνταν «Αόρατος Αρχή» και το 1818 μετονομάστηκε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων». Οι Aπόστολοι της Εταιρείας διασκορπίστηκαν στις περιφέρειές τους και άρχισαν να μυούν τους Έλληνες στους σκοπούς της εθνεγερσίας. Η όλη δομή ήταν πυραμιδοειδής και στην κορυφή δέσποζε η ηγετική ομάδα, η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δεν γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν ασυζητητί, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων.

Η Εταιρεία αποκαλούνταν «Ναός» και είχε τέσσερις βαθμίδες μύησης, τους αδελφοποιητούς (ή βλάμηδες), τους συστημένους, τους ιερείς και τους ποιμένες. Όταν η Εταιρεία μετέφερε το 1818 την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, δημιουργήθηκαν δύο ακόμα βαθμοί: οι αφιερωμένοι και οι αρχηγοί των αφιερωμένων, οι οποίοι επαφίονταν αποκλειστικά σε στρατιωτικούς. Αργότερα οι βαθμίδες συμπληρώθηκαν από τους απόστολους και τον Γενικό Επίτροπο της Αρχής, τίτλος που δόθηκε στον Υψηλάντη όταν αποδέχτηκε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (1820).

Οι ιερείς ήταν επιφορτισμένοι με το έργο της μύησης στους δύο πρώτους βαθμούς. Όταν ο ιερέας πλησίαζε κάποιον και σιγουρευόταν για τη φιλοπατρία του, τον κατηχούσε στους σκοπούς της εταιρείας και εκκρεμούσε πλέον ο όρκος. Ο οποίος δινόταν υποχρεωτικά σε κάποιον κληρικό, γι’ αυτό και στις τάξεις των Φιλικών υπήρχαν και πολλοί ιερωμένοι. «Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης, ενώπιον του Υπερτάτου Όντος, να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον, το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ό,τι ερωτηθώ», επαναλάμβανε ο κατηχούμενος χαμηλόφωνα τρεις φορές.

Όταν ολοκληρωνόταν η μυητική διαδικασία, ο νεοφώτιστος έπαιρνε τον βαθμό του βλάμη, αν και ακόμα δεν γνώριζε για τους επαναστατικούς σκοπούς της οργάνωσης. Η δομή της Φιλικής στηριζόταν σε σημάδια αναγνώρισης και μυστικούς κώδικες, καθώς η μυστικότητα ήταν πρωταρχικής σημασίας για να μην προδοθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Φιλικών…

Η πορεία προς την Επανάσταση

Με την μεταφορά της ΄έδρας της Φιλικής εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη οι εξελίξεις έγιναν ραγδαίες. Ο ενδιάμεσος θάνατος του Σκουφά ήταν σοβαρή απώλεια και με αφορμή την ταυτόχρονη και ραγδαία εξάπλωσή της, οι υπόλοιποι από τους ιδρυτές επιχείρησαν να βρουν μια μεγάλη προσωπικότητα να αναλάβει τα ηνία, θέλοντας να της προσδώσουν μεγαλύτερο κύρος και αίγλη.

Στις αρχές του 1818 έγινε μια συνάντηση με τον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος αρνήθηκε να αναλάβει την ηγεσία, καθώς δεν μπορούσε να προδώσει την εμπιστοσύνη του τσάρου. Στην πραγματικότητα ο ίδιος θεωρούσε ότι θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα από τη θέση που βρισκόταν ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Τελικά, μετά από αρκετές επαφές, τον Απρίλιο του 1820 ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.

Οι συνθήκες έδειχναν πλέον αρκετά ώριμες για να εκδηλωθεί η εξέγερση. Νεώτερη μελέτη δείχνει ότι ως αρχική εστία της Επανάστασης είχε επιλεγεί η Πελοπόννησος. Αυτό προκύπτει από τη μεγάλη συγκέντρωση “αποστόλων” της Εταιρείας και μυήσεων σ’ αυτή την περιοχή. Επιδιώχθηκε μάλιστα η δημιουργία ενός κύκλου μελών με ηγετικές θέσεις στην τοπική κοινωνία.  Για ανεξιχνίαστους λόγους και αφού κάποια από τα σχέδια της Εταιρείας είχαν ήδη προδοθεί ή διαρρεύσει, η επανάσταση κηρύχθηκε το Φεβρουάριο του 1821 στο Ιάσιο, πρωτεύουσα της Μολδαβίας. Στις 24 Φεβρουαρίου κυκλοφόρησε η περίφημη προκήρυξη του Υψηλάντη, «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ»,[28] στην οποία ανταποκρίθηκαν αρκετοί Έλληνες, μεταξύ των οποίων οι νέοι.

Ήταν τέκτονες στην Φιλική εταιρεία;

Αν μπει κανείς στην επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος θα διαβάσει στη σελίδα με τους «Διακεκριμένους Έλληνες Τέκτονες» τα ονόματα και των τριών πρωτεργατών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ), καθώς και του αρχηγού της μετά το 1820, Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Σύμφωνα με τα αρχεία, τέκτονες ήταν αρκετοί ακόμα πρωτεργάτες του εθνικού μας ξεσηκωμού, από τον «Γέροντα του Μοριά» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον επικεφαλής του Ιερού Λόχου, Νικόλαο Υψηλάντη, μέχρι και τον πρώτο κυβερνήτη του νεοσύστατου κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια! Είχε όμως πράγματι ο τεκτονισμός συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση και μάλιστα κάπου έναν αιώνα πριν από την έκρηξή της;

Το σίγουρο είναι οι σχέσεις της Φιλικής εταιρείας με στοές του εξωτερικού ήταν ισχυρές, και πως η δομή, η διαδικασία μύησης και τα σύμβολα της εταιρείας δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στα πρότυπα του Τεκτονισμού. Λίγοι όμως θα μάθουν πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος των μελών που ήταν τέκτονες, αλλλά και του ίδιου του Τεκτονισμού στην επανάσταση και την απελευθέρωση των προγόνων μας…

 

 

 

 

---

 

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Η κοσμολογία είναι κλάδος της αστροφυσικής που εξετάζει το πώς και γιατί γεννήθηκε το Σύμπαν (ή οποιοσδήποτε σχηματισμός το περικλείει), τι υπήρχε ενδεχομένως πριν από αυτό, την εξέλιξή του μέχρι την κατάληξή του και το αν θα υπάρχει τέτοια. Η κοσμολογία έγινε βαθμιαία πειραματική και παρατηρησιακή επιστήμη, αφού πρώτα πέρασε από πολλά στάδια. Ο αρχαίος άνθρωπος δημιούργησε την κοσμολογική μυθολογία δημιουργώντας μύθους πίσω από κάθε φαινόμενο της ζωής του, στην προσπάθειά του να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα. Με τη γέννηση και εξέλιξη της φιλοσοφίας, που είναι αποτέλεσμα της διανόησης των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων, η μυθολογική κοσμολογία έπαψε να έχει οπαδούς και αντικαταστάθηκε από την επιστήμη. Οι φιλόσοφοι διέλυσαν τους μύθους από τον λόγο σχηματίζοντας τις επιστήμες, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας παράλληλα προς τη γέννηση της κοσμολογίας. Αυτή η κοσμολογία μεταλαμπαδεύθηκε στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, κυρίως λόγω της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους, και εξελίχθηκε στη σημερινή μορφή της, ιδίως μετά την ανάπτυξη της φασματοσκοπίας στα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι θεωρίες που περιγράφουν την δημιουργία του Σύμπαντος από το τίποτα διαμέσου των κβαντικών διαταραχών του κενού υπονοούν την ύπαρξη του κενού χώρου.Ο Alexander Vilelkin δημοσίευσε ένα άρθρο το 1982 στο οποίο περιγράφει την δημιουργία του σύμπαντος μέσω κβαντικών διαδικασιών «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ!

Όμως, αν το Σύμπαν μας δημιουργήθηκε από τον κενό χώρο, από πού προέρχεται ο χώρος αυτός;
Στην καθημερινή μας εμπειρία, συνηθίζουμε να εξισώνουμε τον άδειο χώρο με το «τίποτα». Ο κενός χώρος δεν έχει μάζα, ούτε χρώμα, ούτε υφή, ούτε σκληρότητα, ούτε θερμοκρασία. Αν αυτό δεν είναι το «τίποτα, τότε τι είναι; Από τη σκοπιά της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, ο χώρος δεν είναι ένα παθητικό υπόβαθρο, αλλά ένα εύκαμπτο μέσο το οποίο μπορεί να στραφεί, να καμπυλωθεί, να αλλάξει μορφή. Η καμπύλωση του χώρου είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο περιγράφεται το βαρυτικό πεδίο. Από αυτή τη σκοπιά, η πρόταση ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε στον κενό χώρο, δεν φαίνεται να εξηγεί περισσότερα από την πρόταση για παράδειγμα, ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε από ένα κομμάτι λάστιχο. Μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά θα θέλαμε να μάθουμε από πού προήλθε το λάστιχο αυτό.
Το 1982, ο Ο Alexander Vilenkin από το Πανεπιστήμιο Tufts πρότεινε μια επέκταση της αρχικής ιδέας του Tryon. Πρότεινε ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε με κβαντικές διαδικασίες «κυριολεκτικά από το τίποτα», θεωρώντας όχι μόνο την απουσία της ύλης, αλλά ταυτόχρονα και την απουσία ΧΩΡΟΥ και ΧΡΟΝΟΥ. Η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι δυσνόητη, γιατί έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε το χώρο σαν ένα αμετάβλητο υπόβαθρο, το οποίο πρέπει να υπάρχει. Όπως ένα ψάρι δεν μπορεί να φανταστεί την απουσία νερού, έτσι κι εμείς δεν μπορούμε να φανταστούμε την απουσία του χώρου και του χρόνου.
Ένας τρόπος να κατανοήσει κανείς το απόλυτο τίποτα είναι να θεωρήσει ένα κλειστό Σύμπαν με πεπερασμένο όγκο και στη συνέχεια να φανταστεί ότι ο όγκος του ελαττώνεται στο μηδέν.
Είτε μπορείτε να το φανταστείτε είτε όχι, ο Vilenkin απέδειξε ότι, η έννοια του απόλυτου τίποτα είναι τουλάχιστον πλήρως ορισμένη μαθηματικά, και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν το σημείο εκκίνησης στις θεωρίες της δημιουργίας του Σύμπαντος.

Θεωρίες για τη δημιουργία του σύμπαντος

Η θέση της επιστήμης αυτή την εποχή είναι ότι η ύπαρξη του σύμπαντος, στο οποίο ζούμε, αρχίζει με τη μεγάλη έκρηξη (big bang). Από καιρού ασχολούνται οι επιστήμονες με τη διερεύνηση των λεπτομερειών, πώς πραγματοποιήθηκε αυτή η έκρηξη, τι υπήρχε πριν, τι ακολούθησε μετά κ.ο.κ. Μια από τις επιστημονικές αυτές απόψεις θεωρεί ότι πριν από την έκρηξη υπήρχε ένα άλλο σύμπαν, το οποίο συρρικνώθηκε και στη συνέχεια εξερράγη. Μια άλλη δέχεται ότι μπορεί το σύμπαν να προέκυψε από ένα κενό ύλης με πολύ υψηλή ενεργειακή πυκνότητα μέσω μιας κβαντικής διαταραχής.

Ίσως, βέβαια, να ήταν η μεγάλη έκρηξη μία από τις πολλές που συμβαίνουν σε ένα υπερσύμπαν και ακολουθούν νόμους που δεν γνωρίζουμε ακόμα. Σ’ αυτή την περίπτωση λειτουργεί η αντίληψη των φυσαλίδων: το υπερσύμπαν είναι δηλαδή ένας αιώνιος αφρός άπειρων διαστάσεων και κάθε φυσαλίδα του αποτελεί ένα αυτοτελές σύμπαν, όπως αντιλαμβανόμαστε εμείς το δικό μας.

Αν και δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη, ξέρουμε ότι αυτό πρέπει να έγινε πριν από περίπου 13,7 δισεκ. έτη. Αυτή η γνώση προκύπτει από τις μετρήσεις της ακτινοβολίας, η οποία διαχέεται στο σύμπαν που ζούμε.

Εδώ θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε όλες τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν πώς δημιουργήθηκε ο Κόσμος. Αρχικά υπάρχουν δύο θεωρίες που είναι άμεσες ερμηνείες άλλων θεωριών, οι οποίες όμως δεν έχουν αποδειχθεί ακόμα,  εν συνεχεία υπάρχουν θεωρίες που προτείνονται ανεξάρτητα από τους θεωρητικούς φυσικούς. Θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε όλες τις θεωρίες και να σας αφήσουμε να αποφασίσετε εσείς ποιός είναι ο πιο εύλογος τρόπος  που γεννήθηκε το σύμπαν. Φυσικά υπάρχει και η κλασσική θεωρία του  Big Bang

• 1η Θεωρία: Δεν υπήρξε ποτέ καμία αρχή του Κόσμου και δεν θα υπάρξει κανένα τέλος του. Είναι τόσο παλιά αυτή η θεωρία όσο και οι άνθρωποι. Η εξελιγμένη της μορφή είναι η Κβαντική Θεωρία Βρόχων (LQG) που προτάθηκε από τους Martin Bojowald, Ashtekar και άλλους. Δεν υπάρχει ακόμη καμία απόδειξη της.
• 2η Θεωρία: Η εκπυρωτική θεωρία προτάθηκε το 2001 από τον Neil Turok και δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να την επαληθεύει.
• 3η Θεωρία: Το σύμπαν χωρίστηκε στα δύο. Προτάθηκε από τον Cumrun Vafa το 1994 και προκύπτει από έμμεσα συμπεράσματα της αποστολής WMAP. ( Wilkinson Microwave Anisotropy Probe)
• 4η Θεωρία: Το σύμπαν φτιάχτηκε εκ του μηδενός. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν τη θεωρία από το 1925, που αναπτύχθηκε η κβαντική θεωρία. Αποδείξεις υπάρχουν στην κβαντική θεωρία (πχ στο πείραμα της διπλής σχισμής).
• 5η Θεωρία: Το Σύμπαν κατασκευάστηκε στο εργαστήριο εξωγήινων πολιτισμών. Προτάθηκε από τον Ed Harrison γύρω στο 2001 και δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη.
• 6η Θεωρία: Το Σύμπαν δημιουργήθηκε από μόνο του. Το 1998 ο Richard Gott III δημοσίευσε μια εργασία στην οποία υποστήριξε τη θεωρία αυτή. Ο ίδιος αναφέρει σαν αποδείξεις την διάσπαση του ουρανίου (κι άλλα κβαντικά φαινόμενα με το πέρασμα σήραγγος), καθώς επίσης τη θεωρία χορδών και τους κανόνες για ένα ταξίδι στον χρόνο.
• 7η Θεωρία: Η θεωρία περί μεταβολής της ταχύτητας του φωτός, η οποία προτάθηκε από τον Πορτογάλο θεωρητικό João Magueijo γύρω στο 1998. Ο ίδιος λέει ότι αποδείξεις υπάρχουν στις αλλαγές της συχνότητας του φωτός, που μας έρχεται από πολύ μακριά (πχ από τα κβάζαρ) και από διάφορες αποστάσεις, ενώ περνάει μέσα από κοσμικά νέφη αερίων.
• 8η Θεωρία: Η Θεία Πρόνοια είναι η θεωρία που ξεκίνησε από το Μωϋσή και υπάρχει εδώ και 4.000 χρόνια. Οι αποδείξεις βρίσκονται στα Ιερά Κείμενα.

Υπάρχουν κι άλλες θεωρίες, αλλά οι παραπάνω 8 θεωρούνται οι κύριες θεωρίες. Θα εξετάσουμε τα αποδεικτικά στοιχεία της κάθε μίας θεωρίας, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Τι θα πιστέψετε στο τέλος είναι δικιά σας υπόθεση.

Αρχαία κοσμολογική μυθολογία: Είχαν αναφερθεί διάφορες κοσμολογικές (μυθολογικές) θεωρίες όπως: Βαβυλωνιακή κοσμολογία ,η Αιγυπτιακή, η Σκανδιναβική, Ινδουιστική Κινέζικη και Ελληνική κοσμολογία.

 

Σημ : Το παρόν είναι απόσπασμα εν δυνάμει διενεργούμενης διδακτορικής διατριβής και απαγορεύεται η αντιγραφή του ή χρήση τμημάτων του 

 

 

Οι τρεις θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου

 

Υπάρχουν τρεις κύριες θεωρίες για την δημιουργία του κόσμου, τις οποίες εμπνεύσθηκαν φιλόσοφοι και οι αρχηγοί των θρησκειών. Αυτές είναι:

(1) Ένας κόσμος άπειρης διάρκειας

Ο Αριστοτέλης πίστευε πως ο κόσμος υπήρχε από πάντα. Κάποιοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι αυτός ο κόσμος δεν είχε αλλάξει ποτέ, ότι ήταν σταθερός. Άλλοι πάλι, πίστευαν ότι περνούσε από διαφορετικά στάδια, αλλά στο τέλος πάντα θα επέστρεφε στο προγενέστερο στάδιο. Ωστόσο, κάθε τέτοια πίστη σε μια άπειρη ηλικία του κόσμου ποτέ δεν ήταν πολύ δημοφιλής. Φαίνεται ότι υπήρχε έντονη η επιθυμία να προσδιορισθεί η αφετηρία, να εξηγηθεί το ξεκίνημα.

Επίσης ο κόσμος για τον Ηράκλειτο δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια και περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά, η οποία εναλλάξ δυναμώνει και εξασθενεί, χωρίς ποτέ να σβήνει εντελώς.

(2) Ένας σταθερός κόσμος βραχείας διάρκειας

Αυτή ήταν φυσικά, η χριστιανική άποψη, όπως παρουσιάστηκε στη βίβλο. Υπήρξε η επικρατούσα άποψη στον δυτικό κόσμο κατά τον Μεσαίωνα και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Βασιζόταν στην πίστη πως ένα υπέρτατο ον, ένας Θεός, ο οποίος είχε δημιουργήσει ολόκληρο τον κόσμο και τον άνθρωπο όπως περιγράφει η Δημιουργία στη βίβλο (γένεση).

Η πίστη ότι ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από έναν παντοδύναμο θεό καλείται δημιουργισμός (creationism). Οι περισσότεροι από όσους πρεσβεύουν αυτή την πίστη, πιστεύουν επίσης ότι ο θεός σχεδίασε την δημιουργία του τόσο “σοφά” ώστε όλα τα ζώα και τα φυτά να είναι “τέλεια προσαρμοσμένα” μεταξύ τους και στο περιβάλλον τους. Καθετί στον κόσμο σήμερα εξακολουθεί να είναι όπως ήταν όταν δημιουργήθηκε. Κάτι τέτοιο φαίνεται λογικό αν εξετάσει κανείς τις γνώσεις που είχαν οι άνθρωποι την εποχή που γράφτηκαν οι ιερές γραφές των χριστιανών.

(3)Ένας εξελισσόμενος κόσμος

Σύμφωνα με αυτή την τρίτη άποψη, ο κόσμος είχε μεγάλη διάρκεια και συνεχώς μεταβάλλεται, εξελίσσεται. Παρότι μπορεί να μας φαίνεται παράξενο σήμερα, η έννοια της εξέλιξης ήταν αρχικά ξένη προς τη δυτική σκέψη. Η ισχύς του χριστιανικού φονταμενταλιστικού δόγματος ήταν τόσο δυνατή ώστε απαιτήθηκε μια μακρά σειρά από διαδικασίες αλλαγής και ανάπτυξης στον 17ο και 18ο αιώνα προτού γίνει πλήρως αποδεκτή η ιδέα της εξέλιξης.

Όσον αφορά την επιστήμη, η αποδοχή της εξέλιξης σήμαινε ότι ο κόσμος δεν μπορούσε πλέον να θεωρείται απλώς το κέντρο δράσης των φυσικών νόμων, αλλά έπρεπε να ενσωματώσει την ιστορία και το πιο σημαντικό τις παρατηρούμενες αλλαγές στον έμβιο κόσμο προϊόντος του χρόνου. Σταδιακά, ο όρος “εξέλιξη” κατέληξε να σημαίνει αυτές τις αλλαγές.

Μέσα στις αλλαγές αυτές υπάρχει και μια κατευθυντήρια συνιστώσα. Η μεταβολή αυτή ονομάζεται εξέλιξη. Η πρώτη ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τις ιστορίες περί Δημιουργίας, αλλά ότι μάλλον εξελίσσεται μπορεί να εντοπιστεί στον 18ο αιώνα. Τελικά έγινε αντιληπτικό ότι η στατική scala naturae μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος βιολογικής κυλιόμενης κλίμακας, οδηγώντας από τους κατώτερους οργανισμούς σε όλο και ανώτερους και τελικά στον άνθρωπο. Όπως ακριβώς η βαθμιαία αλλαγή κατά την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου οργανισμού οδηγεί από το γονιμοποιημένο αυγό στο πλήρως ανεπτυγμένο ενήλικο άτομο, ομοίως πιστευόταν ότι και ο οργανικός κόσμος ως σύνολο μετακινούνταν από τους απλούστερους οργανισμούς σε όλο και πιο πολύπλοκους, με αποκορύφωμα τον άνθρωπο.

 

 

 

---

 

ΑΙΘΙΟΠΙΣ . ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΤΡΩΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας, και έπονται τα γεγονότα της Μικρής Ιλιάδας. Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου. Το ποίημα περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.

Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα.

Χωρισμένη σε πέντε βιβλία, η Αιθιοπίδα περιγράφει κι αυτή τους αγώνες του Αχιλλέα αλλά με την βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, και με τον βασιλιά των Αιθιόπων, Μέμνονα. Το έπος φτάνει ως τον φόνο του Αχιλλέα από τον Πάρη με την ενεργή βοήθεια του Απόλλωνα. Η χαμένη «Αιθιοπίδα», αρχίζει την εξιστόρηση των γεγονότων από τις ημέρες πένθους των Τρώων, μετά τον φόνο του Έκτορα από τον Αχιλλέα. Οι Τρώες είχαν άσχημα στριμωχτεί. Η άφιξη της Πενθεσίλειας και των Αμαζόνων της τους έκανε να αναθαρρήσουν. Αν και γυναίκα, η βασίλισσα μπορούσε να αναπληρώσει τους χαμένους αρχηγούς τους, Έκτορα, Πάνδαρο, Σαρπηδόνα και Ρήσο, έστω κι αν ο τελευταίος δεν είχε προλάβει καν να μπει στη μάχη.

Αχιλλέας και Πενθεσίλεια

Κόρη του Άρη και της Οτρηρής, η βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, ήταν πανέμορφη σαν την Άρτεμη. Είχε πολλούς λόγους, για τους οποίους έπρεπε να βοηθήσει τους Τρώες στην πάλη τους εναντίον των Αχαιών. Μικρή, είχε σκοτώσει κατά λάθος μιαν άλλη αμαζόνα και είχε καταφύγει στον Πρίαμο που την εξάγνισε. Κι ακόμα, καμιά Αμαζόνα δεν είχε δικαίωμα να ζευγαρωθεί, αν δεν διακρινόταν στη μάχη. Και, τέλος, η Πενθεσίλεια λαχταρούσε να γίνει ηρωίδα, να κάνει κατορθώματα και να τραγουδηθεί γι’ αυτά. Η μεγάλη ευκαιρία τής δινόταν στην Τροία. Όταν την είδε ο Πρίαμος να καταφθάνει αναθάρρησε. Την υποδέχτηκε με μεγάλες τιμές, έστρωσε γι’ αυτήν πλούσιο τραπέζι, την φόρτωσε με αμύθητα δώρα και της υποσχέθηκε πολλά περισσότερα, αν γλίτωνε την Τροία από τους Αχαιούς. Η Πενθεσίλεια καυχήθηκε πως θα σκότωνε τον Αχιλλέα και θα του έπαιρνε την αρματωσιά του. Κι ακόμα, ότι θα έβαζε φωτιά και θα έκαιγε τα πλοία των Αχαιών.

Με το που έληξε η εκεχειρία για το πένθος του Έκτορα, η Πενθεσίλεια ρίχτηκε στη μάχη. Ήταν ο όλεθρος προσωποποιημένος. Σκότωσε πολλούς Αχαιούς. Μαχάονας, ο γιατρός γιος του Ασκληπιού, Μολίονας, Περσίνοος, Ειλισσός, Αντίθεος, Λέρνος, Ίππαλμος, Αιμονίδης, Ελάσιππος έπεσαν νεκροί από το χέρι της. Πλάι της, μάχονταν η Δηρινόη και η Κλονίη. Η πρώτη σκότωσε τον Λαογόνο και η δεύτερη τον Μένιππο. Την σκότωσε ο Ποδάρκης, για να πέσει νεκρός από το χέρι της Πενθεσίλειας. Ο Αίαντας ο μικρός σκότωσε την Δηρινόη. Οι Αχαιοί αντεπιτέθηκαν. Ο Μηριόνης σκότωσε την Εύανδρη κι ο Ιδομενέας την Βρέμουσα. Ο Διομήδης σκότωσε την Αλκιβίη και την Δηριμάχεια. Οι Αμαζόνες ανασυντάχθηκαν και αντεπιτέθηκαν με τη σειρά τους. Τις έβλεπαν από τις επάλξεις των τειχών οι γυναίκες των Τρώων και θέλησαν να τις μιμηθούν και να πολεμήσουν κι αυτές. Τις συγκράτησε η Θεανώ, αδελφή της βασίλισσας Εκάβης και ιέρεια της Αθηνάς. Δεν ήταν γι’ αυτές ο πόλεμος.

Χάρη στην επέμβαση των θεών, ο Αχιλλέας που συνέχιζε να θρηνεί τον Πάτροκλο και ο Αίαντας του Τελαμώνα απείχαν από τις μάχες για τρεις ολόκληρες μέρες. Χωρίς αυτούς, οι Αχαιοί πετσοκόβονταν από τις Αμαζόνες και τους Τρώες που είχαν για τα καλά αναθαρρήσει. Ήρθε κάποια στιγμή που απειλήθηκαν τα καράβια. Τότε, ανέλαβαν δράση οι δυο ήρωες:

Ο Αίαντας ρίχτηκε στους Τρώες κι άρχισε να τους αφανίζει. Ο Αχιλλέας ρίχτηκε στις Αμαζόνες. Μετά τον Ηρακλή και τον Θησέα, ο πιο μεγάλος ήρωας της εποχής του ήταν ο τρίτος που η μοίρα τον έβαλε αντιμέτωπο με Αμαζόνα. Σκότωσε στη σειρά τις Αντάνδρη, Πολεμούσα, Αντιβρότη, Ιπποθόη και Αρμοθόη. Στη συνέχεια, βρέθηκε μπροστά στην Πενθεσίλεια. Ή εκείνη ρίχτηκε εναντίον του, όταν τον είδε να εξολοθρεύει τις συντρόφισσές της. Το δόρυ του διαπέρασε το στήθος της και την κάρφωσε στη γη. Ο Κόιντος Σμυρναίος έγραψε ότι η ηρωίδα δεν μπορούσε να σηκωθεί. Αναγνώρισε όμως την αξία του νικητή της, όπως οι συγγραφείς αναγνώρισαν το δικό της θάρρος: Ακόμα και ο Έκτορας το είχε βάλει στα πόδια, όταν μπροστά του βρέθηκε ο Αχιλλέας. Η Πενθεσίλεια στάθηκε να τον αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ακόμα και τρυπημένη, η Αμαζόνα συνέχισε τον καλπασμό εναντίον του. Το σπαθί του Αχιλλέα τρύπησε το άλογο και την ίδια μαζί.

Ο φημισμένος ζωγράφος του 5^ου π.Χ. αιώνα, Πολύγνωτος, κόσμησε με τοιχογραφίες το αφιέρωμα των Κνιδίων στους Δελφούς. Τις περιέγραψε ο Παυσανίας (10, 25 κ.ε.). Σε μια από αυτές, οι Τρώες και οι σύμμαχοί τους παρουσιάζονται στον Άδη. Εκεί, ο Πάρης εμφανίζεται να χειροκροτεί σαν αγροίκος, προσπαθώντας να προκαλέσει την προσοχή της Πενθεσίλειας. Η ηρωίδα τον κοιτάζει περιφρονητικά. Εκείνη είχε θέση ανάμεσα σε ήρωες άνδρες. Στον Πάρη όμως ταίριαζε να βρίσκεται με τις γυναικούλες.

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΓΛΥΞΜΠΟΥΡΓΚ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 

 

 

 

 

---

 

ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΦΕΥΓΕΙ

Η χρονιά που φεύγει ήταν μια χρονιά γεμάτη ρεκόρ! Αυτά είναι δέκα από τα πιο σημαντικά

Το 2022 ήταν μια χρονιά που κινήθηκε στα… άκρα. Μια χρονιά που καταρρίπτονταν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Από το θερμόμετρο που «χτύπησε» κόκκινο σε πολλά σημεία του πλανήτη μέχρι τις τιμές ενέργειας που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, αλλά και τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που πλέον κατοικούν στη Γη.

Το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) συγκέντρωσε δέκα από τα πιο σημαντικά ρεκόρ που καταρρίφθηκαν την χρονιά που εκπνέει σήμερα.

Τιμές τροφίμων και ενέργειας

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο προκάλεσε ένα τεράστιο άλμα στο κόστος της ενέργειας και των τροφίμων, με τον δείκτη τιμών τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ να σημειώνει ιστορική κορύφωση τον Μάρτιο και το κόστος του φυσικού αερίου στην Ευρώπη να φτάνει σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ. Ο ετήσιος πληθωρισμός της ευρωζώνης σκαρφάλωσε σταθερά στο 10,6% τον Οκτώβριο, η μεγαλύτερη αύξηση από τη θέσπιση του δείκτη το 1997. Στη συνέχεια ωστόσο, τον Νοέμβριο, άρχισε να εμφανίζει μείωση για πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο.

Πρόσφυγες

Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε επίσης το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων στην Ευρώπη από το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Περισσότεροι από επτά εκατομμύρια Ουκρανοί εγκατέλειψαν τη χώρα τους και κατέφυγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ακόμα 6,9 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Παγκοσμίως, ο αριθμός των εκτοπισμένων ανθρώπων ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 100 εκατομμύρια.

Αφόρητη Ζέστη

Η Ευρώπη πέρασε το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ από τότε που υπάρχει η σχετική καταγραφή με το θερμόμετρο να χτυπάει κόκκινο σε πολλές χώρες, περιλαμβανομένης της Αγγλίας όπου ο υδράργυρος έφθασε για πρώτη φορά τους 40 βαθμούς Κελσίου. Οι δασικές πυρκαγιές που σχετίζονται με την υψηλή θερμοκρασία και την έλλειψη υγρασίας επίσης κατέκαψαν τις περισσότερες εκτάσεις γης —πάνω από 6 εκατομμύρια στρέμματα– από ό,τι είχε συμβεί μέχρι σήμερα στην Ευρώπη.

«Βροχή» από πυραύλους

Η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε αριθμό ρεκόρ πυραύλων στη Θάλασσα της Ιαπωνίας ως απάντηση στις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας που πραγματοποίησαν η Νότια Κορέα και οι ΗΠΑ. Στις 2 Νοεμβρίου σημειώθηκε το αποκορύφωμα με 23 πύραυλους να εκτοξεύονται μέσα σε ένα 24ωρο.

Το τέλος της Βασίλισσας

Έπειτα από 70 χρόνια στον θρόνο, η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 96 ετών. Ήταν η γηραιότερη αλλά και μακροβιότερη μονάρχης στη Βρετανία. Εκτιμάται ότι, πριν από την τελετή της κηδείας της, περίπου 250.000 πολίτες προσκύνησαν το φέρετρό της, ενώ δύο εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν στους δρόμους για να την τιμήσουν. Ρεκόρ τηλεθέασης κατάρριψε η μετάδοση της κηδείας καθώς την παρακολούθησαν περισσότεροι από 4,1 δισ. τηλεθεατές.

Το χάος με τον Μασκ

Το 2022 ήταν μια σημαντική χρονιά για τον Ίλον Μασκ, αν και κατέληξε στο τέλος τους έτους να μην είναι πλέον ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, αφού εκτοπίστηκε στην αντίστοιχη λίστα του Forbes από τον Γάλλο επιχειρηματία της εταιρίας LVMH, Μπερνάρντ Αρνό.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla και της SpaceX πρόσθεσε τον Οκτώβριο στη… συλλογή του το Twitter έναντι 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων και σύντομα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις απολύοντας το μισό προσωπικό και επαναφέροντας σε λειτουργία τους λογαριασμούς προσώπων που είχαν αποκλειστεί από την πλατφόρμα —όπως ο Ντόναλντ Τραμπ (αν και ο τελευταίος αρνήθηκε να επιστρέψει).

Παρόλο που έχασε την πρωτοκαθεδρία στη λίστα των πλουσίων παραμένει ωστόσο αρκετά… ευκατάστατος καθώς η περιουσία του εκτιμάται ότι έφθανε στις αρχές Δεκεμβρίου τα σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes.

Nέα Καλλιτεχνικά Ύψη

Η καλλιτεχνική συλλογή του συνιδρυτή της Microsoft Πολ Άλεν, που περιλαμβάνει έργα του Σεζάν, του Κλιμτ και του Βαν Γκογκ, πουλήθηκε από τον Οίκο Christie’s έναντι 1,62 δισεκατομμυρίου δολαρίων, το μεγαλύτερο ποσό που έχει ποτέ καταβληθεί σε δημοπρασία έργων τέχνης.

Παράλληλα, το διάσημο πορτρέτο της Μέριλιν Μονρόε, που φιλοτέχνησε ο Άντι Γουόρχολ το 1964 σε μεταξοτυπία, πωλήθηκε από τον οίκο Christie’s στην τιμή ρεκόρ των 195 εκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε τέσσερα λεπτά και έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης του 20ου αιώνα.

Τιτάνες του Τένις

Όταν ο Ραφαέλ Ναδάλ κέρδισε το Ρολάν Γκαρός για 14η φορά, ο Ισπανός άσος κατέρριψε το προσωπικό του ρεκόρ σε τίτλους Grand Slam σε 22 περνώντας μπροστά από τους Νόβακ Τζόκοβιτς (21) και Ρότζερ Φέντερερ (20). Το 2022 ήταν επίσης μια χρονιά αποχαιρετισμών με δύο από τους μεγαλύτερους αθλητές παγκοσμίως να κλείνουν την καριέρα τους: τον Φέντερερ και την Σερένα Γουίλιαμς, η οποία έχει κατακτήσει 23 Grand Slam.

Τα θετικά και αρνητικά ρεκόρ της Τέιλορ Σουίφτ

Το 2022 ήταν αδιαμφισβήτητα η χρονιά της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Τέιλορ Σουίφτ και στα καλά αλλά και για τα κακά! Η τραγουδίστρια κυκλοφόρησε το 10ο άλμπουμ της με τίτλο «Midnights» και προκάλεσε τέτοια φρενίτιδα που οδήγησε στην κατάρρευση του Spotify καθώς οι θαυμαστές της που επιχείρησαν να το ακούσουν μέσα σε μια μόνο ημέρα ήταν οι περισσότεροι σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο άλμπουμ. Δέκα από τα κομμάτια του (συνολικά το άλμπουμ έχει 12 τραγούδια!) μπήκαν στην πρώτη δεκάδα του Billboard Hot 100, κάτι που επίσης συμβαίνει πρώτη φορά για ένα άλμπουμ.

Ωστόσο, η τραγουδίστρια σημείωσε και μια αρνητική πρωτιά, καθώς βρέθηκε στην πρώτη θέση του καταλόγου των μεγαλύτερων ρυπαντών με ιδιωτικό τζετ μεταξύ των διασημοτήτων, καθώς χρησιμοποιεί πολύ συχνά το μέσο αυτό για τις μετακινήσεις της. Τον Αύγουστο, που της… απονεμήθηκε αυτός ο όχι και τόσο θετικός τίτλος,  μετρούσε ήδη 170 πτήσεις με το ιδιωτικό της τζετ.

Οκτώ Δισεκατομμύρια Άνθρωποι

Την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022, ο παγκόσμιος πληθυσμός -που αριθμούσε 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους το 1950- ξεπέρασε τα οκτώ δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Μέσα σε μόλις 48 χρόνια, ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε σε μέγεθος, πηδώντας από τέσσερα σε οκτώ δισεκατομμύρια. Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι ίσα κατανεμημένοι σε ολόκληρο τον πλανήτη. Περισσότερη από τη μισή αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού ως το 2050 θα προέρχεται από 8 μόνο χώρες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ: τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, την Ινδία, τη Νιγηρία, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες και την Τανζανία. Και ενώ η Ασία θα συνεχίσει να βλέπει τον πληθυσμό της να εκτοξεύεται στην Ευρώπη συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Πριν από έναν αιώνα, ο πληθυσμός της Ευρώπης ήταν κοντά στο 30% του παγκόσμιου συνόλου. Σήμερα, το ποσοστό αυτό είναι λιγότερο από 10%, συνολικά 750 εκατομμύρια άνθρωποι.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΠΑΜΠΑ ΒΑΝΓΚΑ , ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΙΜΑΣ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΜΠΙΖΝΑ

Ποια ήταν πραγματικά η τυφλή «προφήτισσα» από τη Βουλγαρία; Η ζωή της, η κρατική υποστήριξη, η KGB και οι… προβλέψεις

Το όνομα της εμφανίζεται κυρίως στο τέλος κάθε χρονιάς. Ιστοσελίδες και εφημερίδες μας ενημερώνουν για το τι έχει προφητεύσει η Μπάμπα Βάνγκα (Baba Vanga) για το νέο έτος. Συνήθως πρόκειται για τεράστιες φυσικές καταστροφές, πολέμους και κοσμοϊστορικές πολιτικές αλλαγές. Συνήθως δεν επιβεβαιώνεται τίποτα αλλά ο μύθος της Μπάμπα Βάνγκα συντηρείται και διανθίζεται. Είναι η γοητεία για το μεταφυσικό και η αδυναμία επαλήθευσης των όσων θεωρητικά έχει πει, που δημιούργησαν ένα ουσιαστικά μυθικό πρόσωπο. Πίσω από την ομίχλη του μύθου όμως υπάρχει η πραγματικότητα.

Η Ευαγγελία

Οι βουλγαρικές πηγές αναφέρουν ότι η γιαγιά (Μπάμπα) Βάνγκα γεννήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1911 στη Στρούμιτσα στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία. Ο ιστορικός Ρέιμοντ Ντέτρεζ υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τη δική του έρευνα γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου στην πόλη Πέτριτς. Γονείς της ήταν ο Πάντε και η Παρασκέβα Σούτσεφ.

Το μωρό πήρε το όνομα του μέσω του βουλγαρικού εθίμου που θέλει να βγαίνεις στο δρόμο και να ζητάς από τον πρώτο που θα συναντήσεις να επιλέξει πώς θα λέγεται το μωρό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως έγινε μια… παρασπονδία. Η πρώτη επιλογή ήταν το όνομα Ανδρομάχη το οποίο όμως δεν άρεσε στη γιαγιά του παιδιού. Ρωτήθηκε λοιπόν ένας δεύτερος περαστικός, ήταν ένα κορίτσι, και είπε το όνομα Ευαγγελία. Τελικά ήταν αυτό που δόθηκε στο παιδί. Το πραγματικό όνομα της Μπάμπα Βάνγκα, είναι Βανγκελία Σούτσεβα. Σίγουρα προκαλεί εντύπωση ότι και τα δύο ονόματα που προτάθηκαν ήταν ελληνικά.

Μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου ο πατέρας της Βανγκελία κατατάχθηκε στο βουλγαρικό στρατό. Η μικρή ήταν μόλις τριών ετών όταν η μητέρα της αρρώστησε και πέθανε. Έμεινε με τους γείτονες μέχρι να επιστρέψει από τον πόλεμο ο Πάντε Σούτσεφ ο οποίος σύντομα ξαναπαντρεύτηκε.

Το 1923 η οικογένεια μετακόμισε, λόγω οικονομικών δυσκολιών, στο Νόβο Σέλο (Βόρεια Μακεδονία) απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας. Στα 12 της χρόνια η Βάνγκα τυφλώθηκε. Η πλέον διαδεδομένη εκδοχή είναι πως ενώ επέστρεφε σπίτι της, μετά από μια επίσκεψη σε συγγενείς, ένα ανεμοστρόβιλος την παρέσυρε. Βρέθηκε ώρες μετά καλυμμένη με κλαδιά και τα μάτια της γεμάτα άμμο και σκόνη. Η οικογένεια δεν είχε χρήματα για την κατάλληλη θεραπεία και το κορίτσι έχασε την όραση του.

Το 1925 εστάλη σε ίδρυμα τυφλών στο Ζέμουν της Σερβίας όπου και έμεινε τρία χρόνια. Κάποιες αναφορές μιλούν για ένα ειδύλλιο της Βάνγκα με ένα τυφλό αγόρι. Το ζευγάρι είχε αποφασίσει να παντρευτεί αλλά όταν πέθανε η μητριά της, η Βάνγκα επέστρεψε στο σπίτι της.

Η γέννηση του μύθου

Ο μύθος της Βάνγκα έχει τις ρίζες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του, στην περιοχή που ζούσε, κυκλοφόρησε η φήμη ότι το κορίτσι μπορεί να εντοπίσει στρατιώτες που έχουν εξαφανιστεί, είτε είναι ζωντανοί, είτε νεκροί. Η πίστη πως διαθέτει μεταφυσικές δυνάμεις ενισχύθηκε όταν κατάφερε να ξεπεράσει μια σοβαρή πλευρίτιδα. Η Βάνγκα άρχισε να υποστηρίζει ότι την επισκέφθηκε ένας «μυστηριώδης καβαλάρης» ο οποίος της έδωσε τις δυνάμεις της. Παράλληλα μάζευε βότανα και υποστήριζε ότι μπορεί να θεραπεύσει διαφόρων ειδών ασθένειες. Η φήμη της εξαπλώθηκε τόσο πολύ που στις 8 Απριλίου 1942 την επισκέφθηκε ο Τσάρος της Βουλγαρίας, Μπόρις Γ’.

Στις 10 Μαΐου 1942 η Βάνγκα παντρεύτηκε τον 23χρονο πρώην στρατιώτη και νυν έμπορο ζώων Ντίμιταρ Γκουστέροφ. Το ζευγάρι έζησε σε ένα σπίτι στο Πέτριτς μαζί με ακόμα επτά άτομα της οικογένειας.

Ο σύζυγος της Βάνγκα ήταν αλκοολικός και πέθανε την Πρωταπριλιά του 1962 από κύρωση του ύπατος. Ήταν 42 ετών. Λίγα χρόνια μετά η Βάνγκα υιοθέτησε ένα ορφανό αγόρι τον Ντίμιταρ Βόλτσεφ.

Αόρατα πλάσματα

Σταδιακά το σπίτι της Βάνγκα έγινε χώρος επισκέψεων. Άνθρωποι που έπασχαν από σοβαρές ασθένειες, άτομα που ήθελαν να μάθουν το μέλλον ή απλά περίεργοι πήγαιναν στην Βάνγκα και φυσικά φεύγοντας άφηναν κάτι για τις… υπηρεσίες της.

Η ίδια μιλούσε για κάποια αόρατα πλάσματα με τα οποία επικοινωνούσε. Η ανιψιά της Βάνγκα, Κρασιμίρα Στογιανόβα, την είχε ρωτήσει αν μιλάει με τις ψυχές των νεκρών. Η «προφήτισσα» της είχε απαντήσει: «Έρχονται πολλοί σε εμένα και ο καθένας είναι διαφορετικός. Τους καταλαβαίνω. Μου κάνουν ερωτήσεις και απαντούν στις δικές μου. Ό,τι μου λένε το περνάω στον κόσμο. Όταν κάποιος στέκεται μπροστά μου οι νεκροί συγγενείς συγκεντρώνονται γύρω του και μου μιλούν».  Η Στογιανόβα θα πει επίσης ότι η Βάνγκα έλεγε ότι είναι εξαντλημένη μετά από κάθε επαφή με τα πνεύματα και νιώθει άσχημα. Κάποτε ένα πνεύμα της είπε ότι είναι το πνεύμα της Ιωάννας της Λωραίνης και πηγαίνει στην Ανγκόλα να βοηθήσει να σταματήσει η αιματοχυσία (!).

Ο συγγραφέας Βαλεντίν Σιντόροφ επισκεπτόταν πολύ συχνά την Βάνγκα και είχαν εξαιρετικές σχέσεις. «Η επαφή με τον αόρατο κόσμο ήταν κάτι που πίστευε ακράδαντα η Βάνγκα. Μου παραπονιόταν ότι κάποιες μέρες κοιμάται 1-2 ώρες. Τα πνεύματα δεν την άφηναν να ξεκουραστεί. Ξάπλωνε και τα άκουγε να της λένε: Σήκω είναι ώρα να δουλέψεις.

Σύμφωνα με την περιγραφή της τα πνεύματα είναι διάφανα σαν νερό σε ένα γυαλί. Συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι. Κάθονται, περπατούν, γελούν, κλαίνε. Της άρεσε να την επισκέπτομαι γιατί μου έλεγε ότι φέρνω μαζί μου πάρα πολλά πνεύματα τα οποία δεν γνώριζε».

Δημόσιος υπάλληλος

Μέσω των… ικανοτήτων της, η Βάνγκα απέκτησε επαφές με πολύ ισχυρά άτομα μέσα στην ηγεσία της Βουλγαρίας. Η Λιουντμίλα Ζιφκόβα, κόρη του γενικού γραμματέα του Κομουνιστικού Κόμματος Βουλγαρίας, ήταν φίλη της. Είχε πολύ καλές σχέσεις με υπουργούς και διάσημες προσωπικότητες της χώρας.

Το 1967 πήρε μισθό δημοσίου υπαλλήλου. Για τις επισκέψεις μπήκε συγκεκριμένος «τιμοκατάλογος» ενώ το κράτος της παραχώρησε δύο γραμματείς και έναν οδηγό. Η Βάνγκα είχε γίνει πλέον κρατικό κεφάλαιο. Στο Πέτριτς χτίστηκε έναν νέο ξενοδοχείο για να καλύψει τις ανάγκες των εκατοντάδων επισκεπτών. Σύμφωνα με αναφορές στον βουλγαρικό Τύπο τη δεκαετία του ’70, όταν η φήμη της βρισκόταν στο απόγειο, την επισκέπτονταν 100.000 άτομα τον χρόνο. «Ακολουθώ τα σκουλήκια, μόνο αυτά δουλεύουν περισσότερο από έμενα» έλεγε η ίδια.

Σταδιακά η δημοφιλία της μειώθηκε όμως οι επισκέψεις συνεχίστηκαν. Το 1994 έχτισε έναν ναό στο χωριό Ρουπίτε αλλά η Εκκλησία της Βουλγαρίας δεν τον αποδέχθηκε. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της δέχθηκε διάφορες σημαντικές προσωπικότητες. Ακόμα και ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας, Μπόρις Γέλτσιν έστειλε συνεργάτες του να μιλήσουν μαζί τους.

Το 1996 διαγνώστηκε με καρκίνο στο στήθος. Αρνήθηκε να ακολουθήσει θεραπεία ή να εγχειριστεί. Θεωρούσε ότι μπορούσε να νικήσει μόνη της την ασθένεια. Λίγο πριν πεθάνει είπε στην ανιψιά της ότι «εξωγήινα σκάφη από τον πλανήτη του οποίο το όνομα ακούγεται σαν Βαμφίμ και είναι ο τρίτος από τη Γη, μας επισκέπτονται». Σύμφωνα την Βάνγκα ένας εξωγήινος πολιτισμός ετοιμάζει ένα μεγάλο γεγονός και θα τους συναντήσουμε σε 200 χρόνια. Η Μπάμπα Βάνγκα πέθανε στις 11 Αυγούστου 1996 στο νοσοκομείο Λόζινετς στη Σόφια.

Προβλέψεις που έμειναν προβλέψεις

Μετά το θάνατο της Μπάμπα Βάνγκα και με την γιγάντωση του διαδικτύου ο μύθος της ξέφυγε από τα όρια της Βουλγαρίας. Εκατοντάδες κείμενα με «προφητείες» της ανέβηκαν σε ιστοσελίδες. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι ακριβώς «προφήτευσε» η γιαγιά από τη Βουλγαρία και τι αποτελεί δημιούργημα της φαντασίας των συντακτών. Κάποιες έρευνες που έχουν γίνει αναφέρουν ότι η Μπάμπα Βάνγκα δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία ως μελλοντολόγος. Το 1994 «ανακοίνωσε» ότι στις αρχές του 2000 θα βρεθεί το φάρμακο για τον καρκίνο το οποίο θα «περιέχει πολύ σίδηρο». Δυστυχώς για όλους μας δεν επιβεβαιώθηκε.  Μια ακόμα «ιατρική» της πρόβλεψη ήταν ότι θα βρεθεί ένα φάρμακο κατά της γήρανσης με ορμόνες από άλογο, σκύλο και χελώνα. Μια πολύ διαδεδομένη «προφητεία» της ήταν ότι τον Νοέμβριο του 2010 θα ξεκινήσει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος και θα τελειώσει τον Οκτώβριο του 2014. Προέβλεψε επίσης ότι το 2016 η Ευρώπη θα είναι ουσιαστικά ερημωμένη. Ευτυχώς διαψεύστηκε. Όσο για το οριστικό τέλος των πάντων το έχει οριοθετήσει στο έτος 5079. Κάθε χρόνο εμφανίζονται νέες προφητείες που αποδίδονται στην τυφλή «προφήτισσα» από τη Βουλγαρία. Άνθρωποι που την γνώρισαν λένε ότι η συντριπτική πλειονότητα των όσων αποδίδονται στη Μπάμπα Βάνγκα είναι μυθεύματα. Επιβεβαιώνουν ότι είχε κάνει κάποιες προβλέψεις οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν.

Η Μπάμπα Βάνγκα ήταν ουσιαστικά αναλφάβητη και γνώριζε να διαβάζει μόνο λίγα σερβικά με τη μέθοδο μπράιγ. Τα μοναδικά βιβλία που θεωρούνται αξιόπιστα για τη ζωή της είναι αυτά που κυκλοφόρησε το 1989 και το 1994 η ανιψιά της Κρασιμίρα. Εκεί υπάρχουν πληροφορίες για το πώς έζησε και τι προέβλεψε.

Το ενδιαφέρον της KGB

Μια ενδιαφέρουσα πτυχή στην υπόθεση της Μπάμπα Βάνγκα είναι αυτή που αφορά την KGB. Η σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών έστειλε πράκτορες της να επισκεφθούν την Βάνγκα. Ο πρώην αξιωματικός της KGB, Γεβγένι Σεργκιένκο έχει υποστηρίξει ότι είχαν στρατολογήσει βοηθούς της τυφλής «προφήτισσας» για να παίρνουν πληροφορίες. «Την επισκέπτονταν πολύ σημαντικά πρόσωπα και ουσιαστικά της εκμυστηρεύονταν τα πάντα. Οι πράκτορες που είχαμε εκεί, μας τα μετέφεραν. Ήταν προς όφελος μας να συμβάλουμε στην διατήρηση και τη γιγάντωση του μύθου της Βάνγκα. Βόλευε και τους Βούλγαρους βέβαια» θα πει ο Σεργκιένκο. Η Βουλγάρα δημοσιογράφος Σβετοσλάβα Τανταρίκοβα, η οποία έχει κάνει μια πολύ σοβαρή έρευνα για τη ζωή της Βάνγκα, τονίζει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η «προφήτισσα» συνεργαζόταν με την υπηρεσία πληροφοριών της Βουλγαρίας. Τουλάχιστον από το 1971 έως το 1984 τους έδινε πληροφορίες για όλα όσα μάθαινε μέσω των επισκεπτών της.

Μια κρατική επιχείρηση

Η Μπάμπα Βάνγκα πλέον έχει εξελιχθεί σε ένα διαδικτυακό φαινόμενο. Κάθε χρόνο το όνομα της χρησιμοποιείται για διαφόρων ειδών φανταστικές προφητείες. Για το 2023 ήδη κυκλοφορούν κάποιες που υποστηρίζουν ότι η Μπάμπα Βάνγκα έχει προβλέψει μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα, σύγκρουση με αστεροειδή και επαφή με εξωγήινους. Αν όλα πάνε καλά και δεν επαληθευτούν τότε την επόμενη χρονιά η τυφλή «προφήτισσα» θα επιστρέψει με νέο… υλικό.

Για την πραγματική Μπάμπα Βάνγκα, τη δράση και τη σχέση της με το κράτος έχει μιλήσει ο Ρώσος ακαδημαϊκός Ευγκένι Αλεξαντρόφ, ο οποίος έχει ερευνήσει το θέμα. «Η Βάνγκα είναι μια καλά προωθημένη κρατική επιχείρηση χάρη στην οποία η περιοχή έγινε τόπος προσκυνήματος για χιλιάδες κόσμο απ’ όλο τον πλανήτη. Ξέρετε ποιοι προσεύχονταν περισσότερο στην Βάνγκα; Οι ταξιτζήδες, οι σερβιτόροι, οι υπάλληλοι των ξενοδοχείων. Όλοι εκείνοι που χάρη στην προφήτισσα είχαν ένα εξαιρετικό και μόνιμο εισόδημα. Όλοι αυτοί συνέλεγαν πληροφορίες από τους επισκέπτες και τις έδιναν στην Βάνγκα. Ονόματα, τόπο κατοικίας και τι ήλπιζε ο καθένας. Η Βάνγκα έλεγε στον επισκέπτη αυτές τις πληροφορίες και τον εντυπωσίαζε. Όλοι βοήθησαν σε αυτή την κρατική επιχείρηση η οποία καλυπτόταν από την υπηρεσία πληροφοριών της χώρας».

 

 

 

 

 

 

---

 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: ΓΙΑΤΙ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ , ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΜΑΙΟΥ κ.ο.κ

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Χριστός δεν μπορεί να γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου. Γιατί όμως τα Χριστούγεννα γιορτάζονται τότε;

Η 25^η Δεκεμβρίου είναι η ημέρα που ενώνει τους απανταχού Χριστιανούς σε όλον τον κόσμο. Σε αντίθεση με την γιορτή του Πάσχα, σε όποιο χριστιανικό δόγμα κι αν πιστεύει κάποιος, η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην γέννηση του Χριστού (με εξαίρεση τους Χριστιανούς του Παλαιού Ημερολογίου που έχουν την δική τους 25^η Δεκεμβρίου στις 7 Ιανουαρίου και τους Αρμένιους στις 6 Ιανουαρίου). Ωστόσο, είναι σχεδόν αποδεδειγμένο ότι η γέννηση του Χριστού στην πραγματικότητα δεν συνέβη ούτε καν κοντά σε αυτήν την ημερομηνία. Οι ιστορικοί ανέκαθεν προσπαθούν να καταλάβουν για ποιο λόγο επιλέχθηκε κάποια -χαμένη στο χρόνο- στιγμή να μεταφερθεί η γέννηση του Θεανθρώπου σε αυτήν την συγκεκριμένη ημερομηνία.

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο σχετικές θεωρίες για το πώς επικράτησε η μέρα αυτή για τον εορτασμό της γέννησης του Χριστού. Η μια, η οποία ονομάζεται επίσης και υπόθεση της «ιστορίας της θρησκείας», υποδηλώνει ότι τα Χριστούγεννα αντικατέστησαν μια ή περισσότερες παγανιστικές εορτές. Η δεύτερη, η οποία ονομάζεται «θεωρία υπολογισμού», υποστηρίζει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν κάποια μορφή υπολογισμού για να καταλήξουν στη θέσπιση της 25ης Δεκεμβρίου ως τα γενέθλια του Ιησού.

Στην πραγματικότητα και οι δύο θεωρίες μπορεί να είναι αληθινές. «Οι δύο υποθέσεις δεν αλληλοαποκλείονται», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Live Science ο Φίλιπ Νόθαφτ, συνεργάτης στο All Souls College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η έρευνα του οποίου εξετάζει την ιστορία της αστρονομίας και της χρονολογίας.

Θεωρία πρώτη: Η ιστορία της θρησκείας

Δεν είναι ξεκάθαρο πότε και γιατί κάποιοι Χριστιανοί άρχισαν να γιορτάζουν τη γέννηση του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πρώτη αναφορά για τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου γίνεται το 336 επί αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, ωστόσο και τότε δεν παρουσιάζεται ακόμα σαν μια μεγάλη γιορτή.

Οι αρχαίες πηγές υποδεικνύουν ότι την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στις 25 Δεκεμβρίου εορταζόταν το Sol Invictus, μια γιορτή αφιερωμένη στον «Ανίκητο Ήλιο». Το στοιχείο αυτό αυξάνει κατά πολύ την πιθανότητα τα Χριστούγεννα να αντικατέστησαν αυτήν την γιορτή του ήλιου. Παράλληλα, υπήρχε μια άλλη παγανιστική γιορτή, τα Σατουρνάλια (Saturnalia), ο εορτασμός των οποίων διαρκούσε για αρκετές μέρες στα μέσα περίπου του Δεκέμβρη. Η γιορτή ήταν αφιερωμένη στο θεό Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό Κρόνο. Πραγματοποιούταν κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, συνήθως στις 17 Δεκεμβρίου, αλλά κρατούσε έως και μια βδομάδα μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου.

Παράλληλα, οι ιρανοί και ινδοάριοι λαοί της Ανατολής στις 25 Δεκεμβρίου γιόρταζαν τη γέννηση του θεού Μίθρα, ο οποίος συμβόλιζε τον Ήλιο και το φως, και η γιορτή αυτή αποτελούσε την πιο σημαντική της θρησκείας τους.

Εξάλλου, τις ίδιες περίπου μέρες γιορτάζεται και η Χανουκά, η σημαντική εβραϊκή γιορτή κατά την οποία τιμάται η αναστύλωση του Ιερού Ναού στην Ιερουσαλήμ. Η Χανουκά, η οποία είναι επίσης γνωστή ως η Γιορτή των Φώτων και η Εορτή της Αφοσίωσης, γιορτάζεται για οκτώ νύχτες και μέρες, μια περίοδος που πολλές φορές συμπίπτει με τις μέρες των Χριστουγέννων (πρόκειται για κινητή εορτή).

Στις περισσότερες χώρες το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, όταν οι μέρες αρχίζουν να γίνονται σιγά σιγά μεγαλύτερες από τις νύχτες, θεωρούνταν μια σημαντική γιορτή καθώς συμβόλιζε την επιστροφή του φωτός. Οπότε με βάση αυτή τη θεωρία, οι πρώτοι Χριστιανοί είτε θέλησαν να αντικαταστήσουν τις παγανιστικές γιορτές με τα Χριστούγεννα, ώστε να κάνουν πιο εύκολο για τους πιστούς να τις «ξεχάσουν», είτε θέλησαν να ταυτίσουν την έλευση του Ιησού με αυτόν τον σημαντικό εορτασμό του φωτός.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα προβλήματα με αυτή θεωρία: οι Χριστιανοί μπορεί να γιόρταζαν ήδη τα γενέθλια του Θεανθρώπου στις 25 Δεκεμβρίου πριν δημιουργηθεί η γιορτή του Sol Invictus, αναφέρει ο Πόλ Μπράντσαου, ομότιμος καθηγητής θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο συλλογικό έργο «The Oxford Handbook of Christmas» (Oxford University Press, 2020).

Την ίδια άποψη έχει και ο Νόθαφτ: «Πολλά εξαρτώνται από το πότε η 25η Δεκεμβρίου έγινε η ημέρα που ξεκίνησε να γιορτάζεται η ρωμαϊκή γιορτή του Sol Invictus», είπε. «Οι περισσότεροι μελετητές πιθανότατα θα συμφωνούσαν ότι αυτό είναι απίθανο να έγινε νωρίτερα από το 274 μ.Χ., τη χρονιά που ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός αφιέρωσε έναν νέο ναό στον Sol Invictus στη Ρώμη.

«Ξέρουμε πολύ λίγα γι’ αυτή τη γιορτή, για να μπορέσουμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα», πρόσθεσε ο Νόθαφτ. Παράλληλα, δεν είναι σίγουρο το κατά πόσο η γιορτή ήταν αρκετά σημαντική, ώστε οι πρώτοι Χριστιανοί να ορίσουν ως ημέρα της γέννησης του Ιησού αυτή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι η 25η Δεκεμβρίου είναι «η ημερομηνία κατά την οποία οι παρατηρητές του Βορείου Ημισφαιρίου μπορούν να ανιχνεύσουν για πρώτη φορά τη βόρεια κίνηση του ήλιου» μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, έγραψε ο Ντέιβιντ Άλεν, ένας αστρονόμος στο Αγγλοαυστραλιανό Αστεροσκοπείο, σε άρθρο του 1992 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Archaeoastronomy. Η ανίχνευση αυτής της κίνησης μπορεί να εξηγήσει γιατί η γιορτή πραγματοποιούνταν αυτή την ημερομηνία, σημείωσε ο Άλεν.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι πολλοί Χριστιανοί γιόρταζαν αρχικά την ημέρα των Θεοφανίων και ως ημέρα των Χριστουγέννων θεωρώντας παγανιστικό κατάλοιπο τον εορτασμό της Γέννησης στις 25 Δεκεμβρίου.

Θεωρία δεύτερη:  Ο υπολογισμός

Η δεύτερη θεωρία, γνωστή και ως «θεωρία του υπολογισμού» βασίζεται στην ιδέα ότι οι πρώτοι Χριστιανοί υπολόγισαν τα γενέθλια του Ιησού προσθέτοντας εννέα μήνες σε μια ημέρα που θεωρούσαν ως σύλληψη του Ιησού.

Μια πιθανότητα είναι ότι ορισμένοι πρώτοι Χριστιανοί πίστευαν ότι η ημέρα της σταύρωσης του Ιησού συνέβη στις 25 Μαρτίου και πρόσθεσαν εννέα μήνες για να καταλήξουν στην 25η Δεκεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί θεωρούσαν την ημερομηνία της σταύρωσης του Ιησού ως και ημερομηνία της άμωμου σύλληψής του, σημείωσε ο Μπράντσο.

Ένα στοιχείο που στηρίζει αυτήν την θεωρία είναι μια επιγραφή του 3ου αιώνα που βρέθηκε πάνω σε ένα άγαλμα, όπου γίνονται υπολογισμοί για το πότε πρέπει να γιορτάζεται το Πάσχα. Σε ένα σημείο σημειώνεται ότι ο Ιησούς σταυρώθηκε στις 25 Μαρτίου του έτους 29, έγραψε ο Μπράντσο στο άρθρο του. (Οι μελετητές τείνουν να πιστεύουν ότι ο Ιησούς, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 33 ετών, γεννήθηκε γύρω στο 4 π.Χ.)

«Υπάρχει αβεβαιότητα γύρω από τις δύο θεωρίες, αλλά πιστεύω ότι η υπόθεση του υπολογισμού έχει ένα μικρό πλεονέκτημα», ανέφερε ο Μπράντσο στο Live Science.

«Είναι πιθανό ότι και οι δύο θεωρίες είναι σωστές», ανέφερε από την πλευρά του ο Νόθαφτ. «Τείνω να δεχτώ πως οι ρίζες της έναρξης του εορτασμού των  γενεθλίων του Ιησού χρονολογούνται πίσω στον 3^ο αιώνα. Αν αυτό ισχύει, τότε μια εκδοχή της θεωρίας του υπολογισμού συνδυασμένη με τον συμβολισμό του ήλιου για τους Χριστιανούς, προσφέρει την καλύτερη εξήγηση σχετικά με το πώς προέκυψε αυτή η παράδοση του εορτασμού των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου», καταλήγει.

Τελικά, πότε γεννήθηκε ο Χριστός;

Οι ερευνητές θεωρούν δεδομένο ότι είναι αδύνατο ο Χριστός να γεννήθηκε τον χειμώνα. Το πιθανότερο είναι ότι γεννήθηκε την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Βασική απόδειξη σε αυτόν τον ισχυρισμό είναι ότι σύμφωνα με τις Γραφές οι βοσκοί είχαν μεταφέρει τα ζώα τους στους λόφους της Βηθλεέμ και κάθονταν έξω. Τον χειμώνα οι λόφοι αυτοί συνήθως είναι καλυμμένοι με χιόνι οπότε θα ήταν αδύνατο να βρίσκονται εκεί αυτήν την εποχή του χρόνου.

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης (Μάρτιο ή Απρίλιο) οι Εβραίοι γιορτάζουν την γιορτή του «Πάσχα», του περάσματος δηλαδή από την Αίγυπτο στην Ιουδαία και την απελευθέρωσή τους από την σκλαβιά κάτι που συνέβη περίπου 1500 χρόνια πριν γεννηθεί ο Ιησούς. Έτσι, την εποχή αυτή θα χρειάζονταν πάρα πολλά αρνιά, ώστε να θυσιαστούν στον Ναό της Ιερουσαλήμ, όπως συνηθιζόταν. Έτσι, οι βοσκοί πιθανότατα να προετοιμάζονταν γι’ αυτό έχοντας ακόμα πολλά ζώα. Παράλληλα, Εβραίοι από ολόκληρη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ταξίδευαν τις ημέρες αυτές στην Ιερουσαλήμ για την γιορτή του Πάσχα, οπότε θα ήταν μια καλή ευκαιρία για τους Ρωμαίους να προχωρήσουν σε απογραφή των πολιτών. Σύμφωνα με τις Γραφές, η Παναγία και ο Ιωσήφ πήγαν στην Βηθλεέμ (η οποία βρίσκεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ) για να απογραφούν.

Από την άλλη, το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο) γιορτάζεται η εβραϊκή εορτή «Sukkot» ή «Γιορτή της Σκηνοπηγίας», η οποία μάλιστα είναι και η γιορτή που αναφέρεται τις περισσότερες φορές στις Γραφές. Στη γιορτή αυτή, οι Εβραίοι ευχαριστούσαν τον Θεό επειδή τους φρόντισε κατά την δύσκολη διαφυγή τους από την Αίγυπτο και την διαμονή τους επί 40 χρόνια στην έρημο σε σκηνές. Κατά τη διάρκεια των επταήμερων εορτασμών, οι Εβραίοι έμεναν έξω από τα σπίτια τους σε σκηνές.

Πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι είναι πολύ πιθανό ο Χριστός να γεννήθηκε την  περίοδο της Γιορτής της Σκηνοπηγίας βασιζόμενοι στην αναφορά ότι δεν υπήρχε κανένα πανδοχείο ελεύθερο, για να μείνουν. Επίσης θα ήταν μια εξαιρετική περίοδος για τους Ρωμαίους  για να προχωρήσουν στην απογραφή του εβραϊκού πληθυσμού.

Πολλοί θεωρούν ως επιπλέον αποδεικτικό στοιχείο αυτό που αναφέρει ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του (1:14): Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν (Και ο Υιός και Λογος του Θεού έγινε άνθρωπος και κατασκήνωσε σε εμάς). Η χρήση της λέξης ἐσκήνωσεν, θεωρούν, ίσως παραπέμπει στις σκηνές που έμεναν οι Εβραίοι κατά την γιορτή της Σκηνοπηγίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εξαιτίας των διάφορων λανθασμένων υπολογισμών στα ημερολόγια μέχρι την έλευση του Γρηγοριανού, θεωρείται ότι ούτε η χρονιά της γέννησης του Χριστού δεν είναι σωστή. Σήμερα, οι περισσότεροι μελετητές θεωρούν ότι ο Χριστός γεννήθηκε κάπου μεταξύ του 7 και του 2 π.Χ. με πιθανότερες χρονολογίες το 4 ή το 3 π.Χ.

Φυσικά, η ακριβής ημέρα ή χρονιά που γεννήθηκε ο Χριστός μικρό ρόλο παίζουν τελικά στην πραγματική πίστη που μπορεί κάποιος να έχει και στην σημασία του γεγονότος της έλευσης του.

 

 

 

 

 

---

 

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ . Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Η συγκλονιστική μαρτυρία του Αλέξη Μασούλα ο οποίος ως παιδί πέντε ετών υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της σφαγής

Ο Αλέξης Μασούλας γεννήθηκε το 1938. Στα πέντε του, στις 13 Δεκεμβρίου του 1943, έζησε τη φρίκη, το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Επέζησε αλλά το τραύμα δεν επουλώθηκε ποτέ. Το 2016 μίλησε στην ιστοσελίδα Protagon.gr για τη μέρα της μεγάλης σφαγής. Μια συγκλονιστική μαρτυρία για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των Ναζί στη χώρα μας.

 «Εκείνη την ημέρα οι καμπάνες χτύπησαν πολύ νωρίς το πρωί. Ημουν στο σπίτι των θείων μου. Μας ειδοποίησαν να κατέβουμε όλοι στο δημοτικό σχολείο με τροφή για μια ημέρα και μια κουβέρτα. Κανένας δεν γνώριζε το γιατί. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι οι Γερμανοί θα έπαιρναν ομήρους τους άντρες. Το ίδιο έλεγε και ο θείος μου που είχε και ένα πρόβλημα αναπηρίας. Το σπίτι μας ήταν από τα μεγαλύτερα στα Καλάβρυτα γιατί η οικογένεια του πατέρα μου είχε 13 παιδιά. Στη βάση της σκάλας λοιπόν υπήρχε μια αποθηκούλα. Φεύγοντας, η θεία μου είπε στον άντρα της να μπει εκεί για να κρυφτεί. Αυτός αρνήθηκε: “Δεν θα μας κάνουν τίποτα”. Στο σχολείο έγινε ο διαχωρισμός. Τους άντρες του έβαζαν δεξιά στο προαύλιο και τις γυναίκες με τα μικρά παιδιά αριστερά. Αμα το παιδί ήταν λίγο πιο ψηλό, το έβαζαν με τους άντρες. Εγώ φυσικά πήγα μαζί με τις γυναίκες. Ημουν μόλις 5 ετών. Θυμάμαι ένα μεγαλύτερο παιδί που ήρθε μαζί μας γιατί κατάφερε να μπει κάτω από την ποδιά της μάνας του.

«Γυναίκες πετούν τα παιδιά τους από το παράθυρο για να τα σώσουν»

Μπήκαμε στο σχολείο και μας έκλεισαν εκεί. Τους άντρες, όπως μάθαμε αργότερα, τους ανέβασαν ψηλά, στον τόπο της εκτέλεσης. Ισως φοβούμενοι τους αντάρτες, κράτησαν εμάς κλεισμένους σαν αιχμαλώτους. Δεν είχαμε ιδέα τι θα συμβεί.  Σύντομα άρχισαν να μας πνίγουν πυκνοί καπνοί. Επικράτησε πανικός. Μετά από λίγο άρχισε να καίγεται και το πάτωμα. Οι Γερμανοί προσπάθησαν να βάλουν φωτιά και στο σχολείο με τα γυναικόπαιδα. Αυτό δεν έχει ακουστεί. Θυμάμαι γυναίκες να πηδούν από τα παράθυρα, να πετούν τα παιδιά τους για να τα σώσουν. Νομίζαμε ότι θα πεθάνουμε μέχρι που κάποια στιγμή άνοιξε η πόρτα από την πίεση. Ο φρουρός δεν αντέδρασε. Κανείς δεν ξέρει γιατί. Εγώ με την θεία μου και μια ψυχοκόρη που είχε, λίγο μεγαλύτερη από εμένα, κρυφτήκαμε σε ένα χαντάκι. Βλέπαμε όλα τα σπίτια στα Καλάβρυτα να καίγονται. Μετά από λίγη ώρα ακούσαμε τραγούδια και τις μπότες του γερμανικού αποσπάσματος. Κατέβαιναν από τον τόπο της εκτέλεσης.

Καπούτ…

Η θεία μου, που ήταν ένας πολύ τολμηρός άνθρωπος, βγήκε από το χαντάκι και έτρεξε προς τον επικεφαλής του αποσπάσματος. Τον ρώτησε σχεδόν απειλητικά «που είναι οι άντρες;». Αυτός της έδειξε προς τον λόφο και της είπε μία λέξη: «καπούτ». Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε προς τον λόφο. Στον δρόμο συναντήσαμε και άλλες γυναίκες που έτρεχαν πανικόβλητες στην ανηφόρα. Αυτό που αντικρίσαμε τότε, δεν περιγράφεται. Ηταν ένας σωρός από κομμάτια ανθρώπων. Οι στρατιώτες των ναζί είχαν στήσει πολυβόλα και ένας είχε ανέβει σε μία ταράτσα για να δώσει το σήμα. Οι άντρες δεν ήξεραν ότι θα τους εκτελούσαν. Ο γυμνασιάρχης του σχολείου ήξερε γερμανικά και πήγε να μιλήσει με τους στρατιώτες. Τους ρώτησε τι θα τους έκαναν. “Δεν θα σας κάνουμε τίποτα” ήταν η απάντηση. “Σας δίνω τον λόγο της στρατιωτικής μου τιμής” του είπε ένας επικεφαλής. Εμαθα και για μια άλλη ιστορία με ένα μικρό παιδί που μετά τα πρώτα πυρά έτρεξε προς τους Γερμανούς και έπεσε στα πόδια κάποιου φωνάζοντας “είμαι παιδί, μην με σκοτώσετε”. Ο γερμανός στρατιώτης το κλώτσησε και το πυροβόλησε χωρίς δεύτερη σκέψη.

«Μάζευαν κομμάτι κομμάτι τα σώματα των αγαπημένων τους προσώπων»

Αφού θέρισαν τα πολυβόλα, άρχισε η χαριστική βολή από την οποία σκοτώθηκαν και οι περισσότεροι. Ο θείος μου πέθανε από χαριστική βολή στα χέρια μας. Η εικόνα που είδα εκεί πραγματικά δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Ηταν ένας σωρός από εκατοντάδες πτώματα. Μερικοί ακόμα βογκούσαν από τα τραύματα, άλλοι προσπαθούσαν να κουνηθούν προτού ξεψυχήσουν. Οι γυναίκες που έφτασαν στον τόπο της σφαγής τσαλαβουτούσαν ανάμεσα σε πτώματα για να βρουν τους δικούς τους. Θυμάμαι γυναίκες να μαζεύουν κομμάτι κομμάτι τα σώματα των αγαπημένων τους προσώπων. Εμένα η θεία μου δεν με άφησε να μπω ανάμεσα στα πτώματα. Οι σκηνές όμως δεν σβήνουν. Ο θείος μου ήταν κάτω από πολλά άψυχα σώματα με τρεις ή τέσσερις σφαίρες στο πρόσωπό και την καρωτίδα. Είχαμε μαζί μας μια κουβέρτα, τον τυλίξαμε και κατεβήκαμε στο νεκροταφείο. Εκανε φοβερό κρύο και το χώμα ήταν παγωμένο όμως έπρεπε να τον θάψουμε. Ολες οι γυναίκες έσκαβαν με τα χέρια και με κάποιες μυτερές πέτρες. Μείναμε τρία με τέσσερα βράδια στο νεκροταφείο για να μην έρθουν τα τσακάλια και ορμήσουν στα πτώματα. Κάθε γυναίκα έθαβε τους δικούς της, τον άντρα της, τα παιδιά της. Ακουγες έναν συνεχή θρήνο, άναρθρες κραυγές και κατάρες.

Πριν τη σφαγή

Αυτά που έγιναν πριν από την σφαγή των Καλαβρύτων, για μένα έχουν μεγάλη σημασία. Στα μέσα Οκτωβρίου του 1943 έγινε μια μάχη στην Κερπινή. Εκεί οι αντάρτες εγκλώβισαν έναν λόχο Γερμανών και πήραν περίπου 80 αιχμαλώτους, ανάμεσά τους και τραυματίες. Οι γερμανοί έβγαλαν αμέσως μια ανακοίνωση με την οποία ζητούσαν να αντιμετωπιστούν οι αιχμάλωτοι ως “αιχμάλωτοι πολέμου”. Μάλιστα έλεγαν: “Μην τους σκοτώσετε γιατί τότε η επαρχία Καλαβρύτων θα σβήσει”. Ενα βράδυ λοιπόν κάποιοι αντάρτες πήγαν και πήραν τους τραυματίες αιχμαλώτους και τους εκτέλεσαν. Τους υπόλοιπους αιχμαλώτους τους περιέφεραν τις επόμενες ημέρες στην πόλη των Καλαβρύτων. Οι κάτοικοι τους ζητούσαν να σταματήσουν γιατί φοβόντουσαν για την ζωή τους. Οπως έγινε γνωστό αργότερα έγιναν κάποιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους αντάρτες και τους Γερμανούς για ανταλλαγή αιχμαλώτων που όμως δεν ολοκληρώθηκαν. Στις 8 Δεκεμβρίου οι αιχμάλωτοι Γερμανοί ήταν στα Μαζέικα. Εκεί έφτασε κάποιος αντάρτης που ήταν απεσταλμένος από τον καπετάν Μίχο, αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας και διοικητή του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο. Τους είπε ότι ήταν διαταγή οι Γερμανοί να εκτελεστούν. Μάλιστα λέγεται ότι τους έστειλαν και μια αντάρτισσα για βοήθεια. Τους πήραν και τους πήγαν σε ένα μικρό χωριό, στο Μάζι και τους έριξαν από κάτι βάραθρα. Γλίτωσε μόνο ένας. Από εκεί και πέρα η τύχη των Καλαβρύτων ήταν προδιαγεγραμμένη. Φυσικά κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι θα έκαναν οι Γερμανοί ναζιστές αν δεν είχαν εκτελεστεί οι αιχμάλωτοι. Είναι γεγονός ότι ακόμα και τις προηγούμενες ημέρες πριν φτάσουν στα Καλάβρυτα, είχαν προβεί σε απίστευτες φρικαλεότητες σε άλλες περιοχές. Ομως ειδικά μετά τα γεγονότα στο Μάζι, τα Καλάβρυτα δεν είχαν καμία τύχη.

«Μας σκοτώσατε τους άντρες, μας κάψατε τα σπίτια, δεν μας αφήνετε ήσυχες τώρα;»

Τις επόμενες ημέρες μετά την σφαγή ξεκίνησε ένας άλλος αγώνας, αυτός της επιβίωσης. Τα σπίτια μας ήταν καμένα, ήταν βαρυχειμωνιά και δεν είχαμε ρούχα ούτε φαγητό. Μέναμε σε υπόστεγα και κάποια χαμόσπιτα που είχαν γλιτώσει. Κάποια στιγμή η θεία μου συνάντησε μια φίλη της η οποία είχε ένα σπιτάκι στις παρυφές της πόλης. Πήγαμε εκεί και μείναμε. Οι Γερμανοί ακόμα και μετά την απίστευτη σφαγή και την καταστροφή της πόλης δεν συμπεριφέρθηκαν σαν στρατιώτες που απλά εκτελούσαν εντολές ανωτέρων. Θυμάμαι ότι έρχονταν τα βράδια, 2 και 3 ώρα για να τους μαγειρέψουμε κρέατα που είχαν μαζί τους. Η θεία μου κάποια μέρα πήγε στο διοικητήριο των Γερμανών για να βρει τον διοικητή. Του είπε σε σπαστά αγγλικά: “Μας σκοτώσατε τους άντρες, μας κάψατε τα σπίτια, δεν μας αφήνετε ήσυχες τώρα;”. Αυτός την ρώτησε τι συμβαίνει και του είπε για τους στρατιώτες που χτύπαγαν την πόρτα μετά τα μεσάνυχτα για να τους μαγειρέψουμε να φάνε. Ο διοικητής της είπε «εντάξει» και από τότε κανένας δεν μας ενόχλησε. »Μείναμε εκεί για λίγο καιρό ακόμα και μετά ταξιδέψαμε στην Αθήνα με τον πατέρα μου. Από τότε, σχεδόν κάθε χειμώνα ταξιδεύω στα Καλάβρυτα. Κάθε φορά είναι το ίδιο δύσκολο και επίπονο. Όμως ίσως θα ήταν ακόμα πιο δύσκολο αν δεν βρισκόμουν εκεί. Εξάλλου σας είπα, οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχνάμε…»

 

 

 

 

 

 

---

 

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 1966, ώρα 02:00

Συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων από το ναυάγιο του «Ηράκλειον» στο οποίο χάθηκαν τουλάχιστον 247 ψυχές. Πώς ένα φορτηγό που δεν ασφαλίστηκε σωστά οδήγησε σε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές ναυτικές τραγωδίες

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 1966, ώρα 02:00: Το επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο Ηράκλειον πλέει στο Μυρτώο Πέλαγος, έξι μίλια βορειανατολικά από τη βραχονησίδας Φαλκονέρα. Είχε αποπλεύσει με καθυστέρηση από το λιμάνι της Σούδας, στις 19:30 της 7^ης Δεκεμβρίου, με προορισμό τον Πειραιά. Καπετάνιος είναι ο Εμμανουήλ Βερνίκος και επισήμως το πλοίο μεταφέρει 264 άτομα (191 επιβάτες, 73 άτομα πλήρωμα).

Βγαίνοντας στο ανοιχτό πέλαγος το «Ηράκλειον» βρήκε θαλασσοταραχή και ανέμους 6-7 μποφόρ. Σταδιακά όμως ο καιρός επιδεινώθηκε και η ένταση των ανέμων έφτασε τα 8-9 μποφόρ (κάποιες αναφορές μιλούν για 10 την ώρα του δυστυχήματος). Το πλοίο έπλεε με 6 μίλια όταν ακούστηκαν δυνατοί θόρυβοι από τον χώρο των οχημάτων. Ένα φορτηγό-ψυγείο με πορτοκάλια χτύπησε με το πίσω μέρος του στον δεξιό καταπέλτη (μπουκαπόρτα στήριξης). Το φορτηγό ήταν ο λόγος και της καθυστέρησης του απόπλου καθώς ήταν το τελευταίο όχημα που φορτώθηκε. Μπήκε κάθετα στον χώρο φόρτωσης με το μπροστά μέρος του να «κοιτάζει» τον αριστερό καταπέλτη. Σύμφωνα με μαρτυρίες το φορτηγό είτε δεν είχε ασφαλιστεί καθόλου είτε είχε δεθεί πρόχειρα και από τους κλυδωνισμούς ελευθερώθηκε.

Η πρόσκρουση άνοιξε τον δεξιό πλευρικό καταπέλτη και το φορτηγό έπεσε στην θάλασσα. Το νερό μπήκε ορμητικά και κατέκλυσε τον χώρο των οχημάτων. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα το πλοίο πήρε μεγάλες κλίσεις με τα κύματα να μεταφέρουν το νερό μέσα του.

Στις 02:06 ο ασυρματιστής εξέπεμψε το πρώτο SOS: «Πορθμείον Ηράκλειον. Αυτήν την στιγμήν ανηρπάγη η πόρτα της δεξιάς πλευράς. Θέσις πλοίου επικίνδυνος». Στις 2.13′, μόλις 8 λεπτά από το πρώτο σήμα κινδύνου, ο ασύρματος του Ηράκλειον εξέπεμψε για τελευταία φορά: «SOS! Πορθμείον Ηράκλειον SOS, βυθιζόμεθα! Στίγμα 36.52 βόρειον και 24,8 ανατολικόν! SOS βυθιζόμεθα!». Ακολούθησε σιγή. Το «Ηράκλειον» είχε χαθεί στα νερά του Αιγαίου. Διασώθηκαν μόλις 47 άτομα και ως σήμερα παραμένει άγνωστο πόσα ακριβώς ήταν τα θύματα. Το επίσημο πόρισμα εκδόθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1975 (9 χρόνια μετά το ναυάγιο!) και κάνει λόγο για 247 νεκρούς. Πολλές μαρτυρίες τονίζουν ότι μέσα στο καράβι υπήρχαν άτομα που δεν είχαν καταγραφεί. Κάποιες αναφορές μιλούν για 273 ή 277 θύματα.

«Μόλις βγήκα επάνω εγύρισε το πλοίο»

Ο Γιακουμής Αντωνογιωργάκης ήταν ένας από τους επιζώντες του ναυαγίου. Μιλώντας σε τοπική ιστοσελίδα της Κρήτης (Ρέθεμνος) έχει αφηγηθεί τα όσα έζησε πριν αλλά και την ώρα του ναυαγίου αλλά και τα όσα ακολούθησαν στις δικαστικές αίθουσες. Ο Αντωνογιωργάκης είχε κανονίσει να φύγει με άλλο καράβι αλλά τον έπεισαν φίλοι του να ανέβει στο «Ηράκλειον».

Η αφήγηση του:

«Πάω στη Σούδα και βρίσκω ένα γνωστό μου τον Αποστόλη το Σταματάκη που ήμασταν μαζί στην αεροπορία και είχε κατάστημα κοντά στην Τράπεζα της Ελλάδος εδώ στο Ρέθυμνο. Μου λέει «Στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ θα μπεις;». «Όχι, του λέω, μόνο μη στεναχωράσαι». Για να δεις δηλαδή πως ξεκινά του κερατά η στρατιά. Σα να κάθεσαι εδώ, όπως είμαστε τώρα, και να έρθει ένα ελικόπτερο να σε πάρει που λέει ο λόγος…

Του λέω του Αποστόλη πως θα πάω πάνω πάνω. Είχα πολλούς γνωστούς εκεί. Εγώ έφευγα 21:30, το ΗΡΑΚΛΕΙΟ ήτανε να φύγει στις 19:00. Δεν το αφήνανε να φύγει. Και όχι λόγω κακοκαιρίας. Περιμένανε να έρθουν κάτι ψυγεία. Την ώρα που έβγαινα έξω από το λιμάνι, νά τον Κωσταντή τον Μπιρίκο (σ. Κωστής Μπιρικάκης). Ήξερε ποιος είμαι, ήξερα ποιος είναι, αλλά δεν είχαμε πει «καλημέρα». Είμαστε απλώς κοντοχωριανοί, είχαμε εξ ακοής γνωριμία. «Γεια σου Κωστή» εγώ, «Γεια σου Γιακουμή» αυτός. Βαστούσε ένα τσαντάκι. Αυτός ταξίδευε με το ΗΡΑΚΛΕΙΟ.

Με ψήνει και πάμε πίσω. Πεισματάρης εγώ κι όμως με κατάφερε. Μου λέει «Πάμε πάνω να το δούμε (σ. το ΗΡΑΚΛΕΙΟ);». Του λέω εγώ, «Πάμε! Επαέ είναι κι ο μπαρμπα-Γιάννης, ο Κατσιάς ο γείτονας σου». Τον βρίσκουμε και μου λέει «Α ήρθες ε;». Λέω, «Ναι, μόνο δεν ήρθα». Μας κερνά δύο πορτοκαλάδες, είχα περιθώριο λιγάκι. Φωνάζαν από τα μεγάφωνα. Σπω κάτω εγώ, σπα κι ο Κωστής, και τρέχει και πάει και βγάζει ένα εισιτήριο στο όνομά μου και μου λέει «Γιάε το!». Είχε πληρώσει 144 δραχμές με καμπίνα. Τον ελυπήθηκα και πήγα πάνε και ξαναβρίσκουμε τον μπαρμπα-Γιάννη και του λέμε «Ήρθαμε τελικά».

Ήταν ήσυχος ο καιρός, αλλά είχε κρύο. Κατά τις 8:00 πρέπει να ξεκίνησε το πλοίο. Μόλις μπήκαμε λέω του Μπιρίκο, «Κατές ήντα παραξενιά έχω εδά; Να δω πότε θα ’ρθει το καράβι που ήτανε να μπω». Βγήκαμε απάνω. Στις 21:30 απαντήξαμε το ΦΑΙΣΤΟΣ. Γενικά ήταν ήσυχα…

Κατά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα ακούμε χτύπους δυνατούς από κάτω. Μην το πάρετε ως εγωιστικό, δε φοβήθηκα γιατί έχω εμπειρία από τη θάλασσα. Μετά από μισή ώρα ακούμε κι άλλο χτύπο. Άρχισε και κουνούσε λίγο κατά τις δωδεκάμιση-μια παρά. Σε μόνο μόνο αρχίζει να χτυπά το σήμα κινδύνου.

Σηκώνομαι εγώ με τα εσώρουχα, σηκώνεται κι ο Κωστής. Δύο άτομα ήμασταν σε τετράκλινη καμπίνα. Πετάγομαι στο διάδρομο. Κόσμος έτρεχε πάνω κάτω σε κατάσταση πανικού. Γυρίζω, κοιτάζω τα ρούχα μου και λέω, «να τα βάλω, να μην τα βάλω» και βλέπω τον Μπιρίκο να έχει βάλει το παντελόνι του και το ένα παπούτσι. «Άντε μπρε» του λέω και μου λέει «Κάτσε να ντυθώ». Τον αρπάζω και τον πετώ στο διάδρομο. Βγάνει και το ένα παπούτσι που’ χε βάλει και σπούμε κάτω. Δεν το καλοκάτεχα και το καράβι, αν και με βοήθησε το ό, τι είχαμε μπει την πρώτη φορά.

Ανεβαίνουμε λοιπόν σε ένα πατάρι, από πάνω, άναβαν ακόμη τα φώτα στο καράβι. Την ώρα που διασκελίσαμε τη σκάλα για να βγούμε στο κατάστρωμα έσβησαν τα πάντα! Το μόνο που δεν έσβησαν ήταν οι αστραπές. Μέρα! Εθώριες τον άνθρωπο όπως ήταν! Χοντρές ψιχάλες, χαλάζι, αέρας. Είχε θάλασσα. Η Φαλκονέρα είναι ακριβώς στα μισά του δρόμου. Τον Κωστή τον έχασα μέσα στο διάδρομο. Για να καταλάβετε τι σας λέω. Δυο-τρία μέτρα να ήμασταν πίσω δε θα μιλάγαμε. Μόλις βγήκα εγώ πάνω εγύρισε το πλοίο. Εγώ έσπασα το πόδι μου, ενώ είχε γίνει κομμάτια η πλάτη μου, αφού σύρθηκα στο κατάστρωμα και σφηνώθηκα στην πισίνα μέσα.

Όταν τελείωσε η ιστορία μετά από δύο μήνες ήρθε εδώ ένας λιμενικός και μου ζήτησε να πάω στο λιμεναρχείο να τους πω την εμπειρία μου, να δουν οι άνθρωποι ποιος είμαι. Ένας Καραγιάννης ήταν ο Λιμενάρχης, μου λέει κάποια ονόματα και με ρωτάει αν τους ξέρω, του λέω εγώ πως δεν ήξερα κανέναν τους. «Ξέρεις γιατί σε ρωτάω; Το λιμενικό έχει δικαίωμα να δίνει 3-4 δωρεάν εισιτήρια σε κάθε καράβι. Σε ερωτώ λοιπόν γιατί είχα δώσει σε αυτούς τα ελευθέρας» μου είπε και μου πρότεινε αν θέλω να μου δίνει κι εμένα. Του το αρνήθηκα. Σας το λέω όλο αυτό γιατί ούτε ξέρει κανείς πόσα ακριβώς ήταν τελικά τα θύματα από το ναυάγιο. Είχε μέσα Ατσιγγάννους και άλλους, Χανιώτες Ρεθεμνιώτες, πιο πολλοί ήταν Χανιώτες. Αν δεν ήταν και το ΦΑΙΣΤΟΣ, θα είχε άλλους τόσους.

Δεν είναι επακριβές το νούμερο, αλλά σας λέω ότι δε θα ήταν 500. 46 γλιτώσαμε εμείς, οι τρεις, Ρεθεμνιώτες. Τρία λεπτά υπόθεση ήτανε το βούλιαγμα. Όταν τελείωνε η ιστορία ήρθε μια σχεδία και με πήρε. Την άλλη μέρα που με βρήκανε το βράδυ δεν ήξερα αν ζει άνθρωπος στον κόσμο, ήμουν ολομόναχος, ενώ ο Μπιρίκος, που είχαμε χαθεί, ήταν μαζί με άλλους 5-6. Ήρθαν λοιπόν και με βρήκαν κάποιοι Φιλανδοί εμένα, όπως και τον Μπιρίκο, ένα εμπορικό πλοίο, το οποίο μας πήγε έξω από το λιμάνι του Πειραιά γιατί δεν μπορούσε να μπει μέσα. Έστειλε ο Παύλος Βαρδινογιάννης ένα καραβάκι να μας πάρει, ήταν κι αυτός μαζί. Συνολικά περίπου 20 είχαν μαζέψει οι Φιλανδοί.

Φτάσαμε κατά τις 9:00 στον Πειραιά και μας πήγαν στο Τζάνειο. Ο Μπιρίκος έκαμε 8 μέρες εκεί. Εγώ μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων. Ήρθε ο Παύλος (ο Βαρδινογιάννης) και με πήρε και μου έδωσε ένα εισιτήριο αεροπορικό. Ήρθα εδώ στις 24.

Ο Μπιρίκος με έβαλε μέσα στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ. Αλλά το κάτεχε; Το λέω ακόμα και τώρα. Δεν επήρα μεγαλύτερη χαρά που εσώθηκε γιατί η μάνα του δεν είχε άλλον. Στο μεταξύ, η γυναίκα μου είχε ένα μωρό κοπέλι και με άλλο ένα στην κοιλιά όταν συνέβη το ναυάγιο. 10 του μήνα το έμαθε η Βαγγέλα (η σύζυγος του), οι γερόντοι το ήξεραν, είχε βουίξει το Ρέθυμνο…’’

Μετά από 40 μέρες ήταν το πρώτο δικαστήριο. Είναι ακόμα μέγα ερωτηματικό το πώς έγινε το ναυάγιο. Ακούστε να δείτε, δεν έφταιγε η καθυστέρηση. Πάντα ο ανταγωνισμός και ο συναγωνισμός τα κάνει αυτά. Δεν είδατε πως ολόκληρος ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ τράκαρε στο 1,5 μίλι με το παγόβουνο; Αλλά λέει ο καπετάνιος, «Δεν μπορούμε να πηγαίνουμε με 23 κόμβους, με 19 το πολύ 20 μπορούμε», του λέει όμως ο πρόεδρος «μα θα πάει ο άλλος πιο πρώτος». Έτσι γίνονται κι εδώ.

Μετά από ένα χρόνο ήταν το εφετείο, όπου δίκασαν τα «ποντικάκια». Επιτρέπεται το φορτίο να κάνει τη ζημιά; Επειδή καθυστέρησε το ψυγείο του Μιχάλη του Καστρίτση, μάλωσε στη Σούδα ο Βούλγαρης, �